Kodeks Rodzinny I Opiekunczy 20 Nieznany

Stan prawny na 3 lutego 2010 r.
Uwzgl

dniono Dziennik Ustaw z 2010 r. nr 13 z dnia 29 stycznia 2010 r. oraz Monitor Polski z 2010 r. nr 5 z dnia 1 lutego

2010 r.

USTAWA

z dnia 25 lutego 1964 r.

Kodeks rodzinny i opieku

czy

(Dz.U. z 1964 r., Nr 9, poz. 59, zm.: Dz.U. z 1975 r., Nr 45, poz. 234; Dz.U. z 1986 r., Nr 36, poz. 180; Dz.U. z

1990 r., Nr 34, poz. 198; Dz.U. z 1995 r., Nr 83, poz. 417; Dz.U. z 1998 r., Nr 117, poz. 757; Dz.U. z 1999 r.,

Nr 52, poz. 532; Dz.U. z 2000 r., Nr 122, poz. 1322; Dz.U. z 2001 r., Nr 128, poz. 1403; Dz.U. z 2003 r., Nr

130, poz. 1188; Dz.U. z 2004 r., Nr 162, poz. 1691; Dz.U. z 2007 r., Nr 121, poz. 831; Dz.U. z 2007 r., Nr 134,

poz. 947; Dz.U. z 2007 r., Nr 192, poz. 1378; Dz.U. z 2008 r., Nr 220, poz. 1431)

Tytuł I

MAŁ

STWO

DZIAŁ I

ZAWARCIE MAŁ

STWA

Art. 1. [Zawarcie mał

stwa] § 1. Mał

stwo zostaje zawarte, gdy m

ęż

czyzna i kobieta jednocze

nie

obecni zło

żą

przed kierownikiem urz

du stanu cywilnego o

wiadczenia,

e wst

puj

ze sob

w zwi

zek

mał

ski.

§ 2. Mał

stwo zostaje równie

zawarte, gdy m

ęż

czyzna i kobieta zawieraj

cy zwi

zek mał

ski

podlegaj

cy prawu wewn

trznemu ko

cioła albo innego zwi

zku wyznaniowego w obecno

ci duchownego

wiadcz

wol

jednoczesnego zawarcia mał

stwa podlegaj

cego prawu polskiemu i kierownik urz

stanu cywilnego nast

pnie sporz

dzi akt mał

stwa. Gdy zostan

spełnione powy

sze przesłanki,

mał

stwo uwa

a si

za zawarte w chwili zło

enia o

wiadczenia woli w obecno

ci duchownego.

§ 3. Przepis paragrafu poprzedzaj

cego stosuje si

, je

eli ratyfikowana umowa mi

dzynarodowa lub

ustawa reguluj

ca stosunki mi

dzy pa

stwem a ko

ciołem albo innym zwi

zkiem wyznaniowym przewiduje

liwo

ść

wywołania przez zwi

zek mał

ski podlegaj

cy prawu wewn

trznemu tego ko

cioła albo innego

zwi

zku wyznaniowego takich skutków, jakie poci

ga za sob

zawarcie mał

stwa przed kierownikiem

urz

du stanu cywilnego.

§ 4. M

ęż

czyzna i kobieta, b

cy obywatelami polskimi przebywaj

cymi za granic

, mog

zawrze

mał

stwo równie

przed polskim konsulem lub przed osob

wyznaczon

do wykonywania funkcji konsula.

Art. 2. [Powództwo o ustalenie nieistnienia mał

stwa] Je

eli mimo niezachowania przepisów

artykułu poprzedzaj

cego został sporz

dzony akt mał

stwa, ka

dy, kto ma w tym interes prawny, mo

wyst

z powództwem o ustalenie nieistnienia mał

stwa.

Art. 3. [Dokumenty] § 1. Osoby zamierzaj

ce zawrze

mał

stwo powinny zło

lub przedstawi

kierownikowi urz

du stanu cywilnego dokumenty niezb

dne do zawarcia mał

stwa, okre

lone w odr

bnych

przepisach.

§ 2. Je

eli otrzymanie dokumentu, który osoba zamierzaj

ca zawrze

mał

stwo jest obowi

zana

zło

lub przedstawi

kierownikowi urz

du stanu cywilnego, napotyka trudne do przezwyci

ęż

enia

przeszkody, s

d mo

e zwolni

osob

od obowi

zku zło

enia lub przedstawienia tego dokumentu.

§ 3. Kierownik urz

du stanu cywilnego wyja

nia osobom zamierzaj

cym zawrze

mał

stwo doniosło

ść

zwi

zku mał

skiego, przepisy reguluj

ce prawa i obowi

zki mał

onków oraz przepisy o nazwisku

mał

onków i o nazwisku ich dzieci.

Art. 4. [Termin zawarcia mał

stwa] Mał

stwo przed kierownikiem urz

du stanu cywilnego nie

Dziennik Ustaw Rok 1964 Nr 9 poz. 59
wersja obowi

zuj

ca od 13.06.2009

(Tekst opracowany przez INFOR)

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Page 1 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

e by

zawarte przed upływem miesi

ca od dnia, kiedy osoby, które zamierzaj

je zawrze

, zło

yły

kierownikowi urz

du stanu cywilnego pisemne zapewnienie,

e nie wiedz

o istnieniu okoliczno

wył

czaj

cych zawarcie tego mał

stwa. Jednak

e kierownik urz

du stanu cywilnego mo

e zezwoli

zawarcie mał

stwa przed upływem tego terminu, je

eli przemawiaj

za tym wa

ne wzgl

dy.

Art. 4

. [Za

wiadczenie] § 1. Osobom zamierzaj

cym zawrze

mał

stwo w sposób okre

lony w art. 1

§ 2 i 3 kierownik urz

du stanu cywilnego wydaje za

wiadczenie stwierdzaj

ce brak okoliczno

wył

czaj

cych zawarcie mał

stwa oraz tre

ść

i dat

zło

onych przed nim o

wiadcze

w sprawie nazwisk

przyszłych mał

onków i ich dzieci.

§ 2. Za

wiadczenie traci moc po upływie trzech miesi

cy od dnia jego wydania.

§ 3. Wydaj

c za

wiadczenie kierownik urz

du stanu cywilnego informuje strony o dalszych czynno

ciach

koniecznych do zawarcia mał

stwa.

Art. 5. [Odmowa przyj

cia o

wiadcze

] Kierownik urz

du stanu cywilnego, który dowiedział si

istnieniu okoliczno

ci wył

czaj

cej zawarcie zamierzonego mał

stwa, odmówi przyj

cia o

wiadcze

wst

pieniu w zwi

zek mał

ski lub wydania za

wiadczenia, o którym mowa w art. 4

, a w razie w

tpliwo

zwróci si

do s

du o rozstrzygni

cie, czy mał

stwo mo

e by

zawarte.

Art. 6. [Pełnomocnictwo] § 1. Z wa

nych powodów s

d mo

e zezwoli

eby o

wiadczenie o

wst

pieniu w zwi

zek mał

ski lub o

wiadczenie przewidziane w art. 1 § 2 zostało zło

one przez

pełnomocnika.

§ 2. Pełnomocnictwo powinno by

udzielone na pi

mie z podpisem urz

dowo po

wiadczonym i

wymienia

osob

, z któr

mał

stwo ma by

zawarte.

Art. 7. [Forma o

wiadczenia] § 1. Je

eli mał

stwo jest zawierane przed kierownikiem urz

du stanu

cywilnego, o

wiadczenia o wst

pieniu w zwi

zek mał

ski powinny by

zło

one publicznie w obecno

dwóch pełnoletnich

wiadków.

§ 2. Kierownik urz

du stanu cywilnego zapytuje m

ęż

czyzn

i kobiet

, czy zamierzaj

zawrze

ze sob

mał

stwo, a gdy oboje odpowiedz

na to pytanie twierdz

co, wzywa ich do zło

enia o

wiadcze

wst

pieniu w zwi

zek mał

ski oraz o

wiadcze

w sprawie nazwisk mał

onków i ich dzieci.

§ 3. Ka

da z osób zawieraj

cych mał

stwo składa o

wiadczenie o wst

pieniu w zwi

zek mał

ski,

powtarzaj

c za kierownikiem urz

du stanu cywilnego tre

ść

wiadczenia lub odczytuj

c je na głos. Osoba nie

mog

ca mówi

składa o

wiadczenie o wst

pieniu w zwi

zek mał

ski podpisuj

c akt mał

stwa.

§ 4. Po zło

eniu o

wiadcze

o wst

pieniu w zwi

zek mał

ski przez obie strony kierownik urz

du stanu

cywilnego ogłasza,

e wskutek zgodnych o

wiadcze

obu stron mał

stwo zostało zawarte.

Art. 8. [Obowi

zki duchownego] § 1. Duchowny, przed którym zawierany jest zwi

zek mał

ski

podlegaj

cy prawu wewn

trznemu ko

cioła albo innego zwi

zku wyznaniowego, nie mo

e przyj

ąć

wiadcze

przewidzianych w art. 1 § 2 - bez uprzedniego przedstawienia mu za

wiadczenia

stwierdzaj

cego brak okoliczno

ci wył

czaj

cych zawarcie mał

stwa, sporz

dzonego przez kierownika

urz

du stanu cywilnego.

§ 2. Niezwłocznie po zło

eniu o

wiadcze

, o których mowa w § 1, duchowny sporz

dza za

wiadczenie

stwierdzaj

ce,

e o

wiadczenia zostały zło

one w jego obecno

ci przy zawarciu zwi

zku mał

skiego

podlegaj

cego prawu wewn

trznemu ko

cioła albo innego zwi

zku wyznaniowego. Za

wiadczenie to

podpisuj

duchowny, mał

onkowie i dwaj pełnoletni

wiadkowie obecni przy zło

eniu tych o

wiadcze

§ 3.

[1]

wiadczenie, o którym mowa w § 2, wraz z za

wiadczeniem sporz

dzonym przez

kierownika urz

du stanu cywilnego na podstawie art. 4

§ 1, duchowny przekazuje do urz

du stanu

cywilnego przed upływem pi

ciu dni od dnia zawarcia mał

stwa; nadanie jako przesyłki poleconej

w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne z przekazaniem do urz

stanu cywilnego. Je

eli zachowanie tego terminu nie jest mo

liwe z powodu siły wy

szej, bieg terminu

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Page 2 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

ulega zawieszeniu przez czas trwania przeszkody. Przy obliczaniu biegu terminu nie uwzgl

dnia

dni uznanych ustawowo za wolne od pracy.

Art. 9. [Post

powanie w razie zagro

enia

ycia] § 1. W razie niebezpiecze

stwa gro

żą

cego

bezpo

rednio

yciu jednej ze stron, o

wiadczenia o wst

pieniu w zwi

zek mał

ski mog

zło

one

niezwłocznie przed kierownikiem urz

du stanu cywilnego bez zło

enia lub przedstawienia dokumentów

niezb

dnych do zawarcia mał

stwa. Jednak

e i w tym wypadku strony s

obowi

zane zło

zapewnienie,

e nie wiedz

o istnieniu okoliczno

ci wył

czaj

cych zawarcie mał

stwa.

§ 2. W razie niebezpiecze

stwa gro

żą

cego bezpo

rednio

yciu jednej ze stron, o

wiadczenia

przewidziane w art. 1 § 2 mog

zło

one przed duchownym bez przedstawienia za

wiadczenia

sporz

dzonego przez kierownika urz

du stanu cywilnego, stwierdzaj

cego brak okoliczno

ci wył

czaj

cych

zawarcie mał

stwa. W takim wypadku strony składaj

przed duchownym zapewnienie,

e nie wiedz

istnieniu okoliczno

ci wył

czaj

cych zawarcie mał

stwa. Przepisy art. 1 § 3 oraz art. 2 i art. 8 § 2 i 3

stosuje si

odpowiednio.

Art. 10. [Wiek, uniewa

nienie mał

stwa] § 1. Nie mo

e zawrze

mał

stwa osoba nie maj

uko

czonych lat osiemnastu. Jednak

e z wa

nych powodów s

d opieku

czy mo

e zezwoli

na zawarcie

mał

stwa kobiecie, która uko

czyła lat szesna

cie, a z okoliczno

ci wynika,

e zawarcie mał

stwa

dzie zgodne z dobrem zało

onej rodziny.

§ 2. Uniewa

nienia mał

stwa zawartego przez m

ęż

czyzn

, który nie uko

czył lat osiemnastu, oraz

przez kobiet

, która nie uko

czyła lat szesnastu albo bez zezwolenia s

du zawarła mał

stwo po

uko

czeniu lat szesnastu, lecz przed uko

czeniem lat osiemnastu, mo

żą

dy z mał

onków.

§ 3. Nie mo

na uniewa

mał

stwa z powodu braku przepisanego wieku, je

eli mał

onek przed

wytoczeniem powództwa ten wiek osi

ł.

§ 4. Je

eli kobieta zaszła w ci

ążę

, jej m

ąż

nie mo

żą

uniewa

nienia mał

stwa z powodu braku

przepisanego wieku.

Art. 11. [Ubezwłasnowolnienie] § 1. Nie mo

e zawrze

mał

stwa osoba ubezwłasnowolniona

całkowicie.

§ 2. Uniewa

nienia mał

stwa z powodu ubezwłasnowolnienia mo

żą

dy z mał

onków.

§ 3. Nie mo

na uniewa

mał

stwa z powodu ubezwłasnowolnienia, je

eli ubezwłasnowolnienie

zostało uchylone.

Art. 12. [Uniewa

nienia mał

stwa z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju

umysłowego] § 1. Nie mo

e zawrze

mał

stwa osoba dotkni

ta chorob

psychiczn

albo niedorozwojem

umysłowym. Je

eli jednak stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie zagra

a mał

stwu ani zdrowiu

przyszłego potomstwa i je

eli osoba ta nie została ubezwłasnowolniona całkowicie, s

d mo

e jej zezwoli

zawarcie mał

stwa.

§ 2. Uniewa

nienia mał

stwa z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju umysłowego jednego

z mał

onków mo

żą

dy z mał

onków.

§ 3. Nie mo

na uniewa

mał

stwa z powodu choroby psychicznej jednego z mał

onków po ustaniu

tej choroby.

Art. 13. [Zakaz bigamii] § 1. Nie mo

e zawrze

mał

stwa, kto ju

pozostaje w zwi

zku mał

skim.

§ 2. Uniewa

nienia mał

stwa z powodu pozostawania przez jednego z mał

onków w poprzednio

zawartym zwi

zku mał

skim mo

żą

dy, kto ma w tym interes prawny.

§ 3. Nie mo

na uniewa

mał

stwa z powodu pozostawania przez jednego z mał

onków w

poprzednio zawartym zwi

zku mał

skim, je

eli poprzednie mał

stwo ustało lub zostało uniewa

nione,

chyba

e ustanie tego mał

stwa nast

piło przez

mier

osoby, która zawarła ponownie mał

stwo

pozostaj

c w poprzednio zawartym zwi

zku mał

skim.

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Page 3 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 14. [Uniewa

nienie mał

stwa z powodu pokrewie

stwa lub powinowactwa] § 1. Nie mog

zawrze

ze sob

mał

stwa krewni w linii prostej, rodze

stwo ani powinowaci w linii prostej. Jednak

e z

nych powodów s

d mo

e zezwoli

na zawarcie mał

stwa mi

dzy powinowatymi.

§ 2. Uniewa

nienia mał

stwa z powodu pokrewie

stwa mi

dzy mał

onkami mo

żą

dy, kto

ma w tym interes prawny.

§ 3. Uniewa

nienia mał

stwa z powodu powinowactwa mi

dzy mał

onkami mo

żą

dy z

mał

onków.

Art. 15. [Uniewa

nienie mał

stwa z powodu stosunku przysposobienia] § 1. Nie mog

zawrze

ze sob

mał

stwa przysposabiaj

cy i przysposobiony.

§ 2. Uniewa

nienia mał

stwa z powodu stosunku przysposobienia mi

dzy mał

onkami mo

żą

dy z mał

onków.

§ 3. Nie mo

na uniewa

mał

stwa z powodu stosunku przysposobienia mi

dzy mał

onkami, je

eli

stosunek ten ustał.

Art. 15

. [Wady o

wiadczenia woli] § 1. Mał

stwo mo

e by

uniewa

nione, je

eli o

wiadczenie o

wst

pieniu w zwi

zek mał

ski lub o

wiadczenie przewidziane w art. 1 § 2 zostało zło

one:

1) przez osob

, która z jakichkolwiek powodów znajdowała si

w stanie wył

czaj

cym

wiadome wyra

enie

woli,

2) pod wpływem bł

du co do to

samo

ci drugiej strony,

3) pod wpływem bezprawnej gro

by drugiej strony lub osoby trzeciej, je

eli z okoliczno

ci wynika,

składaj

cy o

wiadczenie mógł si

obawia

e jemu samemu lub innej osobie grozi powa

niebezpiecze

stwo osobiste.

§ 2. Uniewa

nienia mał

stwa z powodu okoliczno

ci wymienionych w § 1 mo

żą

mał

onek, który

zło

ył o

wiadczenie dotkni

te wad

§ 3. Nie mo

żą

uniewa

nienia mał

stwa po upływie sze

ciu miesi

cy od ustania stanu

wył

czaj

cego

wiadome wyra

enie woli, od wykrycia bł

du lub ustania obawy wywołanej gro

- a w

dym wypadku po upływie lat trzech od zawarcia mał

stwa.

Art. 16. [Pełnomocnictwo] W razie zawarcia mał

stwa przez pełnomocnika mocodawca mo

żą

uniewa

nienia mał

stwa, je

eli brak było zezwolenia s

du na zło

enie o

wiadczenia o wst

pieniu w

zwi

zek mał

ski przez pełnomocnika albo je

eli pełnomocnictwo było niewa

ne lub skutecznie odwołane.

