j a k t o d z i a ł a
komputer tworzy bitmapę sam, a kontroler nie musi jej
Drukarka jest jednym z najpopularniejszych
przetwarzać. Takie postępowanie stosuje się niekiedy
w przypadku naS
wietlarek itp. drogich profesjonalnych
komputerowych urządzeń peryferyjnych.
urządzeń, do których komputer zawierający pierwotnie
o prawda monitor jest to  peryferium jeszcze częS
- wygenerowany obraz nie musi być podłączony.
ciej spotykane, ale bez niego komunikacja z kompu- Gdy dane zostają przetworzone, kontroler składa
Cterem nie byłaby możliwa (choć w początkach histo- wszystkie elementy strony w całoS
ć - marginesy, poło-
rii porozumiewano się z komputerami właS
nie za pomo- żenie tekstu i grafiki. Gdy to zostaje zrobione, procesor
cą drukarki, przypominającej dalekopis). Obecnie dru- obrazu rastrowego (RIP, raster image processor) przyj-
karki umożliwiają pobieranie danych z komputera muje dane - w całoS
ci lub po kawałku i zamienia
i przedstawianie ich w formie graficznej, na papierze w punkciki, które następnie jako dane zostają zmaga-
lub folii. Trzy najpopularniejsze typy drukarek to: igło- zynowane w buforze.
we, atramentowe i laserowe. Igłowe, poza specyficzny-
mi zastosowaniami, wychodzą obecnie z użycia. Istnieją
J
E
D
Z
I
E
P
O
C
I
Ą
G
P
O
T
O
R
A
C
H
,
poza tym drukarki termiczne (coS
w rodzaju faksu, dru- J E D Z I E P O C I Ą G P O T O R A C H ,
kujące na papierze termoczułym) oraz tzw. woskówki -
M
A
C
Z
E
R
W
O
N
E
B
U
F
O
R
Y
.
.
.
rodzaj  plujki , drukujące kolorowym woskiem na du- M A C Z E R W O N E B U F O R Y . . .
żych formatach, np. plakaty.
PojemnoS
ć bufora może wynosić od 512 KB do16
MB RAM, zależnie od modelu drukarki. Bufor przydaje
się zarówno do tego, żeby komputer mógł przestać się
zajmować drukowaniem dokumentu i przeszedł do in-
nych zadań, jak i - w modelach biurowych - żeby móc
zgromadzić kilka dokumentów czekających w kolejce.
DRUKARKI
Takie rozwiązania są stosowane często w redakcjach
i biurach - do dużej drukarki laserowej mogą być podłą-
Ma r e k Ut k i n
czone wszystkie komputery w pokoju czy w sali.
W przypadku drukarki domowej funkcję kolejkowania
CHODZI MI O TO, przejmuje sterownik komputera, do którego jest ona
podłączona. W przypadku dużych wydruków, które nie
ABY J ĘZYK GI ĘTKI . . . mieszczą się w całoS
ci w buforze drukarki, zachodzi ko-
niecznoS
ć wielokrotnego  doczytywania danych z kom-
Gdy dokument ma zostać wydrukowany putera do drukarki, co zmniejsza prędkoS
ć wydruku.
i w okienku  Drukuj naciskamy przycisk  OK , kompu-
ter, za poS
rednictwem kontrolera, przesyła dane do bu-
fora drukarki. Kontroler jest to pokładowy komputer DPI
drukarki, który porozumiewa się z komputerem przez
port komunikacyjny (LPT lub USB) i na początku druko- Podstawowym parametrem drukarki jest roz-
wania ustala z komputerem sposób wymiany danych. dzielczoS
ć wydruku. OkreS
lamy ją w punktach na cal
Kontroler może uruchamiać i wstrzymywać proces (DPI, dots per inch). Im wyższa rozdzielczoS
ć drukarki,
przekazywania danych z komputera do drukarki, aby tym lepszej jakoS
ci otrzymujemy wydruk. Obecnie
móc przerobić dane, które już otrzymał. W przypadku większoS
ć drukarek atramentowych i laserowych za-
kilku komputerów pracujących w sieci z drukarką, kon- pewnia drukowanie z rozdzielczoS
cią od 600 do 1200
troler może prowadzić kilka  rozmów naraz. dpi. Oznacza to, że im większa liczba punktów, tym
Aby kontroler mógł się porozumieć z kompute- wydruk będzie wyższej jakoS
ci. Współczesne drukarki
rem, muszą one mówić tym samym językiem, opisują- przekraczają 1200dpi, jednak już od 600dpi wszystko
cym strony. We wczeS
niejszych drukarkach komputer zależy od jakoS
ci stosowanego papieru, ponieważ wyd-
wysyłał rodzaj pliku tekstowego oraz kod, podający ruk z jakoS
cią 4200dpi na zwykłym papierze do kopia-
drukarce podstawowe informacje. Był to dosyć prosty rek nie da obrazu wyższej jakoS
ci. Dla wyższych roz-
proces, gdyż wtedy istniało tylko kilka rodzajów fon- dzielczoS
ci należy stosować specjalne podłoża, np. pa-
tów. Obecnie do wyboru jest kilka setek rodzajów fon- pier okreS
lany jako fotograficzny.
