operator obrabiarek skrawajacych 722[02] z1 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Paweł Krawczak

Wykonywanie trasowania 722[02].Z1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Andrzej Zych
mgr inż. Marek Olsza

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Paweł Krawczak

Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 722[02].Z1.01
„Wykonywanie trasowania”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
operator obrabiarek skrawających.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Organizacja stanowiska do trasowania. Bezpieczeństwo i higiena

pracy, ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Trasowanie na płaszczyźnie

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Trasowanie przestrzenne

5.3.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator obrabiarek skrawających
722[02].

Poradnik dla nauczyciela zawiera informacje i wskazówki niezbędne dla efektywnego

zorganizowania procesu kształcenia w jednostce modułowej. Zamieszczono w nim:
–

wymagania wstępne,

–

szczegółowe cele kształcenia,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

wiczenia,

–

ewaluacja osiągnięć ucznia,

–

literaturę.
Wymagania wstępne określają umiejętności, jakie uczeń powinien mieć ukształtowane

przed rozpoczęciem pracy z poradnikiem. Należy zachęcić uczniów, aby zapoznali się
z wymaganiami i ocenili, czy je spełniają. Dotyczą one umiejętności, które uczniowie
ukształtowali podczas dotychczasowej nauki. Spełnienie wymagań wstępnych pozwoli
uczniom na skoncentrowanie się na kształtowaniu nowych umiejętności potrzebnych do
zaliczenia jednostki modułowej.

Szczegółowe cele kształcenia określają umiejętności, jakie uczeń powinien ukształtować

w wyniku procesu kształcenia w tej jednostce modułowej. Przed rozpoczęciem zajęć należy
zapoznać uczniów z celami kształcenia, aby dowiedzieli się, czego się nauczą.

W poradniku zamieszczono także dwa przykładowe scenariusze zajęć. Wskazują one

sposób prowadzenia zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem metod zalecanych w programie
jednostki modułowej.

wiczenia (tożsame z tymi, które znajdują się w poradniku dla ucznia), zawierają

polecenie, wskazówki do realizacji, zalecane metody nauczania – uczenia się oraz środki
dydaktyczne. Wykonując poszczególne ćwiczenia uczeń powinien ukształtować umiejętności
niezbędne do zaliczenia jednostki modułowej,

Ewaluacja osiągnięć ucznia powinna zostać przeprowadzona z pomocą testu pisemnego

z zadaniami wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego z zadaniem typu próby pracy.
W poradniku dla nauczyciela zamieszczono dwa przykładowe narzędzia pomiaru
dydaktycznego. Wszystkie zadania zamieszczone w testach obejmują treści objęte programem
nauczania oraz sprawdzają, czy uczeń osiągnął założone w jednostce modułowej cele.

Ostatnim elementem poradnika dla nauczyciela jest wykaz literatury. Zawiera on

zarówno pozycje przydatne uczniowi dla pogłębienia wiedzy z zakresu programu jednostki
modułowej, jak i pozycje metodyczne.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne w jednostce modułowe prowadzone były

różnymi metodami uwzględniającymi wszystkie strategie kształcenia wielostronnego.
Należy stosować metody z zakresu strategii problemowej (metody problemowe) i operacyjnej
(metody praktyczne). Formy organizacyjne pracy powinny być zróżnicowane począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

722[02].Z1.02

Obróbka powierzchni płaskich

i kształtowych narzędziami

ręcznymi

722[02].Z1.03

Wykonywanie otworów okrągłych

722[02].Z1

Trasowanie i obróbka ręczna

722[02].Z1.01

Wykonywanie trasowania

722[02].Z1.04

Wykonywanie połączeń

rozłącznych i nierozłącznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wykonywać pomiary warsztatowe,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

korzystać z poradników i norm,

−

odczytywać informacje podane na rysunku wykonawczym,

−

analizować treść zadania, dobierać metody i plan rozwiązania,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