Jednak

e nie mo

na z tego powodu

żą

uniewa

nienia mał

stwa, je

eli mał

onkowie podj

li wspólne

ycie.

Art. 17. [Uniewa

nienie mał

stwa] Mał

stwo mo

e by

uniewa

nione tylko z przyczyn

przewidzianych w przepisach działu niniejszego.

Art. 18. [Ustanie mał

stwa] Nie mo

na uniewa

mał

stwa po jego ustaniu. Nie dotyczy to

jednak uniewa

nienia z powodu pokrewie

stwa mi

dzy mał

onkami oraz z powodu pozostawania przez

jednego z mał

onków w chwili zawarcia mał

stwa w zawartym poprzednio zwi

zku mał

skim.

Art. 19. [Uniewa

nienie po

mierci mał

onka] § 1. Je

eli jeden z mał

onków wytoczył powództwo o

uniewa

nienie mał

stwa, uniewa

nienie mo

e nast

tak

e po

mierci drugiego mał

onka, na którego

miejsce w procesie wyst

puje kurator ustanowiony przez s

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Page 4 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

§ 2. W razie

mierci mał

onka, który wytoczył powództwo o uniewa

nienie mał

stwa, uniewa

nienia

mog

dochodzi

jego zst

pni.

Art. 20. [Zawarcie mał

stwa w złej wierze] § 1. Orzekaj

c uniewa

nienie mał

stwa, s

d orzeka

tak

e, czy i który z mał

onków zawarł mał

stwo w złej wierze.

§ 2. Za b

cego w złej wierze uwa

a si

mał

onka, który w chwili zawarcia mał

stwa wiedział o

okoliczno

ci stanowi

cej podstaw

jego uniewa

nienia.

Art. 21. [Stosowanie przepisów ustawy] Do skutków uniewa

nienia mał

stwa w zakresie stosunku

mał

onków do wspólnych dzieci oraz w zakresie stosunków maj

tkowych mi

dzy mał

onkami stosuje si

odpowiednio przepisy o rozwodzie, przy czym mał

onek, który zawarł mał

stwo w złej wierze, traktowany

jest tak, jak mał

onek winny rozkładu po

ycia mał

skiego.

Art. 22. [Uprawnienia prokuratora] Powództwo o uniewa

nienie oraz ustalenie istnienia lub nieistnienia

mał

stwa mo

e wytoczy

tak

e prokurator.

DZIAŁ II

PRAWA I OBOWI

ZKI MAŁ

ONKÓW

Art. 23. [Równo

ść

praw i obowi

zków] Mał

onkowie maj

równe prawa i obowi

zki w mał

stwie. S

obowi

zani do wspólnego po

ycia, do wzajemnej pomocy i wierno

ci oraz do współdziałania dla dobra

rodziny, któr

przez swój zwi

zek zało

yli.

Art. 24. [Rozstrzyganie o istotnych sprawach rodziny] Mał

onkowie rozstrzygaj

wspólnie o istotnych

sprawach rodziny; w braku porozumienia ka

dy z nich mo

e zwróci

o rozstrzygni

cie do s

du.

Art. 25. [Nazwisko mał

onków] § 1. O nazwisku, które ka

dy z mał

onków b

dzie nosił po zawarciu

mał

stwa, decyduje jego o

wiadczenie zło

one przed kierownikiem urz

du stanu cywilnego. O

wiadczenie

e by

zło

one bezpo

rednio po zawarciu mał

stwa albo przed sporz

dzeniem przez kierownika urz

stanu cywilnego za

wiadczenia stwierdzaj

cego brak okoliczno

ci wył

czaj

cych zawarcie mał

stwa.

§ 2. Mał

onkowie mog

nosi

wspólne nazwisko b

ce dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich.

dy z mał

onków mo

e równie

zachowa

swoje dotychczasowe nazwisko albo poł

czy

z nim

dotychczasowe nazwisko drugiego mał

onka. Nazwisko utworzone w wyniku poł

czenia nie mo

e składa

z wi

cej ni

dwóch członów.

§ 3. W razie niezło

enia o

wiadczenia w sprawie nazwiska, ka

dy z mał

onków zachowuje swoje

dotychczasowe nazwisko.

Art. 26.

[2]

(uchylony).

Art. 27. [Zaspokajanie potrzeb rodziny] Oboje mał

onkowie obowi

zani s

, ka

dy według swych sił

oraz swych mo

liwo

ci zarobkowych i maj

tkowych, przyczynia

do zaspokajania potrzeb rodziny, któr

przez swój zwi

zek zało

yli. Zado

ść

uczynienie temu obowi

zkowi mo

e polega

tak

e, w cało

ci lub w

ęś

ci, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Art. 28. [Nakaz wypłacania wynagrodzenia drugiemu mał

onkowi] § 1. Je

eli jeden z mał

onków

pozostaj

cych we wspólnym po

yciu nie spełnia ci

ążą

cego na nim obowi

zku przyczyniania si

zaspokajania potrzeb rodziny, s

d mo

e nakaza

, a

eby wynagrodzenie za prac

albo inne nale

przypadaj

ce temu mał

onkowi były w cało

ci lub w cz

ęś

ci wypłacane do r

k drugiego mał

onka.

§ 2. Nakaz, o którym mowa w paragrafie poprzedzaj

cym, zachowuje moc mimo ustania po jego

wydaniu wspólnego po

ycia mał

onków. S

d mo

e jednak na wniosek ka

dego z mał

onków nakaz ten

zmieni

albo uchyli

Art. 28

. [Korzystanie z mieszkania jednego z mał

onków] Je

eli prawo do mieszkania przysługuje

jednemu mał

onkowi, drugi mał

onek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia

potrzeb rodziny. Przepis ten stosuje si

odpowiednio do przedmiotów urz

dzenia domowego.

Art. 29. [Działanie w sprawach zwykłego zarz

du] W razie przemijaj

cej przeszkody, która dotyczy

jednego z mał

onków pozostaj

cych we wspólnym po

yciu, drugi mał

onek mo

e za niego działa

sprawach zwykłego zarz

du, w szczególno

ci mo

e bez pełnomocnictwa pobiera

przypadaj

ce nale

ci,

chyba

e sprzeciwia si

temu mał

onek, którego przeszkoda dotyczy. Wzgl

dem osób trzecich sprzeciw jest

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Page 5 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

skuteczny, je

eli był im wiadomy.

Art. 30. [Odpowiedzialno

ść

solidarna] § 1. Oboje mał

onkowie s

odpowiedzialni solidarnie za

zobowi

zania zaci

gni

te przez jednego z nich w sprawach wynikaj

cych z zaspokajania zwykłych potrzeb

rodziny.

§ 2. Z wa

nych powodów s

d mo

e na

żą

danie jednego z mał

onków postanowi

e za powy

sze

zobowi

zania odpowiedzialny jest tylko ten mał

onek, który je zaci

ł. Postanowienie to mo

e by

uchylone w razie zmiany okoliczno

ci.

§ 3. Wzgl

dem osób trzecich wył

czenie odpowiedzialno

ci solidarnej jest skuteczne, je

eli było im

wiadome.

DZIAŁ III

MAŁ

SKIE USTROJE MAJ

TKOWE

Rozdział I

Ustawowy ustrój maj

tkowy

Art. 31. [Wspólno

ść

ustawowa] § 1. Z chwil

zawarcia mał

stwa powstaje mi

dzy mał

onkami z

mocy ustawy wspólno

ść

maj

tkowa (wspólno

ść

ustawowa) obejmuj

ca przedmioty maj

tkowe nabyte w

czasie jej trwania przez oboje mał

onków lub przez jednego z nich (maj

tek wspólny). Przedmioty maj

tkowe

nieobj

te wspólno

ustawow

nale

żą

do maj

tku osobistego ka

dego z mał

onków.

§ 2. Do maj

tku wspólnego nale

żą

w szczególno

ci:

1) pobrane wynagrodzenie za prac

i dochody z innej działalno

ci zarobkowej ka

dego z mał

onków,

2) dochody z maj

tku wspólnego, jak równie

z maj

tku osobistego ka

dego z mał

onków,

rodki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego ka

dego z

mał

onków.

Art. 32. (uchylony).

Art. 33. [Maj

tek osobisty] Do maj

tku osobistego ka

dego z mał

onków nale

żą

1) przedmioty maj

tkowe nabyte przed powstaniem wspólno

ci ustawowej,

2) przedmioty maj

tkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowizn

, chyba

e spadkodawca lub

darczy

ca inaczej postanowił,

3) prawa maj

tkowe wynikaj

ce ze wspólno

ci ł

cznej podlegaj

cej odr

bnym przepisom,

4) przedmioty maj

tkowe słu

żą

ce wył

cznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z mał

onków,

5) prawa niezbywalne, które mog

przysługiwa

tylko jednej osobie,

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo

z tytułu zado

ść

uczynienia za doznan

krzywd

; nie dotyczy to jednak renty nale

nej poszkodowanemu

mał

onkowi z powodu całkowitej lub cz

ęś

ciowej utraty zdolno

ci do pracy zarobkowej albo z powodu

zwi

kszenia si

jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszło

ść

7) wierzytelno

ci z tytułu wynagrodzenia za prac

lub z tytułu innej działalno

ci zarobkowej jednego z

mał

onków,

8) przedmioty maj

tkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osi

gni

cia jednego z mał

onków,

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własno

ci przemysłowej oraz inne prawa twórcy,

10) przedmioty maj

tkowe nabyte w zamian za składniki maj

tku osobistego, chyba

e przepis szczególny

stanowi inaczej.

Art. 34. [Przedmioty zwykłego urz

dzenia domowego] Przedmioty zwykłego urz

dzenia domowego

słu

żą

ce do u

ytku obojga mał

onków s

obj

te wspólno

ustawow

tak

e w wypadku, gdy zostały nabyte

przez dziedziczenie, zapis lub darowizn

, chyba

e spadkodawca lub darczy

ca inaczej postanowił.

Art. 34

. [Współposiadanie rzeczy] Ka

dy z mał

onków jest uprawniony do współposiadania rzeczy

wchodz

cych w skład maj

tku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje si

pogodzi

ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego mał

onka.

Art. 35. [Zakaz

żą

dania podziału maj

tku] W czasie trwania wspólno

ci ustawowej

aden z

mał

onków nie mo

żą

podziału maj

tku wspólnego. Nie mo

e równie

rozporz

dza

ani zobowi

zywa

do rozporz

dzania udziałem, który w razie ustania wspólno

ci przypadnie mu w maj

tku wspólnym lub w

poszczególnych przedmiotach nale

żą

cych do tego maj

tku.

Page 6 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 36. [Zarz

d maj

tkiem wspólnym] § 1. Oboje mał

onkowie s

obowi

zani współdziała

zarz

dzie maj

tkiem wspólnym, w szczególno

ci udziela

sobie wzajemnie informacji o stanie maj

tku

wspólnego, o wykonywaniu zarz

du maj

tkiem wspólnym i o zobowi

zaniach obci

ąż

cych maj

tek

wspólny.

§ 2. Ka

dy z mał

onków mo

e samodzielnie zarz

dza

maj

tkiem wspólnym, chyba

e przepisy

poni

sze stanowi

inaczej. Wykonywanie zarz

du obejmuje czynno

ci, które dotycz

przedmiotów

maj

tkowych nale

żą

cych do maj

tku wspólnego, w tym czynno

ci zmierzaj

ce do zachowania tego maj

tku.

§ 3. Przedmiotami maj

tkowymi słu

żą

cymi mał

onkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia

działalno

ci zarobkowej mał

onek ten zarz

dza samodzielnie. W razie przemijaj

cej przeszkody drugi

mał

onek mo

e dokonywa

niezb

dnych bie

żą

cych czynno

ci.

Art. 36

. [Sprzeciw mał

onka] § 1. Mał

onek mo

e sprzeciwi

czynno

ci zarz

du maj

tkiem

wspólnym zamierzonej przez drugiego mał

onka, z wyj

tkiem czynno

ci w bie

żą

cych sprawach

ycia

codziennego lub zmierzaj

cej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach

działalno

ci zarobkowej.

§ 2. Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, je

eli mogła si

z nim zapozna

przed dokonaniem

czynno

ci prawnej.

§ 3. Przepis art. 39 stosuje si

odpowiednio.

Art. 37. [Zgoda mał

onka] § 1. Zgoda drugiego mał

onka jest potrzebna do dokonania:

1) czynno

ci prawnej prowadz

cej do zbycia, obci

ąż

enia, odpłatnego nabycia nieruchomo

ci lub

ytkowania wieczystego, jak równie

prowadz

cej do oddania nieruchomo

ci do u

ywania lub

pobierania z niej po

ytków,

2) czynno

ci prawnej prowadz

cej do zbycia, obci

ąż

enia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego

przedmiotem jest budynek lub lokal,

3) czynno

ci prawnej prowadz

cej do zbycia, obci

ąż

enia, odpłatnego nabycia i wydzier

awienia

gospodarstwa rolnego lub przedsi

biorstwa,

4) darowizny z maj

tku wspólnego, z wyj

tkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyj

tych.

§ 2. Wa

ść

umowy, która została zawarta przez jednego z mał

onków bez wymaganej zgody

drugiego, zale

y od potwierdzenia umowy przez drugiego mał

onka.

§ 3. Druga strona mo

e wyznaczy

mał

onkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do

potwierdzenia umowy; staje si

wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.

§ 4. Jednostronna czynno

ść

prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego mał

onka jest niewa

na.

Art. 38. [Ochrona osób trzecich] Je

eli na podstawie czynno

ci prawnej dokonanej przez jednego

mał

onka bez wymaganej zgody drugiego osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowi

zku,

stosuje si

odpowiednio przepisy o ochronie osób, które w dobrej wierze dokonały czynno

ci prawnej z osob

nie uprawnion

do rozporz

dzania prawem.

Art. 39. [Zezwolenie s

du na dokonanie czynno

ci] Je

eli jeden z mał

onków odmawia zgody

wymaganej do dokonania czynno

ci, albo je

eli porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyci

ęż

enia

przeszkody, drugi mał

onek mo

e zwróci

do s

du o zezwolenie na dokonanie czynno

ci. S

d udziela

zezwolenia, je

eli dokonania czynno

ci wymaga dobro rodziny.

Art. 40. [Pozbawienie zarz

du maj

tkiem wspólnym] Z wa

nych powodów s

d mo

e na

żą

danie

jednego z mał

onków pozbawi

drugiego mał

onka samodzielnego zarz

du maj

tkiem wspólnym; mo

równie

postanowi

e na dokonanie czynno

ci wskazanych w art. 37 § 1 zamiast zgody mał

onka b

dzie

potrzebne zezwolenie s

du. Postanowienia te mog

uchylone w razie zmiany okoliczno

ci.

Art. 41. [Zaspokojenie z maj

tku wspólnego] § 1. Je

eli mał

onek zaci

ł zobowi

zanie za zgod

drugiego mał

onka, wierzyciel mo

żą

zaspokojenia tak

e z maj

tku wspólnego mał

onków.

§ 2. Je

eli mał

onek zaci

ł zobowi

zanie bez zgody drugiego mał

onka albo zobowi

zanie jednego

z mał

onków nie wynika z czynno

ci prawnej, wierzyciel mo

żą

zaspokojenia z maj

tku osobistego

dłu

nika, z wynagrodzenia za prac

lub z dochodów uzyskanych przez dłu

nika z innej działalno

zarobkowej, jak równie

z korzy

ci uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9, a je

eli

wierzytelno

ść

powstała w zwi

zku z prowadzeniem przedsi

biorstwa, tak

e z przedmiotów maj

tkowych

wchodz

cych w skład przedsi

biorstwa.

§ 3. Je

eli wierzytelno

ść

powstała przed powstaniem wspólno

ci lub dotyczy maj

tku osobistego

jednego z mał

onków, wierzyciel mo

żą

zaspokojenia z maj

tku osobistego dłu

nika, z wynagrodzenia

za prac

lub z dochodów uzyskanych przez dłu

nika z innej działalno

ci zarobkowej, jak równie

z korzy

uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9.

Page 7 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 42. [Skutki ustania wspólno

ci maj

tkowej] Wierzyciel mał

onka nie mo

e w czasie trwania

wspólno

ci ustawowej

żą

zaspokojenia z udziału, który w razie ustania wspólno

ci przypadnie temu

mał

onkowi w maj

tku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach nale

żą

cych do tego maj

tku.

Art. 43. [Udziały w maj

tku wspólnym] § 1. Oboje mał

onkowie maj

równe udziały w maj

tku

wspólnym.

§ 2. Jednak

e z wa

nych powodów ka

dy z mał

onków mo

żą

, a

eby ustalenie udziałów w

maj

tku wspólnym nast

piło z uwzgl

dnieniem stopnia, w którym ka

dy z nich przyczynił si

do powstania

tego maj

tku. Spadkobiercy mał

onka mog

wyst

z takim

żą

daniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca

wytoczył powództwo o uniewa

nienie mał

stwa albo o rozwód lub wyst

pił o orzeczenie separacji.

§ 3. Przy ocenie, w jakim stopniu ka

dy z mał

onków przyczynił si

do powstania maj

tku wspólnego,

uwzgl

dnia si

tak

e nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie

domowym.

Art. 44. (uchylony).