tów, nie wspominając o grafice. Aby dać sobie z tym
radę, trzeba się posłużyć bardziej złożonym językiem.
Podstawowymi językami drukarek są obecnie Prin- DRUKARKA ATRAMENTOWA
ter Command Language (PCL) Hewlett Packarda oraz
Postscript firmy Adobe. Oba opisują stronę w formie wek- Drukarki atramentowe to drukarki działające na
torowej, czyli własnoS
ci matematycznych kształtów geo- zasadzie wystrzeliwania kropelek atramentu z dysz gło-
metrycznych, nie zaS
w postaci serii punktów, czyli bitma- wicy drukującej. W specjalnych zbiorniczkach z tuszem
py. Dopiero sama drukarka zamienia obrazy wektorowe (cartridge ach) znajduje się tusz czarny lub - do wydru-
w bitmapę, zgodnie ze swoimi możliwoS
ciami i wymaga- ków kolorowych - trzy podstawowe barwy + czarny
niami technicznymi, np. maksymalną rozdzielczoS
cią. (CMYK - cyan/turkusowy, magenta/purpurowy, yel-
Niektóre drukarki stosują format GDI (graphical low/żółty + black/czarny), które łącząc się, dają wyd-
device interface), zamiast standardowego PCL. Wtedy ruk kolorowy.
26
2
6
MA
ODY TECHNIK
3/2005
Drukarka atramentowa
najlepiej nadaje się do użytku do-
mowego, gdzie drukuje się nie-
wielkie iloS
ci dokumentów. Drukar-
ki te są niedrogie przy zakupie
i drogie w eksploatacji. Jest to
specjalna polityka producentów -
klient kupuje urządzenie, które
następnie wymaga nabywania do-
syć kosztownych nabojów z tu-
szem. Można oczywiS
cie napełniać
je samemu, ale z czasem dziurki
w dyszach zatykają się. Warto
zwrócić uwagę na możliwoS
ć uzu-
pełniania tuszu w modelach kolo-
rowych: czy trzeba wymienić
wszystkie kolory jednoczeS
nie, czy
też każdy z nich niezależnie.
Silnika krokowego głowicy drukującej, który przesu-
wa zespół głowicy od marginesu do marginesu kar-
PLUJ A PLUJ EM tki. Niektóre drukarki mają drugi silnik krokowy, za-
pewniający parkowanie głowicy, czyli unieruchomie-
Drukarka atramentowa wystrzeliwuje na papier nie jej, gdy nie pracuje.
niezwykle małe kropelki tuszu. Gdy przyjrzeć się przez Paska zębatego, łączącego silnik krokowy z głowicą
lupę zadrukowanej tak kartce, można zobaczyć, że drukującą.
punkciki są bardzo małe (10-30 na milimetr) i rozmiesz- Listwy stabilizującej, po której przesuwa się głowica
czone bardzo precyzyjnie, a w drukarkach kolorowych drukująca.
są różnych barw. Różne rodzaje drukarek atramento- Systemu podawania papieru, który składa się z za-
wych wytwarzają kropelki na różne sposoby. Przecięt- sobnika na papier oraz zabieraków i rolek przesuwu
nie głowica drukarki ma 64 lub 128 maleńkich dysz papieru, przesuwających papier przed głowicą dru-
i wszystkie one mogą wystrzelić krople jednoczeS
nie, kującą.
są tylko różne sposoby zmuszania tuszu do wystrzeli- Silnika krokowego przesuwu papieru, napędzającego
wania. rolki przesuwu.
