1
Uproszczony bilans banku komercyjnego A
1. Wersja bez rezerw – zupełnie abstrakcyjna
wolne środki
100
100
wkład
________________________
aktywa
100
100
pasywa
BANK A
MA
WINIEN
1
Uproszczony bilans banku komercyjnego A
1. Wersja bez rezerw – zupełnie abstrakcyjna
wolne środki
100
100
wkład
________________________
aktywa
100
100
pasywa
BANK A
MA
WINIEN
2
2. Wersja z rezerwami (10% w stosunku do pasywów) – „historyczna”
rezerwy
10
100
wkład
kredyty udzielone 90
________________________
aktywa
100
100
pasywa
BANK A
MA
WINIEN
3
3. Wersja z rezerwami obowiązkowymi i ewentualnymi rezerwami
nadobowiązkowymi (tu: po 10% każda) – sytuacja „nieefektywna”
rezerwy obowiązkowe 10
100
wkłady
rezerwy nadobowiązkowe
10
kredyty udzielone 80
________________________
aktywa
100
100
pasywa
BANK A
MA
WINIEN
4
4-5.
Ekspansja kredytowa w systemie bankowym składającym się z n identycznych
(„sklonowanych”) banków komercyjnych działających w identycznym otoczeniu
rezerwy
10
100
wkłady
kredyty udzielone 90
________________________
aktywa
100
100
pasywa
rezerwy
9
90
wkłady
kredyty udzielone 81
________________________
aktywa
90
90
pasywa
BANK A
MA
WINIEN
BANK B
MA
WINIEN
5
rezerwy
8.1
81
wkład
kredyty udzielone 72.9
________________________
aktywa
81
81
pasywa
rezerwy
7.29
72.9
wkład
kredyty udzielone 65.61
________________________
aktywa
72.9
72.9
pasywa
BANK C
MA
WINIEN
BANK D
MA
WINIEN
6
6-7. Mnożnik pieniężny
Przy powyższych założeniach ekspansja kredytowa w systemie bankowym wygląda, jak następuje:
wkład pierwotny
100
100 ● 0.9
0
90
100 ● 0.9
1
81
100 ● 0.9
2
72.9
100 ● 0.9
3
72.9 ● 0.9
100 ● 0.9
4
72.9 ● 0.9 ● 0.9
100 ● 0.9
5
72.9 ● 0.9 ● 0.9 ● ....... 100 ● 0.9
6
.........
..........
_______
_________
= ?
= ?
Suma n wyrazów nieskończonego ciągu geometrycznego wynosi:
S
n
= a
1
(1 - q
n
)/(1 - q)
Przy założeniu, że wartość bezwzględna ilorazu ciągu jest mniejsza od jedności:
│q<1│=> lim
n-> +
[a
1
(1 - q
n
)/(1 - q)] = a
1
[1/(1 - q)]
7
Oznacza to, że mnożnik pieniędzy (mnożnik kreacji pieniądza) jest odwrotnością
stopy rezerw obowiązkowych (pamiętaj o początkowych założeniach!)
mnożnik kreacji pieniądza (maksymalny) = 1/RRR
gdzie RRR = stopa rezerw obowiązkowych [Required Reserve Ratio]
Taki mnożnik nazywa się prostym (i zwraca teoretycznie maksymalna wartość)
_________________________________________
Bardziej realistyczny wzór na mnożnik wygląda następująco:
mnożnik kreacji pieniądza =
M/H = (C/D + 1) / (C/D + R/D)
(re: P. Cagan)
gdzie: C = gotówka (poza bankami)
D = wkłady (w bankach)
R = rezerwy (faktyczne)
H = baza monetarna (M
0
)
8
8. Podstawowe agregaty pieniężna (ujęcie ogólne, „podręcznikowe”):
M1 gotówka + wkłady na żądanie (klasyczne czekowe: R=0%)
M2 M1 + wkłady oszczędnościowe + "małe" wkłady terminowe
M3 M2 + "duże" wkłady terminowe
[generalnie poruszając się od M1 do M3 zwiększa się oprocentowanie walorów
a zmniejsza ich płynność]
______________________________________________________________________
problem rachunków typu NOW i ATS
M1A gotówka + klasyczne wkłady na żądanie
M1B M1A + pozostałe wkłady "czekowe"
M2 M1B + pozostałe wkłady oszczędnościowe i "małe" wkłady terminowe
M3 M2 + "duże" wkłady terminowe
Nota bene: M0 gotówka + rezerwy
9
9.
Przykładowa struktura podstawowych agregatów pieniężnych w tzw. „normalnych czasach”
(tj. nie w okresie kryzysu finansowego i związanych z nim interwencji banku centralnego polegających m.in. na skupowaniu
od instytucji finansowych tzw. toksycznych aktywów i ogólnie zwiększaniu płynności na rynku). NB sprawdź, jak to
wygląda dzisiaj, odwiedź stronę FRED (Federal Reserve Economic Database)
http://research.stlouisfed.org/fred2/
USA, grudzień 1998, miliardy USD - w zaokrągleniu
gotówka
460
42%
10%
wkłady na żądanie
377
34%
9%
pozostałe wkłady czekowe
247
23%
6%
czeki podróżne
8
1%
0%
_________________________________________________
M1 =
1092
100%
[25%]
wkłady oszczędnościowe
1605
36%
małe wkłady terminowe
953
22%
udziały w fund. rynku pienięż. (detal)
762
17%
______________________________________________________________
M2 =
4412
100%
Memo:
baza monetarna = M0 =
624
10
10.1. Warunek równowagi: M
S
= M
D
lub
M
S
/P = M
D
/P
10.2. Podaż pieniądza: M
S
= ?
(egzogeniczna?, endogeniczna?)
M
S
= M
0
(egzogenicznie dana, bank centralny)
10.3. Narzędzia polityki pieniężnej:
1. operacje otwartego rynku
(powszechne, ekonomiczne)
2. minimalna stopa rezerw
(powszechne, ekonomiczne)
3. stopa redyskontowa
(powszechne, ekonomiczne)
4. pułapy kredytowe
(powszechne, administracyjne)
5. podnoszenie brwi, wykręcanie rąk
(wybiórcze, administracyjne)
10.4. Popyt na pieniądz: M
D
= ?
(motyw transakcyjny i spekulacyjny)
M = ƒ (Y, R, P)
lub
M = P •ƒ (Y, R)
M
D
= P • (ℓ
0
+ ℓ
1
Y- ℓ
2
R)
gdzie ℓ
0
,ℓ
1
,ℓ
2
> 0
11
M
D
/P = [M
D
/P]
TR
+ [M
D
/P]
SP
[M
D
/P]
TR
= ƒ(Y), d[M
D
/P]
TR
/dY>0
[M
D
/P]
TR
= ℓ
1
Y
W = M + B
[B
D
/P] = ƒ(R), d[B
D
/P]/dR>0
[M
D
/P]
SP
= ƒ(R), d[M
D
/P]
SP
/dR<0
[M
D
/P]
SP
= ℓ
0
- ℓ
2
R
[M
D
/P]
TR
Y
R
[M
D
/P]
SP