Art. 45. [Zwrot wydatków i nakładów] § 1. Ka

dy z mał

onków powinien zwróci

wydatki i nakłady

poczynione z maj

tku wspólnego na jego maj

tek osobisty, z wyj

tkiem wydatków i nakładów koniecznych na

przedmioty maj

tkowe przynosz

ce dochód. Mo

żą

zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze

swojego maj

tku osobistego na maj

tek wspólny. Nie mo

żą

zwrotu wydatków i nakładów zu

ytych w

celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba

e zwi

kszyły warto

ść

maj

tku w chwili ustania wspólno

ci.

§ 2. Zwrotu dokonuje si

przy podziale maj

tku wspólnego, jednak

e s

d mo

e nakaza

wcze

niejszy

zwrot, je

eli wymaga tego dobro rodziny.

§ 3. Przepisy powy

sze stosuje si

odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z mał

onków został

zaspokojony z maj

tku wspólnego.

Art. 46. [Stosowanie odr

bnych przepisów] W sprawach nieunormowanych w artykułach

poprzedzaj

cych od chwili ustania wspólno

ci ustawowej do maj

tku, który był ni

obj

ty, jak równie

podziału tego maj

tku, stosuje si

odpowiednio przepisy o wspólno

ci maj

tku spadkowego i o dziale spadku.

Rozdział II

Umowne ustroje maj

tkowe

Oddział 1

Przepisy ogólne

Art. 47. [Umowa maj

tkowa] § 1. Mał

onkowie mog

przez umow

zawart

w formie aktu notarialnego

wspólno

ść

ustawow

rozszerzy

lub ograniczy

albo ustanowi

rozdzielno

ść

maj

tkow

lub rozdzielno

ść

maj

tkow

z wyrównaniem dorobków (umowa maj

tkowa). Umowa taka mo

e poprzedza

zawarcie

mał

stwa.

§ 2. Umowa maj

tkowa mał

ska mo

e by

zmieniona albo rozwi

zana. W razie jej rozwi

zania w

czasie trwania mał

stwa, powstaje mi

dzy mał

onkami wspólno

ść

ustawowa, chyba

e strony postanowiły

inaczej.

Art. 47

. [Skuteczno

ść

wobec osób trzecich] Mał

onek mo

e powoływa

wzgl

dem innych osób

na umow

maj

tkow

mał

, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome.

Oddział 2

Wspólno

ść

maj

tkowa

Art. 48. [Wspólno

ść

umowna] Do ustanowionej umow

wspólno

ci maj

tkowej stosuje si

odpowiednio przepisy o wspólno

ci ustawowej, z zachowaniem przepisów niniejszego oddziału.

Art. 49. [Granice umowy maj

tkowej] § 1. Nie mo

na przez umow

maj

tkow

mał

rozszerzy

wspólno

ci na:

1) przedmioty maj

tkowe, które przypadn

mał

onkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny,

2) prawa maj

tkowe, które wynikaj

ze wspólno

ci ł

cznej podlegaj

cej odr

bnym przepisom,

3) prawa niezbywalne, które mog

przysługiwa

tylko jednej osobie,

4) wierzytelno

ci z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie

wchodz

one do wspólno

ci ustawowej, jak równie

wierzytelno

ci z tytułu zado

ść

uczynienia za

doznan

krzywd

5) niewymagalne jeszcze wierzytelno

ci o wynagrodzenie za prac

lub z tytułu innej działalno

zarobkowej ka

dego z mał

onków.

Page 8 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

§ 2. W razie w

tpliwo

ci uwa

a si

e przedmioty słu

żą

ce wył

cznie do zaspokajania osobistych

potrzeb jednego z mał

onków nie zostały wł

czone do wspólno

ci.

Art. 50. [Wierzytelno

ść

powstała przed rozszerzeniem wspólno

ci] Je

eli wierzytelno

ść

powstała

przed rozszerzeniem wspólno

ci, wierzyciel, którego dłu

nikiem jest tylko jeden mał

onek, mo

żą

zaspokojenia tak

e z tych przedmiotów maj

tkowych, które nale

ałyby do maj

tku osobistego dłu

nika, gdyby

wspólno

ść

maj

tkowa nie została rozszerzona.

Art. 50

. [Udziały mał

onków] W razie ustania wspólno

ci, udziały mał

onków s

równe, chyba

umowa maj

tkowa mał

ska stanowi inaczej. Przepis ten nie wył

cza zastosowania art. 43 § 2 i 3.

Oddział 3

Rozdzielno

ść

maj

tkowa

Art. 51. [Umowna rozdzielno

ść

maj

tkowa] W razie umownego ustanowienia rozdzielno

maj

tkowej, ka

dy z mał

onków zachowuje zarówno maj

tek nabyty przed zawarciem umowy, jak i maj

tek

nabyty pó

niej.

Art. 51

. [Zasada samodzielnego zarz

dzania] Ka

dy z mał

onków zarz

dza samodzielnie swoim

maj

tkiem.

Oddział 4

Rozdzielno

ść

maj

tkowa z wyrównaniem dorobków

Art. 51

. [Rozdzielno

ść

maj

tkowa z wyrównaniem dorobków] Do rozdzielno

ci maj

tkowej z

wyrównaniem dorobków stosuje si

przepisy o rozdzielno

ci maj

tkowej, z zachowaniem przepisów

niniejszego oddziału.

Art. 51

. [Dorobek] § 1. Dorobkiem ka

dego z mał

onków jest wzrost warto

ci jego maj

tku po

zawarciu umowy maj

tkowej.

§ 2. Je

eli umowa maj

tkowa nie stanowi inaczej, przy obliczaniu dorobków pomija si

przedmioty

maj

tkowe nabyte przed zawarciem umowy maj

tkowej i wymienione w art. 33 pkt 2, 5–7, 9 oraz przedmioty

nabyte w zamian za nie, natomiast dolicza si

warto

ść

1) darowizn dokonanych przez jednego z mał

onków, z wył

czeniem darowizn na rzecz wspólnych

zst

pnych mał

onków oraz drobnych zwyczajowo przyj

tych darowizn na rzecz innych osób,

2) usług

wiadczonych osobi

cie przez jednego z mał

onków na rzecz maj

tku drugiego mał

onka,

3) nakładów i wydatków na maj

tek jednego mał

onka z maj

tku drugiego mał

onka.

§ 3. Dorobek oblicza si

według stanu maj

tku z chwili ustania rozdzielno

ci maj

tkowej i według cen z

chwili rozliczenia.

Art. 51

. [Wyrównanie dorobków] § 1. Po ustaniu rozdzielno

ci maj

tkowej mał

onek, którego dorobek

jest mniejszy ni

dorobek drugiego mał

onka, mo

żą

wyrównania dorobków przez zapłat

lub

przeniesienie prawa.

§ 2. Z wa

nych powodów ka

dy z mał

onków mo

żą

zmniejszenia obowi

zku wyrównania

dorobków.

§ 3. W razie braku porozumienia mi

dzy stronami co do sposobu lub wysoko

ci wyrównania, rozstrzyga

Art. 51

. [Wyrównanie w przypadku

mierci mał

onka] § 1. W razie

mierci jednego z mał

onków,

wyrównanie dorobków nast

puje mi

dzy jego spadkobiercami a mał

onkiem pozostałym przy

yciu.

§ 2. Spadkobiercy mał

onka mog

wyst

żą

daniem zmniejszenia obowi

zku wyrównania dorobków

tylko wtedy, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o uniewa

nienie mał

stwa albo o rozwód lub wyst

pił o

orzeczenie separacji.

Rozdział III

Przymusowy ustrój maj

tkowy

Art. 52. [Przymusowa rozdzielno

ść

maj

tkowa] § 1. Z wa

nych powodów ka

dy z mał

onków mo

żą

ustanowienia przez s

d rozdzielno

ci maj

tkowej.

§ 1a. Ustanowienia przez s

d rozdzielno

ci maj

tkowej mo

żą

tak

e wierzyciel jednego z

mał

onków, je

eli uprawdopodobni,

e zaspokojenie wierzytelno

ci stwierdzonej tytułem wykonawczym

wymaga dokonania podziału maj

tku wspólnego mał

onków.

§ 2. Rozdzielno

ść

maj

tkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który j

ustanawia. W

Page 9 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

wyj

tkowych wypadkach s

d mo

e ustanowi

rozdzielno

ść

maj

tkow

z dniem wcze

niejszym ni

dzie

wytoczenia powództwa, w szczególno

ci, je

eli mał

onkowie

yli w rozł

czeniu.

§ 3. Ustanowienie rozdzielno

ci maj

tkowej przez s

d na

żą

danie jednego z mał

onków nie wył

cza

zawarcia przez mał

onków umowy maj

tkowej mał

skiej. Je

eli rozdzielno

ść

maj

tkowa została

ustanowiona na

żą

danie wierzyciela, mał

onkowie mog

zawrze

umow

maj

tkow

mał

dokonaniu podziału maj

tku wspólnego lub po uzyskaniu przez wierzyciela zabezpieczenia, albo

zaspokojenia wierzytelno

ci, lub po upływie trzech lat od ustanowienia rozdzielno

ci.

Art. 53. [Ubezwłasnowolnienie i ogłoszenie upadło

ci mał

onka] § 1. Rozdzielno

ść

maj

tkowa

powstaje z mocy prawa, w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadło

ci jednego z mał

onków.

§ 2. W razie uchylenia ubezwłasnowolnienia, a tak

e umorzenia, uko

czenia lub uchylenia

post

powania upadło

ciowego, mi

dzy mał

onkami powstaje ustawowy ustrój maj

tkowy.

Art. 54. [Separacja] § 1. Orzeczenie separacji powoduje powstanie mi

dzy mał

onkami rozdzielno

maj

tkowej.

§ 2. Z chwil

zniesienia separacji powstaje mi

dzy mał

onkami ustawowy ustrój maj

tkowy. Na zgodny

wniosek mał

onków s

d orzeka o utrzymaniu mi

dzy mał

onkami rozdzielno

ci maj

tkowej.

DZIAŁ IV

USTANIE MAŁ

STWA

Art. 55. [Uznanie za zmarłego] § 1. W razie uznania jednego z mał

onków za zmarłego domniemywa

e mał

stwo ustało z chwil

, która w orzeczeniu o uznaniu tego mał

onka za zmarłego została

oznaczona jako chwila jego

mierci.

§ 2. Je

eli po uznaniu jednego z mał

onków za zmarłego drugi mał

onek zawarł nowy zwi

zek

mał

ski, zwi

zek ten nie mo

e by

uniewa

niony z tego powodu,

e mał

onek uznany za zmarłego

yje

albo

e jego

mier

nast

piła w innej chwili ani

eli chwila oznaczona w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego.

Przepisu tego nie stosuje si

, je

eli w chwili zawarcia nowego zwi

zku mał

skiego strony wiedziały,

mał

onek uznany za zmarłego pozostaje przy

yciu.

Art. 56. [Przesłanki rozwodu] § 1. Je

eli mi

dzy mał

onkami nast

pił zupełny i trwały rozkład po

ycia,

dy z mał

onków mo

żą

, a

eby s

d rozwi

zał mał

stwo przez rozwód.

§ 2. Jednak

e mimo zupełnego i trwałego rozkładu po

ycia rozwód nie jest dopuszczalny, je

eli wskutek

niego miałoby ucierpie

dobro wspólnych małoletnich dzieci mał

onków albo je

eli z innych wzgl

dów

orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współ

ycia społecznego.

§ 3. Rozwód nie jest równie

dopuszczalny, je

eli

żą

da go mał

onek wył

cznie winny rozkładu po

ycia,

chyba

e drugi mał

onek wyrazi zgod

na rozwód albo

e odmowa jego zgody na rozwód jest w danych

okoliczno

ciach sprzeczna z zasadami współ

ycia społecznego.

Art. 57. [Orzeczenie o winie] § 1. Orzekaj

c rozwód s

d orzeka tak

e, czy i który z mał

onków ponosi

win

rozkładu po

ycia.

§ 2. Jednak

e na zgodne

żą

danie mał

onków s

d zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku

nast

puj

skutki takie, jak gdyby

aden z mał

onków nie ponosił winy.

Art. 58. [Postanowienia wyroku] § 1.

[3]

W wyroku orzekaj

cym rozwód s

d rozstrzyga o władzy

rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga mał

onków i o kontaktach rodziców z

dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysoko

ci ka

dy z mał

onków jest obowi

zany do ponoszenia

kosztów utrzymania i wychowania dziecka. S

d uwzgl

dnia porozumienie mał

onków o sposobie

wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, je

eli jest

ono zgodne z dobrem dziecka. Rodze

stwo powinno wychowywa

wspólnie, chyba

e dobro

dziecka wymaga innego rozstrzygni

cia.

§ 1a.

[4]

d mo

e powierzy

wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców,

ograniczaj

c władz

rodzicielsk

drugiego do okre

lonych obowi

zków i uprawnie

w stosunku do

osoby dziecka. S

d mo

e pozostawi

władz

rodzicielsk

obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek,

eli przedstawili porozumienie, o którym mowa w § 1, i jest zasadne oczekiwanie,

e b

współdziała

w sprawach dziecka.

§ 2. Je

eli mał

onkowie zajmuj

wspólne mieszkanie, s

d w wyroku rozwodowym orzeka tak

e o

sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych
mał

onków. W wypadkach wyj

tkowych, gdy jeden z mał

onków swym ra

żą

co nagannym post

powaniem

uniemo

liwia wspólne zamieszkiwanie, s

d mo

e nakaza

jego eksmisj

żą

danie drugiego mał

onka. Na

zgodny wniosek stron s

d mo

e w wyroku orzekaj

cym rozwód orzec równie

o podziale wspólnego

mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z mał

onków, je

eli drugi mał

onek wyra

a zgod

na jego

Page 10 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zast

pczego, o ile podział b

jego

przyznanie jednemu z mał

onków s

liwe.

§ 3. Na wniosek jednego z mał

onków s

d mo

e w wyroku orzekaj

cym rozwód dokona

podziału

maj

tku wspólnego, je

eli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w post

powaniu.

§ 4. Orzekaj

c o wspólnym mieszkaniu mał

onków s

d uwzgl

dnia przede wszystkim potrzeby dzieci i

mał

onka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Art. 59. [Powrót do poprzedniego nazwiska] W ci

gu trzech miesi

cy od chwili uprawomocnienia si

orzeczenia rozwodu mał

onek rozwiedziony, który wskutek zawarcia mał

stwa zmienił swoje

dotychczasowe nazwisko, mo

e przez o

wiadczenie zło

one przed kierownikiem urz

du stanu cywilnego

powróci

do nazwiska, które nosił przed zawarciem mał

stwa.

Art. 60. [Obowi

zek alimentacyjny] § 1. Mał

onek rozwiedziony, który nie został uznany za wył

cznie

winnego rozkładu po

ycia i który znajduje si

w niedostatku, mo

żą

od drugiego mał

onka

rozwiedzionego dostarczania

rodków utrzymania w zakresie odpowiadaj

cym usprawiedliwionym potrzebom

uprawnionego oraz mo

liwo

ciom zarobkowym i maj

tkowym zobowi

zanego.

§ 2. Je

eli jeden z mał

onków został uznany za wył

cznie winnego rozkładu po

ycia, a rozwód poci

za sob

istotne pogorszenie sytuacji materialnej mał

onka niewinnego, s

d na

żą

danie mał

onka niewinnego

e orzec,

e mał

onek wył

cznie winny obowi

zany jest przyczynia

w odpowiednim zakresie do

zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb mał

onka niewinnego, chocia

by ten nie znajdował si

niedostatku.

§ 3.

[5]

Obowi

zek dostarczania

rodków utrzymania mał

onkowi rozwiedzionemu wygasa w razie

zawarcia przez tego mał

onka nowego mał

stwa. Jednak

e gdy zobowi

zanym jest mał

onek

rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu po

ycia, obowi

zek ten wygasa tak

e z upływem

ciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba

e ze wzgl

du na wyj

tkowe okoliczno

ci s

d, na

żą

danie

uprawnionego, przedłu

y wymieniony termin pi

cioletni.

Art. 61. [Stosowanie przepisów ustawy] Z zastrze

eniem przepisu artykułu poprzedzaj

cego do

obowi

zku dostarczania

rodków utrzymania przez jednego z mał

onków rozwiedzionych drugiemu stosuje

odpowiednio przepisy o obowi

zku alimentacyjnym mi

dzy krewnymi.

DZIAŁ V

SEPARACJA

Art. 61

. [Przesłanki separacji] § 1. Je

eli mi

dzy mał

onkami nast

pił zupełny rozkład po

ycia, ka

z mał

onków mo

żą

, a

eby s

d orzekł separacj

§ 2. Jednak

e mimo zupełnego rozkładu po

ycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, je

eli

wskutek niej miałoby ucierpie

dobro wspólnych małoletnich dzieci mał

onków albo je

eli z innych wzgl

dów

orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współ

ycia społecznego.

§ 3. Je

eli mał

onkowie nie maj

wspólnych małoletnich dzieci, s

d mo

e orzec separacj

na podstawie

zgodnego

żą

dania mał

onków.

Art. 61

. [Orzeczenie rozwodu] § 1. Je

eli jeden z mał

onków

żą

da orzeczenia separacji, a drugi

orzeczenia rozwodu i

żą

danie to jest uzasadnione, s

d orzeka rozwód.

§ 2. Je

eli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a

żą

danie orzeczenia separacji jest

uzasadnione, s

d orzeka separacj

Art. 61

. [Orzeczenie separacji] § 1. Przy orzekaniu separacji stosuje si

przepisy art. 57 i art. 58.

§ 2. Orzekaj

c separacj

na podstawie zgodnego

żą

dania mał

onków, s

d nie orzeka o winie rozkładu

ycia. W tym wypadku nast

puj

skutki takie, jak gdyby

aden z mał

onków nie ponosił winy.

