Konstrukcja więźby dachowej nawy 

głównej kościoła ss. wizytek w Warszawie, 
cz. 2 

Kościół posiada dach o jednej kalenicy, dwuspadowy nad nawą główną, przechodzący  
w 

trójspadowy nad prezbiterium. Nad nawą główną oraz prezbiterium kościoła 

znajdują się dwie więźby, ściśle ze sobą powiązane pod względem konstrukcji i układu. 

Są to więźby jętkowe, dwustolcowe, których wiązary pełne są dodatkowo wzmocnione 

parą zastrzałów biegnących od belki wiązarowej do dolnej jętki oraz ryglem 

międzystolcowym.   

 

 

Fot. 1. Więźba dachowa nad nawą główną kościoła – schemat wiązarów. Rys. inż. arch. 

A. Bieńkowska, kwiecień 2005 r., na podstawie inwentaryzacji aut. P. Szczepański i M. 
Tereszkiewicz z grudnia 2004 r.

 

 

Elementy składowe konstrukcji  

Wiązar pełny  

Składa się z następujących elementów: belki wiązarowej, dwóch krokwi, dwóch jętek 

rozmieszczonych na dwóch poziomach, rygla pomiędzy stolcami oraz dwóch zastrzałów 

biegnących od belki wiązarowej do dolnej jętki, nie równolegle w stosunku do linii 
nachylenia krokwi (fot. 1, 2). Do krokwi w 

dolnych częściach przybito przypustnice. Wiązary 

oparte zostały na ścianach podłużnych kościoła za pośrednictwem namurnic. Przestrzenie 

pomiędzy końcówkami belek wiązarowych wypełniono cegłą ceramiczną, pełną, układaną na 

zaprawie wapiennej.  
 

Wiązar niepełny  

Składa się z belki wiązarowej, dwóch krokwi i dwóch jętek rozmieszczonych na dwóch 
poziomach (fot. 1).  
 
Ramy stolcowe  

Konstrukcja więźby nad nawą główną jest usztywniona w kierunku podłużnym dwiema 

ramami stolcowymi, składającymi się z podwaliny ciągłej (wykonanej z długich elementów 

ułożonych na belkach wiązarowych, łączonych ze sobą na nakładkę i kołkowanych stolców, 

zastrzałów w formie krzyży św. Andrzeja oraz płatwi (fot. 2, 3). Nad prezbiterium rama 

stolcowa poprzeczna, wyposażona jest w podwalinę odcinkową na której postawiony jest 

środkowy stolec, zastrzały i płatew. Ostatnia belka wiązarowa przy ścianie wschodniej 
posiada belki kulawkow

e, które stanowią miejsca zamocowania dla krokwi kulawkowych 

wschodniej połaci dachu.   

 

 

Fot. 2. Więźba dachowa nad nawą główną kościoła – aksonometria. Rys. inż. arch. A. 

Bieńkowska i inż. arch. K. Romaszko, kwiecień 2005 r., na podstawie inwentaryzacji 

aut. P. Szczepański i M. Tereszkiewicz z grudnia 2004 r. 

 

 

 

Fot. 3. Fragment konstrukcji podłużnej ramy stolcowej

 

 
Sposób obróbki drewna 

Elementy konstrukcji obrobione są metodami tradycyjnymi (prawdopodobnie przez darcie), 
a 

następnie ociosanie toporem (fot. 4). Powierzchnie wyrównane są siekierą. Otwory pod 

połączenia konstrukcji na kołki wywiercone są za pomocą świdra i posiadają średnicę ok. 33 

mm. Kołki obrobione są ręcznie.   

 

 

Fot. 4. Połączenia ciesielskie belek wiązarowych z krokwiami i zastrzałami

 

 
Sposób połączeń drewna w konstrukcji  

Wiązary  
Krokwie wpuszczone są w belki wiązarowe (prawdopodobnie na czop-gniazdo, fot. 4), rygle 
mocowane są w stolcach (czop-gniazdo połączone kołkiem), dolne jętki i krokwie (czop-
gniazdo połączone kołkiem, fot. 5), grzędy i krokwie (na jaskółczy ogon połączony kołkiem), 
krokwie pod kalenicą (na zwidłowanie połączone kołkiem). Zastrzał w dolnej części, przy 

belce wiązarowej (czop-gniazdo, fot. 4), przy stolcu (na przekładkę połączoną kołkiem, 
fot. 5), p

rzy ryglu (na przekładkę połączoną kołkiem, fot. 6), w jętce (na jaskółczy ogon 

połączony kołkiem, fot. 6). 

http://www.lech-bud.org 

 

 

 

Fot. 5. Połączenia ciesielskie elementów wiązara pełnego oraz ramy stolcowej

 

 

 

Fot. 6. Rodzaje połączeń ciesielskich zastrzału wiązara pełnego z ryglem i jętką

 

 
Ramy stolcowe podłużne 
Połączenia odcinków podwalin i płatwi (na nakładkę połączoną kołkiem oraz na zamek 
prosty, fot. 7). Stolce wpuszczone są w podwalinę i płatew (czop-gniazdo), zastrzały 
zamontowane w podwalinie (czop-gniazdo, fot. 7) i w 

płatwi (na jaskółczy ogon połączony 

kołkiem). Belki wiązarowe i podwaliny ram stolcowych (połączenie z powierzchniowymi 
trójkątnymi wycięciami i wzajemnym wpuszczeniem w siebie tych elementów, fot. 8).

 

http://www.krokiew.republika.pl 

 

 

 

Fot. 7. Połączenia ciesielskie podwaliny ramy stolcowej ze stolcem oraz zastrzałami

 

 

 

Fot. 8. Połączenie belki wiązarowej z podwaliną ramy stolcowej 

 

 
mgr inż. arch. Dominik Mączyński, mgr Maciej Warchoł 

Źródło: Dachy, nr 1 (133) 2011

 

 

 Usługi Ciesielskie - domy drewniane - domy  szkieletowe - konstrukcje dachowe więźby 

 - 

www.lech-

bud.org