Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007 

1 

Małopolski Konkurs Geograficzny 

dla gimnazjalistów 

Etap Wojewódzki – 19 marca 2007 r. 

 

    Drogi Młody Geografie!!!!                                            Suma pkt.: 

 
1.  Zestaw zawiera 23 zadania, za poprawne rozwiązanie wszystkich 

możesz uzyskać maksymalnie 55 punktów. 

2.  W zadaniach wpisz lub zakreśl prawidłową  odpowiedź. 
3.  Nie używaj korektora oraz czerwonego koloru długopisu. Jeżeli chcesz 

dokonać korekty swojej odpowiedzi, błędnie wybraną  przekreśl. 

4.  Podczas pracy nie korzystaj z kalkulatora. 
5.  Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 120 minut. 
6.  Pracuj samodzielnie korzystając z własnej wiedzy i umiejętności! 

                                                                                   Życzymy powodzenia!!! 
 
 
 
 
1.   W terenie powierzchnia Jeziora Nasera  wynosi 5000 km

2

. Na której mapie powierzchnia 

tego zbiornika będzie największa? Wskaż odpowiednią podziałkę. 

 

a)  1 : 1 000 000 
b)  1 : 20 000 000 

c)  1 : 30 000 000 
d)  1 : 40 000 000

 

1p. 

2.  Szott al Dżarid (Tunezja) zajmuje na mapie w skali 1 : 20 000 000 obszar 15 mm

2

. 

Wybierz odpowiedź, jaką powierzchnię ma to solnisko w terenie: 
 

a)  300 km

2

 

b)  600 km

2

 

c)  3000 km

2

 

d)  6000 km

2

 

1p. 

 

3.  Wpisz na rysunku odpowiednie wartości południków przechodzących przez środek stref 

czasowych i odpowiedz na pytanie: Która godzina czasu strefowego jest w Melbourne 
(145° E), gdy w Krakowie (20° E) jest godzina 8:00 czasu środkowoeuropejskiego? 

 
 

 0° 

150° 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Odp.: W Melbourne jest godzina ……… czasu strefowego. 

 

2p. 

KG 

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007 

2 

Korzystając z zamieszczonej mapy konturowej świata, na której zaznaczono położenie 
obiektów geograficznych: Chartum, Perth oraz pustyń – Gobi, Gibsona, Libijskiej i Atacama, 
wykonaj zadania 4 i 5. 
 

 

4. Napisz poniżej, w której z zaznaczonych na mapie miejscowości (Perth, Chartum)  
    21 marca można zaobserwować wcześniej zachód Słońca.     

 

 
……………………………………………………… 

 

 

 

    1p. 

 
 
5. Spośród zaznaczonych na mapie pustyń wybierz tę,  na której występuje największa roczna  

 amplituda temperatury powietrza. Uzasadnij krótko swój wybór. 

 

a)  Atacama 
b)  Gobi 

c)  Libijska 
d)  Gibsona

 
Uzasadnienie. 
 
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………. 

 

                                                                                                                                      3p. 

6.  Wybierz właściwą odpowiedź. 

Istnienie pustyń w Australii i w północnej Afryce spowodowane jest brakiem opadów 
związanym głównie z występowaniem w tej strefie: 

 

a)  zwrotnikowych niżów barycznych 
b)  zwrotnikowego pasa ciszy 

c)  zwrotnikowych wyżów barycznych 
d)  monsunów

 

1p. 

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007 

3 

7.  Rysunki przedstawiają wydmę paraboliczną i barchan. 

Wyjaśnij przyczynę odmiennego ułożenia ramion, przy zachowaniu tego samego 
kierunku wiatru, w obu typach wydm. 

 

A 

 

 

 

 

 

 

B 

 

 

 

           Barchan                                                                 Wydma paraboliczna 

 

Wyjaśnienie: 
A…………………………………………………………………………………………… 
……………………………………………………………………………………………… 
……………………………………………………………………………………………… 
……………………………………………………………………………………………… 
……………………………………………………………………………………………… 
B…………………………………………………………………………………………… 
……………………………………………………………………………………………… 
……………………………………………………………………………………………… 
……………………………………………………………………………………………… 
……………………………………………………………………………………………… 

 

2p. 

8. Uzupełnij niżej zamieszczone zdania właściwym terminem geograficznym tak, aby  
    wyjaśnić jego znaczenie. 

 
Skorzystaj z terminów: misa deflacyjna, bruk deflacyjny, jardangi, okapy skalne,  
wydmy-echa 
 
 
A.  Formy w postaci ostrych grzebieni, które oddzielają bruzdy korazyjne, powstałe w 

skutek szorującej działalności wiatru to : ……………………………. . 

B. Warstwa okruchów skalnych i graniaków powstała jako pozostałość po wywianiu 

drobnego materiału skalnego to: ……………………………….. . 