Systemu kontroli - układu elektronicznego (omawia-
nego wyżej).
CI EPŁO I BZYCZENI E Portu lub portów do połączenia z komputerem.
Jak dotychczas najpopularniejszym systemem są
drukarki parowe (nie, nie mają w S
rodku kotła i kół za- CO SI Ę DZI EJ E. . .
machowych), opatentowane przez Canona i Hewlett
Packarda. Po prostu maleńkie rezystorki - elementy Po przyciS
nięciu  Drukuj - OK , gdy dane już
grzejne - doprowadzają wodę zawartą w tuszu do znajdą się w buforze drukarki, drukarka zaczyna czyS
-
wrzenia, a nawet do powstawania przegrzanej pary. cić głowicę (słychać to jako szurający odgłos ze S
rod-
Bąbel pary rozszerzający się w maleńkim kanaliku po- ka), po czym rusza silnik krokowy przesuwu papieru.
woduje wyparcie i wystrzelenie kropelki z głowicy dru- Mechanizm z rolkami podaje papier, a ten po drodze
kującej. W miejscu bąbla pary, który się rozerwał, pow- naciska mały przycisk. Gdy nie ma papieru, przycisk
staje podciS
nienie i do kanalika jest wsysana kolejna nie jest wciS
nięty i włącza się sygnał  brak papieru .
porcja tuszu. Głowica drukarki parowej o wysokiej roz- Gdy papier jest we właS
ciwym miejscu, silnik wprawia
dzielczoS
ci (do m.in. zdjęć) ma 300 lub 600 otworków. głowicę drukującą w ruch i przesuwa się ona w po-
System wibracyjny (patent firmy Epson) wyko- przek kartki, przy czym przy każdym  strzale z dyszy
rzystuje kryształy piezoelektryczne. Kryształ znajduje silnik przesuwu zatrzymuje się na ułamek sekundy. Jest
się z tyłu zbiorniczka za każdą dyszą. Gdy kryształ to tak szybkie, że przesuw wygląda jak ruch ciągły.
wibruje do S
rodka, wciąga porcję tuszu, gdy  wydyma Proces powtarza się aż do zakończenia drukowa-
się - wystrzeliwuje kroplę. nia, a po wysunięciu kartki głowica zostaje zaparkowa-
na lub przechodzi do druku kolejnej kartki.
DRUKARKA W R
RODKU
Typowa drukarka atramentowa składa się z:
Zespołu głowicy drukującej, zawierającego dysze
oraz zbiorniczki z tuszem, które, zależnie od produ-
centa, mogą być zespolone (gdy skończy się jeden
kolor, trzeba wymienić wszystko) lub osobne.
j a k t o d z i a ł a
Gdy toner przykleja się do walca zgodnie z na-
niesionym wzorem, bęben przetacza się po kartce pa-
pieru, przesuwającej się pod spodem. Zanim jednak pa-
pier przesunie się pod bębnem na odpowiedniej taS
-
mie, zostaje naładowany ujemnie przez drut lub wałek
o odpowiednim potencjale. Tam ładunek jest mocniej-
szy niż ładunek ujemny obrazu elektrostatycznego,
więc papier przechwytuje toner z walca. Ponieważ pa-
pier porusza się z prędkoS
cią idealnie zsynchronizowa-
ną z prędkoS
cią walca, wzór zostaje przechwycony ide-
alnie dokładnie. Aby papier nie przyklejał się dalej do
walca, zostaje rozładowany wyładowaniem koronowym
w chwilę po przechwyceniu toneru.
Zespół utrwalający
W końcu papier przechodzi przez zespół utrwa-
DRUKARKA LASEROWA lający - jest to zazwyczaj para podgrzewanych walców.