rozróżniać elementy maszyn,

−

komunikować się i pracować w zespole,

−

samodzielnie podejmować decyzje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

określić cel i zakres stosowania trasowania,

–

zorganizować stanowisko do trasowania,

–

dobierać narzędzia, przyrządy oraz materiały pomocnicze do trasowania,

–

ustalić kolejność czynności podczas trasowania na płaszczyźnie,

–

przygotować powierzchnie do trasowania,

–

wytrasować rysy prostoliniowe, równoległe i przecinające się pod kątem,

–

wykreślić okręgi, łuki i koła,

–

wytrasować proste zarysy części maszyn,

–

wypunktować naniesione rysy,

–

sprawdzić jakość wykonanej pracy,

–

skorzystać z dokumentacji technicznej,

–

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

rodowiska podczas wykonywania trasowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator obrabiarek skrawających 722[02]

Moduł:

Trasowanie i obróbka ręczna 722[02].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie trasowania

722[02].Z1.01

Temat: Trasowanie na płaszczyźnie.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności trasowania na płaszczyźnie.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

zorganizować stanowisko do wykonywania trasowania zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy,

–

dobrać materiały i narzędzia do trasowania,

–

wytrasować rysy prostoliniowe, równoległe i przecinające się pod kątem,

–

wykreślić okręgi, łuki i koła,

–

ocenić jakość wykonanej pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

wiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania (tekst przewodni
do wykonania ćwiczenia),

–

materiał do trasowania – płytka stalowa,

–

płyta traserska,

–

kątownik ze stopką,

–

cyrkiel,

–

kątomierz uniwersalny,

–

liniał traserski,

–

rysik,

–

punktak,

–

młotek,

–

farba traserska,

–

zestaw materiałów czyszczących.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Wytrasuj na płytce stalowej kształt przedstawiony na rysunku zgodnie z instrukcją wykonania
ć

wiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów z pracą
metodą tekstu przewodniego.

FAZA WŁAŚCIWA

INFORMACJE
Pytania prowadzące:
1. W jaki sposób należy przygotować powierzchnie do trasowania?
2. Jakie narzędzia służą do trasowania powierzchni płaskich?
3. W jaki sposób wykonuje się trasowanie linii równoległych, prostopadłych i pod kątem?
4. W jaki sposób trasuje się okręgi, łuki i koła?
5. Jakie zasady bezpieczeństwa i higieny pracy należy zachować podczas trasowania?

PLANOWANIE
Sporządź plan pracy z uwzględnieniem następujących czynności:
1. Ustal, jakimi narzędziami dokonasz trasowania.
2. Zaplanuj czynności związane z przygotowaniem powierzchni do trasowania.
3. Zaplanuj kolejność czynności do wykonania operacji trasowania na płaszczyźnie.
4. Zaplanuj czynności końcowe po wykonaniu trasowania.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Dobierz narzędzia do wykonania ćwiczenia.
2. Przygotuj powierzchnie płytki do trasowania.
3. Wytrasuj osie symetrii przedmiotu.
4. Wytrasuj płytkę zgodnie z rysunkiem z dokumentacji zadania.
5. Wykonaj punktowanie rys.
6. Zwróć uwagę na prawidłowość i dokładność twojej pracy.
7. Utrzymuj ład i porządek na stanowisku pracy.
8. Uporządkuj stanowisko po wykonaniu ćwiczenia.
9. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy.

SPRAWDZANIE
1. Czy prawidłowo zostały dobrane narzędzia traserskie?
2. Czy prawidłowo przygotowano powierzchnie do trasowania?
3. Czy prawidłowo wytrasowano osie symetrii przedmiotu?
4. Czy wytrasowano płytkę zgodnie z dokumentacją?
5. Czy napunktowano rysy traserskie?
6. Czy utrzymywano ład i porządek na stanowisku pracy?
7. Czy uporządkowano stanowisko po wykonaniu ćwiczenia?