C.  Formy skalne, które są rezultatem erozji eolicznej przejawiającej się podcinaniem 

dolnych części ścian skalnych przez wiatr niosący dużo ziaren piasku to: 

…………………………………………… .                                                                                                                                      

 

3p. 

 

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007 

4 

9. Wybierz właściwą odpowiedź. 
Draa to: 

 

a)  rodzaj barchanu, 
b)  wydmy gwiaździste, 

c)  bardzo długie i szerokie wały piaszczyste, 
d)  wydmy cienie. 

 

1p. 

10. Przyporządkuj podanym terminom (oznaczonymi literami A-D) właściwe im znaczenie 
(oznaczone cyframi 1-6). W zaznaczone miejsca obok litery wpisz właściwą cyfrę. 

 

A.  creek 

B.  miraż 

C. sebka 

D.  bolson 

1.  inaczej szott, okresowe jezioro słone na pustyni, po 

długotrwałej suszy zamieniające się w solnisko. 

2.  inaczej fatamorgana – zjawisko świetlne sprawiające 

wrażenie, że spostrzegamy przedmioty jakby odbite w 

tafli wody. 

3.  obfita mgła na Atacamie 

4.   bezodpływowa kotlina na obszarze pustynnym 

tektonicznego pochodzenia. 

5.  australijska nazwa rzeki epizodycznej. 

6.  rodzaj pustyni żwirowej 

 

 

A.  …… 

B.  …… 

C. …… 

D. …… 

 

 

4p. 

 

11. Wpisz literę P przy zdaniach zawierających prawdziwe informacje, natomiast literą F  

zaznacz zdania zawierające informacje fałszywe.  

 

A. Dwie azjatyckie pustynie: Kara- Kum i Kyzył-Kum zaliczane są do pustyń żwirowych 

…………. 

 
B. Wszyscy syryjscy Beduini nadal prowadzą koczowniczy tryb życia. ……….. 
    
C. Na obszarze dzisiejszej Sahary kilka tysięcy lat temu występowała sawanna ……… 
 
D. Problemem prawie wszystkich terenów nawadnianych położonych w strefie klimatu 
gorącego suchego, jest zasolenie gleby.  ... ... ...  

 

 

 

 

   

 

4p. 

12. Wybierz właściwą odpowiedź. 

Wywiewane przez wiatr z obszarów pustyń pyły opadają na obszary przyległe i tworzą: 

 

a)  pokrywy gipsowe 
b)  pokrywy wapienne 

c)  pokrywy lessowe 
d)  pokrywy żwirowe

 

1p. 

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007 

5 

13. Uzupełnij tabelę wpisując, spośród podanych niżej, po dwie nazwy pustyń według   
       występujących w tabeli ich rodzajów. Każdą z nazw możesz użyć tylko raz. 
 

Nazwy pustyń do wyboru: Simpsona, Wielka Pustynia Piaszczysta, Ahaggar, Wielki 
Nefud, Gobi, Tibesti 

 

Rodzaje 

pustyń 

Pustynie 

A.  hamada 

 

B.  erg 

 

C.  serir 

 

 

 

6p. 

14. Wybierz właściwą odpowiedź. 
 

Pustynia Badain Jaran leży na terytorium: 

 

a) Mongolii 
b) Rosji 

c) Chin 
d) Kazachstanu

 

1p. 

15. Wybierz właściwą odpowiedź. 
 

Osobliwością przyrodniczą Pustyni Badain Jaran są: 

 

a)  wydmy pyłowe i źródła Rzeki Żółtej 
b)  wydmy olbrzymy i słone jeziorka 
c)  zasypany las i dolina Rzeki Czarnej 
d)  żyjące na wolności wielbłądy jednogarbne i pola kukurydzy 

 

1p. 

16. Spośród podanych informacji wybierz dwie odpowiedzi, które określają przyrodnicze  
      warunki tworzenia się wydm olbrzymów na azjatyckiej pustyni. 
 

a)  silne wiatry, które wywiewają piasek na dużą wysokość 
b)  kształt ziaren piasku, dzięki czemu w przestrzeniach między nimi zatrzymują się 

krople wody 

c)  etapowe wkraczanie roślinności przedzielane nawiewaniem kolejnych warstw piasku 
d)  położenie w dnach dolin, co ułatwia akumulację piasku. 

 

2p. 

 
 
 

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007 

6 

17.Wymienionym w tabeli obiektom geograficznym przyporządkuj pustynię, na której  
     można je spotkać. 

Skorzystaj z nazw pustyń: Pustynia Syryjska, Pustynia Pstra, Namib, Atacama, pustynie 
górskie w Karakorum, Thar, Pustynia Monument Valley 

 

Pustynie 

Obiekty 

1. 