Art. 61

. [Skutki orzeczenia separacji] § 1. Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwi

zanie

mał

stwa przez rozwód, chyba

e ustawa stanowi inaczej.

§ 2. Mał

onek pozostaj

cy w separacji nie mo

e zawrze

mał

stwa.

§ 3. Je

eli wymagaj

tego wzgl

dy słuszno

ci, mał

onkowie pozostaj

cy w separacji obowi

zani s

wzajemnej pomocy.

§ 4. Do obowi

zku dostarczania

rodków utrzymania przez jednego z mał

onków pozostaj

cych w

separacji drugiemu stosuje si

odpowiednio przepisy art. 60, z wyj

tkiem § 3.

§ 5. Przepisu art. 59 nie stosuje si

Art. 61

. (uchylony).

Page 11 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 61

. [Zniesienie separacji] § 1. Na zgodne

żą

danie mał

onków s

d orzeka o zniesieniu separacji.

§ 2. Z chwil

zniesienia separacji ustaj

jej skutki.

§ 3. Znosz

c separacj

, s

d rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem

mał

onków.

Tytuł II

POKREWIE

STWO I POWINOWACTWO

DZIAŁ I

PRZEPISY OGÓLNE

Art. 61

. [Krewni w linii prostej i bocznej]

[6]

§ 1. Krewnymi w linii prostej s

osoby, z których

jedna pochodzi od drugiej. Krewnymi w linii bocznej s

osoby, które pochodz

od wspólnego

przodka, a nie s

krewnymi w linii prostej.

§ 2. Stopie

pokrewie

stwa okre

la si

według liczby urodze

, wskutek których powstało

pokrewie

stwo.

Art. 61

. [Powinowactwo] § 1. Z mał

stwa wynika powinowactwo mi

dzy mał

onkiem a

krewnymi drugiego mał

onka. Trwa ono mimo ustania mał

stwa.

§ 2. Lini

i stopie

powinowactwa okre

la si

według linii i stopnia pokrewie

stwa.

DZIAŁ IA

RODZICE I DZIECI

Rozdział I

Pochodzenie dziecka

Oddział 1

Macierzy

stwo

Art. 61

. [Matka dziecka]

[7]

Matk

dziecka jest kobieta, która je urodziła.

Art. 61

. [Powództwo o ustalenie macierzy

stwa] § 1. Je

eli sporz

dzono akt urodzenia dziecka

nieznanych rodziców albo macierzy

stwo kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka

zostało zaprzeczone, mo

żą

ustalenia macierzy

stwa.

§ 2. Powództwo o ustalenie macierzy

stwa wytacza dziecko przeciwko matce, a je

eli matka nie

yje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez s

d opieku

czy.

§ 3. Matka wytacza powództwo o ustalenie macierzy

stwa przeciwko dziecku.

Art. 61

. [Ograniczenie wytoczenia powództwa] Matka nie mo

e wytoczy

powództwa o ustalenie

macierzy

stwa po osi

gni

ciu przez dziecko pełnoletno

ci.

Art. 61

. [Powództwo o zaprzeczenie macierzy

stwa] § 1. Je

eli w akcie urodzenia jest wpisana

jako matka kobieta, która dziecka nie urodziła, mo

żą

zaprzeczenia macierzy

stwa.

§ 2. Powództwo o zaprzeczenie macierzy

stwa dziecko wytacza przeciwko kobiecie wpisanej w

akcie urodzenia dziecka jako jego matka, a je

eli kobieta ta nie

yje – przeciwko kuratorowi

ustanowionemu przez s

d opieku

czy.

§ 3. Matka wytacza powództwo przeciwko kobiecie wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego

matka i przeciwko dziecku, a je

eli kobieta ta nie

yje – przeciwko dziecku.

§ 4. Kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka wytacza powództwo przeciwko

dziecku.

§ 5. M

ęż

czyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzgl

dnieniem macierzy

stwa kobiety

wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, wytacza powództwo przeciwko dziecku i tej
kobiecie, a je

eli ona nie

yje – przeciwko dziecku.

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Artykuły prasowe

Przepisy prawa

Orzeczenia sądowe

Porady prawne

Wyjaśnienia

urzędowe

Formularze i wzory

Page 12 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 61

. [Termin wytoczenia powództwa o zaprzeczenie macierzy

stwa] § 1. Matka albo kobieta

wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka mo

e wytoczy

powództwo o zaprzeczenie

macierzy

stwa w ci

gu sze

ciu miesi

cy od dnia sporz

dzenia aktu urodzenia dziecka.

§ 2. M

ęż

czyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzgl

dnieniem macierzy

stwa kobiety

wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, mo

e wytoczy

powództwo o zaprzeczenie

macierzy

stwa w ci

gu sze

ciu miesi

cy od dnia, w którym dowiedział si

e kobieta wpisana w

akcie urodzenia dziecka nie jest matk

dziecka, nie pó

niej jednak ni

do osi

gni

cia przez dziecko

pełnoletno

ci.

§ 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si

odpowiednio.

Art. 61

. [Wytoczenie powództwa przez dziecko] § 1. Dziecko mo

e wytoczy

powództwo o

zaprzeczenie macierzy

stwa w ci

gu trzech lat od osi

gni

cia pełnoletno

ci.

§ 2. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si

odpowiednio.

Art. 61

. [Wytoczenie powództwa w razie

mierci dziecka] Ustalenie i zaprzeczenie

macierzy

stwa nie jest dopuszczalne po

mierci dziecka. Jednak

e w razie

mierci dziecka, które

wytoczyło powództwo, ustalenia macierzy

stwa mog

dochodzi

jego zst

pni.

Art. 61

. [Wytoczenie powództwa przez prokuratora] Powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie

macierzy

stwa mo

e wytoczy

tak

e prokurator, je

eli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona

interesu społecznego; wytoczenie powództwa o zaprzeczenie macierzy

stwa nie jest dopuszczalne po

mierci dziecka.

Oddział 2

Ojcostwo

Art. 62. [Domniemanie pochodzenia dziecka] § 1. Je

eli dziecko urodziło si

w czasie trwania

mał

stwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub uniewa

nienia, domniemywa si

pochodzi ono od m

ęż

a matki. Domniemania tego nie stosuje si

, je

eli dziecko urodziło si

po upływie

trzystu dni od orzeczenia separacji.

§ 2. Je

eli dziecko urodziło si

przed upływem trzystu dni od ustania lub uniewa

nienia

mał

stwa, lecz po zawarciu przez matk

drugiego mał

stwa, domniemywa si

e pochodzi ono

od drugiego m

ęż

§ 3. Domniemania powy

sze mog

obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie

ojcostwa.

Art. 63. [Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa] M

ąż

matki mo

e wytoczy

powództwo o

zaprzeczenie ojcostwa w ci

gu sze

ciu miesi

cy od dnia, w którym dowiedział si

o urodzeniu

dziecka przez

, nie pó

niej jednak ni

do osi

gni

cia przez dziecko pełnoletno

ci.

Art. 64. [Ubezwłasnowolnienie m

ęż

a matki] § 1. Je

eli m

ąż

matki został całkowicie

ubezwłasnowolniony z powodu choroby psychicznej lub innego rodzaju zaburze

psychicznych, na

które zapadł w ci

gu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, powództwo mo

wytoczy

jego przedstawiciel ustawowy. Termin do wytoczenia powództwa wynosi w tym wypadku

sze

ść

miesi

cy od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego, a je

eli przedstawiciel powzi

wiadomo

ść

o urodzeniu si

dziecka dopiero pó

niej – sze

ść

miesi

cy od dnia, w którym t

wiadomo

ść

powzi

ł.

§ 2. Je

eli przedstawiciel ustawowy m

ęż

a całkowicie ubezwłasnowolnionego nie wytoczył

powództwa

zaprzeczenie

ojcostwa,

ąż

wytoczy

powództwo

uchyleniu

ubezwłasnowolnienia. Termin do wytoczenia powództwa wynosi w tym wypadku sze

ść

miesi

cy od

dnia uchylenia ubezwłasnowolnienia, a je

eli m

ąż

powzi

ł wiadomo

ść

o urodzeniu si

dziecka dopiero

pó

niej – sze

ść

miesi

cy od dnia, w którym t

wiadomo

ść

powzi

ł.

Art. 65. [Zaburzenia psychiczne] Je

eli m

ąż

matki zapadł na chorob

psychiczn

lub innego

rodzaju zaburzenia psychiczne w ci

gu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa i

mimo istnienia podstaw do ubezwłasnowolnienia całkowitego nie został ubezwłasnowolniony, mo

on wytoczy

powództwo w ci

gu sze

ciu miesi

cy od ustania choroby lub zaburze

, a gdy powzi

wiadomo

ść

o urodzeniu si

dziecka dopiero pó

niej – w ci

gu sze

ciu miesi

cy od dnia, w którym t

wiadomo

ść

powzi

ł.

Art. 66. [Pozwani w sprawie o zaprzeczenie ojcostwa] M

ąż

matki powinien wytoczy

powództwo o

zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a je

eli matka nie

yje – przeciwko dziecku.

Art. 67. [Zaprzeczenie ojcostwa] Zaprzeczenie ojcostwa nast

puje przez wykazanie,

e m

ąż

matki

nie jest ojcem dziecka.

Page 13 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 68. [Niedopuszczalno

ść

zaprzeczenia ojcostwa] Zaprzeczenie ojcostwa nie jest

dopuszczalne, je

eli dziecko zostało pocz

te w nast

pstwie zabiegu medycznego, na który m

ąż

matki

wyraził zgod

Art. 69. [Wytoczenie powództwa przez matk

dziecka] § 1. Matka mo

e wytoczy

powództwo o

zaprzeczenie ojcostwa swego m

ęż

a w ci

gu sze

ciu miesi

cy od urodzenia dziecka.

§ 2. Matka powinna wytoczy

powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko m

ęż

owi i dziecku, a

eli m

ąż

nie

yje – przeciwko dziecku.

§ 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si

odpowiednio.

Art. 70. [Uprawnienia dziecka] § 1. Dziecko po doj

ciu do pełnoletno

ci mo

e wytoczy

powództwo o zaprzeczenie ojcostwa m

ęż

a swojej matki, nie pó

niej jednak ni

w ci

gu trzech lat od

osi

gni

cia pełnoletno

ci.

§ 2. Dziecko powinno wytoczy

powództwo przeciwko m

ęż

owi swojej matki i matce, a je

eli

matka nie

yje – przeciwko jej m

ęż

owi. Je

eli m

ąż

matki nie

yje, powództwo powinno by

wytoczone

przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez s

d opieku

czy.

§ 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si

odpowiednio.

Art. 71. [Niedopuszczalno

ść

zaprzeczenia ojcostwa] Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne

mierci dziecka.

Art. 72. [Ustalenie ojcostwa] § 1. Je

eli nie zachodzi domniemanie,

e ojcem dziecka jest m

ąż

jego matki, albo gdy domniemanie takie zostało obalone, ustalenie ojcostwa mo

e nast

albo przez

uznanie ojcostwa albo na mocy orzeczenia s

du.

§ 2. Uznanie ojcostwa nie mo

e nast

, je

eli toczy si

sprawa o ustalenie ojcostwa.

Art. 73. [Szczególne sposoby uznania dziecka] § 1. Uznanie ojcostwa nast

puje, gdy m

ęż

czyzna,

od którego dziecko pochodzi, o

wiadczy przed kierownikiem urz

du stanu cywilnego,

e jest ojcem

dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocze

nie albo w ci

gu trzech miesi

cy od dnia o

wiadczenia

ęż

czyzny,

e ojcem dziecka jest ten m

ęż

czyzna.

§ 2. Kierownik urz

du stanu cywilnego wyja

nia osobom zamierzaj

cym zło

wiadczenia

konieczne do uznania ojcostwa przepisy reguluj

ce obowi

zki i prawa wynikaj

ce z uznania, przepisy

o nazwisku dziecka oraz ró

nic

pomi

dzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka.

§ 3. Kierownik urz

du stanu cywilnego odmawia przyj

cia o

wiadcze

koniecznych do uznania

ojcostwa, je

eli uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powzi

ł w

tpliwo

ść

co do pochodzenia

dziecka.

§ 4. Uznanie ojcostwa mo

e nast

tak

e przed s

dem opieku

czym, a za granic

równie

przed polskim konsulem lub osob

wyznaczon

do wykonywania funkcji konsula, je

eli uznanie

dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich s

obywatelami polskimi. Przepisy § 1–3

stosuje si

odpowiednio.

Art. 74. [Zaprotokołowanie o

wiadczenia koniecznego do uznania ojcostwa] § 1. W razie

niebezpiecze

stwa gro

żą

cego bezpo

rednio

yciu matki dziecka lub m

ęż

czyzny, od którego dziecko

pochodzi, o

wiadczenie konieczne do uznania ojcostwa mo

e zosta

zaprotokołowane przez

notariusza albo zło

one do protokołu wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty,

marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy. Przepisy art. 73 § 1–3 stosuje si

odpowiednio.

§ 2. Protokół podpisuje osoba, która przyj

ła o

wiadczenie, oraz osoba, która je zło

yła, chyba

nie mo

e ona go podpisa

. Przyczyn

braku podpisu nale

y poda

w protokole.

§ 3. Protokół zawieraj

cy o

wiadczenie konieczne do uznania ojcostwa powinien by

niezwłocznie przekazany do urz

du stanu cywilnego wła

ciwego do sporz

dzenia aktu urodzenia

dziecka.

Art. 75. [Uznanie ojcostwa przed urodzeniem pocz

tego dziecka] § 1. Mo

na uzna

ojcostwo

przed urodzeniem si

dziecka ju

pocz

tego.

§ 2. Je

eli dziecko urodziło si

po zawarciu przez matk

mał

stwa z innym m

ęż

czyzn

ten,

który uznał ojcostwo, przepisu art. 62 nie stosuje si

Art. 76. [Ograniczenia uznania ojcostwa] § 1. Uznanie ojcostwa nie mo

e nast

po osi

gni

ciu

przez dziecko pełnoletno

ci.

§ 2. Je

eli dziecko zmarło przed osi

gni

ciem pełnoletno

ci, uznanie ojcostwa mo

e nast

gu sze

ciu miesi

cy od dnia, w którym m

ęż

czyzna składaj

cy o

wiadczenie o uznaniu dowiedział

Page 14 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

mierci dziecka, nie pó

niej jednak ni

do dnia, w którym dziecko osi

łoby pełnoletno

ść

Art. 77. [Uprawnienie do zło

enia o

wiadczenia o uznanie ojcostwa] § 1. O

wiadczenie konieczne

do uznania ojcostwa mo

e zło

osoba, która uko

czyła szesna

cie lat i nie istniej

podstawy do jej

całkowitego ubezwłasnowolnienia.

§ 2. Osoba, o której mowa w § 1, je

eli nie ma pełnej zdolno

ci do czynno

ci prawnych, mo

zło

wiadczenie konieczne do uznania ojcostwa tylko przed s

dem opieku

czym.

Art. 78. [Powództwo o ustalenie bezskuteczno

ci uznania ojcostwa] § 1. M

ęż

czyzna, który uznał

ojcostwo, mo

e wytoczy

powództwo o ustalenie bezskuteczno

ci uznania w terminie sze

ciu

miesi

cy od dnia, w którym dowiedział si

e dziecko od niego nie pochodzi. W razie uznania

ojcostwa przed urodzeniem si

dziecka ju

pocz

tego bieg tego terminu nie mo

e rozpocz

ąć

przed

urodzeniem si

dziecka.

§ 2. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si

odpowiednio.

Art. 79. [Stosowanie przepisów do matki potwierdzaj

cej ojcostwo] Przepisy o ustaleniu

bezskuteczno

ci uznania ojcostwa stosuje si

odpowiednio do matki dziecka, która potwierdziła

ojcostwo.

Art. 80. [Powództwo po osi

gni

ciu pełnoletno

ci przez dziecko] Po osi

gni

ciu przez dziecko

pełnoletno

ci powództwo o ustalenie bezskuteczno

ci uznania ojcostwa nie mo

e by

wytoczone ani

przez matk

dziecka, ani przez m

ęż

czyzn

, który uznał ojcostwo.

Art. 81. [

śą

danie ustalenia bezskuteczno

ci uznania ojcostwa] § 1. Dziecko mo

żą

ustalenia

bezskuteczno

ci uznania ojcostwa, je

eli uznaj

cy m

ęż

czyzna nie jest jego ojcem.

§ 2. Z

żą

daniem tym dziecko mo

e wyst

po doj

ciu do pełnoletno

ci, nie pó

niej jednak ni

gu trzech lat od jej osi

gni

cia.

§ 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si

odpowiednio.

Art. 82. [Powództwo o ustalenie bezskuteczno

ci uznania] § 1. M

ęż

czyzna, który uznał ojcostwo,

wytacza powództwo o ustalenie bezskuteczno

ci uznania przeciwko dziecku i matce, a je

eli matka

nie

yje – przeciwko dziecku.

§ 2. Matka wytacza powództwo o ustalenie bezskuteczno

ci uznania ojcostwa przeciwko dziecku

i m

ęż

czy

nie, który uznał ojcostwo, a je

eli m

ęż

czyzna ten nie

yje – przeciwko dziecku.

§ 3. Dziecko wytacza powództwo o ustalenie bezskuteczno

ci uznania ojcostwa przeciwko

ęż

czy

nie, który uznał ojcostwo i przeciwko matce, a gdy matka nie

yje – tylko przeciwko temu

ęż

czy

nie. Je

eli m

ęż

czyzna ten nie

yje, powództwo powinno by

wytoczone przeciwko kuratorowi

ustanowionemu przez s

d opieku

czy.

