1

Nerwy czaszkowe

Nerwy czaszkowe

-

-

anatomia i objawy uszkodzenia

anatomia i objawy uszkodzenia

I N.

I N.

olfactorius

olfactorius

1/

1/

kom

kom

ó

ó

rki

rki

w

w

ę

ę

chowe w b

chowe w b

ł

ł

onie

onie

ś

ś

luzowej nosa (I neuron)

luzowej nosa (I neuron)

2/ n. w

2/ n. w

ę

ę

chowy

chowy

3/ opuszka w

3/ opuszka w

ę

ę

chowa (II neuron)

chowa (II neuron)

4/ droga w

4/ droga w

ę

ę

chowa

chowa

5/ boczna droga w

5/ boczna droga w

ę

ę

chowa

chowa

6/

6/

zakr

zakr

ę

ę

t

t

w

w

ę

ę

chowy boczny

chowy boczny

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

anosmia

anosmia

,

,

hyposmia

hyposmia

II N.

II N.

opticus

opticus

1/

1/

siatk

siatk

ó

ó

wka

wka

2/ nerw wzrokowy

2/ nerw wzrokowy

3/ skrzy

3/ skrzy

ż

ż

owanie wzrokowe

owanie wzrokowe

4/ pasmo wzrokowe

4/ pasmo wzrokowe

5/ cia

5/ cia

ł

ł

o kolankowate boczne

o kolankowate boczne

6/ promienisto

6/ promienisto

ś

ć

ś

ć

wzrokowa

wzrokowa

7/ o

7/ o

ś

ś

rodek korowy w p

rodek korowy w p

ł

ł

acie potylicznym

acie potylicznym

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

-

-

N. wzrokowy

N. wzrokowy

-

-

jednooczna

jednooczna

homolateralna

homolateralna

ś

ś

lepota

lepota

-

-

Skrzy

Skrzy

ż

ż

owanie n. wzrokowego

owanie n. wzrokowego

-

-

niedowidzenie

niedowidzenie

dwuskroniowe

dwuskroniowe

-

-

Promienisto

Promienisto

ś

ć

ś

ć

wzrokowa

wzrokowa

-

-

niedowidzenie po

niedowidzenie po

ł

ł

owicze lub

owicze lub

kwadrantowe po stronie przeciwnej

kwadrantowe po stronie przeciwnej

-

-

P

P

ł

ł

aty

aty

potyliczne

potyliczne

-

-

ś

ś

lepota

lepota

korowa (zesp

korowa (zesp

ó

ó

ł

ł

Antona

Antona

)

)

III

III

N.

N.

oculomotorius

oculomotorius

1/ cz

1/ cz

ę

ś

ć

ę

ś

ć

ruchowa do mi

ruchowa do mi

ęś

ęś

ni zewn

ni zewn

ę

ę

trznych g. ocznej i d

trznych g. ocznej i d

ź

ź

wigacza

wigacza

powieki g

powieki g

ó

ó

rnej

rnej

2/ cz

2/ cz

ę

ś

ć

ę

ś

ć

parasympatyczna do zwieracza

parasympatyczna do zwieracza

ź

ź

renicy i m. rz

renicy i m. rz

ę

ę

skowego

skowego

-

-

j

j

ą

ą

dro ruchowe w

dro ruchowe w

ś

ś

r

r

ó

ó

dm

dm

ó

ó

zgowiu

zgowiu

Objawy

Objawy

uszkodzenia

uszkodzenia

1/

1/

ga

ga

ł

ł

ka oczna ustawiona do

ka oczna ustawiona do

k

k

ą

ą

ta zew. i w

ta zew. i w

d

d

ó

ó

ł

ł

, podw

, podw

ó

ó

jne widzenie

jne widzenie

2/

2/

rozszerzenie

rozszerzenie

ź

ź

renicy

renicy

3/

3/

opadni

opadni

ę

ę

cie powieki

cie powieki

Ł

Ł

uk odruchowy

uk odruchowy

ź

ź

renicy na

renicy na

ś

ś

wiat

wiat

ł

ł

o:

o:

siatk

siatk

ó

ó

wka

wka





n. wzrokowy

n. wzrokowy





tractus retino

tractus retino

-

-

pretectalis

pretectalis





regio

regio

pretectalis

pretectalis





j

j

ą

ą

dro

dro

Westphal

Westphal

-

-

Edingera

Edingera

po tej samej stronie i po

po tej samej stronie i po

przeciwnej

przeciwnej





n. okoruchowy

n. okoruchowy





zwieracz

zwieracz

ź

ź

renicy

renicy

Ł

Ł

uk odruchowy

uk odruchowy

ź

ź

renicy na akomodacj

renicy na akomodacj

ę

ę

:

:

droga wzrokowa

droga wzrokowa





kora p

kora p

ł

ł

ata potylicznego

ata potylicznego





drogi potyliczno

drogi potyliczno

-

-

ś

ś

r

r

ó

ó

dm

dm

ó

ó

zgowiowe

zgowiowe





regio pretectalis

regio pretectalis





j

j

ą

ą

dro Perli

dro Perli





j.

j.