Gdy papier przesuwa się między walcami, nałożony na
Wbrew twierdzeniom niektórych  pomysłowych kartkę toner topi się, wpływając pomiędzy włókna pa-
Dobromirów , obraz tworzony przez drukarkę laserową pieru. Rolki utrwalające przesyłają kartkę do zasobnika
nie powstaje w wyniku zwęglenia papieru promieniem na wydruki. Rolki utrwalające podgrzewają cały papier,
lasera w miejscach, na które pada. W drukarce lasero- co wyjaS
nia, dlaczego kartka po opuszczeniu drukarki
wej jest wykorzystywane zupełnie inne zjawisko niż laserowej jest gorąca. Papier nie zapala się jednak dzię-
spalanie, a mianowicie elektrycznoS
ć statyczna. Jak ki prędkiemu przesuwaniu, gdyż nie nagrzewa się do
wiadomo, obiekty naelektryzowane przeciwnymi ła- takiej temperatury, aby nastąpił zapłon.
dunkami przyciągają się, a nawet mocno przylegają - W niektórych nowych modelach drukarek stosu-
przekonał się o tym każdy, kto obrabiał styropian, je się wyładowania elektryczne zamiast podgrzewania
a póx
niej usiłował usunąć z ubrania białe kuleczki. Dru- rolek, co oszczędza energię i eliminuje czas na rozgrze-
karka laserowa wykorzystuje właS
nie to zjawisko chwi- wanie przy rozruchu.
lowego przyklejania. Po pozostawieniu tonera na papierze powierzchnia
walca mija lampę rozładowującą. Jej S
wiatło neutralizuje
poprzedni obraz, a dalej proces powtarza się od nowa.
CZĘR
CI SKŁADOWE
Zespół lasera
Bęben Ponieważ służy do zapisywania obrazu, system
Głównym elementem tego systemu jest bęben lasera w drukarce musi być bardzo precyzyjny. Typowy
pokryty materiałem S
wiatłoczułym czy też S
wiatłoprze- zespół skanujący lasera składa się z: lasera półprze-
wodzącym, zazwyczaj selenem. Selen jest półprzewod- wodnikowego, ruchomego zwierciadła i soczewki.
nikiem S
wiatłoczułym, czyli gdy nie jest oS
wietlony - Laser otrzymuje strumień danych o stronie -
nie przewodzi, gdy zaS
padnie na niego S
wiatło - o położeniu małych punkcików, z których składa się ob-
w tym miejscu - i tylko w nim - zaczyna przewodzić raz - po jednej linii naraz. Gdy promień przebiega
prąd. Bęben obraca się i ładuje dodatnio, przechodząc wzdłuż walca, laser wysyła impulsy S
wiatła - jeden dla
koło drutu, wytwarzającego tzw. wyładowanie korono- każdego punktu, który ma być zadrukowany, i brak im-
we (w niektórych systemach stosuje się naelektryzo- pulsu dla każdego pustego miejsca.
wany wałek zamiast drutu, zasada jest ta sama). Bę- Promień lasera porusza się, lecz sam laser jest
ben obraca się dalej i w odpowiednim miejscu napoty- zamocowany na stałe. Ruch promienia wytwarza obra-
ka na cienki promień lasera, który skanuje jego po- cające się lustro. W starszych modelach prowadziło ono
wierzchnię, S
wiecąc na odpowiednie punkty. W ten promień lasera po walcu raz na swój obrót, w obec-
sposób, laser  rysuje obrazy, pasek po pasku, podob- nych, szybszych modelach drukarek występuje lustro
nie jak obraz telewizyjny. Obrazy te składają się o wielu płaszczyznach, przez co na jeden obrót osi, na
z ujemnych ładunków elektrycznych, jest to niewidocz- której jest osadzone, promień wykonuje pełny przebieg
ny obraz elektrostatyczny (system może działać rów- szeS
ć lub więcej razy. Dystorsji optycznej (lustro znaj-
nież przy odwróconych ładunkach - czyli gdy powsta- duje się bliżej S
rodka walca niż jego boków) zapobiega
nie dodatni obraz na ujemnym tle). kompensujący system soczewek.
