1
Prawo Europejskie rok 2011.
Wykład z dnia 19.02.2011.
Z a g a d n i e n i a w s t Ä™ p n e
Pojęcie Instytucji Europejskich:
Pojęcie instytucji rozumiemy w szerokim i wąskim znaczeniu.
Instytucje w znaczeniu szerokim  to ogół wszystkich ciał działających na kontynencie europejskim (np.
KBWE, OBWE, Rada Europy)
Instytucje w znaczeniu wąskim  to struktury europejskiE  struktury Unii Europejskiej, układ organów i
zasady rządzące stosunkami między tymi organami w Unii Europejskiej.
Co to jest organizacja międzynarodowa?
Unia Europejska, jest to organizacja międzynarodowa szczególna.
Nigdzie nie ma legalnej definicji organizacji międzynarodowej. Definiujemy organizację międzynarodową
(OMN) na podstawie obserwacji praktycznej. I tej praktycznej obserwacji wynika, że OMN jest to celowy
związek podmiotów prawa międzynarodowego powstały na podstawie zawartej między nimi umowy
międzynarodowej i mający system stałych organów oraz posiada podmiotowość prawa międzynarodowego.
Definicja organizacji międzynarodowej  organizacja międzynarodowa to:
1. celowy związek podmiotów prawa międzynarodowego, czyli państw w przypadku UE lub inne
podmioty np. inne organizacje w tym UE,( trójkąt Waimarski , Grupa Wyszechradzka nie są
organizacjami międzynarodowymi). Te organizacje które powstały bez umowy i nie mają systemu
stałych organów nie są OMN.
2. utworzony na podstawie zawartej między nimi umowy międzynarodowej, często mają charakter
statutu organizacji (który reguluje funkcjonowanie organizacji, statutem UE jest Traktat o UE i
Traktat o funkcjonowaniu UE, statutem ONZ jest KNZ.)
3. wyposażony w system stałych organów.
4. Posiadanie przez organizację podmiotowości prawno międzynarodowej.
Cele organizacji mogą być różnorakie. Jest około 10 000 rządowych OMN.
Podział organizacji międzynarodowych:
Są różne kryteria podziału organizacji międzynarodowych.
1. ze względu na kryterium podmiotowe (kto jest członkiem organizacji międzynarodowej)
organizacje rządowe tworzą państwa, powstają na podstawie umowy międzynarodowej, są to
podmioty prawa międzynarodowego
organizacje pozarządowe tworzą osoby fizyczne i osoby prawne z różnych państw, działają na
podstawie prawa wewnętrznego miejsca rejestracji, nie są podmiotem prawa
międzynarodowego.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
2
Różnice:
Różnica I- skład członkowski:
UE,ONZ,NATO czyli przez rządy państw =rządowe
Amnesty International, Green Peace czyli przez os. F lub os. Prawne =pozarzÄ…dowe
Różnica II- podstawa działania:
Rządowe na podstawie umowy, statutu np. UE działa na pdst. Traktatu
Pozarządowe działają na podstawie prawa kraju w którym jest zarejestrowana np. w Polsce na pdst
prawa Polskiego, w Anglii na pdst. Prawa Brytyjskiego itp.
Różnica III- w podmiotowości prawnej:
RzÄ…dowe sÄ… podmiotami prawa. UE jest rzÄ…dowa.
PozarzÄ…dowe nie sÄ… podmiotami prawa.
2. ze względu na kryterium terytorialne (zakres terytorialny działania organizacji):
organizacje regionalne ( swoim zakresem działania obejmują mały wycinek , część globu np.
WE , UE)
organizacje uniwersalne, powszechne (obejmują zasięgiem cały glob ziemski np. ONZ)
W KNZ = art. 103 KNZ mówi, że W razie sprzeczności pomiędzy obowiązkami członków Narodów Zjednoczonych,
wynikających z niniejszej Karty, a ich obowiązkami wynikającymi z jakiegoś innego porozumienia międzynarodowego,
pierwszeństwo będą miały ich obowiązki wynikające z KNZ.
ONZ zapewni aby postanowienia KNZ były przestrzegane przez państwa nie będące jej członkami.
Wniosek-organizacje regionalne muszą działać w zgodzie z celami i zasadami ONZ.
Zachodzi Paradoks:
Rada bezpieczeństwa ONZ publikuje listę osób podejrzanych o terroryzm. W ONZ taka osoba nie ma możliwości
odwołania się, takie postepowanie jest niezgodne z zasadami UE. Trybunał podważył prymat ONZ , stwierdził że
obywatel Europejski poniósł szkodę w wyniku działania ONZ.
3. ze względu na kryterium przedmiotowe ( zakres zagadnień , którymi organizacja się zajmuje)
organizacje wszechstronne (kompetencje ogólne , większością dziedzin np. UE,ONZ)
organizacje wyspecjalizowane (kompetencje szczególne , konkretnymi dziedzinami lub jedną
dziedzinÄ… np. WHO, NATO na szczeblu regionalnym , WE)
4. ze względu na możliwość przystąpienia do organizacji:
organizacje otwarte (to te, do których każde państwo może przystąpić, przystąpienie nie jest
obarczone żadną dodatkową procedurą  wystarczy jedynie notyfikacja o przystąpieniu czyli
adhezja
organizacje półotwarte (można do nich przystąpić dopiero po spełnieniu określonych warunków
członkostwa - akcesja, admisja - np. UE jest OMN półotwartą bo aby do niej przystąpić Polska
musiała spełnić określone warunki.)
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
3
Przykład: Międzynarodowa Unia drzewa tropikalnego- może przystąpić państwo tylko albo sprzedające
albo odbierajÄ…ce czyli konsument.
organizacje zamknięte to rodzaj klubu do którego nie może przystąpić żadne państwo.
5. ze względu na kryterium kompetencji względem państw członkowskich czyli co organizacja może
wobec państwa członkowskiego ( bardzo ważne kryterium jeśli chodzi o UE)
organizacje koordynacyjne (nie mogą narzucić wiążącej decyzji - jest jednomyślność)
organizacje ponadnarodowe (o ponadnarodowości mówimy wówczas, gdy są spełnione określone
kryteria)
Różnice :
Pierwsze OMN datują się na 19 wiek, jak powstawały wtedy OMN to były one koordynacyjne:
Charakteryzowały się one tym, że bardzo kładziono wtedy nacisk na suwerenność narodową, w związku z
tym przy podejmowaniu decyzji organizacje opierały się na jednomyślności, czyli decyzje były
podejmowane jednomyślnie, żeby OMN mogła podjąć decyzję to wszystkie państwa (członkowie) musiały
się zgodzić , w przypadku chociaż jednego głosu sprzeciwu następował paraliż, nie można było podjąć
decyzji. Wszyscy członkowie byli równi , więc równy nad równym nie ma władzy.
Cechy organizacji koordynacyjnych:
1. Jednomyślność
2. Nie mogły stanowić norm prawnych , które były adresowane do jednostek, współpraca odbywała
się pomiędzy państwami
3. Finasowanie  OMN koordynacyjne były finansowane ze składek państw członkowskich, te
budżety były nieliczne ponieważ cele tych organizacji były ograniczone.
Co to znaczy ,że organizacja jest organizacją ponadnarodową?, że UE jest organizacją ponadnarodową?
Po raz pierwszy pojęcia ponadnarodowość użył Fryderyk Nitze.( Niciński herbu Radwan)
Cechy organizacji ponadnarodowych.
1. Podejmowanie decyzji w organizacjach ponadnarodowych większością głosów (debatują nad
aktem prawnym i gdy większość przegłosuje to decyzja wiąże wszystkich)
2. Możliwość stanowienia (przepisów) norm prawnych adresowanych bezpośrednio do
jednostek.
Przykład: o ile Organizacje Koordynacyjne np. Międzynarodowa Unia telegraficzna nie mogła
przyjmować norm prawnych do jednostek bo omijano by Państwo tego obywatela, które było
członkiem.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
4
UE jako organizacja ponadnarodowa może przyjmować normy prawne i może te normy
adresować bezpośrednio do obywatela każdego państwa członkowskiego.
3. autonomia sądowa- polega na tym, że do rozstrzygania wszelkich wątpliwości na tle
interpretacji prawa organizacji, właściwy jest tylko organ tej organizacji czyli organizacja
ponadnarodowa posiada monopol do interpretowania swojego prawa. (specjalnie do tego powołany
organ sadowy  Europejski Trybunał Sprawiedliwości )
Przykład: UE wydaje rozporządzenie, np. traktat UE zakazuje nakładania ceł itp., na wyroby UE
i gdy po przystąpieniu do UE władze polskie pobierały akcyzę na samochody sprowadzane do
polski z innych państw UE, kierowcy zaskarżyli te sprawę do sądu wojewódzkiego w Warszawie i
sąd polski musiał zwrócić się do ETS o interpretację tych przepisów. Organy krajowe nie mogą
same interpretować niejasnych przepisów UE.
Zaletą tego jest jednolitość wykładni we wszystkich 27 państwach UE.
4. autonomia finansowa  organizacja posiada własne z
ródła zasilania budżetowego niezależne od
państw członkowskich (80-85% budżetu UE składa się ze składek państw członkowskich natomiast
zasoby własne pokrywają około 15 % budżetu. Do zasobów własnych Unii zaliczamy m.in. opłaty
z cła i itp.)
Wniosek: UE jest organizacją rządową, regionalną , półotwartą, międzynarodową i ponadnarodową, chociaż
obecnie granice pomiędzy ponadnarodowością i międzynarodowością ulegają zacieraniu, ponieważ każda
organizacja międzynarodowa posiada przymiot ponadnarodowości.
Podmiotowość organizacji międzynarodowych.
W prawie międzynarodowym dzieliło się podmioty na pierwotne czyli państwa i pochodne czyli
organizacje międzynarodowe.
Pierwotne = państwa, mają one cechę, która nazywamy suwerennością.
Państwa są suwerenne dlatego ich podmiotowość jest pierwotna, pełna co znaczy że mogą wykonywać
wszystkie czynności związane z podmiotowością i nieodwołalna, (nikt Państwu polskiemu nie może
odebrać podmiotowości)
Pochodne = organizacje międzynarodowe nie są suwerenne. Ich podmiotowość jest pochodna,
ograniczona, niepełna i odwołalna.
Podmiotowość :
üð pochodna ponieważ tworzÄ… jÄ… paÅ„stwa
üð niepeÅ‚na ponieważ paÅ„stwa w umowie (statucie) przyznajÄ… kompetencjÄ™ organizacji ( mogÄ…
zabrać).Organizacja może tylko to na co zgodzą się państwa ją tworzące. np. WE nie ma
kompetencji do zawierania traktatów o moralności.
üð odwoÅ‚alna ponieważ można ja zmienić, ograniczyć , rozwiÄ…zać, (zlikwidować) np. Liga narodów
która została zlikwidowana w 1946r.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
5
Podmiotowość UE: jest organizacją międzynarodową czyli jej podmiotowość jest pochodna( nadana przez
państwa), niepełna( ograniczona traktatami TUE i TFUE), odwołalna( państwa członkowskie mogą zawrzeć
nowy traktat i powołać inną organizację ) Do 1.12.2009 r była wspólnota europejska a teraz jest jednolita
UE. Nazwa WE została zmieniona.
Ze statusem podmiotowości prawa międzynarodowego wiążą się trzy cechy.
prawo do zawierania umów międzynarodowych (ius tractatum)  podmiot prawa międzynarodowego
może zawrzeć umowę międzynarodową,
prawo legacji (ius legationi)  prawo wysyłania własnych i przyjmowania obcych przedstawicieli
dyplomatycznych,
ius standi czyli prawo do występowania z roszczeniami na arenie międzynarodowej i ponoszenia
odpowiedzialności międzynarodowej.
Jeżeli te trzy przesłanki są spełnione to organizacja ma podmiotowość prawa miedzy narodowego.
Obecnie państwa mogą cofnąć podmiotowość, rozwiązać organizację, bo państwa są suwerenne a
organizacje nie.
Członkostwo w organizacji międzynarodowej.
- członkowie pierwotni  to Ci którzy założyli organizację
- członkowie wtórni  Ci którzy przystąpili do niej póz
niej
- członkostwo pełne (ma pełnię praw)
- członkostwo niepełne (ma prawa ograniczone  np. stowarzyszenie  może uczestniczyć w pracach
organizacji ale nie w podejmowaniu decyzji)
Funkcje organizacji międzynarodowych ( nie było na wykładzie)
Organizacja dąży do celu  spełnia funkcje w 3 kategoriach:
1. funkcja regulacyjna  polega na ustanawianiu określonych norm (prawnych, politycznych,
moralnych) np. organizacja ma na celu popieranie celu gospodarczego;
2. funkcja kontrolna  możliwość weryfikacji przez organizację ustanowionych przez nią norm z
rzeczywistością - sprawdzanie, czy państwa przestrzegają norm, a jak nie  mogą być sankcje,
3. funkcje usługowe  organizacje świadczą pewne usługi na rzecz państw członkowskich np. WHO
(światowa organizacja zdrowia) dostarcza szczepionki, WE -> fundusze strukturalne
Struktura organizacji międzynarodowych (nie było na wykładzie)
W ramach organizacji międzynarodowych można wyróżnić organy:
1. główne (najważniejsze)  z reguły są tworzone w umowie organizacji
2. pomocnicze
Organy mogą mieć charakter:
1. plenarny (np. ONZ)
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
6
2. o ograniczonym składnie (np. RB)
Nadto organy mogą być:
1. uchwałodawcze
2. wykonawcze
Najprostszą organizacją jest organizacja złożona z 2 organów  szczyt plus sekretariat.
Charakter prawny uchwał organizacji międzynarodowych:
te uchwały, w których organizacja posiada kompetencje do ich wydawania  mogą wiązać państwa
członkowskie.
Koncepcje integracji europejskiej:
Ścierają się 3 koncepcje wizji jak budować organizację
1. koncepcja federacyjna -należy stworzyć pod razu państwo europejskie  to najściślejsza integracja
2. koncepcja konfederacyjna -nie opowiada się ani za 1 ani za 3, trzeba dokonać ścisłego podziału
kompetencji między państwa i unię  co wolno państwu a co unii,
3. koncepcja funkcjonalistyczna - pragmatyczny charakter, najpierw należy się zintegrować
gospodarczo a potem dopiero integracja polityczna,
Tryby podejmowania decyzji w organizacjach międzynarodowych z uwzględnieniem UE:
1. Podstawowy czyli dawna Jednomyślność( każde państwo miało tylko jeden głos), początkowo w
WE tez funkcjonowała Jednomyślność i wszystkie państwa musiały się na to zgodzić, ale z czasem
została zmodyfikowana i przyjęto:
a) consensus (jednomyślność) - (minus)1  to znaczy ,że organ może podejmować decyzje z
wyłączeniem jednego państwa  dotyczy to naruszenia zasad członkostwa;
b) consensus (jednomyślność)  (minus) 2 to znaczy , że w niektórych sprawach można podjąć
decyzje z wyłączeniem dwóch członków.
Ten system występuje też w UE np. w sprawie nałożenia sankcji na państwo, które łamie prawa , wtedy
stosuje się consensus -1, wiadomo ,że państwo samo na siebie nie będzie głosowało.
2. Consensus , podobny do jednomyślności  jest to milcząca zgoda tj. rezygnuje się z głosowania i
jeżeli nikt nie wyraża sprzeciwu  decyzja zapada w drodze consensusu , jest też stosowana w
UE.
3. zasada większości głosów - to element ponadnarodowości  a większość może mieć różny
charakter:
a) większość zwykła ( ci co za, nie bierze się pod uwagę głosów wstrzymujących się)
b) większość bezwzględna czyli 50%+1 za(np. Parlament Europejski)
c) większość kwalifikowana (tu mogą być najróżniejsze kombinacje np. 2/3; 3/4 ; 9/15w Radzie
ONZ z wymogiem wszystkich stałych członków. )
* powyższe głosowania opierają się na założeniu, że każde państwo ma jeden głos
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
7
d) głosowanie ważone  odstępuje się od zasady, że każdy ma jeden głos  państwa członkowskie mają
więcej niż jeden głos przydzielane wg różnych kryteriów. Pula głosów jest dzielona pomiędzy
państwa według jakiegoś kryterium , najczęściej są to zaludnienie albo wg składek. Jest to tzw.
Nicejski system głosowania w Radzie UE.
4. głosowanie opting in ; opting aut
a) opting aut  klauzula wyłączenia- jest to wyłączenie się z mocy obowiązującej decyzji  przy
czym musi to być wcześniej zaznaczone.
Państwo , które było na nie, albo się wstrzymało od głosu , zostało przegłosowane ale nie chce się
podporządkować większości może zastosować te klauzule i wyłączyć się ze stosowania prawa.
Ta klauzula ma zastosowanie również w przypadku gdy UE wysyła misję wojskową do Konga ,
np.Polska nie chce w tej misji uczestniczyć gdyż nie widzi w tym interesu, ale też nie chce
torpedować tej misji, zgłasza tę klauzulę , nie głosuje przeciwko tylko wstrzymuje się od głosu i się
wyłącza od udziału w tej misji a pozostałe państwa TAK.)
b) Opting in - klauzula włączenia-włączenie się do mocy obowiązującej.
Dania jest szczególnym krajem np. do Danii nie stosuje się postanowień wizowych, ale Duńczycy
mogą się włączyć do stosowania. Jeżeli np. UE wyda postanowienia systemu uchodz
czego to one
Danii nie będą obowiązywały ale Dania może tą klauzulą przyjąć te postanowienia i je stosować.
Funkcjonariusze organizacji międzynarodowych: (urzędnicy europejscy)
W każdej organizacji międzynarodowej w tym w UE jest grupa urzędników czyli Funkcjonariuszy
międzynarodowych.
Funkcjonariusz międzynarodowy to osoba fizyczna rekrutowana przez organizację i wykonująca
zadania(prace) na rzecz organizacji międzynarodowej i pod jej nadzorem.
Ze statutem funkcjonariusza międzynarodowego wiążą się pewne obowiązki.