Art. 83. [Uznanie ojcostwa po

mierci dziecka] § 1. Po

mierci dziecka ustalenie bezskuteczno

uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne.

§ 2. Je

eli uznanie ojcostwa nast

piło po

mierci dziecka, stosuje si

odpowiednio przepisy art.

82 § 1 i 2, przy czym powództwo powinno by

wytoczone nie pó

niej ni

do dnia, w którym dziecko

osi

łoby pełnoletno

ść

, przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez s

d opieku

czy na miejsce

dziecka.

Art. 84. [S

dowe ustalenie ojcostwa] § 1. S

dowego ustalenia ojcostwa mo

żą

dziecko, jego

matka oraz domniemany ojciec dziecka. Jednak

e matka ani domniemany ojciec nie mog

wyst

takim

żą

daniem po

mierci dziecka lub po osi

gni

ciu przez nie pełnoletno

ci.

§ 2. Dziecko albo matka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu

ojcu, a gdy ten nie

yje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez s

d opieku

czy.

§ 3. Domniemany ojciec dziecka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko dziecku i

matce, a gdy matka nie

yje – przeciwko dziecku.

§ 4. W razie

mierci dziecka, które było powodem w sprawie o ustalenie ojcostwa, ustalenia mog

dochodzi

jego zst

pni.

Art. 85. [Domniemanie ojcostwa] § 1. Domniemywa si

e ojcem dziecka jest ten, kto obcował z

matk

dziecka nie dawniej ni

w trzechsetnym, a nie pó

niej ni

w sto osiemdziesi

tym pierwszym

dniu przed urodzeniem si

dziecka.

§ 2. Okoliczno

ść

e matka w tym okresie obcowała tak

e z innym m

ęż

czyzn

, mo

e by

podstaw

do obalenia domniemania tylko wtedy, gdy z okoliczno

ci wynika,

e ojcostwo innego

ęż

czyzny jest bardziej prawdopodobne.

Art. 86. [Wytoczenie powództwa przez prokuratora] Powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie

Page 15 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczno

ci uznania ojcostwa mo

e wytoczy

tak

e prokurator,

eli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego; wytoczenie powództwa o

zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczno

ci uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne po

mierci dziecka. Je

eli uznanie ojcostwa nast

piło po

mierci dziecka, prokurator mo

e wytoczy

powództwo o ustalenie bezskuteczno

ci uznania.

Rozdział II

Stosunki mi

dzy rodzicami a dzie

Oddział 1

Przepisy ogólne

Art. 87. [Obowi

zek rodziców i dzieci]

[8]

Rodzice i dzieci s

obowi

zani do wzajemnego

szacunku i wspierania si

Art. 88. [O

wiadczenie w sprawie nazwiska dziecka]

[9]

§ 1. Dziecko, co do którego istnieje

domniemanie,

e pochodzi od m

ęż

a matki, nosi nazwisko b

ce nazwiskiem obojga mał

onków.

eli mał

onkowie maj

ró

ne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych

wiadczeniach. Mał

onkowie mog

wskaza

nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone

przez poł

czenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.

§ 2. O

wiadczenia w sprawie nazwiska dziecka s

składane jednocze

nie z o

wiadczeniami o

nazwiskach, które b

nosi

mał

onkowie. Je

eli mał

onkowie nie zło

yli zgodnych o

wiadcze

sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składaj

ce si

z nazwiska matki i doł

czonego do niego

nazwiska ojca.

§ 3. Przy sporz

dzeniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka mał

onkowie mog

zło

przed kierownikiem urz

du stanu cywilnego zgodne o

wiadczenia o zmianie wskazanego przez nich

nazwiska dziecka albo o

wiadczenia, o których mowa w § 1, je

eli nazwisko dziecka nie zostało przez

nich wskazane.

§ 4. Przepisy § 1–3 stosuje si

odpowiednio do nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli

mał

stwo po urodzeniu si

dziecka. Do zmiany nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli

mał

stwo po uko

czeniu przez dziecko trzynastu lat, jest potrzebna jego zgoda.

Art. 89. [Nazwisko dziecka]

[10]

§ 1. Je

eli ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, dziecko nosi

nazwisko

wskazane

w zgodnych

wiadczeniach

rodziców,

składanych

jednocze

nie

wiadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mog

wskaza

nazwisko jednego z nich

albo nazwisko utworzone przez poł

czenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Je

eli rodzice

nie zło

yli zgodnych o

wiadcze

w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składaj

ce si

nazwiska matki i doł

czonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, które w chwili

uznania ju

uko

czyło trzyna

cie lat, jest potrzebna jego zgoda.

§ 2. W razie s

dowego ustalenia ojcostwa s

d nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalaj

cym

ojcostwo, stosuj

c odpowiednio przepisy § 1. Je

eli dziecko uko

czyło trzyna

cie lat, do zmiany

nazwiska jest potrzebna jego zgoda.

§ 3. Je

eli ojcostwa nie ustalono, dziecko nosi nazwisko matki.

§ 4. Dziecku nieznanych rodziców nazwisko nadaje s

d opieku

czy.

Art. 89

. [Nazwiska dzieci pochodz

cych od tych samych rodziców]

[11]

Dzieci pochodz

ce od

tych samych rodziców nosz

takie samo nazwisko, z zastrze

eniem przepisów, które do zmiany

nazwiska dziecka wymagaj

jego zgody.

Art. 90. [Nadanie dziecku nazwiska m

ęż

a matki]

[12]

§ 1. Je

eli matka małoletniego dziecka

zawarła mał

stwo z m

ęż

czyzn

, który nie jest ojcem tego dziecka, mał

onkowie mog

zło

przed

kierownikiem urz

du stanu cywilnego zgodne o

wiadczenia,

e dziecko b

dzie nosi

takie samo

nazwisko, jakie zgodnie z art. 88 nosi albo nosiłoby ich wspólne dziecko. Do zmiany nazwiska
dziecka, które uko

czyło trzyna

cie lat, jest potrzebna jego zgoda.

§ 2. Nadanie dziecku nazwiska, o którym mowa w § 1, nie jest dopuszczalne, je

eli nosi ono

nazwisko ojca albo nazwisko utworzone na podstawie zgodnych o

wiadcze

rodziców dziecka przez

poł

czenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.

§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje si

odpowiednio, gdy ojciec małoletniego dziecka zawarł mał

stwo

z kobiet

, która nie jest matk

tego dziecka.

Page 16 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 90

. [Skład nazwiska dziecka z poł

czenia nazwiska ojca i matki]

[13]

Nazwisko dziecka

utworzone przez poł

czenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka albo przez poł

czenie

nazwiska jednego z rodziców z nazwiskiem jego mał

onka, od którego dziecko nie pochodzi, nie mo

składa

z wi

cej ni

dwóch członów; w skład nazwiska dziecka wchodz

pierwsze człony nazwisk

podlegaj

cych poł

czeniu, chyba

e w wyniku poł

czenia powstałoby nazwisko, którego człony s

jednakowe.

Art. 91. [Obowi

zki dziecka] § 1. Dziecko, które ma dochody z własnej pracy, powinno przyczynia

do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, je

eli mieszka u rodziców.

§ 2. Dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowi

zane pomaga

im we

wspólnym gospodarstwie.

Oddział 2

Władza rodzicielska

Art. 92. [Czas trwania władzy rodzicielskiej] Dziecko pozostaje a

do pełnoletno

ci pod władz

rodzicielsk

Art. 93. [Uprawnienia mał

onków] § 1. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.

§ 2.

[14]

eli wymaga tego dobro dziecka, s

d w wyroku ustalaj

cym pochodzenie dziecka

e orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga

rodziców. Przepisy art. 107 i art. 109–111 stosuje si

odpowiednio.

Art. 94. [Przysługiwanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców] § 1. Je

eli jedno z rodziców nie

yje albo nie ma pełnej zdolno

ci do czynno

ci prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z

rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy
jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu.

§ 2.

[15]

(uchylony).

§ 3. Je

eli

adnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo je

eli rodzice s

nieznani,

ustanawia si

dla dziecka opiek

Art. 95. [Zakres władzy rodzicielskiej] § 1.

[16]

Władza rodzicielska obejmuje w szczególno

obowi

zek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osob

i maj

tkiem dziecka oraz do

wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godno

ci i praw.

§ 2.

[17]

Dziecko pozostaj

ce pod władz

rodzicielsk

winno rodzicom posłusze

stwo, a w

sprawach, w których mo

e samodzielnie podejmowa

decyzje i składa

wiadczenia woli, powinno

wysłucha

opinii i zalece

rodziców formułowanych dla jego dobra.

§ 3. Władza rodzicielska powinna by

wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes

społeczny.

§ 4.

[18]

Rodzice przed powzi

ciem decyzji w wa

niejszych sprawach dotycz

cych osoby lub

maj

tku dziecka powinni je wysłucha

, je

eli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopie

dojrzało

dziecka na to pozwala, oraz uwzgl

dni

w miar

liwo

ci jego rozs

dne

yczenia.

Art. 96. [Wychowanie dziecka] § 1. Rodzice wychowuj

dziecko pozostaj

ce pod ich władz

rodzicielsk

i kieruj

nim. Obowi

zani s

troszczy

o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywa

je nale

ycie do pracy dla dobra społecze

stwa odpowiednio do jego uzdolnie

§ 2.

[19]

Rodzice, którzy nie maj

pełnej zdolno

ci do czynno

ci prawnych uczestnicz

sprawowaniu bie

żą

cej pieczy nad osob

dziecka i w jego wychowaniu, chyba

e s

d opieku

czy ze

wzgl

du na dobro dziecka postanowi inaczej.

Art. 97. [Obowi

zki rodziców] § 1. Je

eli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, ka

de z

nich jest obowi

zane i uprawnione do jej wykonywania.

§ 2. Jednak

e o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygaj

wspólnie; w braku porozumienia

dzy nimi rozstrzyga s

d opieku

czy.

Art. 98. [Reprezentowanie dziecka] § 1. Rodzice s

przedstawicielami ustawowymi dziecka

pozostaj

cego pod ich władz

rodzicielsk

. Je

eli dziecko pozostaje pod władz

rodzicielsk

obojga

rodziców, ka

de z nich mo

e działa

samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.

§ 2. Jednak

adne z rodziców nie mo

e reprezentowa

dziecka:

Page 17 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

1) przy czynno

ciach prawnych mi

dzy dzie

mi pozostaj

cymi pod ich władz

rodzicielsk

;

2) przy czynno

ciach prawnych mi

dzy dzieckiem a jednym z rodziców lub jego mał

onkiem, chyba

czynno

ść

prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo

e dotyczy nale

nych

dziecku od drugiego z rodziców

rodków utrzymania i wychowania.

§ 3. Przepisy paragrafu poprzedzaj

cego stosuje si

odpowiednio w post

powaniu przed s

dem lub

innym organem pa

stwowym.

Art. 99. [Kurator] Je

eli

adne z rodziców nie mo

e reprezentowa

dziecka pozostaj

cego pod władz

rodzicielsk

, reprezentuje je kurator ustanowiony przez s

d opieku

czy.

Art. 100. [Pomoc organów pa

stwa]

[20]

§ 1. S

d opieku

czy i inne organy władzy publicznej s

obowi

zane udziela

pomocy rodzicom, je

eli jest ona potrzebna do nale

ytego wykonywania władzy

rodzicielskiej. W szczególno

ci ka

de z rodziców mo

e zwróci

do s

du opieku

czego o

odebranie dziecka od osoby nieuprawnionej, a tak

e zwróci

do s

du opieku

czego lub innego

wła

ciwego organu władzy publicznej o zapewnienie dziecku pieczy zast

pczej.

§ 2. W wypadkach, o których mowa w § 1, s

d opieku

czy lub inne organy władzy publicznej

zawiadamiaj

jednostk

organizacyjn

pomocy społecznej o potrzebie udzielenia rodzinie dziecka

odpowiedniej pomocy. Jednostka organizacyjna pomocy społecznej jest obowi

zana informowa

o rodzajach udzielanej pomocy i jej rezultatach.

Art. 101. [Zarz

d maj

tkiem dziecka] § 1. Rodzice obowi

zani s

sprawowa

z nale

staranno

zarz

d maj

tkiem dziecka pozostaj

cego pod ich władz

rodzicielsk

§ 2. Zarz

d sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu

do swobodnego u

ytku.

§ 3. Rodzice nie mog

bez zezwolenia s

du opieku

czego dokonywa

czynno

ci przekraczaj

cych

zakres zwykłego zarz

du ani wyra

zgody na dokonywanie takich czynno

ci przez dziecko.

Art. 102. [Ograniczenia zarz

du] W umowie darowizny albo w testamencie mo

na zastrzec,

przedmioty przypadaj

ce dziecku z tytułu darowizny lub testamentu nie b

obj

te zarz

dem sprawowanym

przez rodziców. W wypadku takim, gdy darczy

ca lub spadkodawca nie wyznaczył zarz

dcy, sprawuje zarz

kurator ustanowiony przez s

d opieku

czy.

Art. 103. [Wykorzystanie dochodów dziecka] Czysty dochód z maj

tku dziecka powinien by

przede

wszystkim obracany na utrzymanie i wychowanie dziecka oraz jego rodze

stwa, które wychowuje si

razem z

nim, nadwy

ka za

na inne uzasadnione potrzeby rodziny.

Art. 104. [Inwentarz maj

tku dziecka]

[21]

§ 1. S

d opieku

czy mo

e nakaza

rodzicom,

eby

sporz

dzili inwentarz maj

tku dziecka i przedstawili go s

dowi oraz zawiadamiali s

d o wa

niejszych

zmianach w stanie tego maj

tku, w szczególno

ci o nabyciu przez dziecko przedmiotów maj

tkowych

o znacznej warto

ci.

§ 2. S

d opieku

czy mo

e w uzasadnionych wypadkach ustali

warto

ść

rozporz

dze

dotycz

cych ruchomo

ci, pieni

dzy i papierów warto

ciowych, których dziecko lub rodzice mog

dokonywa

dego roku bez zezwolenia s

du opieku

czego, z zastrze

eniem art. 103.

Art. 105. [Ustanie zarz

du] Po ustaniu zarz

du rodzice obowi

zani s

odda

dziecku lub jego

przedstawicielowi ustawowemu zarz

dzany przez nich maj

tek dziecka. Na

żą

danie dziecka lub jego

przedstawiciela ustawowego, zgłoszone przed upływem roku od ustania zarz

du, rodzice obowi

zani s

zło

rachunek z zarz

du.

śą

danie to nie mo

e jednak dotyczy

dochodów z maj

tku pobranych w czasie

wykonywania władzy rodzicielskiej.

Art. 106. [Zmiana orzeczenia o rozwodzie]

[22]

eli wymaga tego dobro dziecka, s

d opieku

czy

e zmieni

orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku

orzekaj

cym rozwód, separacj

uniewa

nienie mał

stwa, albo ustalaj

cym pochodzenie

dziecka.

Art. 107. [Powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców]

[23]

§ 1. Je

eli władza

rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom

cym w rozł

czeniu, s

d opieku

czy mo

e ze wzgl

na dobro dziecka okre

sposób jej wykonywania.

§ 2. S

d mo

e powierzy

wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczaj

władz

rodzicielsk

drugiego do okre

lonych obowi

zków i uprawnie

w stosunku do osoby dziecka.

d mo

e pozostawi

władz

rodzicielsk

obojgu rodzicom, je

eli przedstawili zgodne z dobrem

dziecka porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z
dzieckiem, i jest zasadne oczekiwanie,

e b

współdziała

w sprawach dziecka. Rodze

stwo

Page 18 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

powinno wychowywa

wspólnie, chyba

e dobro dziecka wymaga innego rozstrzygni

cia.

Art. 108. [Dziecko ubezwłasnowolnione całkowicie] Rodzice, którzy wykonywaj

władz

rodzicielsk

nad dzieckiem ubezwłasnowolnionym całkowicie, podlegaj

takim ograniczeniom, jakim podlega opiekun.

Art. 109. [Zarz

dzenia w celu ochrony dobra dziecka] § 1. Je

eli dobro dziecka jest zagro

one, s

opieku

czy wyda odpowiednie zarz

dzenia.

§ 2. S

d opieku

czy mo

e w szczególno

ci:

[24]

zobowi

rodziców oraz małoletniego do okre

lonego post

powania lub skierowa

rodziców do placówek albo specjalistów zajmuj

cych si

terapi

rodzinn

, poradnictwem lub

wiadcz

cych rodzinie inn

stosown

pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli

wykonania wydanych zarz

dze

2) okre

, jakie czynno

ci nie mog

przez rodziców dokonywane bez zezwolenia s

du, albo podda

rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun,

3) podda

wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora s

dowego,

4) skierowa

małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do

innej placówki sprawuj

cej cz

ęś

ciow

piecz

nad dzie

mi,

5) zarz

dzi

umieszczenie małoletniego w rodzinie zast

pczej albo w placówce opieku

czo-wychowawczej.

§ 3. S

d opieku

czy mo

e tak

e powierzy

zarz

d maj

tkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu

kuratorowi.

§ 4.

[25]

W wypadku, o którym mowa w § 2 pkt 5, s

d opieku

czy zawiadamia o wydaniu

orzeczenia wła

ciw

jednostk

organizacyjn

pomocy społecznej, która udziela rodzinie dziecka

odpowiedniej pomocy i składa s

dowi opieku

czemu sprawozdania dotycz

ce sytuacji rodziny i

udzielanej pomocy, w terminach okre

lonych przez s

d, a tak

e współpracuje z kuratorem s

dowym.

d opieku

czy, ze wzgl

du na okoliczno

ci uzasadniaj

ce umieszczenie małoletniego w rodzinie

zast

pczej albo w placówce opieku

czo-wychowawczej, mo

e tak

e ustanowi

nadzór kuratora

dowego nad sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnim.