ANALIZA
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej
trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe i ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości oraz jak ich unikać
w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Trasowanie przestrzenne. Na podstawie
zgromadzonych informacji przygotuj się do wypowiedzi na temat: jakich narzędzi używa się
do trasowania przestrzennego.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator obrabiarek skrawających 722[02]

Moduł:

Trasowanie i obróbka ręczna722[02].Z1

Jednostka modułowa: Wykonywanie trasowania

722[02].Z1.01

Temat: Trasowanie przestrzenne.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności trasowania przestrzennego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–

zorganizować stanowisko do wykonywania trasowania zgodnie z zasadami bezpieczeństwa

i higieny pracy,

–

dobrać materiały i narzędzia do trasowania,

–

dobrać metodę trasowania przestrzennego,

–

wytrasować bryłę o dowolnym kształcie geometrycznym,

–

ocenić jakość wykonanej pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

wiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania (tekst przewodni
do wykonania ćwiczenia),

–

materiał do trasowania – wałek stalowy,

–

płyta traserska,

–

pryzmy traserskie,

–

kątownik traserski,

–

narzędzia traserskie,

–

farba traserska,

–

czyściwo,

–

pisaki,

–

kartki papieru.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Wykonaj trasowanie rowka na wpust zgodnie z instrukcją wykonania ćwiczenia.

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów z pracą
metodą tekstu przewodniego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
Pytania prowadzące:
1. W jaki sposób należy przygotować powierzchnie do trasowania?
2. Jakie narzędzia służą do trasowania przestrzennego?
3. W jaki sposób wybiera się bazę traserską?
4. W jaki sposób wykonuje się trasowanie przestrzenne?
5. Jakie zasady bezpieczeństwa i higieny pracy należy zachować podczas trasowania?

PLANOWANIE
Sporządź plan pracy z uwzględnieniem następujących czynności:
1. Ustal, jakimi narzędziami dokonasz trasowania.
2. Ustal bazę traserską.
3. Zaplanuj czynności związane z przygotowaniem powierzchni do trasowania.
4. Zaplanuj kolejność czynności do wykonania operacji trasowania przestrzennego.
5. Zaplanuj czynności końcowe po wykonaniu trasowania.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Dobierz narzędzia do wykonania ćwiczenia.
2. Przygotuj powierzchnie do trasowania.
3. Zamocuj trasowany przedmiot.
4. Wytrasuj rowek na wpust zgodnie z rysunkiem i dokumentacją zadania.
5. Wykonaj punktowanie rys.
6. Zwróć uwagę na prawidłowość i dokładność twojej pracy.
7. Utrzymuj ład i porządek na stanowisku pracy.
8. Uporządkuj stanowisko po wykonaniu ćwiczenia.
9. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy.

SPRAWDZANIE
1. Czy prawidłowo zostały dobrane narzędzia traserskie?
2. Czy prawidłowo przygotowano powierzchnie do trasowania?
3. Czy wytrasowano rowek na wpust zgodnie z dokumentacją zadania?
4. Czy napunktowano rysy traserskie?
5. Czy utrzymywano ład i porządek na stanowisku pracy?
6. Czy uporządkowano stanowisko po wykonaniu ćwiczenia?

ANALIZA
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej
trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe i ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości oraz jak ich unikać
w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Na podstawie zgromadzonych informacji sporządź notatkę na temat: jaka jest różnica
pomiędzy trasowaniem na płaszczyźnie a trasowaniem przestrzennym?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Organizacja stanowiska do trasowania. Bezpieczeństwo

i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa i ochrona
środowiska

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zorganizuj stanowisko do trasowania. Otrzymasz przyrządy i narzędzia traserskie.

Z grupy narzędzi wybierz przyrządy, które służą do mocowania przedmiotów trasowanych.
Nazwij je.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z otrzymanymi przyrządami i narzędziami traserskimi,
2) wybrać przyrządy służące do mocowania przedmiotów trasowanych,
3) nazwać narzędzia,
4) zaprezentować efekt swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

−

przyrządy i narzędzia traserskie,

−

katalogi narzędzi,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj i scharakteryzuj wszystkie narzędzia przedstawione na rysunku. Wskaż, do

jakiej grupy narzędzi traserskich należą.