C e c h y (obowiązki) funkcjonariusza międzynarodowego:
1. obowiązek lojalności międzynarodowej - ta osoba jest obowiązana brać pod uwagę nade wszystko
dobro i interesy organizacji na rzecz której pracuje. Nie może kierować się dobrem jakiegokolwiek
państwa stawiając je ponad dobro organizacji;
Przykład: Komisarze Europejscy w tym z polski Janusz Lewandowski są funkcjonariuszami
międzynarodowymi, i kiedy się mówi, Polski Komisarz Europejski ,to on jest Polski w
cudzysłowie , nie może działać na rzecz Polski tylko na rzecz organizacji czyli UE. W ślubowaniu
jest również zwrot o działaniu dla dobra UE. Taki pracownik jest rekrutowany przez tę
organizacjÄ™. W UE jest specjalne Biuro ds. Selekcji Kadr zajmujÄ…ce siÄ™ takÄ… rekrutacjÄ….
2. bezstronność  funkcjonariusz międzynarodowy bierze pod uwagę interesy każdego państwa bez
faworyzowania któregokolwiek z nich; np. Komisarz Janusz Lewandowski powinien dbać tak samo
o interesy polski jak i innych krajów członkowskich ale nade wszystko ma dbać o interes
organizacji.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
8
- funkcjonariuszowi nie wolno przyjmować żadnych odznaczeń państwowych od jakiegokolwiek
państwa bez zgody organizacji na rzecz której pracuje, jednym wyjątkiem jest odznaczenie
wojenne.
- zakaz przyjmowania wszelkich instrukcji od władz państwa z którego pochodzi.
3. incompatibilitas - niepołączalność stanowisk ( zakaz łączenia urzędów)- nie wolno pełnić
jakichkolwiek innych funkcji ze względu na grożący konflikt interesów. Wyjątkowo dopuszcza się
w ograniczonym zakresie działalność akademicką za zgodą organizacji , nie można również
udzielać się poza organizacją;
4. przestrzeganie dyskrecji , etyki, moralności zawodowej  dyskrecja oznacza zachowanie w
tajemnicy informacji które posiadł w trakcie wykonywania funkcji; W UE praktykuje się ,że były
pracownik otrzymuje jeszcze przez kilka lat wynagrodzenie aby nie był narażony na pokusy
sprzedawania informacji pozyskanych w czasie pełnienia funkcji.
5. obowiązek hierarchicznego podporządkowania  w większości organizacji międzynarodowych
występuje własna pragmatyka służbowa.
Pragmatyki te mogą być różne w zależności od rodzaju organizacji międzynarodowej, inną ma UE,
a inną ma ONZ, każda opiera się na hierarchicznym podporządkowaniu, czyli ten funkcjonariusz
międzynarodowy jest podporządkowany swojemu przełożonemu międzynarodowemu przed
którym Funkcjonariusz międzynarodowy składa ślubowanie.
Zazwyczaj najwyższy zwierzchnik ,to jest to zwierzchnik administracyjny w tej organizacji czyli
sekretarz generalny: np.:
- w Parlamencie Europejskim administracyjnym zwierzchnikiem jest Sekretarz generalny PE, nad
nim przewodniczÄ…cy PE
- w komisji Europejskiej jest Sekretarz generalny KE, nad nim przewodniczÄ…cy KE.
Za naruszenie dyscypliny pragmatyk służbowy są przewidziane kary określone w regulaminie
pracowniczym i są one różnorodne:
- najwyższą jest rozwiązanie umowy o prace,
- pozbawienie uprawnień emerytalnych
Uprawnienia- cechy Funkcjonariusza Międzynarodowego:
1. Korzystanie z przywilejów i immunitetów - są one zbliżone do przywilejów i immunitetów
dyplomatycznych . W każdej organizacji międzynarodowych, mogą mieć inny zakres i tak np. w
UE jest oddzielna umowa tzw. protokół o przywilejach i immunitetach WE z 1965 roku. W myśl
tego protokołu maja przywilej nietykalności itp
2. Mają przywilej nietykalności
3. Nie może być aresztowany
4. Posiada przywileje celne
5. Posiada przywileje podatkowe np. nie płaci podatków krajowych ponieważ płaci on podatki na
rzecz organizacji np. UE np. w UE takie podatki stanowią około 2 % wpływu do budżetu.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
9
ZARYS INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ:
1. wspólny rynek (WE w 1992r) czyli swoboda przepływu osób, swoboda przepływu towarów,
swoboda przepływu usług i swoboda przepływu kapitału;
unia gospodarcza i monetarna  wspólna waluta Etapy integracji:
1. strefa wolnego handlu  znosi się cła między państwami umawiającymi się, ale na zewnątrz każdy
ma własne cła (np. NAFTA);
2. unia cela  nie tylko znosi się cła między państwami umawiającymi się ale i na zewnątrz ustanawia
siÄ™ jednolita taryfÄ™ celnÄ…;
4. pełna integracja  czyli integracja w dziedzinie politycznej i gospodarczej.
Powstanie UE:
Pojęcie Integracji- integracja czyli łączenie, zespolenie czegoś, czyli zespolenie określonych czynników.
Czynniki sprzyjające integracji istniały już w starożytności, w starożytnej Grecji np:
rozbicie polityczne czyli wielość podmiotów politycznych
przekonanie tych podmiotów o równorzędności względem siebie
Wspólna kultura, wspólne podłoże kulturowe
Wspólna religia
Wspólny wróg
Wspólny interes gospodarczy
Dopiero Po upadku Rzymu nastąpił nawrót tendencji integracyjnych w Europie-
Plan integracji Europy Karola Wielkiego,
utworzenie cesarstwa Karolingów,
plan Cesarzy Niemieckich Ottonów. Np. plan czeski zakładał stworzenie Europy składającej się z 4 części
Galicyjskiej , Germański , Słowiańszczyzny, Italii.
Wszystkie te plany miały Cechę wspólną integracji charakterystyczną i odróżniającą od cech
współczesnych, : zakładały obowiązkowy arbitraż , pomiędzy państwami europejskimi czyli wygaszenie
konfliktów, zakładały pokój pomiędzy chrześcijanami aby można było siły militarne skierować do ziemi
świętej aby odbić ziemię święta z rąk muzułmanów
Od XVII do XX w następuje regres integracji i umacniają się państwa narodowe. W 1946 jako podstawową
zasadę przyjęto zasadę suwerenności państwowej na arenie międzynarodowej. Czyli my jesteśmy panami
samego siebie. Suwerenność pozwalała również na swobodę posługiwania się również wojną w
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
10
rozwiazywaniu konfliktów. Takie rozumienie suwerenności doprowadziło do I wojny światowej.
Okrucieństwo wojny spowodowało , że tendencje integracyjne zaczęły odżywać na nowo.
W latach 20 XX wieku tworzy się liga paneuropejska która wysuwa propozycję utworzenia Stanów
zjednoczonych Europy. Pomysł ten był pilotowany przez francuskiego ministra zagranicznego Aristide
Briand-a, który był twórcą I traktatu zakazującego wojen. Pomysł ten nie doczekała się realizacji, Rozwój
faszyzmu i II wojna światowa zahamowały działania na rzecz integracji Europy.
Po II wojnie światowej integracja rusza od nowa już właściwa integracja.
Etap I - okres 1945  1951r:
Europa po wojnie była w ruinie również gospodarczej , państwa zdecydowały że razem będzie szybciej
przebiegała odbudowa zniszczonej Europy.
To co poprzednio było niemożliwe  stało się możliwe bo (4 motywy integracji)
a) Czynnik ekonomiczny -konieczność wspólnej odbudowy gospodarki Europy
b) czynnik strachu czyli obawa przed Niemcami
c) czynnik strachu czyli obawa przed ZSRR
d) Czynnik uniezależnienia się Europy od USA- Europa bez pomocy USA nie mogła się odbudować.
Pierwszy plan integracji  amerykański plan Marshalla (5.06.1947). Amerykanie wpompowują kasę do
Europy ale pod warunkiem, że państwa Europejskie zjednoczą się dla wspólnego celu.
Istotą oferty amerykańskiej były dwie sprawy: zapewnienie Europie środków finansowych, towarów i
urządzeń przemysłowych oraz uruchomienie ścisłej współpracy ekonomicznej między państwami
kontynentu. Z pomocy miały skorzystać wszystkie kraje, jedynym warunkiem było stwierdzenie, że program
powinien być wspólny dla Europy, ustalony przez kilka, jeśli nie wszystkie narody europejskie.
Rok 1946  mowa Churchila w Zurychu i powrót do Utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy.
Wynikiem tej mowy jest:
- powstanie Rady Europy 1949r
- powstanie sojuszu północnoatlantyckiego  NATO (1949)
Prawdziwe PoczÄ…tki integracji w ramach UE datuje siÄ™ od utworzenia Republiki Federalnej Niemiec w
1949r. Niemcy po wojnie były podzielone na 4 części Brytyjską, Francuską, Rosyjską , Amerykańską. Z
trzech stref Amerykańskiej, Brytyjskiej i Francuskiej została właśnie utworzona RFN, ale na obszarze
Francuskiej strefy znajdowało się zagłębie SAARY (węglowe, przemysł hutniczy )które RFN chciała
włączyć do własnego terytorium. W celu ukrócenia pokusy wykorzystania tego zagłębia do zbrojenia się od
nowa Niemiec, Francja zaproponowała połączenie się przemysłów.
- Deklaracja Schumana (9.05.1950)  Schuman(ojciec Integracji UE)  Francja składa
Niemcom(Adenauerowi) propozycję połączenia przemysłów węglowych i stalowych i poddanie ich
kontroli międzynarodowej nad Niemcami.
Korzyści Francji z tego połączenia:
1. Wypchniecie francuskich nadwyżek węgla i stali na rynek niemiecki,
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
11
2. Ograniczenie możliwości zbrojenia się Niemiec poprzez organizację międzynarodową Francja
kontrolowała przemysł niemiecki.
W wyniku tego połączenia następuje stworzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. 18.04.1951r
następuje podpisanie traktatu EWWiS na okres 50 lat. To organizacja o charakterze ponadnarodowym i
międzynarodowym utworzona na podstawie traktatu zawartego przez Francję, Niemcy, Belgię, Holandię,
Luksemburg i Włochy. Utworzył się Europejski rynek węgla i stali.
EWWiS nie istnieje od 23.07. 2002 roku, a jej kompetencje przejęły Wspólnoty Europejskie.
Etap II  lata 1951  1957
EWWiS funkcjonuje i okazuje się sukcesem , jest skuteczna (ale jest to integracja sektoralna) i państwa
zastanawiają się nad poszerzeniem działalności integracyjnej. Została podjęta próba utworzenia EWO (
Europejska wspólnota obronna) która miała na celu powołanie armii Europejskiej, natomiast państwa
członkowskie miały nie mieć armii, kolejna organizacją miała być EWP (Europejskie Wspólnoty
Polityczne) które miały na celu jednolitą politykę zagraniczną. Te założenia się nie udały ale udała się
integracja gospodarcza.
Pozytywne efekty EWWiS skłoniły państwa Szóstki do podjęcia dyskusji nad rozszerzeniem zakresu
sektorów objętych ścisłą współpracą.
W Messynie w dniach 1-2 czerwca 1955 r. ministrowie spraw zagranicznych państw EWWiS powołali
komisję pod przewodnictwem szefa dyplomacji Belgii, Paul-Henri Spaaka, którego zadaniem było zbadanie
możliwości utworzenia wspólnego rynku. Raport przygotowany przez tę komisję stał się podstawą
Traktatów Rzymskich i dnia 25 marca 1957 roku podpisano dwie umowy międzynarodowe traktat o
utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) i traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty
Energii Atomowej ( TWEA zwanej Euratom).
Każda została powołana jako oddzielna organizacja międzynarodowa.
Zatem te trzy organizacje tj. EWWiS, EWG i EURATOM tworzą Wspólnoty Europejskie. Była to
integracja sektoralna ponieważ integrowano się sektorami.
Etap III  lata 1957  1986
Jest okres rozwoju instytucjonalnego i materialnego tych trzech organizacji. W tym okresie nie podpisane
żadnego traktatu, ale następuje rozwój instytucji i statusu społecznego powstałych WE.
Wykształca się system funkcjonalny WE oraz zasady prawa wspólnotowego np. zasada pierwszeństwa
prawa wspólnotowego(1964) nad prawem państwa członkowskiego czyli:
odbywają się pierwsze bezpośrednie wybory do parlamentu Europejskiego,
sformułowano zasadę PIERWSZEC
STWA
prawa wspólnotowego,
nowa wspólna polityka rolna(CAP)  rozszerza się zakres materialny działania wspólnot,
Europejski kodeks celny
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
12
Nowe polityki wspólnot WE
W 1981 roku stwierdzono potrzebę powołania Unii Europejskiej. W 1985 roku zwołano konferencję
międzyrządową, 14 czerwca 1985  Podpisanie Układu z Schengen, która doprowadziła do utworzenia
Jednolitego Aktu Europejskiego (JAE w 1986r). To umowa międzynarodowa, która zapowiadała
utworzenie UE, reformowała procedury przyjmowania prawa wspólnotowego, udzielała podstaw prawnych
RE, rozszerzała zakres materialny dotyczący ochrony środowiska.
Etap IV  lata 1986  1992
Na początku lat 80 część elit politycznych Europy twierdziła, że integracja to za mało, ministrowie
Niemiec i Włoch przedłożyli Uroczystą deklarację o UE w której domagali się rozszerzenia integracji i
powołania UE. W wyniku tego podpisano w 1986 traktat JAE. Umowa ta zapowiadała :
1. powołanie unii europejskiej oraz
2. rozszerzenie zakresu materialnego kompetencji WE. Do 1986 r EWG nie miała kompetencji do
zajmowania się ochroną środowiska, JAE nadał takie uprawnienia EWG.
3. Prawo do Prowadzenia Polityki w Zakresie spójności terytorialnej i gospodarczej
4. Prawo do Prowadzenia Polityki w Zakresie zdrowia , pomocy społecznej
5. Zreformowano procedury stanowienia prawa wspólnotowego opartej na polityce współpracy
6. Uregulowano działanie Rady Europejskiej,
7. Postanowienie o utworzeniu wspólnego rynku
1 lipca 1987 r.  Wejście w życie Jednolitego Aktu Europejskiego
To okres tworzenia wspólnego rynku, postanowiono o wprowadzeniu wspólnej waluty, prowadzono prace
do stworzenia UE. W 1990 roku zwołano kolejną konferencję międzyrządową i w dniu 7 lutego 1992 roku
przyjęto Traktat o Unii Europejskiej, tzw.Traktat z Maastricht o ustanowieniu Unii Europejskiej, w
1992 roku ten traktat podpisano, a 1.11.1993 roku wszedł w życie.
Etap V - lata 1993 - 1997
1.11.1993 roku wejście w życie traktatu z Maastricht( TUE)- dlaczego tak póz
no?
Wejście w życie traktatu jest uzależnione o zgody państw członkowskich wyrażonego w drodze
referendum. Ponieważ Dania w referendum o przystąpieniu do UE powiedziała NIE, więc traktat nie
mógł obowiązywać, po przyznaniu Danii zwolnień Dania powtórzyła referendum o przystąpieniu do
UE i wówczas było ono pozytywne, traktat wszedł w życie ( Dania zwolnienia zatrzymała do dzisiaj).
TUE utworzył UE o filarowej konstrukcji składającej się z trzech konstrukcji oraz zmienił nazwę
EWG na WE. Powstanie UE datuje się od 1993 roku. Traktat z Maastricht zapowiadał , że w 1996 roku
zbierze się następna konferencja która będzie się zastanawiała, nad dalszymi zmianami w UE. W
wyniku tej konferencji został podpisany w dniu 2.10. 1997 roku Traktat Amsterdamski, tzw.
Traktat z Amsterdamu zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i niektóre inne traktaty .
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
13
W tym czasie rysowała się Perspektywa rozszerzenia UE o państwa Europy środkowo wschodniej
m.in. o Polskę, więc unia musiała przygotować się do tego instytucjonalnie i traktat Amsterdamski miał
na celu przygotować stworzenie nowej struktury UE i warunków przyjęcia tych państw. Tego nie udało
się osiągnąć ze względu na chaos negocjacyjny w 1996r..
Co się udało zrobić w Amsterdamie:
po raz pierwszy następuje ustalenie zasad na których opiera się unia - katalog zasad UE
ustalenie sankcji w razie naruszenia tych zasad,
zreformowano procedurę ustanawiania prawa wspólnotowego tzw. procedura współdecyzji
zmieniono skład Komisji Europejskiej
zmieniono skład Parlamentu Europejskiego
rozszerzono zakres materialny działalności WE ,
Traktat ten wchodzi w życie w 1999 roku.
Etap VI  lata 1997  2001
Traktat Amsterdamski wchodzi w życie w 1997r. Konieczność zwołania następnej konferencji. odbywa się
ona w roku 2000, jej celem jest ułatwienie poszerzenia UE. Dnia 26.02.2001r podpisano Traktat z Nicei
zmieniający traktat o UE i inne traktaty, zwany Nicejskim, który miała zająć się tym, co nie udało się
przeprowadzi traktatem Amsterdamskim. Traktat Nicejski obowiązuje do dziś , dostosował UE do
rozszerzenia o kraje Europy środkowo wschodniej.
26.02.2001  (w chodzi w życie w 2003r) ustalono w nim:
System głosowania w Radzie Unii Europejskiej tzw Nicejski system głosowania.
Ustalono podział głosów w RUE
Ustalono Podział miejsc w Parlamencie Europejskim.
Zreformowano składki UE
Traktaty z Maastricht i z Nicei to sÄ… traktaty rewizyjne.
Etap VII  lata 2001 2004
Traktat ten wchodzi w życie w 2003 roku.
26.02.2001r do 07.2003r trwa proces postnicejski, Do Traktatu Nicejskiego dołożono Deklarację w
sprawie przyszłości a która była załącznikiem do traktatu Nicejskiego i zapowiadała , że zbierze się znów
ma się odbyć konferencja. Odbyła się ona w miejscowości belgijskiej  Laken w grudniu 2001 roku
szefowie UE zebrali się i przyjęto kolejną deklarację w sprawie unii, że w 2004 roku zostanie przyjęty
nowy Traktat zmieniajÄ…cy UE.