Art. 110. [Zawieszenie władzy rodzicielskiej] § 1. W razie przemijaj

cej przeszkody w wykonywaniu

władzy rodzicielskiej s

d opieku

czy mo

e orzec jej zawieszenie.

§ 2. Zawieszenie b

dzie uchylone, gdy jego przyczyna odpadnie.

Art. 111. [Pozbawienie władzy rodzicielskiej] § 1. Je

eli władza rodzicielska nie mo

e by

wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo je

eli rodzice nadu

ywaj

władzy rodzicielskiej lub w sposób

żą

cy zaniedbuj

swe obowi

zki wzgl

dem dziecka, s

d opieku

czy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej mo

e by

orzeczone tak

e w stosunku do jednego z rodziców.

§ 1a. S

d mo

e pozbawi

rodziców władzy rodzicielskiej, je

eli mimo udzielonej pomocy nie ustały

przyczyny zastosowania art. 109 § 2 pkt 5, a w szczególno

ci gdy rodzice trwale nie interesuj

dzieckiem.

§ 2. W razie ustania przyczyny, która była podstaw

pozbawienia władzy rodzicielskiej, s

d opieku

czy

e władz

rodzicielsk

przywróci

Art. 112. [Orzeczenie o pozbawieniu lub zawieszeniu władzy rodzicielskiej]

[26]

Pozbawienie

władzy rodzicielskiej lub jej zawieszenie mo

e by

orzeczone tak

e w wyroku orzekaj

cym rozwód,

separacj

albo uniewa

nienie mał

stwa.

Art. 112

. [Bie

żą

ca opieka nad małoletnim]

[27]

§ 1. Obowi

zek i prawo wykonywania bie

żą

cej

pieczy nad osob

dziecka umieszczonego w rodzinie zast

pczej albo w placówce opieku

czo-

wychowawczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególno

ci w

dochodzeniu

wiadcze

alimentacyjnych, nale

żą

do rodziny zast

pczej albo placówki opieku

czo-

wychowawczej. Pozostałe obowi

zki i prawa wynikaj

ce z władzy rodzicielskiej nale

żą

do rodziców

dziecka.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje si

, je

eli s

d opieku

czy postanowił inaczej.

Art. 112

. [Rodziny zast

pcze] Sprawy doboru rodzin zast

pczych oraz współdziałania s

dów

opieku

czych z organami administracji pa

stwowej w tych sprawach, a tak

e zakresu i form pomocy Pa

stwa

na rzecz dzieci umieszczonych w rodzinach zast

pczych i zasady odpłatno

ci rodziców za pobyt ich dzieci w

tych rodzinach oraz post

powanie w tych sprawach - reguluj

odr

bne przepisy.

Oddział 3

Kontakty z dzieckiem

Page 19 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 113. [Kontakt z dzieckiem]

[28]

§ 1. Niezale

nie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich

dziecko maj

prawo i obowi

zek utrzymywania ze sob

kontaktów.

§ 2. Kontakty z dzieckiem obejmuj

w szczególno

ci przebywanie z dzieckiem (odwiedziny,

spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpo

rednie porozumiewanie si

utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych

rodków porozumiewania si

na odległo

ść

, w tym

rodków komunikacji elektronicznej.

Art. 113

. [Okre

lenie sposobu utrzymywania kontaktów z dzieckiem]

[29]

§ 1. Je

eli dziecko

przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z
nich rodzice okre

laj

wspólnie, kieruj

c si

dobrem dziecka i bior

c pod uwag

jego rozs

dne

yczenia; w braku porozumienia rozstrzyga s

d opieku

czy.

§ 2. Przepisy § 1 stosuje si

odpowiednio, je

eli dziecko nie przebywa u

adnego z rodziców, a

piecz

nad nim sprawuje opiekun lub gdy zostało umieszczone w rodzinie zast

pczej albo w placówce

opieku

czo-wychowawczej.

Art. 113

. [Ograniczenie utrzymywania kontaktów z dzieckiem]

[30]

§ 1. Je

eli wymaga tego dobro

dziecka, s

d opieku

czy ograniczy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem.

§ 2. S

d opieku

czy mo

e w szczególno

ci:

1) zakaza

spotykania si

z dzieckiem,

2) zakaza

zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu,

3) zezwoli

na spotykanie si

z dzieckiem tylko w obecno

ci drugiego z rodziców albo opiekuna,

kuratora s

dowego lub innej osoby wskazanej przez s

4) ograniczy

kontakty do okre

lonych sposobów porozumiewania si

na odległo

ść

5) zakaza

porozumiewania si

na odległo

ść

Art. 113

. [Utrzymanie s

dowego ograniczenia utrzymywania kontaktów z dzieckiem]

[31]

eli

utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem powa

nie zagra

a dobru dziecka lub je narusza, s

zaka

e ich utrzymywania.

Art. 113

. [Obowi

zki rodziców wyznaczone przez s

d rodzinny]

[32]

d opieku

czy, orzekaj

c w

sprawie kontaktów z dzieckiem, mo

e zobowi

rodziców do okre

lonego post

powania, w

szczególno

ci skierowa

ich do placówek lub specjalistów zajmuj

cych si

terapi

rodzinn

poradnictwem lub

wiadcz

cych rodzinie inn

stosown

pomoc z jednoczesnym wskazaniem

sposobu kontroli wykonania wydanych zarz

dze

Art. 113

. [Zmiana rozstrzygni

cia w sprawie kontaktów z dzieckiem]

[33]

d opieku

czy mo

zmieni

rozstrzygni

cie w sprawie kontaktów, je

eli wymaga tego dobro dziecka.

Art. 113

. [Stosowanie przepisów do osób stosuj

cych czasow

piecz

nad dzieckiem]

[34]

Przepisy niniejszego oddziału stosuje si

odpowiednio do kontaktów rodze

stwa, dziadków,

powinowatych w linii prostej, a tak

e innych osób, je

eli sprawowały one przez dłu

szy czas piecz

nad dzieckiem.

DZIAŁ II

PRZYSPOSOBIENIE

Art. 114. [Przysposobienie małoletniego] § 1. Przysposobi

na osob

małoletni

, tylko dla jej

dobra.

§ 2. Wymaganie małoletno

ci powinno by

spełnione w dniu zło

enia wniosku o przysposobienie.

Art. 114

. [Przesłanki przysposobienia] § 1. Przysposobi

e osoba maj

ca pełn

zdolno

ść

czynno

ci prawnych, je

eli jej kwalifikacje osobiste uzasadniaj

przekonanie,

e b

dzie nale

ycie

wywi

zywała si

z obowi

zków przysposabiaj

cego.

§ 2. Mi

dzy przysposabiaj

cym a przysposobionym powinna istnie

odpowiednia ró

nica wieku.

Art. 114

. [Zmiana miejsca zamieszkania] § 1. Przysposobienie, które spowoduje zmian

dotychczasowego miejsca zamieszkania przysposabianego w Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce
zamieszkania w innym pa

stwie, mo

e nast

wówczas, gdy tylko w ten sposób mo

na zapewni

przysposabianemu odpowiednie zast

pcze

rodowisko rodzinne.

Page 20 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

§ 2. Przepis § 1 nie ma zastosowania, je

eli mi

dzy przysposabiaj

cym a przysposabianym istnieje

stosunek pokrewie

stwa lub powinowactwa albo gdy przysposabiaj

cy ju

przysposobił siostr

lub brata

przysposabianego.

Art. 115. [Przysposobienie wspólne] § 1. Przysposobi

wspólnie mog

tylko mał

onkowie.

§ 2. Przysposobienie ma skutki przysposobienia wspólnego tak

e wtedy, gdy osoba przysposobiona

przez jednego z mał

onków zostaje nast

pnie przysposobiona przez drugiego mał

onka.

§ 3. S

d opieku

czy mo

e na wniosek przysposabiaj

cego orzec,

e przysposobienie ma skutki

przysposobienia wspólnego, je

eli przysposabiaj

cy był mał

onkiem osoby, która wcze

niej dziecko

przysposobiła, a mał

stwo ustało przez

mier

mał

onka, który ju

dokonał przysposobienia.

Art. 116. [Przysposobienie przez jednego mał

onka] Przysposobienie przez jednego z mał

onków

nie mo

e nast

bez zgody drugiego mał

onka, chyba

e ten nie ma zdolno

ci do czynno

ci prawnych albo

e porozumienie si

z nim napotyka trudne do przezwyci

ęż

enia przeszkody.

Art. 117. [Orzeczenie s

du] § 1. Przysposobienie nast

puje przez orzeczenie s

du opieku

czego na

żą

danie przysposabiaj

cego.

§ 2. Orzeczenie nie mo

e by

wydane po

mierci przysposabiaj

cego lub osoby, która miała by

przysposobiona.

§ 3. Po

mierci przysposabiaj

cego orzeczenie o przysposobieniu mo

e by

wydane wyj

tkowo, je

eli z

żą

daniem przysposobienia wyst

pili oboje mał

onkowie, jeden z nich zmarł po wszcz

ciu post

powania, a

drugi

żą

danie przysposobienia wspólnie przez mał

onków podtrzymuje oraz gdy przez dłu

szy czas przed

wszcz

ciem post

powania przysposabiany pozostawał pod piecz

wnioskodawców lub tylko zmarłego

wnioskodawcy i mi

dzy stronami powstała wi

ęź

jak mi

dzy rodzicami a dzieckiem.

§ 4. Na miejsce zmarłego w post

powaniu wst

puje kurator ustanowiony przez s

d opieku

czy.

§ 5. Przysposobienie, o którym mowa w § 3, ma takie same skutki jak orzeczone przed

mierci

mał

onka.

Art. 117

. [Ponowne przysposobienie] Przysposobienie nie stoi na przeszkodzie ponownemu

przysposobieniu po

mierci przysposabiaj

cego.

Art. 118. [Zgoda przysposabianego] § 1. Do przysposobienia potrzebna jest zgoda przysposabianego,

który uko

czył lat trzyna

cie.

§ 2. S

d opieku

czy powinien wysłucha

przysposabianego, który nie uko

czył lat trzynastu, je

eli mo

on poj

ąć

znaczenie przysposobienia.

§ 3. S

d opieku

czy mo

e wyj

tkowo orzec przysposobienie bez

żą

dania zgody przysposabianego lub

bez jego wysłuchania, je

eli nie jest on zdolny do wyra

enia zgody lub je

eli z oceny stosunku mi

dzy

przysposabiaj

cym a przysposabianym wynika,

e uwa

a si

on za dziecko przysposabiaj

cego, a

żą

danie

zgody lub wysłuchanie byłoby sprzeczne z dobrem przysposabianego.

Art. 119. [Zgoda rodziców przysposabianego] § 1.

[35]

Do przysposobienia jest potrzebna zgoda

rodziców przysposabianego, chyba

e zostali oni pozbawieni władzy rodzicielskiej lub s

nieznani

albo porozumienie si

z nimi napotyka trudne do przezwyci

ęż

enia przeszkody.

§ 2. S

d opieku

czy mo

e ze wzgl

du na szczególne okoliczno

ci, orzec przysposobienie mimo braku

zgody rodziców, których zdolno

ść

do czynno

ci prawnych jest ograniczona, je

eli odmowa zgody na

przysposobienie jest oczywi

cie sprzeczna z dobrem dziecka.

Art. 119

. [Uprawnienia rodziców] § 1. Rodzice mog

przed s

dem opieku

czym wyrazi

zgod

przysposobienie swego dziecka w przyszło

ci bez wskazania osoby przysposabiaj

cego. Zgod

mog

odwoła

przez o

wiadczenie zło

one przed s

dem opieku

czym, nie pó

niej jednak ni

przed wszcz

ciem

sprawy o przysposobienie.

§ 2. Przepisy o przysposobieniu za zgod

rodziców bez wskazania osoby przysposabiaj

cego stosuje

odpowiednio, je

eli jedno z rodziców wyraziło tak

zgod

, a zgoda drugiego nie jest do przysposobienia

potrzebna. Przepisu tego nie stosuje si

, je

eli porozumienie si

z drugim rodzicem napotyka trudne do

przezwyci

ęż

enia przeszkody.

§ 3. Przepisy o przysposobieniu za zgod

rodziców bez wskazania osoby przysposabiaj

cego stosuje

odpowiednio równie

wtedy, gdy rodzice przysposabianego s

nieznani albo nie

, je

eli s

opieku

czy w orzeczeniu o przysposobieniu tak postanowi.

Art. 119

. [Termin na wyra

enie zgody] Zgoda rodziców na przysposobienie dziecka nie mo

e by

wyra

ona wcze

niej ni

po upływie sze

ciu tygodni od urodzenia si

dziecka.

Page 21 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 120. [Zgoda opiekuna] Je

eli dziecko pozostaje pod opiek

, do przysposobienia potrzebna jest

zgoda opiekuna. Jednak

e s

d opieku

czy mo

e, ze wzgl

du na szczególne okoliczno

ci, orzec

przysposobienie nawet mimo braku zgody opiekuna, je

eli wymaga tego dobro dziecka.

Art. 120

. [Okre

lenie zasad styczno

ci] § 1. Przed orzeczeniem przysposobienia s

d opieku

czy

e okre

sposób i okres osobistej styczno

ci przysposabiaj

cego z przysposabianym.

§ 2. W wypadku okre

lenia styczno

ci w formie pieczy nad dzieckiem stosuje si

odpowiednio przepisy o

rodzinach

zast

pczych,

tym

całkowite

koszty

utrzymania

przysposabianego

obci

ąż

przysposabiaj

cego.

§ 3. Je

eli jednak przez przysposobienie przysposabiany ma zmieni

dotychczasowe miejsce

zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce zamieszkania w innym pa

stwie, przysposobienie mo

orzeczone po upływie okre

lonego przez s

d opieku

czy okresu osobistej styczno

ci przysposabiaj

cego

z przysposabianym w dotychczasowym miejscu zamieszkania przysposabianego lub w innej miejscowo

ci w

Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 4. Przy wykonywaniu nadzoru nad przebiegiem styczno

ci przysposabiaj

cego z przysposabianym

d opieku

czy mo

e korzysta

z pomocy o

rodka adopcyjno-opieku

czego lub organu pomocniczego w

sprawach opieku

czych.

Art. 121. [Prawa i obowi

zki wynikaj

ce z przysposobienia] § 1. Przez przysposobienie powstaje

dzy przysposabiaj

cym a przysposobionym taki stosunek, jak mi

dzy rodzicami a dzie

mi.

§ 2. Przysposobiony nabywa prawa i obowi

zki wynikaj

ce z pokrewie

stwa w stosunku do krewnych

przysposabiaj

cego.

§ 3. Ustaj

prawa i obowi

zki przysposobionego wynikaj

ce z pokrewie

stwa wzgl

dem jego krewnych,

jak równie

prawa i obowi

zki tych krewnych wzgl

dem niego.

§ 4. Skutki przysposobienia rozci

gaj

na zst

pnych przysposobionego.

Art. 121

. [Wył

czenia] § 1. Przepisu art. 121 § 3 nie stosuje si

wzgl

dem mał

onka, którego dziecko

zostało przysposobione przez drugiego mał

onka, ani wzgl

dem krewnych tego mał

onka tak

e w razie

przysposobienia po ustaniu mał

stwa przez

mier

tego mał

onka.

§ 2. W wypadku gdy mał

onek przysposobił dziecko swego mał

onka po

mierci drugiego z rodziców

przysposobionego, przepisu art. 121 § 3 nie stosuje si

wzgl

dem krewnych zmarłego, je

eli w orzeczeniu o

przysposobieniu s

d opieku

czy tak postanowił.

Art. 122. [Nazwisko przysposobionego] § 1. Przysposobiony otrzymuje nazwisko przysposabiaj

cego,

a je

eli został przysposobiony przez mał

onków wspólnie albo je

eli jeden z mał

onków przysposabia

dziecko drugiego mał

onka - nazwisko, które nosz

albo nosiłyby dzieci zrodzone z tego mał

stwa.

§ 2. Na

żą

danie osoby, która ma by

przysposobiona, i za zgod

przysposabiaj

cego s

d opieku

czy w

orzeczeniu o przysposobieniu postanawia,

e przysposobiony nosi

dzie nazwisko zło

one z jego

dotychczasowego nazwiska i z nazwiska przysposabiaj

cego. Je

eli przysposabiaj

cy albo przysposobiony

nosi zło

one nazwisko, s

d opieku

czy rozstrzyga, który człon tego nazwiska wejdzie w skład nazwiska

przysposobionego. Przepisu tego nie stosuje si

w razie sporz

dzenia nowego aktu urodzenia

przysposobionego z wpisaniem przysposabiaj

cych jako jego rodziców.

§ 3. Na wniosek przysposabiaj

cego s

d opieku

czy mo

e w orzeczeniu o przysposobieniu zmieni

imi

lub imiona przysposobionego. Je

eli przysposobiony uko

czył lat trzyna

cie, mo

e to nast

tylko za jego

zgod

. Przepis art. 118 § 2 stosuje si

odpowiednio.

Art. 123. [Skutki przysposobienia] § 1. Przez przysposobienie ustaje dotychczasowa władza

rodzicielska lub opieka nad przysposobionym.

§ 2. Je

eli jeden z mał

onków przysposobił dziecko drugiego mał

onka, władza rodzicielska przysługuje

obojgu mał

onkom wspólnie.