Westhal

Westhal

-

-

Edingera

Edingera

zwieracz

zwieracz

ź

ź

renicy

renicy

j

j

ą

ą

dro n. okoruchowego

dro n. okoruchowego





m. prosty wewn

m. prosty wewn

ę

ę

trzny

trzny

2

Zesp

Zesp

ó

ó

ł

ł

Hornera

Hornera

(uszkodzenie w

(uszkodzenie w

ł

ł

ó

ó

kien sympatycznych)

kien sympatycznych)

1/

1/

miosis

miosis

2/

2/

ptosis

ptosis

3/

3/

endophtalnus

endophtalnus

4/

4/

anhidrosis

anhidrosis

na po

na po

ł

ł

owie twarzy

owie twarzy

5/ rozszerzenie naczy

5/ rozszerzenie naczy

ń

ń

na po

na po

ł

ł

owie twarzy

owie twarzy

Ź

Ź

renica Argyll

renica Argyll

-

-

Robertsona

Robertsona

(ki

(ki

ł

ł

a, cukrzyca)

a, cukrzyca)

1/ brak odruchu

1/ brak odruchu

ź

ź

renicy na

renicy na

ś

ś

wiat

wiat

ł

ł

o

o

2/ zachowany odruch na akomodacj

2/ zachowany odruch na akomodacj

ę

ę

3/ w

3/ w

ą

ą

skie, nieregularne

skie, nieregularne

ź

ź

renice

renice

V N.

V N.

trigeminus

trigeminus

1/

1/

cz

cz

ę

ś

ć

ę

ś

ć

ruchowa

ruchowa

do m.

do m.

ż

ż

waczy, skroniowych, napinacza b

waczy, skroniowych, napinacza b

ł

ł

ony

ony

b

b

ę

ę

benkowej (m. tensor

benkowej (m. tensor

tympanii

tympanii

) i m. tensor

) i m. tensor

palatini

palatini

2/ cz

2/ cz

ę

ś

ć

ę

ś

ć

czuciowa

czuciowa

–

–

wszystkie rodzaje czucia na twarzy, b

wszystkie rodzaje czucia na twarzy, b

ł

ł

onie

onie

ś

ś

luzowej nosa, oponie twardej.

luzowej nosa, oponie twardej.

J

J

ą

ą

dra:

dra:

1/ ruchowe w mo

1/ ruchowe w mo

ś

ś

cie

cie

2/ czuciowe w

2/ czuciowe w

ś

ś

r

r

ó

ó

dm

dm

ó

ó

zgowiu, rdzeniu przed

zgowiu, rdzeniu przed

ł

ł

u

u

ż

ż

onym

onym

Obwodowy podzia

Obwodowy podzia

ł

ł

n. tr

n. tr

ó

ó

jdzielnego:

jdzielnego:

V1

V1

–

–

ga

ga

ł

ł

. oczna, V2

. oczna, V2

–

–

ga

ga

ł

ł

. szcz

. szcz

ę

ę

kowa (

kowa (

podoczodo

podoczodo

ł

ł

owa

owa

)

)

V3

V3

–

–

ga

ga

ł

ł

.

.

ż

ż

uchwowa

uchwowa

Klinicznie wa

Klinicznie wa

ż

ż

ne odruchy:

ne odruchy:

1/ rog

1/ rog

ó

ó

wkowy (V

wkowy (V

-

-

VII)

VII)

2/

2/

ż

ż

uchwowy (V

uchwowy (V

-

-

V)

V)

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/ zaburzenia czucia w zakresie jednej lub kilku ga

1/ zaburzenia czucia w zakresie jednej lub kilku ga

ł

ą

ł

ą

zek n. V

zek n. V

2/ brak

2/ brak

odr

odr

. rog

. rog

ó

ó

wkowego

wkowego

3/ niedow

3/ niedow

ł

ł

ad mm.

ad mm.