Traktat z 2004 roku miał obejmować:
podział kompetencji UE i państw Członkowskich.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
14
Prawa człowieka w UE(tzw. podstawowe)
Karta praw podstawowych UE
Uproszczenie prawa europejskiego tzw. proces symplifikacji czyli zwiększenie przejrzystości prawa
Nad tymi sprawami miał debatować powołany przez deklarację Konwent Europejski  organizację złożoną
z przedstawicieli parlamentów narodowych państw członkowskich UE , która miała zajmować się sprawami
zmian w unii.
Konwent zebrał się w 02/2002r , pracował ponad rok i mimo, że nie miał do tego upoważnienia to w
07/2003 przedłożył projekt traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy. To nie była konstytucja w
ścisłym tego słowa znaczeniu , to była UMOWA ,( bo konstytucje nadaje naród czyli suweren a narodu
europejskiego nie ma , Europa nie jest państwem a konstytucje nadaje tylko Państwo), która przyjęła taką
symbolicznÄ… nazwÄ™.
Traktat o Konstytucji dla Europy miał zastąpić wszystkie dotychczasowe dokumenty. Projekt
przygotowywano do lipca 2003 roku a planowano podpisanie w 2003 roku ale przyjęto go dopiero w
10/2004 roku.
Etap VIII  lata 2004 2007
Planowano, że ten traktat konstytucyjny wejdzie w życie w 2003 roku został przyjęty w 10/2004 ponieważ
Hiszpania i Polska odrzuciły ten traktat, ze względu na niekorzystne postanowienia tego traktatu dla obu
państw.
Do tej pory podstawy prawne działania WE i UE to są:
Rok1951 - EWWiS
Rok 1957- EWG, EUROATOM( EWA)
Rok 1986 JAG
Rok 1997 (1999) traktat z Maastricht- traktat rewizyjny czyli porównywany do ustawy o zmianie ustawy
Rok 2001 (2003) traktat z Nicei- traktat rewizyjny czyli porównywany do ustawy o zmianie ustawy
Traktat z roku 2003 to był traktat konstytucyjny, jego znaczenie było duże ponieważ gdyby wszedł w życie
to zastąpiłby wszystkie poprzednie. Został Podpisany w 10/2004r planowano że 1.01.2006 wejdzie w
życie ale Francja i Holandia powiedziała w referendum NIE. Traktat został odrzucony, był to duży cios dla
integracji Europy. Rok 2006 był okresem refleksji nad losami traktatu konstytucyjnego. Nie wiedziano co z
tym traktatem zrobić dalej. Zmiana nastąpiła dopiero w roku 2007.
Etap IX  lata 2007- do dzisiaj.
Wtedy ( 2007r.) prezydencję obejmują Niemcy i Kanclerz Angela Merkel wniosła duży wkład w
integracjÄ™.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
15
Niemcy proponują pozostawienie w spokoju traktatu konstytucyjnego a przyjęcie traktatu kolejnego
rewizyjnego, czyli traktat o zmianie traktatu.
Prezydencja Niemiecka w ścisłej konsultacji z innymi państwami przygotowuje projekt takiego traktatu i w
06/2007r przedstawia projekt traktatu reformujÄ…cego.
Projekt Niemiecki wchłonął postanowienia traktatu konstytucyjnego z pominięciem spraw konfliktowych
np. zasada pierwszeństwa prawa UE nad prawem państw członkowskich ( ale jest nadal stosowana), czy
symboliki UE(flaga, dewiza UE) , powołanie nowego katalogu z
ródeł prawa czyli ustaw europejskich.
07/2007 konferencja - debata nad projektem i w 12/2007 w Lizbonie ( za prezydencji Portugalii)r przyjęto
Traktat Reformujący Unię Europejską tzw. Traktat Lizboński pod nazwą Traktat z Lizbony
zmieniajÄ…cy traktat o UE i inne traktaty .
Następnie w państwach członkowskich następuje proces ratyfikacyjny w drodze referendum:
 miał wejść w życie z dniem 1.01. 2009 roku, ale Irlandia powiedziała  NIE  i trzeba było referendum
powtórzyć. W roku 2009 Irlandia mówi  TAK . Inne opóz
nienia to ,że Trybunały konstytucyjne Czeski i
Niemiecki wypowiadały się co do zgodności traktatu z Konstytucją a Polska Głowa Państwa przez rok nie
podpisała ratyfikacji Traktatu. Ostatecznie dnia 1.12.2009 r Traktat Lizboński wchodzi w życie.
Traktat Lizboński różni się od Traktatu Konstytucyjnego. Traktat Konstytucyjny miał uchylać wszystkie
dotychczas istniejące, natomiast Traktat Lizboński to kolejny obowiązujący traktat  traktat rewizyjny.
Wiele postanowień jest przepisanych z Traktatu Konstytucyjnego, ale forma jest zupełnie inna. Mimo, że
traktat już obowiązuje ponad rok to jeszcze cały czas trwa dostosowanie instytucjonalne do tego traktatu,
trudno jest ocenić ten traktat. .
Np. traktat z Lizbony:
powołuje dyplomacje Europejską , która w pełni jeszcze nie została powołana do dzisiaj, ten proces
nadal trwa.
Uprościł funkcjonowanie UE,
Zlikwidował filarową konstrukcję UE,
zlikwidował WE,
Uprościł system z
ródeł prawa Europejskiego a także procedurę stanowienia tego prawa
Uporządkował katalog kompetencji UE w stosunku do państw członkowskich.
Co prawda sceptycy twierdzą, że można było uzyskać więcej ale w Przyszłości integracji Europejskiej nie
są przewidziane żadne traktaty.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
16
Wykład z dnia 20.02.2011.
STRUKTURA UNII EUROPEJSKIEJ jako organizacji międzynarodowej.
1.Struktura UE , czyli wewnętrzna budowa, konstrukcja UE. Każda struktura ma układ organów i te organy
mogą być międzynarodowe.
Do roku 2009 była to struktura filarowa natomiast od traktatu z Lizbony czyli od dnia 1.12.2009 mamy do
czynienia z jednolitÄ… UE .
Art. 1 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) wskazuje na to, że unię stanowią Wspólnoty Europejskie
uzupełnione politykami i formami współpracy przewidzianymi w traktacie. To dało podstawę do utarcia się
stwierdzenia o filarowej konstrukcji UE ,że Unia Europejska składa się z trzech filarów, założeń
podstawowych oraz założeń wspólnych i zaczęto ją przedstawiać w sposób graficzny jako postać świątyni
Greckiej :
UE = postanowienia dotyczące wszystkich filarów - zasady,
cele unii, jednolitych ramy instytucjonalne.
II filar  Wspólna III filar  Współpraca
Filar I = WE
Polityka zagraniczna Policyjna i SÄ…dowa
*Unia celna i jednolity
i Bezpieczeństwa w Sprawach Karnych
rynek wewnętrzny,
*Wspólna polityka
Polityka zagraniczna: Polityka
handlowa,
*Wspólne działania, bezpieczeństwa:
*Wspólna polityka
stanowiska i strategie, *Wzmocnienie
rolna i rybacka,
*Wspieranie bezpieczeństwa UE i
*Wspólna polityka
demokracji i jej państw
transportowa,
praworządności, członkowskich
*Wspólne reguły
ochrona praw (finansowe aspekty
konkurencji,
człowieka i obrony),
*Unia gospodarcza i
podstawowych *Rozbrojenie i
walutowa,
wolności utrzymanie pokoju
*Polityka społeczna i
Polityka *Utworzono UrzÄ…d
spójność społeczno-
bezpieczeństwa: Policji Europejskiej
gospodarcza,
*Wzmocnienie dla przeciwdziałania
*Ochrona środowiska
bezpieczeństwa UE i terroryzmowi,
naturalnego,
jej państw narkobiznesowi,
*Polityka badawczo-
członkowskich przestępczości a także
rozwojowa
(finansowe aspekty współpracy
obrony), sÄ…downictwa w
*Rozbrojenie i sprawach cywilnych i
utrzymanie pokoju karnych
obejmuje również wszystkie filary - wzmocniona
współpraca, rozszerzenia UE, zmiany traktatów.
UniÄ™ EuropejskÄ… tworzÄ… 3 filary:
1 filar wspólnotowy - tworzą go początkowo 3 wspólnoty EWWiS, EWG i EWEA(EUROATOM ) a
następnie dwie wspólnoty  EWG przekształcona w WE i EWA(EURATOM);
2 filar na podstawie tytułu V TWE tworzy wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
3 filar na podstawie tytułu VI TWE tworzy początkowo wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne a od
1997 roku współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych Wszystkie te filary są powiązane ze sobą
Traktatem o Unii Europejskiej.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
17
Dachem są art. 1  7 TUE to postanowienia traktatu wspólne dla wszystkich trzech filarów zawarte na
samym początku traktatu dotyczące zasad UE, celów unii, jednolitych ram instytucjonalnych.
Fundament  to art. 43-46 TWE który obejmuje również postanowienia wspólne dla wszystkich filarów
dotyczące wzmocnionej współpracy, rozszerzenia UE, zmiany traktatów.
Pod względem prawnym te filary są zróżnicowane. W 1 filarze jest ponadnarodowość, w 2 i 3 filarze
zasadniczo współpraca jest oparta o prawo międzynarodowe (dot. współpracy międzyrządowej).
Paradoksy:
1. W skład I filaru Unii wchodziły dwie samodzielne organizacje. WE są częścią składową UE,
fragmentem I filaru.
2. WE i EWEA były podmiotami prawa międzynarodowego ale UE nie.
WE mogła zawierać umowy międzynarodowe ale UE nie.
WE mogły występować z roszczeniami międzynarodowymi a UE nie mogła .
Zatem Unia jako całość nie ma podmiotowości międzynarodowej ale jej składniki ( te z pierwszego filara )
tak.
3. WE i EWEA(EUROATOM ) były organizacjami ponadnarodowymi a II i III filar nie był
ponadnarodowy, czyli ponadnarodowość występowała w I filarze.
Np. w II filarze była jednomyślność, wszyscy musieli zgodzić aby zapadła decyzja.
4. W każdym z trzech filarów był własny katalog instrumentów realizacji, z
ródeł prawa. W I filarze
były rozporządzenia, dyrektywy, decyzje , w II filarze były wspólne działania , wspólne stanowiska,
wspólne strategie, w II filarze były decyzje ramowe i konwencje. To nastręczało bardzo dużo
problemów.
Traktat Lizboński, reformuje paradoksy.
art. 1 Ustęp 3 Traktatu Lizbońskiego stanowi ,że :
Podstawę UE stanowi niniejszy traktat ( czyli Lizboński czyli TUE) oraz Traktat o Funkcjonowaniu
Unii Europejskiej, co oznacza ,ze Traktat z Lizbony zlikwidował filarową konstrukcję UE a w ich
miejsce od 1.12.2009r powstała jednolita Unia Europejska i została jej nadana podmiotowość prawa
międzynarodowego.
Czyli:
UE otrzymała podmiotowość prawa międzynarodowego.
Zlikwidowano strukturÄ™ filarowÄ….
Traktat EWWiS przestał obowiązywać w 2002r , EWG natomiast została zamieniona na WE a
ona przestała istnieć i TWE zmienił się na TFUE.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
18
Zlikwidowano WE - nie ma już takiego pojęcia jak WE, zostały wchłonięte przez UE a jej
zobowiązania przejęła właśnie unia. Natomiast traktat o TWE który ją regulował został pod
zmienionÄ… nazwÄ… jako Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej . (TFUE)
Zatem działa na podstawie zarówno Traktatu o Unii Europejskiej jak i Traktatu o Funkcjonowaniu Unii
Europejskiej. Traktaty te są równorzędne. UE zastępuje WE i jest jej następcą..
Natomiast EURATOM od 2009 pomimo powiÄ…zania z UE znajduje siÄ™ poza strukturami Unii i
funkcjonuje obecnie jako odrębna, samodzielna organizacja międzynarodowa nie będąca jej częścią.
Traktat o EWEA obowiązuje nadal ale nie stanowi części UE.
Wniosek:
UE jest organizacja szczególną, ponieważ regulują ją dwie traktaty TUE i TFUE i oba mają równorzędną
moc prawną , UE jest obecnie organizacją międzynarodową.
Podmiotowość UE.
Przed 2009 rokiem UE nie była:
podmiotem prawa międzynarodowego natomiast WE były.
Nie była też podmiotem prawa wewnętrznego
Zmiana nastąpiła po Traktacie Lizbońskim który:
Nadał UE podmiotowość prawną , na mocy art.,47 TUE.
Art. 47 TUE= UE ma osobowość prawno międzynarodową i to się odnosi do prawa
międzynarodowego:
üð Może zawierać umowy miÄ™dzynarodowe, np. handel , polityka rozwojowa.
üð WysyÅ‚ać przedstawicieli dyplomatycznych
üð WystÄ™pować z roszczeniami miÄ™dzynarodowymi
UE ma podmiotowość prawa wewnętrznego na mocy 335TFUE, Który brzmi - W każdym z Państw
Członkowskich Unia posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych
o najszerszym zakresie przyznanym przez ustawodawstwa krajowe osobom prawnym;
może ona zwłaszcza nabywać lub zbywać mienie ruchome i nieruchome oraz stawać przed sądem.
W tym zakresie jest ona reprezentowana przez Komisję. Unia jest jednak reprezentowana przez każdą
z instytucji, z tytułu ich autonomii administracyjnej, w sprawach związanych z funkcjonowaniem
każdej z nich.
Wniosek: państwa członkowskie przyznały UE bardzo szerokie uprawnienia z legitymacją sadowa
włącznie. Kiedy to ma znaczenie: np. kiedy instytucja Europejska wynajmuje lokal w państwie
członkowskim.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
19
Cele Unii Europejskiej:
1. popieranie postępu gospodarczego i społecznego;
2. potwierdzanie tożsamości UE na arenie międzynarodowej (powiązany z 2 filarem 
przekształceniem UE na sojusz obronny)
3. umocnienie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich, poprzez ustanowienie
obywatelstwa UE;
4. utrzymanie i rozwijanie UE jako przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (
powiÄ…zany z 3 filarem);
5. zachowanie dorobku wspólnotowego i jego rozwój (dorobek prawny)
Integracja w jednej dziedzinie powoduje integracjÄ™ w innych dziedzinach.
Katalog wartości UE.
Katalog zasad na których opiera się UE po raz pierwszy ustalono w 1997 w traktacie Amsterdamskim,
Traktat Lizboński używa pojęcia wartości UE ale też zawiera oddzielny tytuł , który nosi nazwę
postanowienia o zasadach wartości demokratycznych UE. Traktat Lizboński oddziela pojęcie wartości od
zasad demokratycznych UE.
Zagadnienie aksjologii, wartości na których opiera się UE jest bardzo szerokie i obejmuje zarówno wartości
UE jak i zasady demokratyczne UE.
Wartości na których UE się opiera obecnie reguluje art2 TUE.
 Unia opiera się na wartościach:
üð poszanowania godnoÅ›ci osoby ludzkiej,
üð wolnoÅ›ci,
üð demokracji,
üð równoÅ›ci,
üð paÅ„stwa prawnego, jak również
üð poszanowania praw czÅ‚owieka,
üð w tym praw osób należących do mniejszoÅ›ci.
Wartości te są wspólne Państwom Członkowskim w społeczeństwie opartym na:
üð pluralizmie,
üð niedyskryminacji,
üð tolerancji,
üð sprawiedliwoÅ›ci,
üð solidarnoÅ›ci oraz
üð na równoÅ›ci kobiet i mężczyzn.
Wartości te mają charakter wewnętrzny tzn, że kierują się nimi UE oraz wszystkie państwa członkowskie.
Wartości zewnętrzne są zawarte w art. 21 TUE. Kieruje się nimi UE w toku realizacji swoich działań
skierowanych na zewnÄ…trz.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
20
Artykuł 21TUE.(=wartości zewnętrzne)
Działania Unii na arenie międzynarodowej oparte są na zasadach, które leżą u podstaw jej utworzenia,
rozwoju i rozszerzenia oraz które zamierza wspierać na świecie: demokracji, państwa prawnego,
powszechności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania godności
ludzkiej, zasad równości i solidarności oraz poszanowania zasad Karty Narodów Zjednoczonych oraz prawa
międzynarodowego.
Wniosek: wartości zewnętrzne pokrywają się z wartościami wewnętrznymi oraz są poszerzone o kilka
pozycji
Wracając do art. 2 . czyli do wartości wewnętrznych.
Są one wspólne państwom członkowskim, to znaczy ,że znajdują się one również w Konstytucjach
poszczególnych państw członkowskich.
UE ma stanowić wspólnotę prawa, UE jest wspólnotą prawa.
Zasady na których opiera się Unia Europejska:
Traktat Amsterdamski (1997r) zawarł katalog zasad unijnych. Art. 6 Traktatu UE wskazuje na zasady na
jakich opiera siÄ™ EU a opiera siÄ™ na:
1. zasada poszanowania godności osoby ludzkiej- godność ludzka jest z
ródłem prawa z ta zasadą
łączy się kolejna czyli obowiązek przestrzegania praw człowieka. Jest to w art. 6 ustęp 1.TUE.-
Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej
z 7 .12. 2000 roku, w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 roku w Strasburgu, która ma
taką samą moc prawną jak Traktaty. Art. 7 Traktatu Lizbońskiego mówi, że KPP ma moc taką
samą jak traktat i jest dokumentem prawnie wiążącym.
UE podjęła tworzenie katalogu praw człowieka i zawarła je w Karcie praw podstawowych , która ma moc
wiążącą równą Traktatowi.
Art6 .ustęp 2.TUE - Unia przystępuje do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i
podstawowych wolności. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji Unii określonych w
Traktatach.
Konsekwencją przystąpienia UE do EKPC jest to, że od orzeczenia, decyzji UE będzie można się odwołać
do ETPC.