Rysunek do ćwiczenia 2 [4].

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, jakie narzędzia traserskie są przedstawione na rysunku,
2) wpisać wszystkie pomysły na kartce (burza mózgów – nie krytykując żadnego

z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów),

3) scharakteryzować narzędzia,
4) sklasyfikować grupę narzędzi,
5) uporządkować zapisane pomysły,
6) zaprezentować efekty pracy,
7) wziąć udział w podsumowaniu ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

−

katalogi narzędzi,

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

Ćwiczenie 3

Określ, jakie zagrożenia dla pracownika występują podczas trasowania otworów

w dużych, ciężkich korpusach maszyn.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposob wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, zagrożenia dla pracownika występują podczas trasowania,
2) wpisać wszystkie pomysły na kartce (burza mózgów – nie krytykując żadnego

z pomysłów koleżanek/kolegów),

3) uporządkować zapisane pomysły – odrzucić ewentualnie nierealne lub budzące

wątpliwości członków grupy,

4) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

duże arkusze papieru,

–

mazaki,

–

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Trasowanie na płaszczyźnie

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj trasowanie płytki stalowej przedstawionej na rysunku zgodnie z instrukcją

wykonania ćwiczenia.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Przygotować instrukcje do ćwiczeń oraz tekst przewodni do wykonania
ć

wiczenia, rysunek zawierający np. linie, osie, koła które będą trasowane przez uczniów, oraz

płytkę stalową do trasowania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami trasowania na płaszczyźnie,
2) dobrać narzędzia traserskie,
3) przygotować powierzchnię do trasowania,
4) wykonać trasowanie na płaszczyźnie,
5) uporządkować stanowisko pracy,
6) dokonać oceny wykonanej pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia praktyczne,

–

tekst przewodni.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia wraz z rysunkiem,

–

płyta traserska,

–

narzędzia traserskie,

–

farba traserska,

–

płytka stalowa,

–

czyściwo.

Ćwiczenie 2

Wykonaj trasowanie środków czół wałków zgodnie z instrukcją wykonania ćwiczenia.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Przygotować instrukcje do ćwiczeń, tekst przewodni do wykonania
ć

wiczenia oraz wałki stalowe. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami trasowania czół wałków,
2) dobrać narzędzia traserskie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) przygotować powierzchnię do trasowania,
4) wykonać trasowanie czół wałków,
5) uporządkować stanowisko pracy,
6) dokonać wykonanej pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia praktyczne,

–

tekst przewodni.

rodki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia wraz z rysunkiem,

–

płyta traserska,

–

narzędzia traserskie,

–

farba traserska,

–

wałki,

–

czyściwo.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Trasowanie przestrzenne

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj trasowanie przestrzenne rowka na wpust zgodnie z instrukcją wykonania

wiczenia.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotować instrukcje do ćwiczeń, tekst przewodni do wykonania ćwiczenia oraz wałki
stalowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami trasowania przestrzennego,
2) dobrać narzędzia traserskie,
3) przygotować powierzchnię do trasowania,
4) wykonać trasowanie przestrzenne rowka na wpust,
5) uporządkować stanowisko pracy,
6) dokonać oceny wykonanej pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia praktyczne,

–

tekst przewodni.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia wraz z rysunkiem,

–

wałki stalowe,

–

płyta traserska,

–

pryzmy traserskie,

–

kątownik traserski,

–

narzędzia traserskie,

–

farba traserska,

–

czyściwo,

–

pisaki,

–

kartki papieru.

Ćwiczenie 2

Wykonaj trasowanie przestrzenne otworów zgodnie z instrukcją wykonania ćwiczenia.

