Hałas od urządzeń wentylacyjnych
Głównym źródłem dźwięku w układzie wentylacyjnym jest wentylator. Problem hałasu, a raczej hałasów
wytwarzanych przez wentylator jest bardzo istotny i wymaga krótkiego przybliżenia.
Hałas pochodzący od pracy wentylatora zależy od wielu czynników. Podstawowym z nich jest sama konstrukcja
wentylatora, w której należy zwrócić uwagę na liczbę łopatek oraz ich kształt. Następnymi czynnikami są
wydajność i ciśnienie, prędkość powietrza, a także wielkość i kształt obudowy (o ile w danej konstrukcji
wentylatora obudowa w ogóle występuje) oraz jej sztywność.
Można przy tym dokonać ogólnego podziału hałasu na hałas spowodowany czynnikami aerodynamicznymi i
mechanicznymi. Hałas aerodynamiczny jest bezpośrednio związany z przepływem powietrza przez układ łopatek
i towarzyszące temu zmiany rozkładu ciśnienia na ich powierzchni. Na źródła hałasu mechanicznego mają wpływ:
brak wyważenia wirnika, niepoprawna praca łożysk, praca silnika elektrycznego oraz możliwe drgania
mechaniczne elementów spowodowane nieodpowiednią, czyli niewystarczającą sztywnością konstrukcji.
Poniżej wskazane zostaną zagadnienia, na które warto zwrócić uwagę podczas analizy rozwiązań układów
wentylatorowych, proponowanych przez dostawców urządzeń oraz podawanych przez nich charakterystykach
technicznych. Podane zostaną również czynniki, które warto wziąć pod uwagę podczas typowania wentylatora,
wpływające na obniżenie poziomu dźwięku generowanego na jego „wylocie”.
Należy zatem:
a.) dokonać doboru centrali wentylacyjnej z wentylatorem jako źródłem dźwięku tak, aby pracował on w punkcie
maksymalnej sprawności (badania dowiodły, ze praca wentylatora w innym punkcie niż optymalny może
doprowadzić do wzrostu poziomu mocy akustycznej nawet o 5÷9 dB);
b.) zwrócić uwagę na konstrukcję wentylatora, a w szczególności na:
– rodzaj obudowy (lub też jej brak),
– sztywność obudowy,
– ilość i kształt łopatek (np. niewyprofilowane łopatki blaszane wywołują wiry powietrza, w wyniku których rosną
zarówno opory jak i hałas),
– możliwość przenoszenia drgań przez obudowę na instalację (prawidłowe posadowienie wentylatora na
wibroizolatorach, sposób połączenia otworu wylotowego wentylatora z samą sekcją centrali – wiąże się to
przeważnie z zastosowaniem połączenia elastycznego);
c.) przeanalizować prędkości przepływu powietrza (małą prędkość wypływu powietrza niekoniecznie musi
oznaczać niski poziom hałasu, ale ma znaczenie dla wentylatorów o swobodnym wylocie ze względu na potrzebę
ograniczenia straty ciśnienia dynamicznego w otworze wylotowym);
d.) pamiętać o następujących prawidłowościach:
- jeżeli źródeł hałasu jest więcej niż jedno, a pracują one jednocześnie i dodatkowo posiadają te same
charakterystyki akustyczne, wówczas całkowity poziom dźwięku zwiększa się o następujące wartości:

- jeżeli rozpatrujemy dwa pracujące wentylatory o różnych głośnościach, wówczas poziom dźwięku zwiększa się
o następujące wartości:

Reasumując, przeprowadzenie doboru centrali wentylacyjnej opiera się w dużej mierze na poprawności doboru i
wyborze rodzaju układu wentylatorowego. Oczywiście pewnym ograniczeniem jest pakiet rozwiązań
proponowany przez poszczególnych dostawców systemów. Ponieważ dąży się do tego, aby poziom dźwięku
generowany przez centralę wentylacyjną, zarówno do instalacji kanałowej, jak i jej otoczenia był jak najniższy,
ważna jest wiarygodność techniczna producenta i dostawcy urządzeń oraz niejednokrotnie poznanie metodologii
pomiarowej, a głównie norm, według których wykonywany jest pomiar mocy akustycznej. Niejednokrotnie zdarza
się bowiem, iż określając np. poziom dźwięku generowanego przez tą samą centralę wentylacyjną do otoczenia,
otrzymujemy różne dane wynikowe. W związku z tym ważne jest poznanie metod pomiarowych i norm, na które
powołuje się dostawca urządzeń.