Art6.ustep 3TUE - Prawa podstawowe, zagwarantowane w europejskiej Konwencji o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych Państwom
Członkowskim, stanowią część prawa Unii, jako zasady ogólne prawa.
Wniosek: Prawa człowieka i wolności oraz Karta praw podstawowych stanowią zasady ogólne prawa
europejskiego.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
21
2. zasadzie wolności - początkowo była rozumiana tylko w ujęciu ekonomicznym , jako swoboda
przepływu towaru, usług, pracowników kapitału na rynku europejskim  wolny rynek, natomiast od
lat 60-tych zaczęto odstępowano od tego pojęcia na rzecz Karty praw podstawowych -
gospodarczo. Obecnie wolność ujmuje się szeroko, całościowo np. wolność wyznawania religii,
wolność zgromadzania , szerzej określa to karta praw podstawowych , która jest kolejną ewolucją
pojęcia prawa wolności
3. zasada równości- powiązana z zasadą niedyskryminacji , tolerancją i równością mężczyzn i
kobiet. Zasada ta polega na tym, że nie można faworyzować osób fizycznych i prawnych z
żadnego państwa, wszyscy mają być traktowani jednakowo. Co do zasady dotyczy to także państw
członkowskich.
4. zasada wartości państwa prawa  UE nie jest państwem ale użyto tego pojęcia , ponieważ jest
zakorzenione na gruncie państw członkowskich. Oznacza ona, że Podstawą działania UE jest
legalizm, instytucje Europejskie zgodnie z tą wartością działają na podstawie prawa i w granicach
prawa.
Zawiera wiele zasad cząstkowych  między innymi:
üð Legalizmu, czyli Instytucje UE mogÄ… wydawać akty prawne, ale tylko na podstawie
upoważnienia,
üð PewnoÅ›ci prawa -wszystkie akty praw europejskiego musza zawierać uzasadnienie swojego
wydania i muszą zawierać wymogi formalne
üð Nie dziaÅ‚ania prawa wstecz. Inaczej zwana zasadÄ…, nie retroakcji, czyli, że instytucje UE
nie mogą wydać aktu prawnego z data wsteczną obowiązywania.
üð Ochrona praw nabytych- Instytucje europejskie musza liczyć siÄ™ z ochronÄ… praw nabytych.
Na straży tych praw stoi Trybunał Sprawiedliwości UE.
5. Zasada wartości demokracji - ta zasada ma dwa aspekty:  UE opiera się na wartości demokracji
a) Aspekt zewnętrzny  państwa członkowskie muszą przestrzegać zasad demokracji. Nie może być
członkiem UE państwo, które jest niedemokratyczne. Odnosi zarówno do Instytucji jak i do państw.
b) Aspekt wewnętrzny  Instytucje europejskie musza działać zgodnie z wartościami demokracji.
Przez długie lata UE cierpiała na brak demokracji, mówiono o deficycie wartości demokratycznych
w UE. ( Tylko PE jest demokratyczny).
Traktat Lizboński próbował przeciwdziałać temu deficytowi wartości demokratycznych w UE,
poprzez wprowadzenie postanowienia o zasadach demokratycznych.
Do TUE wprowadzono nowy tytuł 2  postanowienia o zasadach demokratycznych zawarty w art.
9,10,11,12.
Artykuł 9 TL.
We wszystkich swoich działaniach Unia przestrzega zasady równości swoich obywateli, którzy są
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
22
traktowani z jednakowÄ… uwagÄ… przez jej instytucje, organy i jednostki organizacyjne. Obywatelem
Unii jest każda osoba mająca przynależność Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma
charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego i nie zastępuje go.
Artykuł 10
1. Podstawą funkcjonowania Unii jest demokracja przedstawicielska.( czyli pośrednia chociaż
Komisarze, którzy są przedstawicielami państw w UE a którzy są wybierani bezpośrednio przez
społeczeństwo ).
2. Obywatele są bezpośrednio reprezentowani na poziomie Unii w Parlamencie
Europejskim.(ASPEKT BEZPOSREDNI)
(ASPEKT POSREDNI) Państwa Członkowskie są reprezentowane w Radzie Europejskiej przez
swoich szefów państw lub rządów, a w Radzie przez swoje rządy; szefowie państw lub rządów i rządy
odpowiadajÄ… demokratycznie przed parlamentami narodowymi albo przed swoimi obywatelami.
Oprócz demokracji bezpośredniej i pośredniej W Traktacie Lizbońskim wskazano jeszcze dwie
inne:
Art. 10.4TL. Partie polityczne na poziomie europejskim przyczyniają się do kształtowania
europejskiej świadomości politycznej i wyrażania woli obywateli Unii.
Art10.3TL. Każdy obywatel ma prawo uczestniczyć w życiu demokratycznym Unii. Decyzje są
podejmowane w sposób jak najbardziej otwarty i zbliżony do obywatel, to wskazanie mimo, że ma
charakter deklaratywny to znaczy że każdy z nas ma prawo:
üð Czynne i bierne prawo wyborcze do PE.
üð żądać DostÄ™pu do dokumentów
üð Zasada proporcjonalnoÅ›ci
üð Przyznaje siÄ™ obywatelowi prawo Ludowej inicjatywy = art11.4 Obywatele Unii w liczbie nie
mniejszej niż milion, mający obywatelstwo znacznej liczby Państw Członkowskich, mogą podjąć
inicjatywę zwrócenia się do Komisji Europejskiej o przedłożenie, w ramach jej uprawnień,
odpowiedniego wniosku w sprawach, w odniesieniu do których, zdaniem obywateli, stosowanie
Traktatów wymaga aktu prawnego Unii.( podpisy co najmniej 1 mln osób z większości państw
rozpocznÄ… procedurÄ™ legislacyjna.)
Artykuł 11 = uszczegółowienie demokracji, określenie obowiązków Instytucji Europejskich.
1. Za pomocą odpowiednich środków instytucje umożliwiają obywatelom i stowarzyszeniom
przedstawicielskim wypowiadanie się i publiczną wymianę poglądów we wszystkich dziedzinach
działania Unii.
2. Instytucje utrzymujÄ… otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze stowarzyszeniami
przedstawicielskimi i społeczeństwem obywatelskim.
3. Komisja Europejska prowadzi szerokie konsultacje z zainteresowanymi stronami w celu
zapewnienia spójności i przejrzystości działań Unii.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
23
Artykuł 12= po raz pierwszy w historii Traktatów uznaje się wartość Demokratyczną Parlamentów
Narodowych. Artkuł ten reguluje, wzmacnia pozycję parlamentów narodowych oraz uprawnienia
parlamentów narodowych. Parlamenty narodowe aktywnie przyczyniają się do prawidłowego
funkcjonowania Unii( ten temat będzie rozwinięty w innym punkcie.)
6. zasada poszanowania praw człowieka i państwa prawnego - członkiem UE nie może być
państwo które nie należy do Rady Europy ani te, które nie przyjęło Karty Praw Człowieka.
Traktat Lizboński przewiduje przystąpienie UE do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
7. zasada poszanowania tożsamości narodowej państw członkowskich - w ramach UE występuje
wielozarodkowość oraz wiele języków narodowych.
Zakres obowiÄ…zywania Prawa Europejskiego.
Można mówić o kilku zakresach :
üð rzeczowy
üð podmiotowy
üð czasowy
üð terytorialny
Czasowy: TUE i TFUE są umowami nieograniczonymi czasowo, w których nie ma czasowego określenia
trwania , tylko jeden traktat EWWiS był zawarty na czas określony bo na 50 lat. np. art. 356 TFUE
stanowi , Niniejszy Traktat zawiera siÄ™ na czas nieograniczony
Rzeczowy: są to kwestie którymi zajmuje się prawo Europejskie. ( będzie omówiony przy kompetencjach
Europejskich)
Podmiotowy: pytanie kogo obowiÄ…zuje, do kogo jest kierowane prawo europejskie , kto jest podmiotem
tego prawa. Traktaty europejskie to są umowy międzynarodowe, czyli traktaty wiążą państwa , które je
zawierają. Prawo europejskie wiąże osoby fizyczne i osoby prawne. Traktaty zostały zawarte przez państwa
i wiąże państwa ale instytucje powstałe na podstawie traktatów stosują prawo adresowane bezpośrednio do
jednostek czyli do osób Fizycznych i prawnych. Prawo europejskie jest odrębnym od prawa
międzynarodowego systemem prawnym. Potwierdza to TS UE orzeczenie z 1963 w sprawie Van Gend en
Loos- wspólnota stanowi nowy porządek prawny, którego podmiotami są nie tylko państwa członkowskie
ale również przynależni. Niezależnie od prawodawstwa państw członkowskich , Prawo wspólnotowe nie
tylko nakłada obowiązki na jednostki lecz zmierza również do nadania im praw, które stają się częścią
krajowego dziedzictwa prawnego.
To orzeczenie jest podstawą do stwierdzenia , że:
üð prawo europejskie & & ..
üð prawo europejskie stanowi nowy porzÄ…dek prawny czyli odrÄ™bny zarówno od prawa
międzynarodowego jak i odrębny od prawa krajowego państw członkowskich.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
24
Terytorialny prawa Europejskiego: gdzie obowiązuje? Co do zasady umowa obowiązuje na całym
terytorium państw członkowskich UE.
Wyjątki: od tej zasady przewidziano rozliczne wyjątki. Wyłączenie państw członkowskich z pod
obowiÄ…zywania prawa europejskiego ,= art. 355 TFUE, art. 343 TUE.
W sposób szczególny stosuje się TUE i TFUE  Poza postanowieniami artykułu 52 Traktatu o Unii
Europejskiej dotyczącymi terytorialnego zakresu stosowania Traktatów stosuje się następujące
postanowienia:
art355.1. Postanowienia Traktatów stosuje się do Gwadelupy, Gujany Francuskiej, Martyniki, Reunionu,
Saint-Barthélemy, Saint-Martin, Azorów, Madery i Wysp Kanaryjskich, zgodnie z artykuÅ‚em 349.
2. Szczególne zasady stowarzyszania określone w części czwartej stosuje się do krajów i terytoriów
zamorskich, których lista zawarta jest w załączniku II. 9.5.2008 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C
115/197
Traktaty nie mają zastosowania do krajów i terytoriów zamorskich utrzymujących szczególne stosunki ze
Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, które nie są umieszczone na wymienionej
liście.
Stosuje się te wyłączenia z powodu zahamowania rozwoju gospodarczego państw mniej zamożnych.
Art343TFUE - Unia korzysta na terytorium Państw Członkowskich z przywilejów i immunitetów
koniecznych do wykonywania jej zadań, na warunkach określonych w Protokole z 8 kwietnia 1965 roku w
sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej. Jest tak również w przypadku Europejskiego Banku
Centralnego i Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
Art.355.3. Postanowienia Traktatów stosuje się do terytoriów europejskich, za których stosunki zewnętrzne
odpowiedzialne jest Państwo Członkowskie.  chodzi o Gibraltar.
a)Traktaty nie majÄ… zastosowania do Wysp Owczych;
b) Traktaty stosuje się do stref suwerennych Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii
Północnej w Akrotiri i Dhekelia na Cyprze tylko w zakresie niezbędnym do zapewnienia
wykonania uzgodnień określonych w Protokole w sprawie stref suwerennych Zjednoczonego
Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej na Cyprze dołączonym do Aktu dotyczącego
warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki
A
otewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej,
Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej do Unii Europejskiej i na warunkach określonych w tym
Protokole;
c) Traktaty stosuje się do wysp kanału La Manche i wyspy Man tylko w zakresie niezbędnym do
zapewnienia stosowania ustaleń dotyczących tych wysp, zawartych w traktacie dotyczącym
przystąpienia nowych Państw Członkowskich do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz
Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej podpisanym 22 stycznia 1972 roku.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
25
6. Rada Europejska może, z inicjatywy zainteresowanego Państwa Członkowskiego, przyjąć decyzję
zmieniającą wobec Unii status duńskiego, francuskiego lub niderlandzkiego kraju lub terytorium,
o którym mowa w ustępach 1 i 2. Rada Europejska stanowi jednomyślnie po konsultacji z Komisją
Zakres obowiązywania prawa europejskiego może ulegać zmianom:
üð gdy przystÄ…pi nowe prawo
üð gdy zmieni siÄ™ status prawno konstytucyjny danego paÅ„stwa
üð rozpad paÅ„stwa
Eksterytorialna skuteczność prawa europejskiego.
Właściwa Eksterytorialna skuteczność prawa europejskiego.
Niewłaściwa Eksterytorialna skuteczność prawa europejskiego.
Wyjątkowo prawo europejskie może być stosowane poza UE. Jak np. w Meksyku. Jeżeli mamy
zamorski podmiot gospodarczy i on może korzystać z finansowania UE to musi stosować prawo
Europejskie.
Uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej
art. 49 TUE. Państwo może przystąpić jedynie do całej UE a nie tylko do któregoś z filarów.
Procedura przystÄ…pienia do UE:= art40TUE.
Etap I = warunki przystÄ…pienia do UE.
zainteresowane członkostwem państwo składa wniosek do przewodniczącego Rady Europejskiej o
przyjęcie do UE. Państwo to musi spełnić 3 grupy warunków:
1. kryteria geograficzne czyli terytorialne- każde państwo europejskie
2. kryteria polityczne i prawne  państwo musi szanować, przestrzegać zasad unii z art. 2 TUE i
zobowiązuje się wspierać te wartości.
3. kryterium ekonomiczne (ustalone na szczycie w Kopenhadze w 1993r) tj. państwo przystępujące
do Unii musi mieć sprawną gospodarkę rynkową i być w stanie sprostać konkurencji na runku
wewnÄ…trz unijnym.
Np. Polska w 1994 roku składała wniosek o członkostwo do UE z pośrednictwem Andrzeja Olechowskiego
 wniosek taki składa się do Rady UE z jednoczesnym powiadomieniem PE i Parlamentów Narodowych.
Etap II = ocena wniosku.
Rada Europejska zwraca się do Komisji Europejskiej o opinię na temat warunków spełnienia przez
zainteresowane państwo kandydujące  ta opinia nazywa się AVIS.
Etap III = status kraju kandydackiego.
po uzyskaniu pozytywnej oceny- Komisja Europejska i Rada Europejska jednogłośnie postanawiają o
nadaniu państwu statutu kraju kandydackiego (Polska taki status uzyskała w 1997r) obecnie status
państwa kandydackiego ma Macedonia.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
26
Etap IV = faza negocjacyjna.
Następują negocjacje akcesyjne między krajem kandydackim a stroną unijną. Negocjacje są podzielone na
dwa etapy:
1. przegląd ustawodawstwa państwa kandydackiego  filtruje się prawo państwa kandydackiego pod
kątem jego zgodności z prawodawstwem unii i wychwytuje się niezgodności( polska 03/2008).
2. negocjacje właściwe czyli merytoryczne - Polska toczyła negocjacje w 31 obszarach
negocjacyjnych, te obszary mogą ulegać zwiększeniu lub zmniejszeniu chociaż jest tendencja
wzrostowa obszarów negocjacyjnych.
Mają one na celu wynegocjowanie zwolnień czasowych z zakresu obowiązującego prawa
europejskiego. Nigdy nie można uzyskać zwolnienia zupełnego , np. Polska wynegocjowała
swobodę przepływu kapitału. Negocjacje toczą się zawsze z każdym państwem z osobna, podstawą
negocjacji są wspólne stanowiska- Polska zakończyła negocjacje 13.12.2002r w Kopenhadze.
Obecnie wejście do UE negocjują Turcja, Chorwacja , Islandia.
Państwo przystępujące do UE musi przyjąć całość dorobku prawnego Unii, ale w czasie negocjacji państwo
może uznać, że niektóre regulacje nie są w jego interesie  może ono uzyskać okres przejściowy  czyli
czasowe zwolnienie od prawodawstwa unijnego. W toku negocjacji obowiÄ…zuje zasada dyferencjacji tj.
negocjuje się z każdym kandydatem z osobna, jak i zasada elastyczności ,czyli, że nic nie jest ostatecznie
zamknięte dopóki wszystko nie jest zamknięte (tj. można wracać do uzgodnień). Najłatwiejsze sprawy
negocjuje się na początku a najtrudniejsze na końcu. W przypadku Polski negocjacje trwały 4,5 roku.
Etap V =przygotowanie projektu traktatu akcesyjnego.
Projekt tego traktatu jest przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu. Zgoda PE na projekt musi być
jednogłośna . Ponadto wymagana jest pozytywna opinia Komisji Europejskiej.
Rada Europejska jednogłośnie przyjmuje(wyraża zgodę na) traktat akcesyjny.
Na traktat akcesyjny składa się :
akt o przystÄ…pieniu = akt normatywny
akt o warunkach przystąpienia = akt normatywny ( polska miała 600 stron )
akt końcowy = akt deklaracyjny
Etap VI
Podpisanie traktatu akcesyjnego  podpisują przedstawiciele państw Unii i nowi członkowie (Polska
podpisała w 06/ 2003 roku) zgodę na rozszerzenie muszą wyrazić wszystkie państwa zarówno te stare jaki te
nowo przystępujące .
Etap VII Procedura ratyfikacyjna  albo referendum ( w Polsce 2003r)
Etap VIII Wejście w życie Traktatu czyli przystąpienie państwa do Unii Europejskiej -Polska i kraje
Europy środkowo wschodniej 1 maja 2004r.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
27
Traktat akcesyjny z prawnego punktu widzenia to umowa międzynarodowa zawierana między państwami
członkowskimi a państwami przystępującymi. Na traktat akcesyjny składa się:
1. akt o przystąpieniu -dokument prawnie wiążący  preambuła i 3 artykuły,
2. akt o warunkach rozszerzenia -bardzo obszerny, w przypadku Polski obejmowała 600stron,
zawiera szczegółowo rozpisane wszystkie kwestie wiążące się z przystąpieniem do UE.
3. akt końcowy  dokument prawnie niewiążący - zawiera deklaracje i oświadczenia państw w toku
negocjacji.
Chronologia:
Założenie WE.