ż

ż

waczy, napinacza b

waczy, napinacza b

ł

ł

ony b

ony b

ę

ę

benkowej i

benkowej i

napinacza podniebienia

napinacza podniebienia

IV N.

IV N.

trochlearis

trochlearis

unerwia m. sko

unerwia m. sko

ś

ś

ny g

ny g

ó

ó

rny g. ocznej

rny g. ocznej

j

j

ą

ą

dro w

dro w

ś

ś

r

r

ó

ó

dm

dm

ó

ó

zgowiu

zgowiu

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

oko jest zwr

oko jest zwr

ó

ó

cone ku g

cone ku g

ó

ó

rze, podw

rze, podw

ó

ó

jne widzenie

jne widzenie

VI N.

VI N.

abduceus

abduceus

unerwia ruchowo mi

unerwia ruchowo mi

ę

ę

sie

sie

ń

ń

prosty boczny ga

prosty boczny ga

ł

ł

ki ocznej

ki ocznej

j

j

ą

ą

dro w mo

dro w mo

ś

ś

cie

cie

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

zez zbie

zez zbie

ż

ż

ny, podw

ny, podw

ó

ó

jne widzenie

jne widzenie

VII N.

VII N.

facialis

facialis

1/

1/

cz

cz

. ruchowa do mi

. ruchowa do mi

ę

ś

ę

ś

ni mimicznych twarzy

ni mimicznych twarzy

2/

2/

cz

cz

. wydzielnicza

. wydzielnicza

–

–

gruczo

gruczo

ł

ł

ł

ł

zowy,

zowy,

ś

ś

linianka podj

linianka podj

ę

ę

zykowa,

zykowa,

podszcz

podszcz

ę

ę

kowa

kowa

3/ smak na 2/3 przednich j

3/ smak na 2/3 przednich j

ę

ę

zyka

zyka

4/ podniebienie, tylna jama nosa

4/ podniebienie, tylna jama nosa

5/ ucho

5/ ucho

J

J

ą

ą

dra:

dra:

1/ n.

1/ n.

solitarius

solitarius

2/ n. n.

2/ n. n.

facialis

facialis

w mo

w mo

ś

ś

cie

cie

3/ n.

3/ n.

salivatorius

salivatorius

Pie

Pie

ń

ń

n. twarzowego sk

n. twarzowego sk

ł

ł

ada si

ada si

ę

ę

z :

z :

1/ w

1/ w

ł

ł

a

a

ś

ś

ciwego pnia ruchowego do mi

ciwego pnia ruchowego do mi

ęś

ęś

ni mimicznych twarzy

ni mimicznych twarzy

i do m. strzemi

i do m. strzemi

ą

ą

czkowego i m.

czkowego i m.

platysma

platysma

2/ n.

2/ n.

intermedius Wrisbung

intermedius Wrisbung

–

–

w

w

ł

ł

ó

ó

kna wydzielnicze i smakowe

kna wydzielnicze i smakowe

3

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

Obwodowe (j

Obwodowe (j

ą

ą

drowe)

drowe)

1/ pora

1/ pora

ż

ż

enie mi

enie mi

ęś

ęś

ni mimicznych

ni mimicznych

twarzy po stronie uszkodzenia

twarzy po stronie uszkodzenia

2/ zniesienie smaku na 2/3 przednich j

2/ zniesienie smaku na 2/3 przednich j

ę

ę

zyka

zyka

3/ suche oko z powodu braku

3/ suche oko z powodu braku

ł

ł

ez

ez

4/ suche usta z powodu braku wydzielania

4/ suche usta z powodu braku wydzielania

ś

ś

liny

liny

5/

5/

hyperacusis

hyperacusis

O

O

ś

ś

rodkowe (

rodkowe (

nadj

nadj

ą

ą

drowe

drowe

)

)

Niedow

Niedow

ł

ł

ad mi

ad mi

ęś

ęś

ni dolnej cz

ni dolnej cz

ę

ś

ę

ś

ci twarzy po stronie przeciwnej

ci twarzy po stronie przeciwnej

VIII Nerw przedsionkowo

VIII Nerw przedsionkowo

-

-

s

s

ł

ł

uchowy

uchowy

J

J

ą

ą

dra:

dra:

a/

a/

ś

ś

limakowe

limakowe

(grzbietowe i brzuszne) w mo

(grzbietowe i brzuszne) w mo

ś

ś

cie

cie

Objawy uszkodzenia cz

Objawy uszkodzenia cz

ę

ś

ę

ś

ci

ci

ś

ś

limakowej (s

limakowej (s

ł

ł

uchowej)

uchowej)