Gdy wzór z ładunków zostanie naniesiony, dru-
karka pokrywa bęben drobnym, czarnym proszkiem -
tonerem o ładunku dodatnim. Ponieważ rozładowane ZAPI SYWANI E STRONY
pola na bębnie mają ładunek ujemny, a toner - dodatni,
przykleja się on do rozładowanych pól bębna, nie zaS
Promień lasera porusza się tylko w jednej płasz-
do dodatnio naładowanego tła. Jest to tak, jakby napi- czyx
nie, poziomo. Po każdym jego przebiegu silnik kro-
sać coS
sztyftem klejowym na puszce, a póx
niej przeto- kowy przesuwa bęben o ułamek milimetra, tak aby
czyć ją przez jakiS
drobny pył, np. cukier puder - nagle powstała następna linia obrazu. Silnik synchronizuje to
pojawiłby się niewidoczny dotąd napis. nawet przy wysokich prędkoS
ciach wydruku.
28
2
8
MA
ODY TECHNIK
3/2005
Toner składa się z:
a) sadzy
b) kawałków plastiku
c) pigmentu i plastiku
naładowane cząsteczki toneru. Następnie wałek  prze-
czesuje wywoływaczem bęben. Obraz elektrostatycz-
Niektóre drukarki laserowe stosują pasek diod ny na bębnie jest mocniej naładowany ujemnie niż gra-
LED do drukowania, zamiast lasera. Pozycja każdego nulki wywoływacza, a więc przechwytuje z nich cząs-
punktu ma odpowiadającą mu diodę, co oznacza, że jest teczki toneru.
tylko jedna rozdzielczoS
ć. System jest tańszy, ale daje Toner z bębna zostaje z kolei przechwycony
gorsze wyniki niż modele z promieniem skanującym. przez papier, który jest naładowany jeszcze mocniej.
Następnie ładunki na papierze zostają zneutralizowane
przez elektrodę rozładowującą i jedyną siłą, jaka wtedy
SADZA. . . utrzymuje toner na kartce, jest grawitacja. Gdyby
dmuchnąć na kartkę, obraz by znikł. Dopiero rolki utr-
Jedną z cech szczególnych drukarek laserowych walające stapiają obraz ze stroną. Rolki utrwalające
jest toner. Jest on odpowiednikiem tuszu, tylko zamiast są podgrzewane przez wewnętrzne lampy kwarcowe.
być nałożony na kartkę, kartka przyciąga go sama. Po- Przed przyklejaniem się do nich tonera chronione są
za tym toner nie jest tuszem, tylko bardzo drobnym warstwą teflonu.
proszkiem. W większoS
ci drukarek pojemnik na toner, wy-
Składa się on z dwóch składników: pigmentu woływacz i rolka, a niekiedy także i bęben są zintegro-
i plastiku. Rola pigmentu jest oczywista - zabarwia wane w jednej, wymienialnej kasecie.
ciemne pola wydruku (na czarno przy druku czarno-
białym). Pigment jest osadzony na małych cząstkach
plastiku, który roztapia się, gdy przechodzi przez rolki ZALETY DRUKU LASEROWEGO
utrwalające. Dzięki temu łączy się mocno z włóknami
niemal każdego rodzaju papieru, co sprawia, że nie Drukarka laserowa jest przeciętnie około 2-3 razy
blaknie i nie S
ciera się łatwo. droższa od zbliżonej klasą drukarki atramentowej. Ja-
kie są wobec tego jej zalety? Przede wszystkim pręd-
koS
ć druku, precyzja i ekonomia eksploatacji. Promień
NANOSZENI E TONERU lasera może poruszać się niezwykle prędko, więc dru-
kuje szybciej niż  plujka . Poza tym promień lasera nie
Toner zostaje naniesiony na elektrostatyczny ob- zmienia S
rednicy, więc nie plami ani nie tworzy zacie-
raz na bębnie. W zasobniku z tonerem znajduje się tak- ków. Kaseta z tonerem kosztuje co prawda ok. trzykrot-
że wywoływacz, czyli małe, naładowane ujemnie gra- nie więcej niż pojemnik z tuszem do drukarki, ale moż-
nulki magnetyczne. Są one przyczepione do obracające- na ją poddawać recyklingowi, a toner jest tani. Poza
go się metalowego wałka, który przechodzi przez toner tym z jednej kasety z tonerem można wydrukować na-
w kasecie. Ponieważ są naładowane ujemnie, granulki wet dziesięciokrotnie więcej stron niż z pojemnika z tu-
wywoływacza w czasie swego ruchu zbierają dodatnio szem.
29
2
9
MA
ODY TECHNIK
3/2005
MINI QUIZ MT
CZYTAM, WI
C WIEM