Początkowo było 6 państw (pierwotnych) Francja, Niemcy, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg.
Rozszerzenie I WE.
1973  rozszerzenie o Wielka BrytaniÄ™ , DaniÄ™ i IrlandiÄ™
Rozszerzenie II WE.
1981  Grecja
Rozszerzenie III WE.
1986  Hiszpania i Portugalia
To były rozszerzenia Wspólnot Europejskich kolejne rozszerzenia to już rozszerzenia Unii Europejskiej
Rozszerzenie I UE
1995  Austria, Szwecja i Finlandia
Rozszerzenie II UE.
2004  Polska, Estonia, Litwa, A
otwa, Słowacja, Słowenia, Węgry, Malta, Cypr, Czechy,
Rozszerzenie III UE.
1.01.2007  Bułgaria i Rumunia
Z Chorwacją i Turcją toczą się negocjacje akcesyjne od 2005r, (Chorwacja ma opóz
nienia ze względu na
wydanie zbrodniarzy wojennych , Turcja złożyła wniosek w 1987 a 16 lat póz
niej dopiero podjęto
negocjacje, ich dochodzenie do spełnienia warunków jest długotrwałe , mają też swoich przeciwników
wstąpienia do UE w przeważającej większości niż zwolenników)
Macedonia uzyskała status państwa kandydującego.
2009 - Islandia składa wniosek o przystąpienie do UE.
2010 - Islandia podjęła rozmowy negocjacyjne.
Albania i Serbia złożyły wniosek o przystąpienie do UE.
Natomiast przyszłymi członkami mogą zostać Kosowo i Bośnia i Hercegowinę.
Stowarzyszenie z UE.
Obok członkostwa występuje stowarzyszenie z UE.
1. traktatowe
2. konstytucyjne
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
28
Traktatowe: mają na celu przyjęcie danego państwa do UE. Przykładowo zanim Polska przestąpiła do UE
to w 1991 roku podpisała traktat o stowarzyszeniu z W E tzw Układ Europejski.
Istota takiego układu jest, że unia zobowiązuje się pomagać państwu stowarzyszonemu w dostosowaniu do
przystąpienia do WE i ustanawia strefę wolnego handlu pomiędzy UE a państwem stowarzyszonym. Układ
Europejski jest obietnicą przystąpienia ale nie jest to gwarancją. Państwo stowarzyszone jest w strefie
wolnego handlu tzn. nie obowiązuje swoboda przepływu pracowników ale obowiązuje np. swoboda
świadczenia usług.
Możliwość wykluczenia z Unii Europejskiej.
Ani Traktat o Unii Europejskiej ani traktat o funkcjonowaniu UE nie zawierają żadnych przepisów o
wykluczeniu państwa z UE.
Zatem czy w ogóle Państwo może zostać wykluczone z UE?. Wówczas sięga się pomocniczo do przepisów
prawa międzynarodowego i można państwo wykluczyć na podstawie Konwencji Wiedeńskiej o Prawie
Traktatów.
Art. 60 pozwala na zawieszenie lub wygaśnięcie traktatu w stosunku do państwa, które łamie zasady w
sposób istotny.
WystÄ…pienie z Unii Europejskiej.
Do 2009 w TUE i TFUE nie było zapisów odnośnie wystąpienia z UE. Państwa mogły wystąpić  za
wypowiedzeniem  na podstawie Konwencji Wiedeńskiej.
Traktat z Lizbony po raz pierwszy uregulował możliwość wystąpienia z UE w art. 50 .
TL uregulowała również procedurę wystąpienia z UE i tak jak państwo negocjowało warunki przystąpienia
do Unii tak samo będzie negocjowało warunki wystąpienia.
1. Zawiadomienie RW.
2. Wynegocjowanie warunków wystąpienia z UE. Te negocjacje mogą trwać 2 lata, a jak się nie uda
wynegocjować przez ten okres to może państwo wystąpić tylko za notyfikacją czyli natychmiast.
Nadto gdyby państwo które wystąpiło z unii chciało znowu wstąpić  nie będzie miało żadnych
ułatwień.
3. Przygotowanie umowy o wystÄ…pieniu.
Art50.1TL- Każde Państwo Członkowskie może, zgodnie ze swoimi wymogami konstytucyjnymi, podjąć
decyzjÄ™ o wystÄ…pieniu z Unii.
Art50.2TL- Państwo Członkowskie, które podjęło decyzję o wystąpieniu, notyfikuje swój zamiar Radzie
Europejskiej. W świetle wytycznych Rady Europejskiej Unia prowadzi negocjacje i zawiera z tym
Państwem umowę określającą warunki jego wystąpienia, uwzględniając ramy jego przyszłych
stosunków z Unią. Umowę tę negocjuje się zgodnie z artykułem 218 ustęp 3 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Jest ona zawierana w imieniu Unii przez RadÄ™, stanowiÄ…cÄ…
większością kwalifikowaną po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
29
3. Traktaty przestają mieć zastosowanie do tego Państwa od dnia wejścia w życie umowy
o wystąpieniu lub, w przypadku jej braku, dwa lata po notyfikacji, o której mowa w ustępie 2, chyba że
Rada Europejska w porozumieniu z danym Państwem Członkowskim podejmie jednomyślnie decyzję
o przedłużeniu tego okresu.
4. Do celów ustępów 2 i 3 członek Rady Europejskiej i Rady reprezentujący występujące Państwo
Członkowskie nie bierze udziału w obradach ani w podejmowaniu decyzji Rady Europejskiej i Rady
dotyczących tego Państwa.
Większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 238 ustęp 3 litera b) Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
5. Jeżeli Państwo, które wystąpiło z Unii, zwraca się o ponowne przyjęcie, jego wniosek podlega
procedurze, o której mowa w artykule 49.
Zmiana Traktatów tworzących Unię Europejską czyli TUE i TFUE.
Może się odbyć na podstawie rewizji lub modyfikacji.
Należy odróżnić rewizję traktatów od ich modyfikacji. Czym innym jest rewizja a czym innym jest
modyfikacja traktatu.
Rewizja traktatu na podstawie:
a)ogólna klauzula rewizyjna (wniosek)= zwykła procedura zmiany na podst. Art. 48TUE.
b)szczególne klauzule rewizyjne (sam przepis)= uproszczona procedura zmiany na podst. Art48TUE.
Procedura zwykła dotycząca ogólnej klauzuli rewizyjnej z art. 48  by zmienić traktat należy:
Etap I = złożenie wniosku o rewizję.
Musi być wniosek o zmianę traktatu  może być złożony do Rady przez rząd każdego państwa
członkowskiego a także przez Parlament( od TL) lub Komisja Europejska.;
Etap II = powołanie konwentu.
ten wniosek Rada konsultuje z Parlamentem Europejskim i z KomisjÄ… EuropejskÄ… i podejmuje decyzjÄ™
zwykłą większością głosów.
Konsultuje również z Europejskim Bankiem Centralnym w przypadku gdy sprawa dotyczy polityki
pieniężnej w zakresie przyszłych zmian oraz powołuje organ szczególny tzw.  konwent . Przewodniczący
Rady może zdecydować o zwołaniu konwentu złożonego z:
PRZEDSTAWICIELE RZ
DÓW PAC
STW CZA
ONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ
PRZEDSTAWICIELE PARLAMENTÓW NARODOWYCH PAC
STW CZA
ONKOWSKICH UNII
EUROPEJSKIEJ po 2 z każdego państwa.
PRZEDSTAWICIELE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
PRZEDSTAWICIELE KOMISJI EUROPEJSKIEJ
PRZEDSTAWICIELE RZ
DÓW PAC
STW KANDYDUJ
CYCH DO UNII EUROPEJSKIEJ
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
30
PRZEDSTAWICIELE PARLAMENTÓW NARODOWYCH PAC
STW KANDYDUJ
CYCH DO
UNII EUROPEJSKIEJ
który zajmuje się debatą nad zmianami w Traktacie. Ma charakter wzmocnienia demokracji w UE.
Rada Europejska może zwykłą większością, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, podjąć
decyzję o nie zwoływaniu konwentu, jeżeli zakres proponowanych zmian nie uzasadnia jego zwołania.
W takim przypadku Rada Europejska określa mandat Konferencji przedstawicieli rządów Państw
Członkowskich.
Traktat Lizboński przewiduje możliwość fakultatywnego zwoływania konwentu.
Etap III = opracowanie projektu zmian.
Konwent rozpatruje zmiany i zleca je specjalnej Konferencji, która debatuje nad zmianami w traktacie 
ostatecznie opracowuje projekt zmian i przyjmuje je za porozumieniem wszystkich przedstawicieli .
Wszystkie państwa na to się musza zgodzić. Jeżeli udało się uzgodnić projekt zmian  wówczas:
Etap IV -następuje podpisanie traktatu przez przedstawicieli wszystkich państw członkowskich,
Etap V - procedury ratyfikacyjne
procedury ratyfikacyjne są konieczne we wszystkich państwach członkowskich. We wszystkich państwach
dokonują ratyfikacji parlamenty, z wyłączeniem Irlandii , w której przeprowadza się referendum.
W przypadku gdy ratyfikacja napotyka trudności to po dwóch latach, jeżeli przyjęte zmiany w traktacie,
zostały ratyfikowane przez 4/5 państw sprawa trafia do Rady Europy. Rada Europy pełni w tym przypadku
rolÄ™ kompromisu i podejmuje debatÄ™ nad tÄ… sprawÄ….
Etap VI  wejście zmian w życie.
Niekiedy sam przepis traktatu stanowi, że za jakiś czas ma on być zmieniony  i to jest ogólna klauzula
rewizyjna.
Uproszczone procedury zmiany traktatu.
Różnice pomiędzy szczególną i ogólną:
1. Uproszczone procedury zmiany dotyczą tylko części III , TUE i TFUE, która dotyczy polityk i
działań wewnętrznych UE. Np. polityki rolnej ale funkcjonowania PE już nie.
2. Uproszczone procedury zmiany nie wymagają powołania konwentu.
3. Uproszczone nigdy nie mogą zwiększać zakresu kompetencji UE nawet gdy dotyczy III części.
Art48.6 TUE- . Rząd każdego Państwa Członkowskiego, Parlament Europejski lub Komisja mogą
przedkładać Radzie Europejskiej propozycje dotyczące zmiany wszystkich lub części postanowień części
trzeciej Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, dotyczących wewnętrznych polityk i działań Unii.
Rada Europejska może przyjąć decyzję zmieniającą wszystkie lub część postanowień części trzeciej
Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
31
Rada Europejska stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komisją oraz z
Europejskim Bankiem Centralnym w przypadkach zmian instytucjonalnych w dziedzinie pieniężnej.
Decyzja ta wchodzi w życie dopiero po jej zatwierdzeniu przez Państwa Członkowskie, zgodnie z ich
odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.
Decyzja, o której mowa w akapicie drugim, nie może zwiększyć kompetencji przyznanych Unii
w Traktatach.
Art48.7 TUE- Jeżeli Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej lub tytuł V TL przewiduje,
że Rada stanowi jednomyślnie w danej dziedzinie lub w danym przypadku, Rada Europejska może
przyjąć decyzję upoważniającą Radę do stanowienia większością kwalifikowaną w tej dziedzinie lub
w tym przypadku.
Niniejszego akapitu nie stosuje się do decyzji mających wpływ na kwestie wojskowe
lub obronne.
Jeżeli Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przewiduje, że akty prawodawcze przyjmowane są
przez Radę zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, Rada Europejska może przyjąć decyzję
zezwalającą na przyjęcie takich aktów zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą.
Wszelkie inicjatywy podejmowane przez RadÄ™ EuropejskÄ… na podstawie akapitu pierwszego lub
drugiego sÄ… przekazywane parlamentom narodowym.
W przypadku gdy parlament narodowy notyfikuje swój sprzeciw w terminie sześciu miesięcy od takiego
przekazania, decyzja, o której mowa w akapicie pierwszym lub drugim, nie zostaje przyjęta. W przypadku
braku sprzeciwu Rada Europejska może przyjąć taką decyzję.
W celu przyjęcia decyzji, o których mowa w akapicie pierwszym lub drugim, Rada Europejska stanowi
jednomyślnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, wyrażonej przez większość członków
wchodzących w jego skład.
MODYFIKACJA traktatu:
Modyfikacja, jest to zmiana postanowień traktatu , przez same Instytucje Europejskie. Może zostać
przeprowadzona ,jeżeli została przewidziana w konkretnym przepisie traktatowym, czyli w oparciu o
upoważnienie traktatowe.
Przepisy takie zostały przewidziane zarówno w TUE jak i TFUE , są nazywane klauzulami dynamizującymi,
a procedura modyfikująca jest tzw. procedura kładki, pomostu (passare).
Przykład takich przepisów to art. 252 TFUE.
Sankcje na wypadek naruszenia wartości UE:
art. 7 TUE i art. 354 TFUE przewiduje dwie sytuacje:
Artykuł 7
1. Na uzasadniony wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich, Parlamentu Europejskiego lub
Komisji Europejskiej, Rada, stanowiąc większością czterech piątych swych członków po uzyskaniu
zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić istnienie wyraz
nego ryzyka poważnego naruszenia
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
32
przez Państwo Członkowskie wartości, o których mowa w artykule 2.
Przed dokonaniem takiego stwierdzenia Rada wysłuchuje dane Państwo Członkowskie i, stanowiąc zgodnie z tą samą procedurą,
może skierować do niego zalecenia.
Rada regularnie bada, czy powody dokonania takiego stwierdzenia pozostajÄ… aktualne.
2. Rada Europejska, stanowiąc jednomyślnie na wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich lub Komisji Europejskiej i po
uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić, po wezwaniu Państwa Członkowskiego do przedstawienia swoich
uwag, poważne i stałe naruszenie przez to Państwo Członkowskie wartości, o których mowa w artykule 2.
3. Po dokonaniu stwierdzenia na mocy ustępu 2, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zdecydować o zawieszeniu
niektórych praw wynikających ze stosowania Traktatów dla tego Państwa Członkowskiego, łącznie z prawem do głosowania
przedstawiciela rządu tego Państwa Członkowskiego w Radzie. Rada uwzględnia przy tym możliwe skutki takiego zawieszenia dla
praw i obowiązków osób fizycznych i prawnych. 9.5.2008 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 115/19
Obowiązki, które ciążą na tym Państwie Członkowskim na mocy Traktatów, pozostają w każdym przypadku wiążące dla tego
Państwa.
4. Rada może następnie, stanowiąc większością kwalifikowaną, zdecydować o zmianie lub uchyleniu środków podjętych na
podstawie ustępu 3, w przypadku zmiany sytuacji, która doprowadziła do ich ustanowienia.
5. Zasady głosowania, które do celów niniejszego artykułu stosuje się do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady,
określone są w artykule 354 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Art354 TL.(TUE)
Do celów artykułu 7 Traktatu o Unii Europejskiej dotyczącego zawieszenia niektórych praw wynikających z członkostwa w Unii,
członek Rady Europejskiej lub Rady reprezentujący dane Państwo Członkowskie nie bierze udziału w głosowaniu, a dane Państwo
Członkowskie nie jest uwzględniane przy obliczaniu jednej trzeciej lub czterech piątych Państw Członkowskich przewidzianych w
ustępach 1 i 2 wspomnianego artykułu.
Wstrzymanie się od głosu członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowi przeszkody w przyjęciu decyzji, o których mowa w
ustępie 2 wspomnianego artykułu.
Do celów przyjęcia decyzji, o których mowa w artykule 7 ustęp 3 i 4 Traktatu o Unii Europejskiej, większość kwalifikowaną określa
się zgodnie z artykułem 238 ustęp 3 litera b) niniejszego Traktatu.
Jeżeli w wyniku podjęcia decyzji o zawieszeniu prawa do głosowania zgodnie z artykułem 7 ustęp 3 Traktatu o Unii Europejskiej
Rada stanowi większością kwalifikowaną na podstawie jednego z postanowień Traktatów, większość kwalifikowaną określa się
zgodnie z artykułem 238 ustęp 3 litera b) niniejszego Traktatu, lub jeżeli Rada stanowi na wniosek Komisji lub wysokiego
przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa  zgodnie z artykułem 238
ustęp 3 litera a).
Do celów artykułu 7 Traktatu o Unii Europejskiej Parlament Europejski stanowi większością dwóch
trzecich oddanych głosów, reprezentujących większość wchodzących w jego skład członków.
Jest wieloetapowa procedura nakładania sankcji, przeprowadzana gdy:
1. gdy istnieje wyraz
ne ryzyko poważnego naruszenia zasad - ten punkt został dołożony na mocy
Traktatu Nicejskiego w 2001 na skutek obawy przed odrodzeniem się Neonazizmu ,( ponieważ w
Austrii do władzy doszła partia sympatyzująca z nazistami, więc państwa UE zaczęły się obawiać
takiej sytuacji a nie było żadnych mechanizmów obronnych.)
2. gdy już doszło do rzeczywistego, poważnego i stałego naruszenia zasad.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
33
Nie ma możliwości wykluczenia z UE, ale państwo może być pozbawione uprawnień wynikających z
członkostwa (np. zapewnienie dopłat do rolnictwa). Procedura sankcji jest sztywna i do tej pory nie znalazła
zastosowania.
Wykład z dnia 5.03.2011.
Procedura uruchamiania sankcji:
Etap I
musi być uzasadniony wniosek państw członkowskich w ilości 1/3 państw członkowskich, Parlamentu
Europejskiego lub Komisji  wniosek jest składany do Rady.
Rada większością 4/5 głosów po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić istnienie
wyraz
nego ryzyka poważnego naruszenia przez państwo członkowskie wartości wyrażonych z art. 2 TUE
na których opiera się UE.
Jeżeli rada stwierdzi to istnienie, to UE kieruje do tego państwa zalecenia w celu usunięcia tego zagrożenia.
Państwo zostaje wysłuchane przez Radę zanim ona podejmie decyzję.