Do trasowania użyj skrzynek traserskich.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotować instrukcje do ćwiczeń, tekst przewodni do wykonania ćwiczenia, modele
korpusów obrabiarek, skrzynki traserskie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami trasowania przestrzennego przy użyciu skrzynek traserskich,
2) dobrać narzędzia traserskie,
3) przygotować powierzchnię do trasowania,
4) wykonać trasowanie otworów,
5) uporządkować stanowisko pracy,
6) dokonać oceny wykonanej pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia praktyczne,

–

tekst przewodni.

rodki dydaktyczne:

–

płyta traserska,

–

skrzynki traserskie,

–

narzędzia traserskie,

–

farba traserska,

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia wraz z rysunkiem,

–

czyściwo,

–

pisaki,

–

kartki papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy dla jednostki modułowej „Wykonywanie trasowania”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 5, 7, 8, 11, 13, 14, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 6, 9, 10, 12, 15, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. a, 4. c, 5. c, 6. a, 7. a, 8. b, 9. b, 10. a, 11. c,

12. c, 13. a, 14. c, 15. b, 16. c, 17. a, 18. a, 19. a, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zdefiniować pojęcie trasowania

Sklasyfikować rodzaje trasowania

Określić zastosowanie środkownika

Rozpoznać narzędzia do trasowania
przestrzennego

Rozpoznać przyrządy do mocowania
przedmiotów

Określić zastosowanie znacznika
traserskiego

Zdefiniować pojęcie bazy traserskiej

Określić kolejność trasowania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dobrać narzędzie do trasowania linii
prostopadłych

Wyjaśnić, na czym polega trasowanie
przestrzenne

Rozpoznać metodę trasowania
przestrzennego

Dobrać narzędzie do trasowania
łuków

Rozpoznać narzędzia pomiarowe
stosowane przy trasowaniu

Rozpoznać narzędzia podtrzymujące
stosowane przy trasowaniu

Dobrać narzędzia traserskie do
ustawiania przedmiotów

Określić, w jaki sposób zwiększa się
trwałość trasowania

Rozpoznać metodę trasowania
płaskiego

Zidentyfikować metodę trasowania za
pomocą skrzynek traserskich

19 Rozpoznać narzędzia traserskie

Rozpoznać metodę trasowania za
pomocą kątownika

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,

kartę odpowiedzi).

5. Udzielaj odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Przypomnij o upływającym czasie po upływie połowy czasu i na 5 minut przed końcem

sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj dokładnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Odpowiedzi udzielaj wyłącznie na karcie odpowiedzi.
4. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
5. Test zawiera 20 zadań.
6. Do każdego zadania podane są cztery odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.
7. Zaznacz prawidłową według Ciebie odpowiedź wstawiając literę X w odpowiednim

miejscu na karcie odpowiedzi.

8. W przypadku pomyłki zaznacz błędną odpowiedź kółkiem, a następnie literą X zaznacz

odpowiedź prawidłową.

9. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymujesz jeden punkt.
10. Za udzielenie błędnej odpowiedzi, jej brak lub zakreślenie więcej niż jednej odpowiedzi –

otrzymujesz zero punktów.

11. Uważnie czytaj treść zadań i proponowane warianty odpowiedzi.
12. Nie odpowiadaj bez zastanowienia, jeśli któreś z zadań sprawi Ci trudność – przejdź do

następnego. Do zadań, na które nie udzieliłeś odpowiedzi możesz wrócić później.

13. Pamiętaj, że odpowiedzi masz udzielać samodzielnie.
14. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Trasowanie jest czynnością polegającą na

a) przenoszeniu zarysów przedmiotu przedstawionego na rysunku wykonawczym na

półfabrykat za pomocą narzędzi traserskich.

b) przenoszeniu zarysów przedmiotu z półfabrykatu na rysunek techniczny.
c) przenoszeniu zarysów przedmiotu na półfabrykat za pomocą wzornika.
d) przenoszeniu zarysów przedmiotu na rysunek techniczny za pomocą wzornika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Istnieją dwie metody trasowania, jest to trasowanie

a) płaskie oraz kształtowe.
b) płaskie oraz przestrzenne.
c) przestrzenne oraz kształtowe.
d) kształtowe oraz bryłowe.

