1. Na czym polega metoda
indukcyjna , a na czym
dedukcyjna?

2. Podaj przykład metody
indukcyjnej i
dedukcyjnej?

Indukcyjna - ze spadania ciał i latania Księżyca wokół Ziemi odkrycie prawa
powszechnego ciążenia przez Newtona.

Dedukcyjna - przewidzenie przez Newtona możliwości latania satelitów wokół
Ziemi czyli istnienia pierwszej prędkości kosmicznej.

3. Co to jest pierwsza
prędkość kosmiczna?

To prędkość która pozwala ciału latać po orbicie kołowej wokół planety. Zaraz
nad ziemską atmosferą wynosi 8 km/s.

4. W jaki sposób
weryfikuje się hipotezy
naukowe?

Zarówno metodzie indukcyjnej jak i dedukcyjnej przypuszczenia (=hipotezy) są
potwierdzane bądź obalane doświadczeniami.

5. Co to jest
doświadczenie myślowe?

Przy braku możliwości przeprowadzenia realnego doświadczenia, czasem
wystarcza wyobrażenie jakiejś sytuacji, z której logicznie wypływają wnioski.
W ten sposób nie dysponując pompą próżniową Galileusz obalił nauczane od
starożytności twierdzenie, że cięższe ciała zawsze spadają szybciej od lżejszych
o tym samym kształcie.

6. Opisz doświadczenie
myślowe Galileusza.

Galileusz wykazał, że przyjęcie iż ciała cięższe spadają w próżni szybciej,
prowadzi do wniosku, że spadają wolniej. Czyli wykazał absurd założenia.

Jeśli ciało B spadałoby szybciej niż A, to po złożeniu ich razem A powinno
hamować B, a więc ciało A+B winno mieć prędkość mniejszą od B mimo, że
jest od niego cięższe.

7. Na czym polega
„paradoks bliźniąt”
wymyślony przez
Einsteina?

Jeden z dwu bliźniaków wylatuje z wielką prędkością w kosmos, ale w rakiecie
poruszającej się z wielką prędkością czas płynie wolniej. Dlatego po powrocie
bliźniak kosmonauta będzie młodszy niż ten na Ziemi.
Tak w skrócie wygląda to najsłynniejsze na świecie doświadczenie myślowe.
Dokładne wytłumaczenie o co w nim chodziło jest dużo bardziej
skomplikowane.

8. Czym są modele
matematyczne w fizyce?

To uproszczone wyobrażenie sobie czegoś, czego dokładnego działania nie
znamy. Przykładem jest model Bohra atomu wodoru i model budowy jądra
atomu.

9. Jaki był pierwszy
rodzaj telegrafu?

Telegraf optyczny skonstruowany przez Francuza o nazwisku Szape. Był
używany w okresie wojen napoleońskich.

10. Jakie odkrycia i
wynalazki doprowadziły
do powstania telegrafu
elektrycznego?

•

Odkrycie przez Aleksandra Voltę, że chemiczne reakcje mogą
wytwarzać prąd, a następnie zbudowanie pierwszej baterii elektrycznej
(rok 1800). Bateria składała się z dwu płytek – srebrnej i cynkowej
zanurzonych w słonej wodzie.

•

Odkrycie przez Ersteda że przewody z prądem wytwarzają pole
magnetyczne (rok 1820)

•

Wynalazek elektromagnesu (przez Sturgeona w roku 1825)

•

Wynalezienie przez Morse’a alfabetu kropkowo kreskowego (w roku
1836) .

11. Na czym polegało
doświadczenie Ersteda?

Na odchylaniu się igiełki magnetycznej i układaniu się opiłków żelaza wokół
przewodu z prądem.

12. Jaki jest sygnał SOS w
alfabecie Morsa?

13.Jakie zjawisko zostało
wykorzystane w telefonie
przewodowym
wymyślonym przez
Grahama Bella?

Membrana mikrofonu z umocowanym na niej uzwojeniem przybliżała się lub
oddalała od magnesu. Zmieniające się pole magnetyczne wytwarzało prąd w
uzwojeniu – jest to tzw, zjawisko indukcji elektromagnetycznej.
Ten prąd magnesował następnie uzwojenie na membranie głośnika, które
poruszało ją będąc przyciągane lub odpychane przez umieszczony w pobliżu
magnes.

14.Kto przewidział
istnienie fal radiowych?

Maxwell z ogólnych praw elektryczności magnetyzmu tzw. praw Maxwella
wyciągnął wniosek, że pola elektryczne i magnetyczne mogą oderwać się od
anteny i wędrować w przestrzeni jedno wytwarzając drugie.

15. Co mówią prawa
Maxwella?

ś

e z pola elektrycznego powstaje magnetyczne i na odwrót.

16. Kto potwierdził
hipotezę Maxwella?

Henryk Hertz wykrywając te fale (w 20 lat po hipotezie Maxwella).