Jeżeli zalecenia nie odniosą skutków wówczas:
Etap II  gdy zostanie stwierdzone zagrożenie lub następuje stwierdzenie rzeczywistego, poważnego i
stałego naruszenia zasad to:
Rada w składzie szefowie państw i rządów może jednomyślnie (consensus  1 z wyłączeniem państwa
zainteresowanego ) za zgodą Parlamentu Europejskiego (2/3 głosów eurodeputowanych) stwierdzają stałe i
poważne naruszenie zasad na których opiera się UE.
Jeżeli nastąpi takie stwierdzenie, Rada może większością głosów nałożyć sankcje na państwo członkowskie.
Najostrzejsza sankcja jest pozbawienie głosu w Radzie Unii Europejskiej.
Czas obowiÄ…zywania Traktatu o Unii Europejskiej
TUE zawarty jest na czas nieokreślony. Ale ten traktat może wygasnąć  w sytuacji, gdyby wszystkie
państwa członkowskie rozwiązały unię.
Symbolika Unii
Symbolami Unii sÄ…:
1. flaga niebieska z 12 gwiazdkami  ten symbol w 1985 roku przyjęły Wspólnoty Europejskie; W
zależności od państwa  albo się ja wywiesza albo i nie. Ranga flagi unijnej jest niższa niż flagi
państwowej. Flaga państwowa wisi wyżej niż Unijna, Unijna jest po prawicy flagi państwowej.
2. hymn  również przyjęty przez WE w 1985r - symfonia Beethovena  jest to tylko wersja
instrumentalna, wykonywana przy szczególnych okazjach.
3. waluta  EURO
4. paszport unijny
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
34
Języki Unii Europejskiej
Są trzy grupy języków:
1. języki autentyczne  w których sporządzone zostały traktaty europejskie  jest ich 23 (bo nie ma
np. języka Austriackiego);
2. języki urzędowe  to te, w których są sporządzone dokumenty instytucji wspólnotowych (np. akty
prawa) są ich 23. Unia nie stawia reguł, państwo samo deklaruje, jaki język urzędowy sobie
wybiera;
3. języki robocze  to te, które znajdują zastosowanie w codziennej pracy instytucji  są to dwa języki
 angielski i francuski, niemiecki ( w ETS jest francuski)
STRUKTURA INSTYTUCJONALANA UNII EUROPEJSKIEJ
1. Pojęcie (Definicja )struktury instytucjonalnej zwana też Ramami Instytucjonalnymi  jest
to ogóle instytucji funkcjonujących w ramach organizacji czyli UE oraz zasady rządzące
funkcjonowaniem tych instytucji.(układ organów oraz specyficzne relacje między nimi.)
Ramy instytucjonalne jest to pojęcie legalne wynikające z traktatu TUE art. 13.1
Artykuł 13
1. Unia dysponuje ramami instytucjonalnymi, które mają na celu propagowanie jej wartości, realizację jej
celów, służenie jej interesom, interesom jej obywateli oraz interesom Państw Członkowskich, jak również
zapewnianie spójności, skuteczności i ciągłości jej polityk oraz działań.
Instytucjami Unii sÄ…:
 Parlament Europejski,
 Rada Europejska,
 Rada,
Katalog Instytucji UE
 Komisja Europejska (zwana dalej  KomisjÄ… ),
 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej,
 Europejski Bank Centralny,
 Trybunał Obrachunkowy.
2. Każda instytucja działa w granicach uprawnień przyznanych jej na mocy Traktatów, zgodnie z procedurami, na warunkach i w
celach w nich określonych. Instytucje lojalnie ze sobą współpracują.
3. Postanowienia dotyczące Europejskiego Banku Centralnego i Trybunału Obrachunkowego, a także szczegółowe postanowienia
dotyczÄ…ce innych instytucji znajdujÄ… siÄ™ w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
4. Parlament Europejski, Rada i Komisja są wspomagane przez Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów, które pełnią
funkcje doradcze.
2. Katalog instytucji UE.= art. 13.1 TUE.= PE,RE, Rada, KE, TSUE,EBC, TO.
Traktat z Lizbony dodał do miana instytucji EBC, który wcześniej nie był żadną instytucją.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
35
Co traktat rozumie pod pojęciem instytucji?
Traktat operuje dosyć dowolnie pojęciem organu czy instytucji, i pod pojęciem instytucji w UE
rozumie się organy główne, ale w UE istnieje szereg organów pomocniczych nie wymienionych
w art13.1 TUE.
Organ i instytucja na gruncie UE to jest to samo.
Te instytucje w codziennym funkcjonowaniu działają w oparciu o zasady instytucjonalne.
ZASADY INSTYTUCJONALNE FUNKCJONOWANIA INSTYTUCJI UE.
1. Zasada kompetencji przyznanych art.13.2TUE
Art13.2 TUE- Każda instytucja działa w granicach uprawnień przyznanych jej na mocy Traktatów, zgodnie
z procedurami, na warunkach i w celach w nich określonych. Instytucje lojalnie ze sobą współpracują.
Oznacza to, że IE mogą działać tylko w ściśle przyznanych , zakreślonych im granicach, które wynikają z
Traktatów o TUE i TFUE.
2. Zasada lojalnej współpracy między instytucjonalnej art. A3.2 zdanie drugie& .  Instytucje
lojalnie ze sobą współpracują .
Wynika z niej obowiązek zgodnej i lojalnej współpracy pomiędzy instytucjami głównymi, co oznacza ,że
instytucje zawierają porozumienia instytucjonalne, te porozumienia między tymi instytucjami mogą
dotyczyć różnych kwestii np. porozumienie PE/RE w sprawie dyscypliny budżetowej i obie przyjmują
wspólne stanowisko odnośnie zasad i standardów .
Porozumienia miedzy instytucjami nie sÄ… z
ródłem prawa ale są wyrazem związania instytucji , które je
zawarły i jedno od drugiego może domagać się wykonania ustaleń porozumienia.
3. Zasada otwartości- wynika z art15.1 TFUE.
Artykuł 151. W celu wspierania dobrych rządów i zapewnienia uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego,
instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii działają z jak największym poszanowaniem zasady
otwartości.
Zasada ta ma służyć pogłębieniu zasad demokratycznych UE , chodzi o to aby instytucje europejskie
działały jak najbliżej obywatela.
Z tej zasady wynika zasada jawność ujęta w art. 15.2 TFUE.
Art. 15.2.TFUE- Obrady Parlamentu Europejskiego oraz Rady obradującej i głosującej nad projektem aktu
prawodawczego sÄ… jawne.
Zasada otwartości dotyczy RE gdy debatuje nad projektem aktu prawodawczego , nie obejmuje ona gdy
RE zajmuje siÄ™ innymi rzeczami.
4. Zasada dostępu do dokumentów  art15.3 TFUE.
Art15.3 TFUE- Każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub
siedzibę statutową w Państwie Członkowskim ma prawo dostępu do dokumentów instytucji, organów
i jednostek organizacyjnych Unii, niezależnie od ich formy, z zastrzeżeniem zasad i warunków
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
36
określonych zgodnie z niniejszym ustępem. C 115/54 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 9.5.2008
Zasady ogólne i ograniczenia, które z uwagi na interes publiczny lub prywatny regulują korzystanie
z tego prawa dostępu do dokumentów, są określane w drodze rozporządzeń przez Parlament Europejski i
Radę, stanowiące zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą.
Te zasady się wiążą ze sobą , ale są też wyjątki ponieważ występują dokumenty których ujawniać nie wolno
są to tzw. dokumenty specjalne, sensytywne inaczej wrażliwe i nie można ich udostępniać np. umowy
handlowe, umowy negocjacyjne itp.
5. Zasada przejrzystości= art. 15.3 zdanie 2.
Powiązana z zasada dostępu do dokumentów, ale Jest pojęciem szerszym , powiązana też zasadą jawności.
Ma służyć demokratycznej kontroli nad instytucjami demokratycznymi sprawowanymi przez wybory do PE.
Każda instytucja, organ lub jednostka organizacyjna zapewnia przejrzystość swoich prac i opracowuje
w swoim regulaminie wewnętrznym przepisy szczególne dotyczące dostępu do jej dokumentów,
zgodnie z rozporządzeniami, o których mowa w akapicie drugim.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejski Bank Centralny i Europejski Bank Inwestycyjny
podlegają niniejszemu ustępowi jedynie w wykonywaniu swoich funkcji administracyjnych.
Parlament Europejski i Rada zapewniają publikację dokumentów dotyczących procedur
prawodawczych na warunkach przewidzianych w rozporządzeniu, o którym mowa w akapicie drugim.
6. Zasada równowagi instytucjonalnej, jest dalekim refleksem systemów konstytucjonalnych
krajowych, które opierają się na systemie hamulców i podziału władzy aby żadna władza nie uzyskała
dominacji nad drugÄ….
W UE również występuje. Nazywana zasada równowagi instytucjonalnej. Nie ma przepisów
traktatowych, została ona wypracowana na podstawie orzecznictwa TSUE. Różni się zasadniczo od tego
co jest na gruncie krajowym zasady.
W UE ma ona dwa wymiary:
- aspekt wewnętrzny - chodzi o zapewnienie równowagi pomiędzy poszczególnymi instytucjami UE, żeby
,żadna instytucja nie dominowała nad drugą np.KE nad PE; PE nad RE itp.
- aspekt zewnętrzny- dotyczy relacji UE, instytucje UE a państwa członkowskie. Chodzi o to ,żeby,
ponieważ w UE występują organy jak PE, KE mające za zadanie działać ponad narodowo i przedkładać
interesy UE ponad państw członkowskich , oraz jak RUE składająca się z ministrów państw członkowskich
( organy między rządowe) będą dbać najpierw o interesy Państw członkowskich. Dlatego ta zasada ma
zapewnić równowagę i prawidłowe relacje pomiędzy organami ponad narodowymi i instytucjami
międzyrządowymi. To się nie zawsze udaje ponieważ ta równowaga od lat jest zachwiana na stronę
organów międzyrządowych, TL to zmienił przesuwając ją na stronę organów ponadnarodowych w ramach
UE.
Zasada równowagi instytucjonalnej jak wiemy wynika z orzecznictwa TSUE, który sformułował kilka
zasad składających się na te zasadę.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
37
TSUE - Wyróżnił 3 elementy:
Autonomia każdej instytucji konieczna do wykonywania przez nią zadań.- oznacza ,ze każda IE
ma prawo określania swojej struktury. Własne regulaminy wewnętrzne, szczegółowe, obszerne,
przyjmowane przez same instytucje np. dla PE =PE, dla RE= RE itp. Jedna instytucja nie może
wkraczać w autonomie drugiej, mają swoją autonomie szanować.
Zakaz przekazywania uprawnień innej instytucji.  Jeżeli dana instytucja jest uprawniona do
czegoś to co do zasady nie może tego uprawnienia przekazać komuś innemu czyli zakaz
subdelegacji.
Wyjątek: w prawodawstwie UE np. Traktat upoważnia Radę ,żeby ona wydała jakiś akt, ale
pozwala ,aby Rada Unii Europejskiej zleciła wydanie tego aktu prawnego Komisji Europejskiej=
subdelegacja. Wówczas KE wydaje akt wykonawczy lub nazywany aktem delegowanym.
Jest to stara zasada , funkcjonowała już w latach 50 w WE, wiemy to z orzeczenia TSWE z 1958r
Meroni vs Wysoka WÅ‚adza EWWIS. Wtedy w tym orzeczeniu po raz pierwszy pojawia siÄ™ zakaz
subdelegacji i zasada równowagi instytucjonalnej wtedy nazywana równowagą władz.
Konieczność brania pod uwagę uprawnień innych instytucji w procesie podejmowania
własnych działań. Również wynika z orzeczenia TSUE.
Orzeczenie z nr 138/79- Orzeczenie TrybunaÅ‚u w sprawie Roquette Fréres przeciwko Radzie
WE( 138/79) ( poruszona została w nim rola PE w kształtowaniu prawa WE) - dotyczy ono
procedury konsultacji , którą w specyficzny sposób zastosowała Rada do przyjęcia aktu.
( KE przedstawiała projekt aktu prawnego RUE ; RUE miała obowiązek zasięgnąć opinii PE,
opinia ta mogła być nawet negatywna, RUE mogła ją zlekceważyć, ale musiała ją zasięgnąć)
W tym konkretnym przypadku - RUE zasięgnęła opinii, ale PE do końca swojej kadencji nie wydał
tej opinii( przez 5 lat), PE nie był traktatowo związany terminem na wydanie opinii ; RUE
uchwaliła akt prawny(rozporządzenia) bez tej opinii i przyjęła klauzulę, że akt jest wydany za zgodą
PE ponieważ uznała, iż brak opinii jest milczącą zgodą PE czyli że wymóg konsultacji została
dopełniony.
Orzeczenie TSUE w tej sprawie m.in. W przedmiocie naruszenia istotnych wymogów
proceduralnych odwołuje się do art. TUE :
 Skarżąca i Parlament w ramach jego interwencji podnoszą, że skoro rozporządzenie nr 1111/77 w zmienionym
brzmieniu zostało przyjęte przez Radę z pominięciem procedury konsultacji przewidzianej w art. 43 ust. 2 traktatu, musi
ono zostać uznane za nieważne ze względu na naruszenie istotnych wymogów proceduralnych.
33.TSUE - Konsultacja przewidziana w art. 43 ust. 2 akapit trzeci, podobnie jak w innych postanowieniach
traktatu, jest rozwiązaniem umożliwiającym Parlamentowi rzeczywisty udział w procesie legislacyjnym
Wspólnoty. Omawiana kompetencja stanowi zasadniczy element równowagi instytucjonalnej zamierzonej przez
traktat. Odzwierciedla na poziomie wspólnotowym, mimo że w ograniczonym zakresie, podstawową zasadę
demokracji, zgodnie z którą społeczeństwo uczestniczy w wykonywaniu władzy za pośrednictwem
zgromadzenia reprezentantów.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
38
Regularne konsultowanie Parlamentu w przypadkach określonych przez traktat stanowi zatem istotny wymóg
proceduralny, którego naruszenie powoduje nieważność danego aktu.
34TSUE- Należy dodać w tym zakresie, że poszanowanie tego wymogu wymaga wyrażenia opinii przez Parlament. Nie
można uznać, że wymóg ten jest spełniony przez samo tylko zwrócenie się przez Radę do Parlamentu o opinię. Tym samym
niesłuszne jest powołanie się przez Radę wśród odniesień preambuły rozporządzenia nr 1293/79 na konsultację ze
Zgromadzeniem.
Konkluzja: PE stoi na straży demokracji, że nie można wydać aktu prawnego bez opinii PE skoro
jest taki wymóg i że nie można wkraczać w kompetencje innej instytucji.
Drugie orzeczenie dotyczÄ…ce w/w punktu = sprawa C-70/88, PE vs KE tzw. sprawa Chernobyl case i
dotyczyła wybuchu w Elektrowni w Czarnobylu w 1986r., Zb. Orz. 1990, s. 2042
Instytucje Europejskie wydały rozporządzenie dotyczące, ustalające normy dopuszczalnej dawki
napromieniowania żywności i paszy w razie wypadku jądrowego lub innego zagrożenia radiologicznego.
PE zmierzała do unieważnienia tego rozporządzenia.
Przed Maastricht nie było przepisów uwzględniających PE w procedurze odnośnie wniesienie skargi o
unieważnienia aktu, PE nie miał locus standi.
Pytanie czy PE może taką skargę wnieść mimo, że nie ma takich kompetencji traktatowych.?
ETS powołał się na pojęcie równowagi instytucjonalnej, które oznacza, że każda instytucja europejska musi
wykonywać swoje prawa z należytym uwzględnieniem praw innych instytucji, co wiąże się z możliwością
penalizowania zaistniałych naruszeń. ETS uznał, że choć Traktaty nie przyznały PE środka prawnego w
postaci skargi , to dopuściły taką możliwość w przypadku naruszenia kompetencji PE ze względu na wymóg
interesu WE polegający na utrzymaniu równowagi instytucjonalnej;
Przestrzeganie równowagi instytucjonalnej bowiem oznacza, że każda z instytucji WE korzystając ze
swoich kompetencji respektuje kompetencje innych instytucji. Ponadto przestrzeganie równowagi
instytucjonalnej wymaga, aby każde jej naruszenie było sankcjonowane.
Trybunał Sprawiedliwości, którego zadaniem jest zapewnienie przestrzegania prawa przy wykładni i
stosowaniu Traktatu, musi być uprawniony do ochrony równowagi instytucjonalnej, a w konsekwencji do
kontroli przestrzegania kompetencji Parlamentu. W zwiÄ…zku z tym dopuszczalna formalnie jest wniesienie
przez Parlament skargi o uchylenie aktu Rady lub Komisji, jeżeli jej celem jest ochrona kompetencji
Parlamentu i opiera siÄ™ na zarzutach naruszenia tych kompetencji.
NA STRAŻY RÓWNOWAGI INSTYTUCJONALNEJ STOI TSUE.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
39
KATALOG INSTYTUCJI UE -(O R G A N Y G A
Ó W N E)
P a r l a m e n t E u r o p e j s k i
Charakter Parlamentu Europejskiego
Parlament Europejski to organ jednoizbowy, parlamentarny ,ponadnarodowy i kadencyjny.
PE jest to organ jednoizbowy o charakterze parlamentarnym , kadencyjny wybierany w wyborach
bezpośrednich na 5 lat . Jest jedyną instytucją pochodząca z wyborów bezpośrednich. Jest organem
ponadnarodowym, Jego rolą jest dbanie o interesy UE. Ma szczególną role zapewnienia legitymizmu
demokratycznego w UE.
Geneza:
W początkowym okresie każda z trzech wspólnot miała swój odrębny parlament. 25 marca 1957r zawarto
układ o wspólnych organach Wspólnot Europejskich. Ten układ powołał jeden organ parlamentarny dla
wszystkich 3 wspólnot. Początkowo organ ten nazywał się zgromadzenie, ale w 1962 roku mocą własnej
uchwały zmienił nazwę na Parlament Europejski.
Obecnie podstawy prawne działania zawarte są zawarte w art13,14 TUE, 233, 234 TFUE oraz w własnym
obszernym regulaminie PE , który jest aktualizowany na bieżąco , ostatnia aktualizacja nastąpiła w lipcu
2009r.