Art. 124. [Ograniczenie skutków przysposobienia] § 1. Na

żą

danie przysposabiaj

cego i za zgod

osób, których zgoda jest do przysposobienia potrzebna, s

d opieku

czy orzeka,

e skutki przysposobienia

polega

wył

cznie na powstaniu stosunku mi

dzy przysposabiaj

cym a przysposobionym. Jednak

e i w

tym wypadku skutki przysposobienia rozci

gaj

na zst

pnych przysposobionego.

§ 2. Nie jest dopuszczalne ograniczenie skutków przysposobienia w wypadku, gdy rodzice

przysposobionego wyrazili przed s

dem opieku

czym zgod

na przysposobienie dziecka bez wskazania

osoby przysposabiaj

cego.

§ 3. Na

żą

danie przysposabiaj

cego i za zgod

osób, których zgoda jest do przysposobienia potrzebna,

d opieku

czy mo

e w okresie małoletno

ci przysposobionego zmieni

przysposobienie orzeczone

stosownie do § 1 na przysposobienie, którego skutki podlegaj

przepisom art. 121-123.

Page 22 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 124

. [Skutki zgody rodziców na przysposobienie]

[36]

W wypadku gdy rodzice

przysposobionego wyrazili przed s

dem opieku

czym zgod

na jego przysposobienie bez wskazania

osoby przysposabiaj

cego, nie jest dopuszczalne ustalenie pochodzenia przysposobionego przez

uznanie ojcostwa, s

dowe ustalenie lub zaprzeczenie jego pochodzenia, ustalenie bezskuteczno

uznania ojcostwa.

Art. 125. [Przesłanki rozwi

zania stosunku przysposobienia] § 1. Z wa

nych powodów zarówno

przysposobiony, jak i przysposabiaj

cy mog

żą

rozwi

zania stosunku przysposobienia przez s

Rozwi

zanie stosunku przysposobienia nie jest dopuszczalne, je

eli wskutek niego miałoby ucierpie

dobro

małoletniego dziecka. Orzekaj

c rozwi

zanie stosunku przysposobienia s

d mo

e, stosownie do

okoliczno

ci, utrzyma

w mocy wynikaj

ce z niego obowi

zki alimentacyjne.

§ 2. Po

mierci przysposobionego lub przysposabiaj

cego rozwi

zanie stosunku przysposobienia nie

jest dopuszczalne, chyba

e przysposabiaj

cy zmarł po wszcz

ciu sprawy o rozwi

zanie stosunku

przysposobienia. W wypadku takim na miejsce przysposabiaj

cego w procesie wst

puje kurator ustanowiony

przez s

Art. 125

. [Niedopuszczalno

ść

rozwi

zania przysposobienia] § 1. Nie jest dopuszczalne rozwi

zanie

przysposobienia, na które rodzice przysposobionego wyrazili przed s

dem opieku

czym zgod

bez

wskazania osoby przysposabiaj

cego.

§ 2. Takie przysposobienie nie stoi na przeszkodzie ponownemu przysposobieniu za

ycia

przysposabiaj

cego.

Art. 126. [Skutki rozwi

zania przysposobienia] § 1. Z chwil

rozwi

zania stosunku przysposobienia

ustaj

jego skutki. Je

eli rozwi

zanie nast

piło po

mierci przysposabiaj

cego, uwa

a si

e skutki

przysposobienia ustały z chwil

jego

mierci.

§ 2. Przysposobiony zachowuje nazwisko nabyte przez przysposobienie oraz otrzymane w zwi

zku z

przysposobieniem imi

lub imiona. Jednak

e z wa

nych powodów s

d na wniosek przysposobionego lub

przysposabiaj

cego mo

e w orzeczeniu o rozwi

zaniu stosunku przysposobienia postanowi

przysposobiony powraca do swego pierwotnego nazwiska, które nosił przed orzeczeniem przysposobienia.
Na wniosek przysposobionego s

d orzeka o jego powrocie do poprzednio noszonego imienia lub imion.

Art. 127. [Uprawnienia prokuratora] Powództwo o rozwi

zanie przysposobienia mo

e wytoczy

tak

prokurator.

DZIAŁ III

OBOWI

ZEK ALIMENTACYJNY

Art. 128. [Obowi

zek alimentacyjny] Obowi

zek dostarczania

rodków utrzymania, a w miar

potrzeby

tak

rodków wychowania (obowi

zek alimentacyjny) obci

ąż

a krewnych w linii prostej oraz rodze

stwo.

Art. 129. [Obowi

zek alimentacyjny] § 1. Obowi

zek alimentacyjny obci

ąż

a zst

pnych przed

wst

pnymi, a wst

pnych przed rodze

stwem; je

eli jest kilku zst

pnych lub wst

pnych - obci

ąż

a bli

szych

stopniem przed dalszymi.

§ 2. Krewnych w tym samym stopniu obci

ąż

a obowi

zek alimentacyjny w cz

ęś

ciach odpowiadaj

cych

ich mo

liwo

ciom zarobkowym i maj

tkowym.

Art. 130. [Pierwsze

stwo obowi

zku alimentacyjnego mał

onka] Obowi

zek jednego mał

onka do

dostarczania

rodków utrzymania drugiemu mał

onkowi po rozwi

zaniu lub uniewa

nieniu mał

stwa albo

po orzeczeniu separacji wyprzedza obowi

zek alimentacyjny krewnych tego mał

onka.

Art. 131. [Obowi

zek alimentacyjny wzgl

dem przysposobionego] § 1. Je

eli skutki przysposobienia

polegaj

wył

cznie na powstaniu stosunku mi

dzy przysposabiaj

cym a przysposobionym, obowi

zek

alimentacyjny wzgl

dem przysposobionego obci

ąż

a przysposabiaj

cego przed wst

pnymi i rodze

stwem

przysposobionego, a obowi

zek alimentacyjny wzgl

dem wst

pnych i rodze

stwa obci

ąż

a przysposobionego

dopiero w ostatniej kolejno

ci.

§ 2. Je

eli jeden z mał

onków przysposobił dziecko drugiego mał

onka, przysposobienie nie ma wpływu

na obowi

zek alimentacyjny mi

dzy przysposobionym a tym drugim mał

onkiem i jego krewnymi.

Art. 132. [Przechodzenie obowi

zku] Obowi

zek alimentacyjny zobowi

zanego w dalszej kolejno

powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowi

zanej w bli

szej kolejno

ci albo gdy osoba ta nie jest w

stanie uczyni

zado

ść

swemu obowi

zkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu

rodków utrzymania jest niemo

liwe lub poł

czone z nadmiernymi trudno

ciami.

Art. 133. [Obowi

zek wzgl

dem dziecka] § 1. Rodzice obowi

zani s

wiadcze

alimentacyjnych

wzgl

dem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzyma

samodzielnie, chyba

e dochody z maj

tku

dziecka wystarczaj

na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Page 23 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

§ 2. Poza powy

szym wypadkiem uprawniony do

wiadcze

alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje

w niedostatku.

§ 3.

[37]

Rodzice mog

uchyli

wiadcze

alimentacyjnych wzgl

dem dziecka

pełnoletniego, je

eli s

one poł

czone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub je

eli dziecko nie

dokłada stara

w celu uzyskania mo

ci samodzielnego utrzymania si

Art. 134. [Uchylenie si

wiadcze

alimentacyjnych] W stosunku do rodze

stwa zobowi

zany

e uchyli

wiadcze

alimentacyjnych, je

eli s

one poł

czone z nadmiernym uszczerbkiem dla

niego lub dla jego najbli

szej rodziny.

Art. 135. [Zakres

wiadcze

alimentacyjnych] § 1. Zakres

wiadcze

alimentacyjnych zale

y od

usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i maj

tkowych mo

liwo

ci zobowi

zanego.

§ 2.

[38]

Wykonanie obowi

zku alimentacyjnego wzgl

dem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie

utrzyma

samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej mo

e polega

w cało

ci lub w cz

ęś

na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku

wiadczenie alimentacyjne pozostałych zobowi

zanych polega na pokrywaniu w cało

ci lub w cz

ęś

kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

§ 3.

[39]

wiadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w

ustawie z dnia 7 wrze

nia 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Nr 192, poz.

1378 oraz z 2008 r. Nr 134, poz. 850) podlegaj

ce zwrotowi przez zobowi

zanego do alimentacji oraz

wiadczenia dla rodziny zast

pczej nie wpływaj

na zakres obowi

zku alimentacyjnego.

Art. 136. [Zrzeczenie si

prawa maj

tkowego] Je

eli w ci

gu ostatnich trzech lat przed s

dowym

dochodzeniem

wiadcze

alimentacyjnych osoba, która była ju

do tych

wiadcze

zobowi

zana, bez

nego powodu zrzekła si

prawa maj

tkowego lub w inny sposób dopu

ciła do jego utraty albo je

eli

zrzekła si

zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzgl

dnia si

wynikłej st

d zmiany przy

ustalaniu zakresu

wiadcze

alimentacyjnych.

Art. 137. [Przedawnienie] § 1. Roszczenia o

wiadczenia alimentacyjne przedawniaj

z upływem lat

trzech.

§ 2.

[40]

Niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o

alimenty s

d uwzgl

dnia zas

dzaj

c odpowiedni

sum

pieni

ęż

. W uzasadnionych wypadkach s

e rozło

zas

dzone

wiadczenie na raty.

Art. 138. [Zmiana stosunków] W razie zmiany stosunków mo

żą

zmiany orzeczenia lub umowy

dotycz

cej obowi

zku alimentacyjnego.

Art. 139. [Spadkobiercy] Obowi

zek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowi

zanego.

Art. 140. [Dobrowolne

wiadczenia] § 1. Osoba, która dostarcza drugiemu

rodków utrzymania lub

wychowania nie b

c do tego zobowi

zana albo b

c zobowi

zana z tego powodu,

e uzyskanie na czas

wiadcze

alimentacyjnych od osoby zobowi

zanej w bli

szej lub tej samej kolejno

ci byłoby dla

uprawnionego niemo

liwe lub poł

czone z nadmiernymi trudno

ciami, mo

żą

zwrotu od osoby, która

powinna była te

wiadczenia spełni

§ 2. Roszczenie przewidziane w paragrafie poprzedzaj

cym przedawnia si

z upływem lat trzech.

Art. 141. [Obowi

zki ojca] § 1. Ojciec nie b

cy m

ęż

em matki obowi

zany jest przyczyni

rozmiarze odpowiadaj

cym okoliczno

ciom do pokrycia wydatków zwi

zanych z ci

ążą

i porodem oraz

kosztów trzymiesi

cznego utrzymania matki w okresie porodu. Z wa

nych powodów matka mo

żą

udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dłu

szy ni

trzy miesi

ce. Je

eli wskutek ci

ąż

y lub

porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty maj

tkowe, mo

e ona

żą

, a

eby

ojciec pokrył odpowiedni

ęść

tych wydatków lub strat. Roszczenia powy

sze przysługuj

matce tak

e w

wypadku, gdy dziecko urodziło si

nie

ywe.

§ 2. Roszczenia matki przewidziane w paragrafie poprzedzaj

cym przedawniaj

z upływem lat trzech

od dnia porodu.

Art. 142. [Uwiarygodnienie ojcostwa] Je

eli ojcostwo m

ęż

czyzny nie b

cego m

ęż

em matki zostało

uwiarygodnione, matka mo

żą

, a

eby m

ęż

czyzna ten jeszcze przed urodzeniem si

dziecka wyło

ył

odpowiedni

sum

pieni

ęż

na koszty utrzymania matki przez trzy miesi

ce w okresie porodu oraz na

koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesi

ce po urodzeniu. Termin i sposób zapłaty tej sumy

okre

la s

Art. 143. [Brak ustalenia ojcostwa] Je

eli ojcostwo m

ęż

czyzny, który nie jest m

ęż

em matki, nie zostało

ustalone, zarówno dziecko, jak i matka mog

dochodzi

roszcze

maj

tkowych zwi

zanych z ojcostwem tylko

jednocze

nie z dochodzeniem ustalenia ojcostwa. Nie dotyczy to roszcze

matki, gdy dziecko urodziło si

Page 24 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

nie

ywe.

Art. 144. [

wiadczenia alimentacyjne dziecka i ojczyma] § 1. Dziecko mo

żą

wiadcze

alimentacyjnych od m

ęż

a swojej matki, nie b

cego jego ojcem, je

eli odpowiada to zasadom współ

ycia

społecznego. Takie samo uprawnienie przysługuje dziecku w stosunku do

ony swego ojca, nie b

cej jego

matk

§ 2. M

ąż

matki dziecka, nie b

cy jego ojcem, mo

żą

od dziecka

wiadcze

alimentacyjnych,

eli przyczyniał si

do wychowania i utrzymania dziecka, a

żą

danie jego odpowiada zasadom współ

ycia

społecznego. Takie samo uprawnienie przysługuje

onie ojca dziecka, nie b

cej matk

dziecka.

§ 3. Do obowi

zku

wiadcze

przewidzianego w poprzedzaj

cych paragrafach stosuje si

odpowiednio

przepisy o obowi

zku alimentacyjnym mi

dzy krewnymi.

Art. 144

. [Uchylenie od wykonania obowi

zku alimentacyjnego]

[41]

Zobowi

zany mo

e uchyli

od wykonania obowi

zku alimentacyjnego wzgl

dem uprawnionego, je

eli

żą

danie alimentów jest

sprzeczne z zasadami współ

ycia społecznego. Nie dotyczy to obowi

zku rodziców wzgl

dem ich

małoletniego dziecka.

Tytuł III

OPIEKA i KURATELA

DZIAŁ I

OPIEKA NAD MAŁOLETNIM

Rozdział I

Ustanowienie opieki

Art. 145. [Ustanowienie opieki] § 1. Opiek

ustanawia si

dla małoletniego w wypadkach

przewidzianych w tytule II niniejszego kodeksu.

§ 2. Opiek

ustanawia s

d opieku

czy, skoro tylko powe

mie wiadomo

ść

e zachodzi prawny po temu

powód.

Art. 146. [Sprawowanie opieki] Opiek

sprawuje opiekun. Wspólne sprawowanie opieki nad dzieckiem

d mo

e powierzy

tylko mał

onkom.

Art. 147. [Zarz

dzenia s

du] Je

eli dobro pozostaj

cego pod opiek

tego wymaga, s

d opieku

czy

wydaje niezb

dne zarz

dzenia dla ochrony jego osoby lub maj

tku a

do czasu obj

cia opieki przez

opiekuna; w szczególno

ci s

d opieku

czy mo

e ustanowi

w tym celu kuratora.

Art. 148. [Opiekun małoletniego] § 1.

[42]

Nie mo

e by

ustanowiona opiekunem osoba, która nie

ma pełnej zdolno

ci do czynno

ci prawnych albo została pozbawiona praw publicznych.

§ 1a.

[43]

Opiekunem małoletniego nie mo

e by

ustanowiona tak

e osoba, która została

pozbawiona władzy rodzicielskiej albo skazana za przest

pstwo przeciwko wolno

ci seksualnej lub

obyczajno

ci albo za umy

lne przest

pstwo z u

yciem przemocy wobec osoby lub przest

pstwo

popełnione na szkod

małoletniego lub we współdziałaniu z nim, albo osoba, wobec której orzeczono

zakaz prowadzenia działalno

ci zwi

zanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacj

małoletnich lub

opiek

nad nimi, lub obowi

zek powstrzymywania si

od przebywania w okre

lonych

rodowiskach

lub miejscach, zakaz kontaktowania si

z okre

lonymi osobami lub zakaz opuszczania okre

lonego

miejsca pobytu bez zgody s

du.

§ 2. Nie mo

e by

ustanowiony opiekunem ten, w stosunku do kogo zachodzi prawdopodobie

stwo,

nie wywi

ąż

e si

nale

ycie z obowi

zków opiekuna.

Art. 149. [Wybór opiekuna] § 1. Gdy wzgl

d na dobro pozostaj

cego pod opiek

nie stoi temu na

przeszkodzie, opiekunem małoletniego powinna by

ustanowiona przede wszystkim osoba wskazana przez

ojca lub matk

, je

eli nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej.

§ 2. Je

eli opiekunem nie została ustanowiona osoba wymieniona w paragrafie poprzedzaj

cym,

opiekun powinien by

ustanowiony spo

ród krewnych lub innych osób bliskich pozostaj

cego pod opiek

albo

jego rodziców.

§ 3.

[44]

W braku takich osób s

d opieku

czy zwraca si

o wskazanie osoby, której opieka

mogłaby by

powierzona, do wła

ciwej jednostki organizacyjnej pomocy społecznej albo do

organizacji społecznej, do której nale

y piecza nad małoletnimi, a je

eli pozostaj

cy pod opiek

przebywa w placówce opieku

czo-wychowawczej albo innej podobnej placówce, w zakładzie

poprawczym lub w schronisku dla nieletnich s

d mo

e si

zwróci

tak

e do tej placówki albo do tego

Page 25 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

zakładu lub schroniska.

§ 4. W wypadku potrzeby ustanowienia opieki dla małoletniego umieszczonego w rodzinie zast

pczej -

d powierzy sprawowanie tej opieki przede wszystkim rodzicom zast

pczym.

Art. 150.

[45]

(uchylony).

Art. 151. [Ustanowienie jednego opiekuna dla kilku osób] S

d opieku

czy mo

e ustanowi

jednego

opiekuna dla kilku osób, je

eli nie ma sprzeczno

ci mi

dzy ich interesami. Opieka nad rodze

stwem powinna

w miar

ci powierzona jednej osobie.

Art. 152. [Obowi

zek opieki] Ka

dy, kogo s

d opieku

czy ustanowi opiekunem, obowi

zany jest

opiek

obj

ąć

. Z wa

nych powodów s

d opieku

czy mo

e zwolni

od tego obowi

zku.