17. Kto zbudował radio?

Popow i Marconi.(w 10 lat po odkryciu dokonanym przez Hertza).

18. Co to była bania
Herona?

Kula poruszana przez parę na zasadzie odrzutu. Był to pierwszy silnik parowy.
Służył tylko jako zabawka.

19. Kto najbardziej
przyczynił się do opartej
na silniku parowym
rewolucji przemysłowej w
XVIII wieku?

James Watt, który wprowadził wiele usprawnień, a przede wszystkim regulator
prędkości obrotowej zwany regulatorem Watta.

20. Kto zbudował
pierwszy samochód?

Carl Benz. Nie był pierwszym, który wpadł na taki pomysł, lecz pierwszym
którego pojazd okazał się w pełni funkcjonalnym urządzeniem. (Benz jest ojcem
benzynowego silnika dwusuwowego, a czterosuwowy zbudował kilka lat
wcześniej inny Niemiec Otto. Omawialiśmy ten silnik na lekcji. Pierwszym na
ś

wiecie silnikiem spalinowym był skonstruowany 50 lat wcześniej silnik

spalający w swym wnętrzu wodór i tlen. Konstrukcja przypominała silnik
parowy i nie znalazła uznania z racji niebezpieczeństwa wybuchu.)

21. Jakie są suwy w
silniku czterosuwowym?

Ssanie, sprężanie, praca, wydech

22. W jaki sposób zapala
się w nim benzyna?

Od iskry elektrycznej wytwarzanej przez tzw. świecę.

23. Na czym polega
działanie silnika
elektrycznego?

Pole magnetyczne działa siłą na przewód z prądem nawinięty na wirniku. Pole
magnetyczne jest zazwyczaj wywarzane nie przez zwykły magnes a przez
elektromagnes.

24. Co to jest
elektromagnes?

To zwojnica z żelaznym rdzeniem w środku. Potrafi wytwarzać bardzo silne
pole magnetyczne.

25. Dlaczego wewnątrz
ż

arówek znajduje się

szlachetny gaz argon?

Dlatego, że tlen a nawet azot wchodziłyby w wysokiej temperaturze w reakcje
chemiczne z wolframowym włóknem żarówki. Argon jest chemicznie obojętny.

25. Jak działa neon?

Neon świeci pod wpływem prądu elektrycznego płynącego w rozrzedzonym

gazie, a nie temperatury. Od przepływu prądu grzeje się tylko trochę.

Mimo przyłożenia napięcia nie mógłby płynąć, gdyby wszystkie atomy gazu
były elektrycznie obojętne. Nie są, bo promieniowanie jądrowe obecne wszędzie
wokół wybija z niektórych atomów elektrony. Atomy stają się przez to dodatnie.
Elektrony w rozrzedzonym gazie mają dużo miejsca, by się rozpędzić pod
wpływem wysokiego napięcia (mocnego plusa i minusa na końcach neonu),
uderzają w obojętne atomy i wybijają z nich kolejne elektrony. W ten sposób do

+

na jednym końcu rurki wędruje mnóstwo elektronów, a do

–

na drugim dużo

dodatnich atomów. Część elektronów i naładowanych atomów nie dociera do
celu, bo elektrony wskakują z powrotem w atomy. Spadając z coraz wyższych
orbit na niższe świecą.

26. Jak działają
ś

wietlówki?

Podobnie jak w neonach wysokie napięcie powoduje przepływ pradu w
rozrzedzonym gazie zazwyczaj parach rtęci. Gaz świeci głównie w nadfiolecie.
Fotony nadfioletu padają na białą substancję zwaną luminoforem pokrywającą
rurkę i podbijają elektrony w atomach luminoforu na wyższe orbity. Gdy
elektrony spadają z powrotem nie oddają naraz całej otrzymanej od fotonu
energii, bo nie spadają od razu na sam dół a zatrzymują się chwilowo na
pośrednich orbitach. W ten sposób z jednego fotonu ultrafioletowego powstaje
kilka światłą widzialnego.

27. Co to jest luminofor?

To substancja świecąca pod wpływem ultrafioletu lub padających na nią
elektronów.

28. Jaki rodzaj oświetlenia
elektrycznego jest
najtańszy w użyciu?

Lampy zrobione z półprzewodnikowych elementów zwanych diodami LED.
Więcej energii elektrycznej zużywają świetlówki, a jeszcze więcej żarówki.

29. Dlaczego światło
lasera jest takie mocne?

Bo w zwykłym świetle każdy foton leci niezależnie od pozostałych, natomiast w
laserowym fotony doklejają się jeden do drugiego i nakładają na siebie, są ze
sobą zgrane.

30. Które urządzenie jest
bardziej energooszczędne
– o klasie A, E czy G?

A jest najlepsze, E zużywa pośrednią ilość energii, a G najgorsze,