3. Środkownik jest stosowany do

a) wyznaczania środka na płaskich powierzchniach przedmiotów walcowych.
b) wyznaczania środka otworów.
c) wyznaczania osi symetrii.
d) wyznaczania środka prostokąta.

4. Rysunek przedstawia

a) przymiar traserski.
b) liniał traserski.
c) wysokościomierz traserski.
d) wysokościomierz suwmiarkowy.

5. Rysunek przedstawia

a) skrzynkę traserską.
b) kątownik 90°.
c) podstawkę traserską pryzmową.
d) podstawkę kątową.

6. Znacznik traserski stosowany jest do

a) trasowania przestrzennego jak również do wyznaczania linii poziomych.
b) wykreślania na trasowanym przedmiocie linii według liniału lub wzornika.
c) punktowania.
d) trasowania okręgów.

7. Bazą traserską nazywamy

a) punkt, oś lub płaszczyznę, od której odmierza się wymiary na przedmiocie.
b) płytę traserską na której ustawia się przedmiot trasowany.
c) oś symetrii trasowanego przedmiotu.
d) płaszczyznę na której nanosi się rysy traserskie.

8. Trasowanie rozpoczyna się zwykle od wyznaczania

a) otworów.
b) głównych osi symetrii przedmiotu.
c) linii pionowych i poziomych.
d) linii prostopadłych.

9. Za pomocą kątownika ze stopką wyznacza się

a) linie pod kątem.
b) linie prostopadłe do krawędzi przedmiotu trasowanego.
c) łuki.
d) środek otworu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Trasowanie przestrzenne polega na wyznaczaniu

a) punktów i linii traserskich na bryle o dowolnym kształcie geometrycznym.
b) zarysów przedmiotu przez obrysowanie zarysu wzornika traserskiego rysikiem.
c) linii traserskich na korpusach maszyn.
d) linii traserskich na przedmiotach okrągłych.

11. Rysunek przedstawia trasowanie za pomocą

a) podstawek traserskich.
b) obrotu przedmiotu.
c) skrzynek traserskich.
d) kątownika.

12. Wykreślanie okręgów i łuków wykonuje się za pomocą

a) szablonu traserskiego.
b) wzornika.
c) cyrkla.
d) kątomierza.

13. Rysunek przedstawia

a) kątomierz uniwersalny.
b) przymiar traserski.
c) kątownik 45º.
d) kątownik ze stopką.

14. Rysunek przedstawia

a) kątownik traserski.
b) kątownik z otworami.
c) kątownik z rowkami teowymi.
d) podstawkę z rowkami teowymi.

15. Do ustawienia przedmiotów na płycie traserskiej używa się

a) imadeł i ścisków.
b) pryzm, klocków i podkładek.
c) macek zewnętrznych i wewnętrznych.
d) skrzynek traserskich.

16. W celu zwiększenia trwałości wykreślonych rys stosuje się

a) malowanie powierzchni trasowanej farbą olejną.
b) malowanie rys linią o podwójnej grubości.
c) wybijanie na nich wgłębień zwanych punktami.
d) wybijanie punktu na końcu i początku linii.

17. Rysunek przedstawia trasowanie

a) według wzornika.
b) za pomocą podtrzymki.
c) na płycie traserskiej.
d) przestrzenne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Trasowanie za pomocą skrzynek traserskich dużych odlewów to podstawowa metoda

trasowania
a) przestrzennego.
b) znacznikiem traserskim.
c) na płaszczyźnie.
d) według szablonu.

19. Rysunek przedstawia

a) rysik.
b) znacznik.
c) punktak.
d) mackę.

20. Rysunek przedstawia trasowanie za pomocą

a) liniału traserskiego.
b) kątownika.
c) wysokościomierza.
d) przymiaru traserskiego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ..................................................................................................

Wykonywanie trasowania

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedzi

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy dla jednostki modułowej „Wykonywanie trasowania”

Próba pracy ma dwa zadania:

1) sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie

powinni zdobyć przy realizacji jednostki modulowej,

2) przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie operator obrabiarek skrawających.
W tym celu zadanie praktyczne musi być przygotowane w takiej formie, z jaką uczniowie

spotkają się na egzaminie. Oznacza to konieczność opracowania zadania w sposób
umożliwiający kryterialne ocenianie wykonywanych przez ucznia czynności w czterech
obszarach: planowania, organizowania, wykonywania i prezentowania. Nauczyciel powinien
przygotować dokumentację zadania wraz z rysunkiem.

Ocenianie:
niedostateczny

do 7 pkt.

dopuszczający

8–9 pkt.

dostateczny

10–11 pkt.

dobry

12–13 pkt.

bardzo dobry

14 pkt.

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia testu praktycznego:

Wyposażenie stanowiska

1 Płyta traserska

2 Pryzmy traserskie

3 Narzędzia traserskie: rysiki, znacznik, punktak, młotek

4 Farba traserska

Przyrządy pomiarowe i kontrolne: suwmiarka, wysokościomierz
traserski, kątownik ze stopką

6 Czyściwo, szczotki zmiotki, szufelka

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Informacja dla ucznia
1. Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki

stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2. Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia

i numer stanowiska.

3. Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem

roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 15 minut.

4. Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie

miejscu (czas wykonania zadania wynosi 60 minut).

Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który

obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek.
Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bhp, ochrony
przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia

Zadanie
Wykonaj trasowanie przestrzenne rowka na wpust zgodnie z dokumentacją. Ułóż plan
działania niezbędny do wykonania zadania. Dobierz odpowiednie narzędzia traserskie,
przyrządy pomiarowe i przyrządy potrzebne do wykonania pracy. Powierzone zadanie
wykonaj dokładnie z zachowaniem zasad bhp. Na wykonanie zadania masz 60 minut.

Instrukcja wykonania zadania
Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1. Przeanalizuj dokładnie treść zadania.
2. Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a) czynności związane z wykonaniem zadania, w kolejności ich wykonywania,
b) wykaz narzędzi traserskich i przyrządów niezbędnych do wykonania zadania,
c) wykaz przyrządów pomiarowych.

3. Przystąp do zorganizowania stanowiska pracy:

a) zgromadź i rozmieść na stanowisku pracy narzędzia, sprzęt kontrolno-pomiarowy,

i instrukcje niezbędne do wykonania zadania,

b) sprawdź stan techniczny narzędzi i przyrządów,
c) dobierz środki ochrony indywidualnej wymagane do bezpiecznego wykonania

zadania.

4. Wykonaj zaplanowane czynności zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ochrony przeciwpożarowej.

5. Sprawdź jakość wykonanej pracy w odniesieniu do rysunku z dokumentacji zadania.
6. Po zakończeniu pracy uporządkuj stanowisko pracy, oczyść narzędzia i odłóż je na

miejsce składowania.

7. Zgłoś gotowość do prezentacji wykonanego zadania.
8. Zaprezentuj sposób wykonania zadania: omów czynności prowadzące do wykonania

zadania, uzasadnij dobór narzędzi traserskich, oceń jakość wykonywanej pracy
w odniesieniu do dokumentacji zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zawód: operator obrabiarek skrawających
Symbol cyfrowy zawodu 722[02]
Oznaczenie tematu: …….
Oznaczenia zadania: ………

PESEL

Data urodzenia

Numer stanowiska

dzień miesiąc

rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz czynności związane z wykonaniem zadania, w kolejności ich wykonywania

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………

2. Wykaz narzędzi traserskich i przyrządów niezbędnych do wykonania zadania

3. Wykaz przyrządów pomiarowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne

Wykonaj trasowanie przestrzenne rowka na wpust zgodnie z dokumentacją. Ułóż plan

działania niezbędny do wykonania zadania. Dobierz odpowiednie narzędzia traserskie,
narzędzia pomiarowe i przyrządy potrzebne do wykonania pracy. Powierzone zadanie
wykonaj dokładnie z zachowaniem zasad bhp. Na wykonanie zadania masz 60 minut.

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt.
0–1

Czynność 1: zapisanie kolejnych czynności związanych z wykonaniem

zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co
najmniej 4 z następujących czynności:
– dobieranie narzędzi traserskich,
– dobieranie przyrządów pomiarowych,
– rozmieszczenie narzędzi i przyrządów na stanowisku pracy,
– przygotowanie powierzchni do trasowania,
– wykonanie tasowania przestrzennego rowka na wpust,
– sprawdzenie jakości wykonanej pracy,
– porządkowanie stanowiska pracy,
– prezentacja wykonanego zadania.

Czynność 2: sporządzenie wykazu niezbędnych narzędzi traserskich
i przyrządów.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń zapisał, co najmniej:

– płyta traserska,
– pryzmy traserskie,
– rysik,
– znacznik traserski,
– punktak,
– młotek,
– farba traserska.

Czynność

sporządzenie

wykazu

niezbędnych

przyrządów

pomiarowych.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał co najmniej:
– suwmiarka,
– wysokościomierz traserski,
– kątownik ze stopką.

Suma punktów w obszarze I. Planowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 4: zgromadzenie na stanowisku pracy niezbędnych narzędzi
traserskich, sprzętu kontrolno-pomiarowego i instrukcji niezbędnych
do wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zgromadził i rozmieścił na
stanowisku pracy:

– narzędzia traserskie,
– przyrządy pomiarowe,
– rysunek do wykonania zadania,
– materiał do trasowania.

Czynność 5: sprawdzenie stanu technicznego narzędzi i przyrządów
traserskich.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń ocenił stan techniczny narzędzi
i przyrządów traserskich dokonując oględzin.

Czynność 6: dobieranie środków ochrony indywidualnej wymaganych do
bezpiecznego wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń założył ubranie robocze jedno- lub
dwuczęściowe oraz nakrycie głowy.

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie

Czynność 7: przygotowanie powierzchni do trasowania.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń przygotował powierzchnię do
trasowania.

Czynność 8: trasowanie przestrzenne rowka na wpust.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający wytrasował rowek na wpust
zgodnie z instrukcją zadania i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Czynność 9: wykonanie punktowania wytrasowanych linii.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń wykonał punktowanie

wytrasowanych linii.

Czynność 10: sprawdzenie jakości pracy.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń po wykonaniu zadania sprawdził

jakość wykonanego trasowania.

Czynność 11: porządkowanie stanowiska pracy.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń po zakończeniu zadania

uporządkował stanowisko pracy, oczyścił i odłożył narzędzia na miejsce
przechowywania, zagospodarował odpady.

Suma punktów w obszarze III. Wykonywanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 12: omówienie czynności wykonywanych podczas trasowania
przestrzennego.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń omówił czynności wykonywane
podczas trasowania przestrzennego.

Czynność 13: uzasadnienie doboru narzędzi traserskich.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uzasadnił wybór narzędzi
traserskich.

Czynność 14: ocena jakości wykonanych rowków.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń ocenił jakość wykonanej pracy
odnosząc się do rysunku wykonawczego zawartego w dokumentacji zadania.

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie

RAZEM

Czynność wykonana – 1 pkt., niewykonana – 0 pkt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

1. Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP,

Warszawa 2006

2. Mac S.: Obróbka metali. WSiP, Warszawa 1999

3. Mały poradnik mechanika. WNT, Warszawa 1999
4. www.pronar.com.pl

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997
3. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2001