Hałas w instalacjach - obowiązujące w UE progi uciążliwości stwarzane przez hałas
Spośród czynników zagrażających naszemu środowisku wymienia się zazwyczaj zanieczyszczenia powietrza,
wód oraz gleby. Również hałas, stwarza poważne uciążliwości, działa bowiem destrukcyjnie na nasz słuch oraz
cały organizm, pogarszając też ogólne samopoczucie. Z tych względów w Unii Europejskiej obowiązują niżej
podane ustalenia, określające progi uciążliwości stwarzane przez hałas:
- poniżej 35 decybeli (dB) – jest nieszkodliwy dla zdrowia i niemal stale nam towarzyszy,
- 55 do 65 dB – powoduje irytację,
- powyżej 65 dB – wywołuje wymuszone zachowania agresywne,
- 70 do 85 dB – stanowi próg szkodliwości dla zdrowia – może przy dłuższym działaniu powodować uszkodzenia
słuchu,
- 85 do 130 dB – może powodować trwałe uszkodzenia słuchu oraz różne dolegliwości i schorzenia,
- powyżej 130 dB – to już pewne, trwałe uszkodzenia słuchu oraz na skutek występujących wibracji – również
uszkodzenia wewnętrznych organów człowieka.
Z raportu Komisji Europejskiej wynika, że ok. 20% mieszkańców Europy narażonych jest w dużym stopniu na
hałas o natężeniu przekraczającym 65 dB. Spojrzawszy na wyżej przytoczone dane widać, jak poważna jest to
dolegliwość.
Hałas w naszym środowisku klasyfikowany jest jako przemysłowy, komunikacyjno – komunalny oraz
mieszkaniowy. Obecnie, według aktualnych uregulowań, problem hałasu miejskiego i jego ograniczanie należy do
zakresu kompetencji władz lokalnych. Hałasem przemysłowym i jego ograniczaniem zajmują się służby ochrony
pracy, a także od strony rozwiązań konstrukcyjnych, mających na celu wyciszanie hałaśliwych urządzeń i
procesów, wyspecjalizowani konstruktorzy oraz technolodzy. Producenci wyrobów rynkowych, w tym również
urządzeń i wyposażenia instalacyjnego troszczą się o to, by praca ich produktów nie powodowała nadmiernego
hałasu. Jest to obecnie powszechnie uznawane jako jeden z ważnych walorów technicznych, świadczących o
klasie danych wyrobów, a także o jakości wykonanych prac instalacyjnych. Wadliwie wykonane instalacje
wymagają dokonywania kłopotliwych poprawek lub nawet przeróbek.
Są już u nas zakłady, które mogą poszczycić się dużym dorobkiem z zakresu rozwiązań służących zwalczaniu
hałasu zwłaszcza w ciepłownictwie i w instalacjach sanitarnych.

Wartości dopuszczalne poziomu dźwięku w pomieszczeniach
Źródłem hałasu w instalacjach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych są pracujące urządzenia, takie jak silniki,
wentylatory, pompy itp.
Dopuszczalny maksymalny poziom dźwięku A w odległości 1 m od urządzenia w pomieszczeniu technicznym
zlokalizowanym w budynku mieszkalnym lub zamieszkania zbiorowego wg PN-87/B-02151/02 „Akustyka
budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości dźwięku w
pomieszczeniach” nie może przekraczać 65 dB.
Tabela 1: Dopuszczalny maksymalny poziom dźwięku A w odległości 1 m od urządzenia:

Tabela 2: Wartości dopuszczalne poziomu dźwięku w pomieszczeniach przeznaczonych do przebywania
ludzi: