Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007

1

Małopolski Konkurs Geograficzny

dla gimnazjalistów

Etap Wojewódzki – 19 marca 2007 r.

Drogi Młody Geografie!!!! Suma pkt.:

1. Zestaw zawiera 23 zadania, za poprawne rozwiązanie wszystkich

możesz uzyskać maksymalnie 55 punktów.

2. W zadaniach wpisz lub zakreśl prawidłową odpowiedź.
3. Nie używaj korektora oraz czerwonego koloru długopisu. Jeżeli chcesz

dokonać korekty swojej odpowiedzi, błędnie wybraną przekreśl.

4. Podczas pracy nie korzystaj z kalkulatora.
5. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 120 minut.
6. Pracuj samodzielnie korzystając z własnej wiedzy i umiejętności!

Życzymy powodzenia!!!




1. W terenie powierzchnia Jeziora Nasera wynosi 5000 km

2

. Na której mapie powierzchnia

tego zbiornika będzie największa? Wskaż odpowiednią podziałkę.

a) 1 : 1 000 000
b) 1 : 20 000 000

c) 1 : 30 000 000
d) 1 : 40 000 000

1p.

2. Szott al Dżarid (Tunezja) zajmuje na mapie w skali 1 : 20 000 000 obszar 15 mm

2

.

Wybierz odpowiedź, jaką powierzchnię ma to solnisko w terenie:

a) 300 km

2

b) 600 km

2

c) 3000 km

2

d) 6000 km

2

1p.

3. Wpisz na rysunku odpowiednie wartości południków przechodzących przez środek stref

czasowych i odpowiedz na pytanie: Która godzina czasu strefowego jest w Melbourne
(145° E), gdy w Krakowie (20° E) jest godzina 8:00 czasu środkowoeuropejskiego?

0°

150°

Odp.: W Melbourne jest godzina ……… czasu strefowego.

2p.

KG

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007

2

Korzystając z zamieszczonej mapy konturowej świata, na której zaznaczono położenie
obiektów geograficznych: Chartum, Perth oraz pustyń – Gobi, Gibsona, Libijskiej i Atacama,
wykonaj zadania 4 i 5.

4. Napisz poniżej, w której z zaznaczonych na mapie miejscowości (Perth, Chartum)
21 marca można zaobserwować wcześniej zachód Słońca.

………………………………………………………

1p.

5. Spośród zaznaczonych na mapie pustyń wybierz tę, na której występuje największa roczna

amplituda temperatury powietrza. Uzasadnij krótko swój wybór.

a) Atacama
b) Gobi

c) Libijska
d) Gibsona

Uzasadnienie.

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….

3p.

6. Wybierz właściwą odpowiedź.

Istnienie pustyń w Australii i w północnej Afryce spowodowane jest brakiem opadów
związanym głównie z występowaniem w tej strefie:

a) zwrotnikowych niżów barycznych
b) zwrotnikowego pasa ciszy

c) zwrotnikowych wyżów barycznych
d) monsunów

1p.

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007

3

7. Rysunki przedstawiają wydmę paraboliczną i barchan.

Wyjaśnij przyczynę odmiennego ułożenia ramion, przy zachowaniu tego samego
kierunku wiatru, w obu typach wydm.

A

B

Barchan Wydma paraboliczna

Wyjaśnienie:
A……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
B……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………

2p.

8. Uzupełnij niżej zamieszczone zdania właściwym terminem geograficznym tak, aby
wyjaśnić jego znaczenie.

Skorzystaj z terminów: misa deflacyjna, bruk deflacyjny, jardangi, okapy skalne,
wydmy-echa


A. Formy w postaci ostrych grzebieni, które oddzielają bruzdy korazyjne, powstałe w

skutek szorującej działalności wiatru to : ……………………………. .

B. Warstwa okruchów skalnych i graniaków powstała jako pozostałość po wywianiu

drobnego materiału skalnego to: ……………………………….. .

