ELEKTRONICZNE
Młody UCHO, czyli Sierpień
Technik współczesne 2002
aparaty słuchowe
Wzrok i słuch to największe
skarby człowieka, to zmysły,
za pomocą których możemy
nawiązać bezpośredni
kontakt ze światem
zewnętrznym.
W przypadku, gdy zawodzi
ostrość widzenia, wizyta u
okulisty i dobranie
odpowiednich okularów
powoduje zazwyczaj dużą
poprawę wzroku. Znacznie trudniej jest odkryć wady słuchu. Pacjent,
który zgłasza się do lekarza laryngologa orientuje się, że gorzej słyszy
niż inni ludzie, lecz potrzebne są dopiero badania za pomocą
skomplikowanej aparatury aby ustalić, w jakim zakresie występują
ubytki słuchu.
Dz
więki, które słyszymy wywoływane są falami dz
więkowymi
wytwarzanymi przez wibrujące przedmioty. Wolne wibracje odbierane
są jako dz
więki niskie (niska częstotliwość), podczas gdy szybkie
wibracje (wysoka częstotliwość) słyszymy jako dz
więki wysokie.
Dz
więk jest słyszany wtedy, gdy po przebyciu skomplikowanej drogi
dotrze do ośrodka słuchu w mózgu.
Fale dz
więkowe wychwytywane są przez ucho. W jego budowie można
wyróżnić trzy części: ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne.
Ucho zewnętrzne to małżowina uszna oraz przewód słuchowy.
Przewód rozciąga się aż do błony bębenkowej, która stanowi granicę
pomiędzy uchem zewnętrznym a uchem środkowym. Ucho zewnętrzne
wychwytuje fale dz
więkowe i przekazuje je do błony bębenkowej, która
wprawiona zostaje w drgania. Ucho środkowe jest to przestrzeń
wypełniona powietrzem. Ciśnienie powietrza regulowane jest przez
trąbkę słuchową łączącą ucho środkowe z gardłem. W uchu środkowym
znajdują się trzy kosteczki noszące nazwy: młoteczka, kowadełka i
strzemiączka. Te kosteczki przekazują wibracje z
błony bębenkowej do ucha wewnętrznego
nazwanego ślimakiem.
Ucho wewnętrzne jest strukturą kostną w kształcie
ślimaka (stąd nazwa) wypełnioną płynem. Część
pomiędzy uchem środkowym a uchem
wewnętrznym nosi nazwę okienka owalnego. W
okienku owalnym strzemiączko działa, podobnie jak
tłok, na płyny ucha wewnętrznego. Ponad ślimakiem znajduje się jeszcze
narząd równowagi składający się z trzech kanałów wypełnionych
płynem. (rys.1.)
Zmiany ciśnienia płynu wypełniającego ślimak działają na kilkanaście
tysięcy znajdujących się tam komórek czuciowych. Komórki te wysyłają
następnie impulsy nerwowe do mózgu, który odbiera je jako dz
więki.
Przypuszcza się, że ubytki słuchu występują u około 10% ludzi na całym
świecie i nie dotyczą tylko ludzi w starszym wieku - często gorzej słyszą
również ludzie młodzi. Wiąże się to z pracą w hałaśliwym otoczeniu
oraz z częstym słuchaniem bardzo głośnej muzyki.
Problemy ze słuchem nie oznaczają, że dz
więki słyszane są
niewystarczająco głośno. Można słyszeć dz
więki, lecz nie rozróżniać
przekazywanych informacji. Przeszkadzają w tym hałasy dochodzące z
innych z
ródeł, np. głośne rozmowy innych osób, praca maszyn, odgłosy
ruchu ulicznego itp. W wielu przypadkach poprawę słuchu może
zapewnić zastosowanie aparatu słuchowego.
Istnieje kilka typów aparatów
słuchowych: aparaty
kieszonkowe, zauszne oraz
aparaty wewnątrz uszne.
Aparat kieszonkowy składa się
z małego pudełka, przewodu
łączącego je ze słuchawką oraz z
wkładki usznej. W pudełku
znajduje się wzmacniacz i
bateria zasilająca urządzenie
oraz mikrofon wychwytujący
dz
więki. Miniaturową
słuchawkę wkłada się do ucha
(rys.2.).
Aparat zauszny jest dużo wygodniejszy w stosowaniu. Formą
przypomina niewielki rogalik, wewnątrz którego umieszczona jest
miniaturowa bateryjka, elektronika wzmacniająca dz
więki, mikrofon
oraz słuchawka. Aparat umieszcza się za uchem (rys.3.). Do ucha
wkłada się wkładkę uszną, która jest połączona z aparatem elastyczną
rurką (rys.4). Aparaty wewnątrz uszne mają tak małe wymiary, że całe
mieszczą się wewnątrz ucha. Miniaturyzacja elektroniki jest bardzo
daleko posunięta (rys.5.).
Od kilku lat aparaty poprawiające słuch są stale udoskonalane. Pacjent z
ubytkiem słuchu ma możliwość wyboru takiego typu, który mu najlepiej
odpowiada. Obecnie większość modeli ma możliwość cyfrowego
przetwarzania dz
więków. Jeżeli w falach dz
więkowych dochodzących
do aparatu pojawia się mowa, aparat analizując falę rozpoznaje
obecność głosu w sygnale i wytłumia inne hałasy tak, aby mowa mogła
być jak najlepiej rozumiana. Dodatkowo sygnały rozpoznawane jako
mowa są wzmacniane. Jeśli nikt z otoczenia nie mówi, aparat dostraja
hałas (tło) tak, aby nie był męczący dla słuchającego.
Pewnym problemem dla użytkownika aparatu słuchowego,
wynikającym z umieszczenia aparatu w uchu może być sprzężenie
akustyczne (gwizdanie) oraz nieprzyjemne słyszenie brzmienia
własnego głosu. Aby tego uniknąć, nowoczesne aparaty wyposażone są
we wkładkę uszną tzw. wentylowaną (dodatkową rurkę), która
doprowadza powietrze do kanału usznego. Wprawdzie aparaty
słuchowe znacznie mogą poprawić słuch, jednak mają i wady. Aparaty
zauszne są widoczne, co może być krępujące dla użytkownika, Wkładkę
należy myć i suszyć dwa
lub trzy razy w tygodniu.
Aparaty wewnątrz uszne
zamykają kanał uszny.
Bateryjki zasilające trzeba
wymieniać co trzy lub
nawet co dwa tygodnie, w
zależności od typu (rys.6).
W prostszych typach
aparatów trzeba ręcznie
regulować siłę
wzmocnienia głosu.
Wykorzystując nowe zdobycze wiedzy i technologii można
przypuszczać, że następne generacje cyfrowych aparatów słuchowych
będą jeszcze bardziej zminiaturyzowane i wygodniejsze dla ich
użytkowników niż produkowane obecnie.
(wpj)