Art. 153. [Obj

cie opieki] Obj

cie opieki nast

puje przez zło

enie przyrzeczenia przed s

dem

opieku

czym. Opiekun powinien obj

ąć

swe obowi

zki niezwłocznie.

Rozdział II

Sprawowanie opieki

Art. 154. [Obowi

zki opiekuna] Opiekun obowi

zany jest wykonywa

swe czynno

ci z nale

staranno

, jak tego wymaga dobro pozostaj

cego pod opiek

i interes społeczny.

Art. 155. [Nadzór s

du] § 1. Opiekun sprawuje piecz

nad osob

i maj

tkiem pozostaj

cego pod

opiek

; podlega przy tym nadzorowi s

du opieku

czego.

§ 2. Do sprawowania opieki stosuje si

odpowiednio przepisy o władzy rodzicielskiej z zachowaniem

przepisów poni

szych.

Art. 156. [Zezwolenia s

du] Opiekun powinien uzyskiwa

zezwolenie s

du opieku

czego we wszelkich

niejszych sprawach, które dotycz

osoby lub maj

tku małoletniego.

Art. 157. [Kurator] Je

eli opiekun doznaje przemijaj

cej przeszkody w sprawowaniu opieki, s

opieku

czy mo

e ustanowi

kuratora.

Art. 158. [Informowanie przez opiekuna rodzicom o wa

nych sprawach dotycz

cych

małoletniego]

[46]

O decyzjach w wa

niejszych sprawach, które dotycz

osoby lub maj

tku

małoletniego opiekun powinien informowa

jego rodziców, którzy uczestnicz

w sprawowaniu

bie

żą

cej pieczy nad osob

dziecka i w jego wychowaniu.

Art. 159. [Wył

czenie reprezentacji] § 1. Opiekun nie mo

e reprezentowa

osób pozostaj

cych pod

jego opiek

1) przy czynno

ciach prawnych mi

dzy tymi osobami;

2) przy czynno

ciach prawnych mi

dzy jedn

z tych osób a opiekunem albo jego mał

onkiem, zst

pnymi,

wst

pnymi lub rodze

stwem, chyba

e czynno

ść

prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz

osoby pozostaj

cej pod opiek

§ 2. Przepisy powy

sze stosuje si

odpowiednio w post

powaniu przed s

dem lub innym organem

stwowym.

Art. 160. [Sporz

dzenie inwentarza maj

tku] § 1. Niezwłocznie po obj

ciu opieki opiekun obowi

zany

jest sporz

dzi

inwentarz maj

tku osoby pozostaj

cej pod opiek

i przedstawi

go s

dowi opieku

czemu.

Przepis powy

szy stosuje si

odpowiednio w razie pó

niejszego nabycia maj

tku przez osob

pozostaj

pod opiek

§ 2. S

d opieku

czy mo

e zwolni

opiekuna od obowi

zku sporz

dzenia inwentarza, je

eli maj

tek jest

nieznaczny.

Art. 161. [Przedmioty warto

ciowe] § 1. S

d opieku

czy mo

e zobowi

opiekuna do zło

enia do

depozytu s

dowego kosztowno

ci, papierów warto

ciowych i innych dokumentów nale

żą

cych do

pozostaj

cego pod opiek

. Przedmioty te nie mog

odebrane bez zezwolenia s

du opieku

czego.

§ 2. Gotówka pozostaj

cego pod opiek

, je

eli nie jest potrzebna do zaspokajania jego uzasadnionych

potrzeb, powinna by

zło

ona przez opiekuna w instytucji bankowej. Opiekun mo

e podejmowa

ulokowan

gotówk

tylko za zezwoleniem s

du opieku

czego.

Art. 162. [Wynagrodzenie opiekuna]

[47]

§ 1. S

d opieku

czy przyzna opiekunowi za sprawowanie

opieki na jego

żą

danie stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w dniu

ustania opieki lub zwolnienia go od niej.

§ 2. Wynagrodzenia nie przyznaje si

, je

eli nakład pracy opiekuna jest nieznaczny lub gdy

Page 26 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

sprawowanie opieki jest zwi

zane z pełnieniem funkcji rodziny zast

pczej albo czyni zado

ść

zasadom współ

ycia społecznego.

§ 3. Wynagrodzenie pokrywa si

z dochodów lub z maj

tku osoby, dla której opieka została

ustanowiona, a je

eli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub maj

tku, wynagrodzenie jest

pokrywane ze

rodków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej.

Art. 163. [Zwrot nakładów] § 1. Opiekun mo

żą

od pozostaj

cego pod opiek

zwrotu nakładów i

wydatków zwi

zanych ze sprawowaniem opieki. Do roszcze

z tego tytułu stosuje si

odpowiednio przepisy o

zleceniu.

§ 2. Roszczenia powy

sze przedawniaj

z upływem lat trzech od ustania opieki lub zwolnienia

opiekuna.

§ 3.

[48]

Przepis art. 162 § 3 stosuje si

odpowiednio.

Art. 164. [Naprawienie szkody] Roszczenie osoby pozostaj

cej pod opiek

o naprawienie szkody

wyrz

dzonej nienale

ytym sprawowaniem opieki przedawnia si

z upływem lat trzech od ustania opieki lub

zwolnienia opiekuna.

Rozdział III

Nadzór nad sprawowaniem opieki

Art. 165. [Zasady nadzoru nad sprawowaniem opieki] § 1. S

d opieku

czy wykonywa nadzór nad

sprawowaniem opieki, zaznajamiaj

c si

bie

żą

co z działalno

opiekuna oraz udzielaj

c mu wskazówek i

polece

§ 2. S

d opieku

czy mo

żą

od opiekuna wyja

nie

we wszelkich sprawach nale

żą

cych do zakresu

opieki oraz przedstawiania dokumentów zwi

zanych z jej sprawowaniem.

Art. 166. [Obowi

zek opiekuna] § 1. Opiekun obowi

zany jest, w terminach oznaczonych przez s

opieku

czy, nie rzadziej ni

co roku, składa

temu s

dowi sprawozdania dotycz

ce osoby pozostaj

cego pod

opiek

oraz rachunki z zarz

du jego maj

tkiem.

§ 2. Je

eli dochody z maj

tku nie przekraczaj

prawdopodobnych kosztów utrzymania i wychowania

pozostaj

cego pod opiek

, s

d opieku

czy mo

e zwolni

opiekuna od przedstawiania szczegółowych

rachunków z zarz

du; w wypadku takim opiekun składa tylko ogólne sprawozdanie o zarz

dzie maj

tkiem.

Art. 167. [Badanie sprawozda

i rachunków opiekuna] § 1. S

d opieku

czy bada sprawozdania i

rachunki opiekuna pod wzgl

dem rzeczowym i rachunkowym, zarz

dza w razie potrzeby ich sprostowanie i

uzupełnienie oraz orzeka, czy i w jakim zakresie rachunki zatwierdza.

§ 2. Zatwierdzenie rachunku przez s

d opieku

czy nie wył

cza odpowiedzialno

ci opiekuna za szkod

wyrz

dzon

nienale

ytym sprawowaniem zarz

du maj

tkiem.

Art. 168. [Nienale

yte sprawowanie opieki] Je

eli opiekun nie sprawuje nale

ycie opieki, s

opieku

czy wyda odpowiednie zarz

dzenia.

Rozdział IV

Zwolnienie opiekuna i ustanie opieki

Art. 169. [Zwolnienie z opieki] § 1. Z wa

nych powodów s

d opieku

czy mo

e na

żą

danie opiekuna

zwolni

go z opieki.

§ 2. S

d opieku

czy zwolni opiekuna, je

eli z powodu przeszkód faktycznych lub prawnych opiekun jest

niezdolny do sprawowania opieki albo dopuszcza si

czynów lub zaniedba

, które naruszaj

dobro

pozostaj

cego pod opiek

§ 3. Je

eli s

d opieku

czy nie postanowił inaczej, opiekun obowi

zany jest prowadzi

nadal pilne

sprawy zwi

zane z opiek

do czasu jej obj

cia przez nowego opiekuna.

Art. 170. [Ustanie opieki z mocy prawa] Gdy małoletni osi

gnie pełnoletno

ść

albo gdy przywrócona

zostanie nad nim władza rodzicielska, opieka ustaje z mocy prawa.

Art. 171. [Kontynuacja prowadzenia spraw] Je

eli w chwili ustania opieki zachodzi przeszkoda do

natychmiastowego przej

cia zarz

du maj

tkiem przez osob

, która pozostawała pod opiek

, albo przez jej

przedstawiciela ustawowego lub spadkobierców, opiekun obowi

zany jest nadal prowadzi

pilne sprawy

zwi

zane z zarz

dem maj

tku, chyba

e s

d opieku

czy postanowi inaczej.

Art. 172. [Rachunek ko

cowy] § 1. W razie zwolnienia opiekuna lub ustania opieki opiekun

obowi

zany jest zło

w ci

gu trzech miesi

cy rachunek ko

cowy z zarz

du maj

tkiem.

§ 2. Do rachunku ko

cowego stosuje si

odpowiednio przepisy o rachunku rocznym.

Page 27 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

Art. 173. [Zwolnienie od obowi

zku] S

d opieku

czy mo

e zwolni

opiekuna od obowi

zku składania

rachunku ko

cowego.

Art. 174. [Oddanie maj

tku] Niezwłocznie po swym zwolnieniu lub po ustaniu opieki opiekun

obowi

zany jest odda

osobie, która pozostawała pod opiek

, albo jej przedstawicielowi ustawowemu lub

spadkobiercom zarz

dzany przez siebie maj

tek tej osoby.

DZIAŁ II

OPIEKA NAD UBEZWŁASNOWOLNIONYM CAŁKOWICIE

Art. 175. [Ubezwłasnowolniony całkowicie] Do opieki nad ubezwłasnowolnionym całkowicie stosuje

odpowiednio przepisy o opiece nad małoletnim z zachowaniem przepisów poni

szych.

Art. 176. [Wybór opiekuna] Je

eli wzgl

d na dobro pozostaj

cego pod opiek

nie stoi temu na

przeszkodzie, opiekunem ubezwłasnowolnionego całkowicie powinien by

ustanowiony przede wszystkim

jego mał

onek, a w braku tego

- jego ojciec lub matka.

Art. 177. [Ustanie opieki] Opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie ustaje z mocy prawa w razie

uchylenia ubezwłasnowolnienia lub zmiany ubezwłasnowolnienia całkowitego na cz

ęś

ciowe.

DZIAŁ III

KURATELA

Art. 178. [Ustanowienie kurateli] § 1. Kuratora ustanawia si

w wypadkach w ustawie przewidzianych.

§ 2. W zakresie nie uregulowanym przez przepisy, które przewiduj

ustanowienie kuratora, stosuje si

odpowiednio do kurateli przepisy o opiece z zachowaniem przepisów poni

szych.

Art. 179. [Wynagrodzenie za sprawowanie kurateli] § 1.

[49]

Organ pa

stwowy, który ustanowił

kuratora, przyzna mu na jego

żą

danie stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli.

Wynagrodzenie pokrywa si

z dochodów lub z maj

tku osoby, dla której kurator jest ustanowiony, a

eli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub maj

tku, wynagrodzenie pokrywa ten, kto

żą

dał

ustanowienia kuratora.

§ 2. Wynagrodzenia nie przyznaje si

, je

eli nakład pracy kuratora jest nieznaczny, a sprawowanie

kurateli czyni zado

ść

zasadom współ

ycia społecznego.

Art. 180. [Uchylenie kurateli] § 1. Z zastrze

eniem wyj

tków w ustawie przewidzianych, organ

stwowy, który ustanowił kuratora, uchyli kuratel

, gdy odpadnie jej cel.

§ 2. Je

eli kurator został ustanowiony do załatwienia poszczególnej sprawy, kuratela ustaje z chwil

uko

czenia tej sprawy.

Art. 181. [Ustanie kurateli] § 1. Kurator osoby ubezwłasnowolnionej cz

ęś

ciowo jest powołany do jej

reprezentowania i do zarz

du jej maj

tkiem tylko wtedy, gdy s

d opieku

czy tak postanowi.

§ 2. W razie uchylenia ubezwłasnowolnienia kuratela ustaje z mocy prawa.

Art. 182. [Ustanowienie kuratora dla dziecka pocz

tego] Dla dziecka pocz

tego, lecz jeszcze nie

urodzonego, ustanawia si

kuratora, je

eli jest to potrzebne do strze

enia przyszłych praw dziecka. Kuratela

ustaje z chwil

urodzenia si

dziecka.

Art. 183. [Ustanowienie kuratora dla osoby niepełnosprawnej] § 1. Dla osoby niepełnosprawnej

ustanawia si

kuratora, je

eli osoba ta potrzebuje pomocy do prowadzenia wszelkich spraw albo spraw

okre

lonego rodzaju lub do załatwienia poszczególnej sprawy. Zakres obowi

zków i uprawnie

kuratora

okre

la s

d opieku

czy.

§ 2. Kuratel

uchyla si

żą

danie osoby niepełnosprawnej, dla której była ustanowiona.

Art. 184. [Ustanowienie kuratora dla osoby nieobecnej] § 1. Dla ochrony praw osoby, która z powodu

nieobecno

ci nie mo

e prowadzi

swoich spraw, a nie ma pełnomocnika, ustanawia si

kuratora. To samo

dotyczy wypadku, gdy pełnomocnik nieobecnego nie mo

e wykonywa

swoich czynno

ci albo gdy je

wykonywa nienale

ycie.

§ 2. Kurator powinien przede wszystkim postara

o ustalenie miejsca pobytu osoby nieobecnej i

zawiadomi

o stanie jej spraw.

[1]

Art. 8 § 3 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

Page 28 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

[2]

Art. 26 uchylony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i

opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009

[3]

Art. 58 § 1 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie

ustawy – Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana

weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[4]

Art. 58 § 1a dodany przez art. 1 pkt 3 lit. b) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[5]

Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 kwietnia 2006 r. (Dz.U. Nr 64, poz. 457) art. 60

§ 3, w zakresie w jakim stanowi,

e wynikaj

cy z art. 60 § 1 obowi

zek dostarczania przez rozwiedzionego

mał

onka, który został uznany za winnego rozkładu po

ycia,

rodków utrzymania drugiemu rozwiedzionemu

mał

onkowi, nie wygasa wskutek upływu czasu, jest zgodny z art. 64 w zwi

zku z art. 31 ust. 3 Konstytucji

RP i nakazem urzeczywistniania zasad sprawiedliwo

ci społecznej wyra

onym w art. 2 Konstytucji RP.

[6]

Tytuł tytułu II w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy

– Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

Dział I w tytule II dodany przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks
rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[7]

Oznaczenie działu IA w tytule II w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r.

o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431).

Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

Rozdział I w dziale IA w tytule II w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o
zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431).

Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[8]

Art. 87 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[9]

Art. 88 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[10]

Art. 89 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[11]

Art. 89

dodany przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i

opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009

[12]

Art. 90 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[13]

Art. 90

dodany przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny

i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca

2009 r.

[14]

Art. 93 § 2 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy

– Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[15]

Art. 94 § 2 uchylony przez art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

Page 29 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

[16]

Art. 95 § 1 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 13 lit. a) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie

ustawy – Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana

weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[17]

Art. 95 § 2 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 13 lit. a) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie

ustawy – Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana

weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[18]

Art. 95 § 4 dodany przez art. 1 pkt 13 lit. b) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[19]

Art. 96 § 2 dodany przez art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[20]

Art. 100 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[21]

Art. 104 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[22]

Art. 106 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[23]

Art. 107 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[24]

Art. 109 § 2 pkt 1 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 18 lit. a) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o

zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431).

Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[25]

Art. 109 § 4 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 18 lit. b) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie

ustawy – Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana

weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[26]

Art. 112 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 19 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[27]

Art. 112

w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[28]

Oddział 3 w dziale IA w rozdziale II w tytule II w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 21 ustawy z dnia 6

listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr

220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

Art. 113 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 22 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –
Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[29]

Art. 113

dodany przez art. 1 pkt 23 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[30]

Art. 113

dodany przez art. 1 pkt 23 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

Page 30 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

[31]

Art. 113

dodany przez art. 1 pkt 23 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[32]

Art. 113

dodany przez art. 1 pkt 23 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[33]

Art. 113

dodany przez art. 1 pkt 23 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[34]

Art. 113

dodany przez art. 1 pkt 23 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[35]

Art. 119 § 1 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 24 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy

– Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[36]

Art. 124

w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 25 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[37]

Art. 133 § 3 dodany przez art. 1 pkt 26 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[38]

Art. 135 § 2 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 27 lit. a) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie

ustawy – Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana

weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[39]

Art. 135 § 3 dodany przez art. 1 pkt 27 lit. b) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[40]

Art. 137 § 2 dodany przez art. 1 pkt 28 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[41]

Art. 144

dodany przez art. 1 pkt 29 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[42]

Art. 148 § 1 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 30 lit. a) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie

ustawy – Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana

weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[43]

Art. 148 § 1a dodany przez art. 1 pkt 30 lit. b) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[44]

Art. 149 § 3 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 31 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy

– Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[45]

Art. 150 uchylony przez art. 1 pkt 32 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[46]

Art. 158 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 33 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

Page 31 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...

[47]

Art. 162 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 34 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –

Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

[48]

Art. 163 § 3 dodany przez art. 1 pkt 35 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks

rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13

czerwca 2009 r.

[49]

Art. 179 § 1 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 36 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy

– Kodeks rodzinny i opieku

czy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431). Zmiana weszła w

ycie 13 czerwca 2009 r.

Page 32 of 32

INFOR

2010-04-01

cdweb:/taweb-cgi/taweb.exe?x=d&o=l&v=IB&d=IB&s=IB (Dz.U.1964.9.59):ID&q...