A.  Skamieniały las. 

2. 

B.  Piaskowce ostańcowe o fantastycznych kształtach, którym 

nadano różne nazwy, np.: Trzy Siostry, Słoniowate Ostańce, 
Dwie Rękawiczki i inne. 

3. 

C.  Rysunki naskalne wykonane przez Indian na zboczach dolin 

przedstawiające zwierzęta, ludzi i figury geometryczne. 
Największy z nich ma 120 m wysokości i znajduje się na 
stoku wzgórza. 

4. 

D.  Wydmy żwirowe. 

 

 

4p. 

18. Do każdego z 3 podanych stwierdzeń (A, B, C) dobierz odpowiednie uzasadnienie  
      (oznaczone cyframi od 1 do 6) tak, aby przedstawiona w stwierdzeniu  
      zależność między elementami środowiska przyrodniczego pustyń była prawdziwa. 
 
A.  Na olbrzymich obszarach pustyń brak 

jest gleby, ponieważ ... 

 
B.  Wydmy żwirowe spotykane są rzadko, 

głównie w dolinach górskich i kotlinach 
śródgórskich wysokich gór Azji, 
ponieważ … 

 
C.  W wysokich górach Azji najwięcej 

wydm typu barchanów górskich 
występuje w wysoko położonych 
kotlinach śródgórskich oraz 
rozszerzeniach dolinnych powstałych ze 
skrzyżowania dolin, ponieważ … 

1.  … tam rzeki gromadzą lekkie, niezbyt 

dużej wielkości żwiry. 

 
2.  … na pisakach nie może wytworzyć się 

gleba. 

 
3.  … stoki gór tworzą zaporę dla luźnego 

materiału skalnego. 

 
4.  … rzeki wypływające z lodowców tworzą 

tam stożki napływowe, dostarczając 
materiału do ich utworzenia. 

 
5.  …warstwa zwietrzeliny nie jest 

przetworzona przez organizmy. 

 
6.  … występują tam wystarczająco silne i 

porywiste wiatry, które mogą je utworzyć. 

 

A 

B 

C 

 

 

 

 

3p. 

 

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007 

7 

19. Zaznacz właściwą odpowiedź. 
 

Rdzennymi mieszkańcami zamieszkującymi północne rejony Pustyni Ałaszan są: 
a)  Chińczycy 
b)  Mongołowie 
c)  Kazachowie 

      d)   Hindusi 

 

1p. 

20. Wybierz odpowiedź, którego z drzew, według badań chińskich uczonych, dotyczy   
      poniższy opis: 
 

Są odporne na wiatr, zasolone gleby i słone wody gruntowe. Nadają się na pustynie  
i mogą być wiatrochronami spowalniającymi ruch wydm. 

 

a)  dęby 
b)  topole 

c)  kasztanowce 
d)  brzozy

 

1p. 

 
21. Zamieszczony poniżej rysunek uzupełnij według poleceń w punktach a, b i c tak, aby   
      przedstawiał schemat występowania wód artezyjskich. 
 

 

 

a)  wpisz w odpowiednie miejsca na rysunku: skały nieprzepuszczalne, skały 

przepuszczalne, warstwa wodonośna 

 
b)  przerywanymi, pionowymi liniami zaznacz strefę, gdzie zasilane są wody artezyjskie i 

wpisz: strefa zasilania 

 

c)  zaznacz na rysunku studnię artezyjską, w której woda może samoczynnie wypłynąć na 

powierzchnię.  

 

6p. 

 
 
 
 
 
 

Małopolski Konkurs Geograficzny_etap woj.2007 

8 

22. Wykonaj potrzebne obliczenia i narysuj diagram przedstawiający strukturę użytkowania   
      gruntów w Algierii. Uzupełnij legendę. 

 
Dane do wykresu 

Obliczenia 

 
Pustynie:         
Łąki i pastwiska:             
Grunty orne: 
Lasy:        
Pozostałe: 

 
80,0% 
13,0% 
3,0% 
2,0% 
2,0% 

 

 

 

Legenda: 

 

 

 

 

 

…………………………………… 

 

 

 

 

 

…………………………………… 

 

 

 

 

…………………………………… 

 

 

 

…………………………………… 

 

 

 

 

…………………………………… 

 

 

 

 

3p. 

 
23. Istnienie pól uprawnych na obszarach pustynnych możliwe jest jedynie dzięki   
      nawadnianiu.  

Napisz poniżej 3 argumenty, które świadczą o tym, że metoda nawadniania 
kropelkowego, choć wymaga większych inwestycji, w ostatecznym rezultacie jest 
bardziej opłacalna niż metoda tradycyjna – kanałami i rowami. 

 
1.  …………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………… 

2.  …………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………… 

3.  …………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………… 

 

3p.