Skład Parlamentu Europejskiego:
Początkowo Parlament Europejski  jeszcze jako zgromadzenie  składał się z przedstawicieli parlamentów
państw członkowskich, był wybierany w drodze delegacji. W 1979 roku to się zmieniło, gdy zostały
przeprowadzone pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego, które zostały poprzedzone w
1976r przejęciem aktu o wyborach bezpośrednich do PE.
Od tego czasu Parlament jest wybierany wyborach bezpośrednich  kadencja trwa 5 lat. Jak do tej pory nie
ma jednolitej ordynacji wyborczej, która by obowiązywała wszystkie państwa, mimo, że trwają od lat
prace nad jednolitÄ… ordynacjÄ… wyborczÄ… w UE.
Traktat Lizboński stworzył podstawy do ustanowienia wspólnej ordynacji wyborczej do PE i postanawia
,że PE ma sam ustanowić i przyjąć jednolitą europejską ordynację wyborczą .
Ponieważ są różnice w ordynacjach wyborczych między państwami członkowskimi więc każde państwo
posiada własną ordynację wyborczą, w Polsce jest to ustawa ordynacja wyborcza do PE z dnia 13 stycznia
2004roku.
Każdy kraj przeprowadza wybory wg swoich ordynacji ale akt o wyborach bezpośrednich do PE z
1979r ustanowił wspólne zasady wyborcze , które są potwierdzone traktatem i musza być stosowane
przez wszystkie państwa  mianowicie wybory musza być:
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
40
Powszechne  każdy ma prawo uczestniczyć, chociaż w każdym państwie mogą być przyjmowane
różne rozwiązania odnośnie czynnego i biernego prawa wyborczego , w Polsce to jest próg 18 lat.
bezpośrednie
tajne
wolne
równe
proporcjonalne  nie można organizować wyporów do PE w oparciu o tryb większościowy, chociaż
systemy obliczania głosów sa różne w różnych państwach członkowskich ( w Polsce jest próg 5%)
Polska jest podzielona na 13 równych okręgów.
Traktat Lizboński przewiduje stworzenie w przyszłości wspólnej ordynacji wyborczą.
Liczebność Parlamentu Europejskiego:
Skład Parlamentu Europejskiego uległ zmianie  uzależniony był od liczby państw członkowskich. Traktat
Nicejski przewidywał, że będzie 372 i liczba ta miała być nieprzekraczalna, jednakże akt przyjmował Polskę
oraz pozostałe kraje do UE zmienił ta liczbę na 736. Obecnie Parlament Europejski składa się 736 ale
Traktat Lizboński przewidział, że w PE eurodeputowanych czyli posłów do PE nie może przekroczyć
751czyli 750 + 1 przewodniczÄ…cy, pozostawiono miejsca dla Chorwacji i Islandii.
Te mandaty są dzielone pomiędzy państwa członkowskie , każde państwo otrzymuje pulę mandatów jest
uregulowana w załączniku do traktatu wg liczebności demograficznej państwa.
Najliczniejsze demograficznie państwo posiada największą pulę z tym że Traktat Lizboński przewiduje, że
z jednego państwa członkowskiego nie może być więcej niż 99 i nie mniej niż 6 deputowanych (Malta ma 5).
Eurodeputowani wybierani są o oparciu o zasadę degresywnej proporcjonalności. Tzn. jest pewna pula
głosów, która jest rozdzielana pomiędzy państwa członkowskie  proporcjonalnie w stosunku do liczby
ludności danego państwa członkowskiego, ustala się pewne progi, czystej proporcjonalności nie można
przyjąć ze względu na liczebność państw np. Niemcy i np. Malta. Zasada degresywnej proporcjonalności
jest niekorzystna dla dużych państw ale jest korzystna dla małych.
Ale tak jest tylko co do zasady. Obecnie najwięcej przedstawicieli w Parlamencie Europejskim mają
Niemcy  99, potem Francja, Włochy i Wielka Brytania  po 78, Polska i Hiszpania po 50 mandatów(od
2007 po przystąpieniu Rumunii i Bułgarii). Następuje tzw. niedoreprezentowanie.
Status posła ( członka ) Parlamentu Europejskiego
Eurodeputowanego obowiÄ…zuje:
1. europejski charakter mandatu  to oznacza, że poseł reprezentuje cała UE, nie reprezentuje on
swojego państwa, swojego okręgu lecz interesy UE. (tzn, że poseł wybrany w Polsce nie
reprezentuje tylko interesów czy okręgów Polskich ale całej UE, nie jest związany żadnymi
instrukcjami wyborczymi.)
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
41
2. zasada incompatibilitas czyli niepołączalność stanowisk = mandatu do Parlamentu Europejskiego
nie wolno łączyć z jakimkolwiek innym mandatem krajowym czy w instytucjach europejskich; nie
można być posłem do PE i urzędnikiem UE np. komisarzem; nie można być posłem do PE i
prezydentem miasta np. Katowic.
Wyjątki: prawo UE dopuszcza łączenie mandatów wyborczych np. mandatu posła do PE i np. radnego
gminy np. Katowic , czy poseł na Sejm ,ale prawo Polskie w ordynacji wyborczej taką ewentualność
wyeliminowało.
Zachodzi tutaj Niespójność, która dotyczy reprezentacji mandatów, z jednej strony poseł ma reprezentować
interesy UE a z drugiej strony decyzje rady oparte o ordynacje krajowe opłacane z budżetów państw
członkowskich .( nie mogłam zrozumieć co mówił)
Eurodeputowany korzysta z przywilejów zawartych w umowie międzynarodowej w sprawie przywilejów 
protokole z 1965r. Uszczegółowienie przywilejów i immunitetów nastąpił w drodze decyzji PE z roku 2005
 Status posła do parlamentu europejskiego
Decyzja ta gwarantuje przywileje takie jak dyplomatom i konsulom. MajÄ… szerokie przywileje i
immunitety., NP.: Nie może być zatrzymany, aresztowany, socjalne itp.
Gdy Eurodeputowany jest aresztowany  na uchylenie mu immunitetu musi być zgoda całego Parlamentu
Europejskiego.
Mandat do europarlamentu ma charakter wolny. Poseł nie jest związany żadnymi instrukcjami krajowymi
 kieruje się dobrem wspólnoty.
Posłowie z europarlamentu są opłacani z budżetu UE. Wysokość zarobków jest taka sama dla każdego
Eurodeputowanego bez względu na pochodzenie i wynosi około 7600E + diety i dodatki oraz ryczałt na
prowadzenie biura i podróże służbowe  z których nie musi się rozliczać.
Wcześniej byli finansowani z krajowych budżetów i ich stawka wynosiła tyle samo co w parlamencie
krajowym.
Kandydaci do Parlamentu startują w wyborach zwykle w barwach którejś z partii istniejącej w swoim kraju,
jednak po wejściu do Parlamentu przyłączają się do jednej z frakcji politycznych funkcjonujących oficjalnie
w Parlamencie (lub pozostają niezależni).
Frakcje te odpowiadają ogólnemu podziałowi partii politycznych w Europie. Posłowie zasiadają w izbie
parlamentu według przynależności do frakcji, a nie według przynależności narodowej.
By utworzyć taką frakcję musi być co najmniej 25 posłów wybieranych z co najmniej 4 państw
członkowskich. Obecnie jest 7 frakcji.
Do Europarlamentu  jako przedstawiciel jednego państwa członkowskiego może kandydować obywatel
innego państwa.
Struktura wewnętrzna Parlamentu Europejskiego:
Organy funkcjonujÄ…ce w Parlamencie Europejskim dzielimy na:
1. organy o charakterze politycznym
2. organy o charakterze administracyjnym.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
42
Organy o charakterze p o l i t y c z n y m to
1. PrzewodniczÄ…cy PE to organ Parlamentu Europejskiego wybierany na 2,5 roku a do jego
kompetencji należy:= art4TUE,( Buzek jest do końca 2011)
a) kierowanie pracami Parlamentu
b) zwoływanie posiedzeń
c) zarządzanie głosowań
d) reprezentowanie Parlamentu na zewnÄ…trz
Przewodniczący w czasie debat plenarnych nie zabiera głosu  gdy jednak chce zabrać, musi zejść zza stołu i
do końca zebrania już nie jest przewodniczącym.
- oraz jego 14 wiceprzewodniczących, którzy go wspomagają;
2. Prezydium Parlamentu Europejskiego w składzie: odpowiada za wewnętrzną organizację PE.
a) przewodniczÄ…cy
b) 14 wiceprzewodniczÄ…cych
c) 5 kwestorów z głosem doradczym  kwestor zajmuje się sprawami finansowymi i
administracyjnymi Parlamentu, między innymi odpowiada za organizację parlamentu tj.
podziałem na komisje
Prezydium organizuje sporządzanie preliminarza Budżetu., który wynosi około 1,5mld Euro z tego 41% to
wydatki na wynagrodzenia w parlamencie dla urzędników i posłów.
3. Konferencja przewodniczących w składzie: (bardzo ważny organ jeśli chodzi o stanowienie prawa)
a) przewodniczÄ…cy Parlamentu Europejskiego
b) przewodniczÄ…cy grup politycznych funkcjonujÄ…cych w Parlamencie
zadania:
zajmuje siÄ™ przebiegiem prac legislacyjnych,
ustalanie programu legislacyjnego Parlamentu( czyli jakim aktem PE ma się zajac w określonym
terminie.
4. Kolegium kwestorów  jest też zaliczany do administracyjnych.
skład 5 kwestorów wybieranych z pośród deputowanych na 2,5 roczną kadencję.
Zajmują się sprawami finansowymi i administracyjnymi poszczególnych eurodeputowanych. Udzielają
zgody na wystawy w Parlamencie Europejskim; ( z Polski Profesor Grabowska była takim kwestorem w
latach 2004- 2005)
5. Komisje parlamentarne  typowe organy parlamentarne, mogą mieć charakter stały albo tymczasowy
obecnie jest 20 stałych i 2 tymczasowe).
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
43
Zadaniem ich jest przygotowanie posiedzeń plenarnych , oblicza się, że pracują około 16 dni w miesiącu
w przerwach pomiędzy posiedzeniami plenarnymi.
Rola komisji jest największa w procesie stanowienia prawa.
O podziale stanowisk w PE, w tym także w komisjach, decyduje zasada proporcjonalności (tzw. reguła
d'Hondta).
Przewodniczący i 3 wiceprzewodniczących w każdej z 20 stałych komisji PE jest wybieranych na 2,5
roku.
Zgodnie z nią, najważniejsze stanowiska otrzymują największe frakcje polityczne (czyli najpierw
chadecja, potem socjaliści, liberałowie, itd), a we frakcjach - największe delegacje narodowe (w chadecji
- najpierw Niemcy, potem Brytyjczycy, Hiszpanie, WÅ‚osi, Francuzi, Polacy).
Największą komisją jest Komisja Spraw Zagranicznych (AFET) która ma pod sobą 2 podkomisje  ds.
bezpieczeństwa i ochrony;
Każda z nich ma własny skrót w języku angielskim np. LIBE = komisja wolności i sprawiedliwości, np.
REGI = dokument pochodzi od komisji regionalnej. Skrót ten służy do odczytywania dokumentów.
Aby przygotować prace Parlamentu Europejskiego podczas posiedzeń plenarnych posłowie są przydzielani
do stałych komisji, z których każda specjalizuje się w odrębnej dziedzinie.
Każda z 20 komisji składa się z 24 - 76 posłów i każda posiada przewodniczącego, prezydium i sekretariat.
Skład polityczny komisji odzwierciedla skład Parlamentu.
Komisje parlamentarne odbywajÄ… posiedzenia raz lub dwa razy w miesiÄ…cu, w Brukseli, a ich obrady sÄ…
jawne.
W komisjach parlamentarnych, posłowie opracowują projekty legislacyjne i sprawozdania z własnej
inicjatywy, wprowadzają poprawki i głosują nad nimi. Analizują propozycje Komisji i Rady oraz, w razie
potrzeby, sporządzają sprawozdania, które są przedstawiane na posiedzeniach plenarnych.
Parlament Europejski może również tworzyć podkomisje i specjalne komisje tymczasowe, które zajmują się
konkretnymi problemami, lub komisje śledcze w ramach swoich kompetencji kontrolnych, które służą do
badania doniesień o złym stosowaniu unijnych przepisów.
PrzewodniczÄ…cy komisji koordynujÄ… prace w ramach Konferencji PrzewodniczÄ…cych Komisji.
6. Konferencje przewodniczących komisji w składzie przewodniczących komisji parlamentarnych
funkcjonujących w Parlamencie  której zadaniem jest wnioskowanie co do przebiegu dziennego obrad.
Te wnioski składają Konferencji przewodniczących.
7. delegacje parlamentarne  których zadaniem jest utrzymywanie kontaktu Parlamentu Europejskiego z
parlamentami państw (pozaunijnych;) niebędących członkami UE. Ponieważ od utrzymywania takich
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
44
kontaktów jest specjalny organ zwany grupą KOSSAK. Mają znaczenie w przypadku utrzymania
bezpieczeństwa na świecie. Jest to rodzaj polityki zagranicznej UE.
8. konferencja przewodniczących delegacji- w składzie przewodniczących delegacji, jest to organ
opiniodawczy, udziela zleceń poszczególnym delegatom co do prowadzonych prac.
9. Grupy parlamentarne- frakcje parlamentarne działające w PE czyli partie na poziomie europejskim
tzw. kluby sejmowe.
Kandydaci do Parlamentu startują w wyborach zwykle w barwach którejś z partii istniejącej w swoim kraju,
jednak po wejściu do Parlamentu przyłączają się do jednej z frakcji politycznych funkcjonujących oficjalnie
w Parlamencie (lub pozostają niezależni) na podstawie poglądów.
Frakcje te odpowiadają ogólnemu podziałowi partii politycznych w Europie. Posłowie zasiadają w izbie
parlamentu według przynależności do frakcji, a nie według przynależności narodowej.
By utworzyć taką frakcję musi być co najmniej 25 posłów wybieranych z co najmniej 4 państw
członkowskich.
Do Europarlamentu  jako przedstawiciel jednego państwa członkowskiego może kandydować obywatel
innego państwa. Niektórzy posłowie nie należą do żadnej grupy politycznej, są to posłowie niezrzeszeni.
Posłowie są członkami grup politycznych ; do grup wstępują bez względu na narodowość, w zależności od
poglądów politycznych. Obecnie w Parlamencie Europejskim istnieje 7 grup politycznych.
1. Europejska Partia Ludowa (EPP)  najliczniejsza obecnie frakcja w PE. Składa się z polityków o
poglÄ…dach: umiarkowanie konserwatywnych, chadeckich i demokratycznych.
2. Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów (S&D)  druga co do wielkości grupa w PE. Skupia
deputowanych o poglÄ…dach: lewicowych, centrolewicowych i socjaldemokratycznych
3. Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy (ALDE)  trzecia co do wielkości grupa w
PE. Reprezentuje deputowanych o orientacji: liberalnej i demokratycznej.
4. Zieloni - Wolny Sojusz Europejski (Greens/EFA) - na początku VII kadencji była piątą, a teraz jest
czwartą co do wielkości frakcją w PE. Zasiadają w niej deputowani o poglądach: ekologicznych,
pacyfistycznych i regionalistycznych
5. Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy (ECR) - na początku VII kadencji była czwartą, a obecnie
jest piątą pod względem wielkości siłą polityczną w PE. Zrzesza deputowanych o poglądach:
konserwatywnych, konserwatywno-liberalnych, narodowo-konserwatywnych, katolicko-
narodowych i część o orientacji eurosceptycznej.
6. Zjednoczona Lewica Europejska - Nordycka Zielona Lewica (GUE/NGL) - szósta pod względem
wielkości frakcja w PE. Gromadzi deputowanych o poglądach: komunistycznych, socjalistycznych i
eko socjalistycznych
7. Europa Wolności i Demokracji (EFD) - najmniej liczniejsza frakcja w PE. Jej deputowani to głównie
konserwatyści, konserwatywni liberałowie, narodowi konserwatyści i eurosceptycy
Grupy te mają tez przekład na układ sił, Ci najwięksi mają największa siłę przebicia.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
45
Organy PE o charakterze a d m i n i s t r a c y j n y m:
1. Sekretariat Generalny Parlamentu Europejskiego  zapewnia obsługę administracyjną
Parlamentu Europejskiego  odpowiada za tłumaczenia na języki narodowe. Sekretarz generalny
jest zwierzchnikiem administracyjnym wielotysięcznej rzeszy (wszystkich )europejskich
urzędników.
Kompetencje Parlamentu Europejskiego (funkcje)=art14 ust1TUE.
Artykuł 14
1. Parlament Europejski pełni, wspólnie z Radą, funkcje prawodawczą i budżetową. Pełni funkcje kontroli politycznej i
konsultacyjne zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach. Wybiera przewodniczÄ…cego Komisji.
2. W skład Parlamentu Europejskiego wchodzą przedstawiciele obywateli Unii. Ich liczba nie przekracza siedmiuset pięćdziesięciu,
nie licząc przewodniczącego. Reprezentacja obywateli ma charakter degresywnie proporcjonalny, z minimalnym progiem sześciu
członków na Państwo Członkowskie. Żadnemu Państwu Członkowskiemu nie można przyznać więcej niż dziewięćdziesiąt
sześć miejsc.
Rada Europejska przyjmuje jednomyślnie, z inicjatywy Parlamentu Europejskiego i po uzyskaniu jego zgody, decyzję określającą
skład Parlamentu Europejskiego, z poszanowaniem zasad, o których mowa w akapicie pierwszym.
3. Członkowie Parlamentu Europejskiego są wybierani na pięcioletnią kadencję w powszechnych wyborach bezpośrednich, w
głosowaniu wolnym i tajnym.
4. Parlament Europejski wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i prezydium.
1. funkcja prawodawcza - Parlament Europejski uczestniczy w procesie stanowienia prawa
wspólnotowego  przed TL to RUE była głównym organem ale TL od 1.12.2009 roku stanowi, że
PE razem z RUE pełni funkcję stanowienia prawa.