1/ os

1/ os

ł

ł

abienie s

abienie s

ł

ł

uchu lub g

uchu lub g

ł

ł

uchota

uchota

2/ szumy w uszach

2/ szumy w uszach

b/ przedsionkowe

b/ przedsionkowe

w mo

w mo

ś

ś

cie

cie

Objawy uszkodzenia cz

Objawy uszkodzenia cz

ę

ś

ę

ś

ci przedsionkowej

ci przedsionkowej

1/ zawroty g

1/ zawroty g

ł

ł

owy z padaniem w kierunku uszkodzenia

owy z padaniem w kierunku uszkodzenia

2/ zaburzenia r

2/ zaburzenia r

ó

ó

wnowagi

wnowagi

3/ oczopl

3/ oczopl

ą

ą

s i zamazane widzenie

s i zamazane widzenie

4/ nudno

4/ nudno

ś

ś

ci i wymioty

ci i wymioty

IX Nerw j

IX Nerw j

ę

ę

zykowo

zykowo

-

-

gard

gard

ł

ł

owy

owy

Unerwia:

Unerwia:

1/

1/

ś

ś

liniank

liniank

ę

ę

przyuszn

przyuszn

ą

ą

i m. zwieracz krtani

i m. zwieracz krtani

2/ sk

2/ sk

ó

ó

r

r

ę

ę

ucha

ucha

3/ smak na 1/3 tylnej j

3/ smak na 1/3 tylnej j

ę

ę

zyka

zyka

4/ m.

4/ m.

stylopharyngeus

stylopharyngeus

5/ dotyk na 1/3 tylnej j

5/ dotyk na 1/3 tylnej j

ę

ę

zyka

zyka

J

J

ą

ą

dra w opuszce (rdzeniu przed

dra w opuszce (rdzeniu przed

ł

ł

u

u

ż

ż

onym)

onym)

czuciowe

czuciowe

-

-

n.

n.

tractus solitarius

tractus solitarius

, g

, g

ł

ł

ó

ó

wne tr

wne tr

ó

ó

jdzielnego

jdzielnego

ruchowe

ruchowe

-

-

n.

n.

ambiguus

ambiguus

, n.

, n.

salivatorius inf

salivatorius inf

.

.

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/ pora

1/ pora

ż

ż

enie podniebienia, zniesienie

enie podniebienia, zniesienie

odr

odr

. podniebiennych

. podniebiennych

i gard

i gard

ł

ł

owe

owe

2/

2/

dysfagia

dysfagia

3/ zniesienie odruch

3/ zniesienie odruch

ó

ó

w z zatoki szyjnej

w z zatoki szyjnej

4/ zniesienie smaku na 1/3 tylnej j

4/ zniesienie smaku na 1/3 tylnej j

ę

ę

zyka

zyka

X

X

Nerw b

Nerw b

ł

ę

ł

ę

dny

dny

Unerwia

Unerwia

:

:

1/

1/

w

w

ł

ł

ó

ó

kna

kna

ruchowe:

ruchowe:

podniebienie

podniebienie

,

,

gard

gard

ł

ł

o

o

,

,

krta

krta

ń

ń

2/ w

2/ w

ł

ł

ó

ó

kna parasympatyczne: do zwoj

kna parasympatyczne: do zwoj

ó

ó

w i

w i

splot

splot

ó

ó

w narz

w narz

ą

ą

d

d

ó

ó

w kl

w kl

.

.

piersiowej

piersiowej

i j.

i j.

brzusznej

brzusznej

3/ b

3/ b

ł

ł

ona

ona

ś

ś

luzowa gard

luzowa gard

ł

ł

a, krtani, tchawicy, prze

a, krtani, tchawicy, prze

ł

ł

yku i narz

yku i narz

ą

ą

d

d

ó

ó

w

w

kl

kl

.

.

piersiowej i j. brzusznej

piersiowej i j. brzusznej

4/ smak

4/ smak

na nag

na nag

ł

ł

o

o

ś

ś

ni

ni

5/ czuciowo ma

5/ czuciowo ma

ł

ż

ł

ż

owin

owin

ę

ę

uszn

uszn

ą

ą

4

J

J

ą

ą

dra w

dra w

rdzeniu przed

rdzeniu przed

ł

ł

u

u

ż

ż

onym

onym

czuciowe

czuciowe

–

–

n.

n.

solitarius

solitarius

,

,

g

g

ł

ł

ó

ó

wne tr

wne tr

ó

ó

jdzielnego

jdzielnego

ruchowe

ruchowe

–

–

n.

n.

ambiguus

ambiguus

, n.