C. Formy skalne, które są rezultatem erozji eolicznej przejawiającej się podcinaniem

dolnych części ścian skalnych przez wiatr niosący dużo ziaren piasku to:

…………………………………………… .

3p.

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007

4

9. Wybierz właściwą odpowiedź.
Draa to:

a) rodzaj barchanu,
b) wydmy gwiaździste,

c) bardzo długie i szerokie wały piaszczyste,
d) wydmy cienie.

1p.

10. Przyporządkuj podanym terminom (oznaczonymi literami A-D) właściwe im znaczenie
(oznaczone cyframi 1-6). W zaznaczone miejsca obok litery wpisz właściwą cyfrę.

A. creek

B. miraż

C. sebka

D. bolson

1. inaczej szott, okresowe jezioro słone na pustyni, po

długotrwałej suszy zamieniające się w solnisko.

2. inaczej fatamorgana – zjawisko świetlne sprawiające

wrażenie, że spostrzegamy przedmioty jakby odbite w

tafli wody.

3. obfita mgła na Atacamie

4. bezodpływowa kotlina na obszarze pustynnym

tektonicznego pochodzenia.

5. australijska nazwa rzeki epizodycznej.

6. rodzaj pustyni żwirowej

A. ……

B. ……

C. ……

D. ……

4p.

11. Wpisz literę P przy zdaniach zawierających prawdziwe informacje, natomiast literą F

zaznacz zdania zawierające informacje fałszywe.

A. Dwie azjatyckie pustynie: Kara- Kum i Kyzył-Kum zaliczane są do pustyń żwirowych

………….

B. Wszyscy syryjscy Beduini nadal prowadzą koczowniczy tryb życia. ………..

C. Na obszarze dzisiejszej Sahary kilka tysięcy lat temu występowała sawanna ………

D. Problemem prawie wszystkich terenów nawadnianych położonych w strefie klimatu
gorącego suchego, jest zasolenie gleby. ... ... ...

4p.

12. Wybierz właściwą odpowiedź.

Wywiewane przez wiatr z obszarów pustyń pyły opadają na obszary przyległe i tworzą:

a) pokrywy gipsowe
b) pokrywy wapienne

c) pokrywy lessowe
d) pokrywy żwirowe

1p.

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007

5

13. Uzupełnij tabelę wpisując, spośród podanych niżej, po dwie nazwy pustyń według
występujących w tabeli ich rodzajów. Każdą z nazw możesz użyć tylko raz.

Nazwy pustyń do wyboru: Simpsona, Wielka Pustynia Piaszczysta, Ahaggar, Wielki
Nefud, Gobi, Tibesti

Rodzaje

pustyń

Pustynie

A. hamada

B. erg

C. serir

6p.

14. Wybierz właściwą odpowiedź.

Pustynia Badain Jaran leży na terytorium:

a) Mongolii
b) Rosji

c) Chin
d) Kazachstanu

1p.

15. Wybierz właściwą odpowiedź.

Osobliwością przyrodniczą Pustyni Badain Jaran są:

a) wydmy pyłowe i źródła Rzeki Żółtej
b) wydmy olbrzymy i słone jeziorka
c) zasypany las i dolina Rzeki Czarnej
d) żyjące na wolności wielbłądy jednogarbne i pola kukurydzy

1p.

16. Spośród podanych informacji wybierz dwie odpowiedzi, które określają przyrodnicze
warunki tworzenia się wydm olbrzymów na azjatyckiej pustyni.

a) silne wiatry, które wywiewają piasek na dużą wysokość
b) kształt ziaren piasku, dzięki czemu w przestrzeniach między nimi zatrzymują się

krople wody

c) etapowe wkraczanie roślinności przedzielane nawiewaniem kolejnych warstw piasku
d) położenie w dnach dolin, co ułatwia akumulację piasku.

2p.

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007

6

17.Wymienionym w tabeli obiektom geograficznym przyporządkuj pustynię, na której
można je spotkać.

Skorzystaj z nazw pustyń: Pustynia Syryjska, Pustynia Pstra, Namib, Atacama, pustynie
górskie w Karakorum, Thar, Pustynia Monument Valley

Pustynie

Obiekty

1.

A. Skamieniały las.

2.

B. Piaskowce ostańcowe o fantastycznych kształtach, którym

nadano różne nazwy, np.: Trzy Siostry, Słoniowate Ostańce,
Dwie Rękawiczki i inne.

3.

C. Rysunki naskalne wykonane przez Indian na zboczach dolin

przedstawiające zwierzęta, ludzi i figury geometryczne.
Największy z nich ma 120 m wysokości i znajduje się na
stoku wzgórza.

4.

D. Wydmy żwirowe.

4p.

18. Do każdego z 3 podanych stwierdzeń (A, B, C) dobierz odpowiednie uzasadnienie
(oznaczone cyframi od 1 do 6) tak, aby przedstawiona w stwierdzeniu
zależność między elementami środowiska przyrodniczego pustyń była prawdziwa.

A. Na olbrzymich obszarach pustyń brak

jest gleby, ponieważ ...

B. Wydmy żwirowe spotykane są rzadko,

głównie w dolinach górskich i kotlinach
śródgórskich wysokich gór Azji,
ponieważ …

C. W wysokich górach Azji najwięcej

wydm typu barchanów górskich
występuje w wysoko położonych
kotlinach śródgórskich oraz
rozszerzeniach dolinnych powstałych ze
skrzyżowania dolin, ponieważ …

1. … tam rzeki gromadzą lekkie, niezbyt

dużej wielkości żwiry.

2. … na pisakach nie może wytworzyć się

gleba.

3. … stoki gór tworzą zaporę dla luźnego

materiału skalnego.

4. … rzeki wypływające z lodowców tworzą

tam stożki napływowe, dostarczając
materiału do ich utworzenia.

5. …warstwa zwietrzeliny nie jest

przetworzona przez organizmy.

6. … występują tam wystarczająco silne i

porywiste wiatry, które mogą je utworzyć.

A

B

C

3p.

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007

7

19. Zaznacz właściwą odpowiedź.

Rdzennymi mieszkańcami zamieszkującymi północne rejony Pustyni Ałaszan są:
a) Chińczycy
b) Mongołowie
c) Kazachowie

d) Hindusi

1p.

20. Wybierz odpowiedź, którego z drzew, według badań chińskich uczonych, dotyczy
poniższy opis:

Są odporne na wiatr, zasolone gleby i słone wody gruntowe. Nadają się na pustynie
i mogą być wiatrochronami spowalniającymi ruch wydm.

a) dęby
b) topole

c) kasztanowce
d) brzozy

1p.

21. Zamieszczony poniżej rysunek uzupełnij według poleceń w punktach a, b i c tak, aby
przedstawiał schemat występowania wód artezyjskich.

a) wpisz w odpowiednie miejsca na rysunku: skały nieprzepuszczalne, skały

przepuszczalne, warstwa wodonośna

b) przerywanymi, pionowymi liniami zaznacz strefę, gdzie zasilane są wody artezyjskie i

wpisz: strefa zasilania

c) zaznacz na rysunku studnię artezyjską, w której woda może samoczynnie wypłynąć na

powierzchnię.

6p.

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007

8

22. Wykonaj potrzebne obliczenia i narysuj diagram przedstawiający strukturę użytkowania
gruntów w Algierii. Uzupełnij legendę.

Dane do wykresu

Obliczenia

Pustynie:
Łąki i pastwiska:
Grunty orne:
Lasy:
Pozostałe:

80,0%
13,0%
3,0%
2,0%
2,0%

Legenda:

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

3p.

23. Istnienie pól uprawnych na obszarach pustynnych możliwe jest jedynie dzięki
nawadnianiu.

Napisz poniżej 3 argumenty, które świadczą o tym, że metoda nawadniania
kropelkowego, choć wymaga większych inwestycji, w ostatecznym rezultacie jest
bardziej opłacalna niż metoda tradycyjna – kanałami i rowami.

1. …………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

2. …………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

3. …………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

3p.