, n.

dorsalis

dorsalis

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/

1/

dysfagia

dysfagia

2/ pora

2/ pora

ż

ż

enie podniebienia

enie podniebienia

3/

3/

chrypka

chrypka

4/

4/

zniesienie odruch

zniesienie odruch

ó

ó

w wegetatywnych

w wegetatywnych

z

z

serca

serca

,

,

uk

uk

ł

ł

.

.

oddechowego

oddechowego

i przewodu

i przewodu

pokarmowego

pokarmowego

5/

5/

zniesienie odr

zniesienie odr

.

.

sercowego

sercowego

z

z

zatoki szyjnej

zatoki szyjnej

XI

XI

Nerw dodatkowy

Nerw dodatkowy

Unerwienie

Unerwienie

:

:

ruchowe

ruchowe

–

–

m.

m.

mostkowosutkowoobojczykowy

mostkowosutkowoobojczykowy

, g

, g

ó

ó

rna cz

rna cz

ęś

ć

ęś

ć

m.

m.

czworobocznego

czworobocznego

J

J

ą

ą

dra:

dra:

1/ tylna

1/ tylna

cz

cz

. n.

. n.

ambiguus

ambiguus

2/

2/

g

g

ó

ó

rna cz

rna cz

. j.

. j.

rdzenia

rdzenia

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/ os

1/ os

ł

ł

abienie skr

abienie skr

ę

ę

cania g

cania g

ł

ł

owy

owy

2/ os

2/ os

ł

ł

abienie unoszenia bark

abienie unoszenia bark

ó

ó

w

w

3/ niedow

3/ niedow

ł

ł

ad strun g

ad strun g

ł

ł

osowych, chrypka

osowych, chrypka

XII

XII

Nerw podj

Nerw podj

ę

ę

zykowy

zykowy

Unerwia

Unerwia

:

:

ruchowo

ruchowo

–

–

mm.

mm.

j

j

ę

ę

zyka

zyka

J

J

ą

ą

dro

dro

n. XII w dolnej

n. XII w dolnej

cz

cz

. rdzenia przed

. rdzenia przed

ł

ł

u

u

ż

ż

onego

onego

Objawy uszkodzenia

Objawy uszkodzenia

1/

1/

pora

pora

ż

ż

enie

enie

i

i

zanik

zanik

mm.

mm.

j

j

ę

ę

zyka

zyka

2/

2/

dysartria

dysartria

(zaburzenie

(zaburzenie

mowy

mowy

)

)

3/

3/

dysfagia

dysfagia

(zaburzenie

(zaburzenie

po

po

ł

ł

ykania

ykania

)

)

Z

esp

esp

ó

ó

ł

ł

opus zkowy

opus zkowy

Zesp

Zesp

ó

ó

ł

ł

rzekomoopuszkowy

rzekomoopuszkowy

•

•

Uszkodzenie j

Uszkodzenie j

ą

ą

der

der

nn

nn

. V,

. V,

IX, X, XII

IX, X, XII

Dyzartria

Dyzartria

Dysfagia

Dysfagia

Os

Os

ł

ł

abienie (zniesienie)

abienie (zniesienie)

odr

odr

.

.

ż

ż

uchowowego

uchowowego

Niedow

Niedow

ł

ł

ad podniebienia i

ad podniebienia i

zniesienie odruch

zniesienie odruch

ó

ó

w

w

podniebiennych,

podniebiennych,

gard

gard

ł

ł

owych

owych

Pora

Pora

ż

ż

enie i zanik mm.

enie i zanik mm.

j

j

ę

ę

zyka

zyka

•

•

Uszkodzenie obustronne

Uszkodzenie obustronne

dr

dr

ó

ó

g

g

korowo

korowo

-

-

j

j

ą

ą

drowych

drowych

Dyzartria

Dyzartria

Dysfagia

Dysfagia

Wyg

Wyg

ó

ó

rowanie

rowanie

odr

odr

.

.

ż

ż

uchwowego

uchwowego

P

P

ł

ł

acz (

acz (

ś

ś

miech)

miech)

przymusowy

przymusowy

Objawy prymitywne

Objawy prymitywne

(

(

deliberacyjne

deliberacyjne

)

)