2. funkcja budżetowa  PE razem z Radą Unii Europejskiej uchwala wieloletnie ramy budżetowe i
tworzy budżet roczny
3. funkcja kontroli politycznej  Parlament Europejski posiada uprawnienia kontrolne dotyczÄ…ce
przede wszystkim Komisji Europejskiej takie jak:
a) wyrażanie wotum nieufności członkom Komisji Europejskiej
b) interpelacji do członków Komisji Europejskiej ( mogą składać pytania, tzw godzina pytań na
początku każdego posiedzenia PE.
c) składanie skarg do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
d) udzielanie Komisji Europejskiej absolutorium z wykonanie budżetu
e) powołanie komisji śledczej  taką komisję powołuje się w przypadku naruszenia prawa
wspólnotowego (nie krajowego)  przy czym na powołanie takiej komisji jest potrzebny
wniosek ź eurodeputowanych;
obecnie PE nie ma kontroli nad RUE i RE oprócz corocznego sprawozdania z posiedzenia
RE.
W sposób pośredni taką kontrolę nad RUE sprawują parlamenty państw członkowskich
poprzez różne modele: w Niemczech minister ma wytyczne Bundestagu i po powrocie musi
się rozliczyć z realizacji tych wytycznych.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
46
4. funkcja konsultacyjna PE  wyrażanie opinii przez PE , czasami jest wymagana zgoda PE w
zawieraniu niektórych umów międzynarodowych;
5. funkcja kreacyjna, która wyraża się w powoływaniu innych organów doradczych Unii Europejskiej
np. Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich czy uczestniczy w procedurze wyłaniania KE.
Tryb działania Parlamentu Europejskiego
Parlament Europejski jest organem sesyjnym  mocą traktatu wspólnotowego zbiera się na sesji zwyczajnej
w drugi wtorek marca. Ta sesja zwyczajna jest rozbita na 12 podsesji miesięcznych z tym że w sierpniu
się nie odbywa natomiast we wrześniu odbywają się dwie. Każda podsesja dzieli się na posiedzenia
parlamentu , każde posiedzenie trwa 2-3dni.
Tak więc Parlament zbiera się co miesiąc  a wyjątkiem sierpnia, ale za to we wrześniu zbiera się
dwukrotnie.
Podsesje miesięczne składają się z 2-3 dniowych posiedzeń. Tak więc Parlament Europejski w pełnym
składzie spotyka się 3  4 razy na miesiąc. W przerwach stale obradują komisje.
PE zasadnicze decyzje podejmuje w drodze głosowania większością głosów swoich członków zaś quorum
to 1/3 członków PE z 736posłów. Quorum jest traktowane elastycznie, nikt nie sprawdza ,czy na Sali jest
1/3 posłów domniemywa się ,że na Sali jest quorum, tzn. można podjąć decyzję nawet gdy tego kworum nie
ma i  gołym okiem widać, że nie ma wymaganej liczby deputowanych
Quorum sprawdza się dopiero wtedy gdy 40 posłów zgłosi taki wniosek o sprawdzenie quorum.
Generalnie jeżeli nie ma żądania sprawdzenia uznaje się, że kworum jest.
Głosowanie z reguły odbywa się przez podniesienie ręki , przewodniczący wizualnie szacuje czy jest
większość, w razie nieścisłości powtarza się głosowanie w formie elektronicznej.
Są jeszcze inne takie jak tajne i imienne ale te głosowania zdarzają się sporadycznie.
Sesje nadzwyczajna zwołuje przewodniczący Parlamentu z własnej inicjatywy, na wniosek większości
deputowanych, na wniosek rady lub komisji.
Sesje odbywajÄ… siÄ™ w Brukseli - ale kilka sesji wyjÄ…tkowo odbywa siÄ™ w Strasburgu.
Siedziba główna Parlamentu Europejskiego mieści się w Strasburgu, natomiast Sekretariat i Biura
Parlamentu  w Luksemburgu.
Akty stanowione przez PE.= uchwala akty prawodawcze
1. RozporzÄ…dzenia
2. Dyrektywy
3. Decyzje.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
47
Ale są też akty prawnie niewiążące jak:
4. opinie czy zalecenia :
Np. opinia w sprawie umowy która UE chce zawrzeć międzynarodową więc PE wydaje opinię w
sprawach politycznych , gospodarczych itp.
Np. Zalecenie Pe w odniesieniu do współpracy w sprawach sądowych, policyjnych i karnych.
5. Rezolucje czyli często identyfikowane w dziedzinie praw człowieka (np., PE w rezolucji potępia
Polskę za dyskryminacje lub PE w rezolucji potępia masowe naruszanie praw człowieka w Libii),
każdy poseł może złożyć projekt rezolucji przy czym ta rezolucja nie może przekroczyć 200słów.
Rezolucje nie mają mocy prawno wiążącej, są zaliczane do Soft Law które nie są prawnie wiążące
ale mogą spowodować przyjęcie kroków prawnie wiążących.
6. Porozumienia międzyinstytucjonalne.
R a d a E u r o p e j s k a
RE sięga korzeniami lat 60-tych, gdy zaczęli się spotykać szefowie państw rządów ówczesnych państw
członkowskich. W 1974r po raz pierwszy używa się nazwy Rada Europejska, ale nie miało to podstawy
prawnej. Dopiero jednolite ramy instytucjonalne w 1986r udzieliły RE podstaw prawno
międzynarodowych. Obecnie te podstawy zawarte są w art. 13,15 TUE oraz 235,236 TFUE
Rada Europejska posiada własny regulamin proceduralny przyjęty w 2009roku. Od tego momentu organ
ten jest bardziej sformalizowany.
Jest organem międzyrządowym ponieważ skupia przedstawicieli państw,
Ma najwyższe znaczenie polityczne
niekandencyjny
Skład Rady Europejskiej: =art15.2TUE.
1. szefowie państw lub rządów państw członkowskich
2. przewodniczÄ…cy Komisji Europejskiej
3. przewodniczÄ…cy Rady Europejskiej
4. fakultatywnie - ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich lub
5. fakultatywnie - jeden z członków Komisji Europejskiej
art15.2TUE.W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw lub rządów Państw Członkowskich, jak
również jej przewodniczący oraz przewodniczący Komisji. W jej pracach uczestniczy wysoki
przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
RE może na posiedzenie zaprosić przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
48
Kompetencje: =art15.1TUE.
Art15.1TUE- Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki
i priorytety polityczne. Rada Europejska nie pełni funkcji prawodawczej.
RE-ska - nie pełni funkcji prawodawczej, ale w niektórych sprawach Traktat Lizboński nadał jej
uprawnienia do wydawania prawnie wiążących decyzji, są one enumeratywnie wymienione w
Traktatach.
RE-ska - nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety
polityczne.
Np.;RE decydowała o:
euro,
o rozszerzeniu UE,
o unii walutowej i gospodarczej;
przyznanie Grecji 80 mld Euro pomocy;
ochrona celów strategicznych i wojskowych itp.
GÅ‚osowanie w Radzie Europejskiej:
Głosowanie co do zasady w formie konsensusu czyli wszyscy członkowie musza być zgodni , chyba ,że
traktaty stanowią inaczej. Nie bierze się pod uwagę głosów wstrzymujących się .
Dopuszcza się głosowanie w zastępstwie czyli jeden członek upoważnia drugiego np. polski członek
upoważnia Angele Merkel przy czym zastępca może głosować tylko na siebie i na jednego w zastępstwie,
Na kilku nieobecnych jednocześnie nie może głosować.
Wyjątki: zwykła większość= kwestie proceduralne
Większość kwalifikowana = przyjmowanie prawnie wiążących decyzji przez rady europejskiej. Jak
ustalenie składu rady unii europejskiej , skład prezydencji.
Tryb spotkań
RE spotyka się 4 razy w roku w Brukseli (możliwe są posiedzenia nadzwyczajne). Trwają dwa dni
zazwyczaj w czerwcu i grudniu (na początku i końcu prezydencji).
Art15.3 TUE - Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza, zwoływana przez jej przewodniczącego.
Jeżeli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady Europejskiej mogą podjąć decyzję, aby każdemu
z nich towarzyszył minister, a w przypadku przewodniczącego Komisji  członek Komisji. Jeżeli
sytuacja tego wymaga, przewodniczący zwołuje nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej.
Przewodnictwo w RE.
Przewodniczy im państwo sprawujące aktualnie prezydencję w UE. Prezydencja zmienia się co pół roku.
Traktat Lizboński powołał urząd przewodniczącego RE, to osoba fizyczna, wybierana większością
kwalifikowaną głosów państw członkowskich na 2,5 roczną kadencję, która to kadencja może być
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
49
jednokrotnie odnawiana.. Przewodniczący Rady Europejskiej nie może sprawować krajowej funkcji
publicznej. Obecnie jest Herman van Rompue.
Art15.5.TUE- Rada Europejska wybiera swojego przewodniczącego większością kwalifikowaną na okres
dwóch i pół roku; mandat przewodniczącego jest jednokrotnie odnawialny. W przypadku przeszkody
lub poważnego uchybienia Rada Europejska może pozbawić przewodniczącego mandatu zgodnie z tą
samÄ… procedurÄ….
Art15.6. TUE- PrzewodniczÄ…cy Rady Europejskiej:
a) przewodniczy Radzie Europejskiej i prowadzi jej prace;
b) zapewnia przygotowanie i ciągłość prac Rady Europejskiej, we współpracy z przewodniczącym
Komisji i na podstawie prac Rady do Spraw Ogólnych;
c) wspomaga osiąganie spójności i konsensusu w Radzie Europejskiej;
d) przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej.
Przewodniczący Rady Europejskiej zapewnia na swoim poziomie oraz w zakresie swojej właściwości
reprezentację Unii na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki za granicznej i
bezpieczeństwa, bez uszczerbku dla uprawnień wysokiego przedstawiciela Unii do spraw
zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
Przewodniczący Rady Europejskiej nie może sprawować krajowej funkcji publicznej.
Wydawane akty przez RadÄ™ EuropejskÄ….
Rada Europejska nie ma kompetencji prawodawczych ale wyjątkowo przyjmuje prawnie wiążące decyzje.
Decyzje RE podlegają na podstawie art. 269 TFUE kontroli sądowej TSUE. Pozostałe akty są wyłączone z
pod kontroli sądowej, podstawowe znaczenie mają wydawane na posiedzeniach RE konkluzje urzędu
przewodniczącego ( kiedyś prezydencji ) obecnie nazywane sprawozdaniami (przyjmowane jednomyślnie).
Po każdym posiedzeniu RE  j to sprawozdanie jest podpisywane przez wszystkich członków. Mają charakter
prawnie nie wiążący.
W tych sprawozdaniach się znajduje przegląd osiągnięć UE za pół roku albo skupia się na konkretnym
zagadnieniu, dziedziny np. polityka telekomunikacyjna UE. Rada Europejska w takim sprawozdaniu
zawiera tez wytyczne które wskazują co należy zrobić, zmienić w przyszłości.
Konkluzje nie mają charakteru prawnego, ale ze względu na najwyższy szczebel polityczny stanowią
nieformalną podstawę do wydawania wiążących aktów prawnych.
Konkluzje które są prawnie wiążące podlegają kontroli TSUE oraz są publikowane w dzienniku
Urzędowym UE, jeżeli taka decyzja nie wskazuje adresata , gdy wskazuje adresata to jest mu doręczana.
Artykuł 269
Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w sprawie legalności aktu przyjętego przez Radę Europejską lub Radę zgodnie
z artykułem 7 Traktatu o Unii Europejskiej wyłącznie na wniosek Państwa Członkowskiego, którego dotyczy stwierdzenie Rady
Europejskiej lub Rady, oraz wyłącznie w odniesieniu do przestrzegania postanowień czysto proceduralnych przewidzianych w tym
artykule.
Wniosek taki musi być złożony w terminie miesiąca od daty tego stwierdzenia. Trybunał orzeka w terminie miesiąca od daty wniosku.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
50
R a d a U n i i E u r o p e j s k i e j
Rada Unii Europejskiej wcześniej nosiła nazwę Rady Ministrów, ale w 1993 roku mocą własnej uchwały
zmieniła nazwę na Radę Unii Europejskiej.
Obecnie podstawę prawną działania Rady jest art13 i16 TUE oraz 237, 243 TFUE orza jej własny
regulamin.
Charakter Rady Unii Europejskiej
Rada Unii Europejskiej ma charakter międzynarodowy,
złożona z przedstawicieli państw,
jest organem dbającym o interesy państw członkowskich.
Niekadencyjna
Wraz z PE pełni główną role ustawodawczą
Organizacje międzyrządowe (Rada Unii Europejskiej, Unia Europejska) to te organizacje które dbają o
interesy własnych krajów, natomiast organizacje ponadnarodowe (Parlament Europejski, Komisja
Europejska, Europejski Trybunał Sprawiedliwości) to te organizacje, które dbają o interes wspólnoty.
Obie te grupy mają się wzajemnie hamować i przewagę powinny mieć organizacje ponadnarodowe  ale w
praktyce przewagę maja organizacje międzyrządowe.
Skład Rady Unii Europejskiej
Skład Rady stanowią przedstawiciele państw członkowskich szczebla ministerialnego wyposażeni w
prawo zaciągania zobowiązań w imieniu własnego kraju (ministrowie)  wyjątkowo w drodze zwyczaju
mogą uczestniczyć sekretarze stanu w ministerstwach na podstawie pełnomocnictwa do reprezentowania
swoich państw.
Którzy ministrowie?, W zależności od przedmiotu obrad tacy ministrowie biorą udział.
Minister jednego państwa może przekazać pełnomocnictwo ministrowi innego państwa przy czym
reprezentować można tylko jedno państwo dodatkowo (np. gdy minister polski da pełnomocnictwo
ministrowi czeskiemu  ten czeski już więcej nikogo  poza Czechami i Polską  nie może reprezentować.
Konfiguracje rady mogą być bardzo różne  w zależności od resortu. W latach 90 było 22 składy RUE ale
od 2002 roku od reformy Sewilskiej w której nastąpiło ograniczenie i obecnie jest 9 +1 (ogólna)konfiguracji
Rady. Traktat lizboński zostawił tę kwestie otwartą , chociaż reguluje tylko 2 składy:
najważniejsza jest :
Rada do spraw ogólnych  zapewnia spójność wszystkich pozostałych składów RUE.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
51
Rada do spraw stosunków zewnętrznych  składająca się z ministrów spraw zagranicznych.
Zagranicznych opracowuje działania zewnętrzne Unii na podstawie strategicznych kierunków
określonych przez Radę Europejską oraz zapewnia spójność działań Unii
SÄ… jeszcze Rady do spraw Gospodarczych i Finansowych, do spraw zatrudnienia i in.
Mimo tych wszystkich różnych konfiguracji  jest to zawsze ta sama Rada Unii Europejskiej.
Art16.6. TUE- Rada zbiera się na posiedzenia w różnych składach, których wykaz przyjmowany jest zgodnie
z artykułem 236 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Rada do Spraw Ogólnych zapewnia spójność prac różnych składów Rady.
Przygotowuje posiedzenia Rady Europejskiej i zapewnia ich ciągłość, w powiązaniu z przewodniczącym Rady Europejskiej i
KomisjÄ….
Rada do Spraw Zagranicznych opracowuje działania zewnętrzne Unii na podstawie strategicznych kierunków określonych przez
Radę Europejską oraz zapewnia spójność działań Unii.
Obecnie z godnie z regulaminem wewnętrznym występują konfiguracje RUE:
Rada do spraw ogólnych ( sprawiedliwości i spraw wewnętrznych) (iha)
Rada ds. zagranicznych
Rada ds. ekonomicznych i finansowych(ekofin)
Rada ds. środowiska
Tryb działania Rady Unii Europejskiej
Rada spotyka się na posiedzeniach, a ilość tych posiedzeń jest różna  uzależniona od konfiguracji Rady.
Ministrowie Spraw Zagranicznych spotykajÄ… siÄ™ raz na miesiÄ…c. Posiedzenia Rady Unii Europejskiej sÄ…
niejawne.
Program prac Rady ustala prezydencja  obecnie prezydencja Rady Unii Europejskiej jest powiÄ…zana z
prezydencja Unii Europejskiej. Prezydencja zmienia się co 6 miesięcy.
Rada spotyka się w zależności od kwestii omawianych mogą być częstsze lub rzadsze.
Ogólna  1 raz w miesiącu
Zagraniczna  1raz w miesiÄ…cu
Ekofin  1 raz w miesiÄ…cu
Rada ds. konkurencyjności  5-6 spotkań na rok
Rada ds. środowiska  4 razy w roku
Kompetencje Rady Unii Europejskiej:
1. funkcja prawodawcza  Rada razem z PE jest głównym ośrodkiem stanowienia prawa
wspólnotowego;
2. funkcja budżetowa  Rada wspólnie z PE uchwala budżet Unii Europejskiej wieloletni oraz ten
roczny.
3. funkcja koordynacji  określanie polityki i koordynowanie polityki gospodarczej państw
członkowskich;
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
52
4. funkcja kreacyjna  powoływanie członków innych organów europejskich np. organów
doradczych:
komitetów ekonomiczno społecznego
komitetu regionów
powoływanie członków Trybunału Obrachunkowego
ustala zarobki przewodniczÄ…cego KUE
ustala zarobki członków KUE.
5. funkcja kontrolna  funkcjonuje na marginesie  kontrolowanie przestrzegania prawa UE przez
inne instytucje UE oraz państw członkowskich.
Rada Unii Europejskiej może składać skargi czyli ma czynną legitymacje procesowa przed TS)
przeciwko innym instytucjom i przeciwko państwom członkowskim do Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości;
6. funkcja zewnętrzna czyli że Rada Unii Europejskiej zawiera umowy międzynarodowe w imieniu
Wspólnot Europejskich.
Tryby podejmowania decyzji:
SÄ… 3 tryby podejmowania decyzji:
1. Jednomyślność- ten tryb stosuje się wówczas, gdy traktat tak stanowi.
2. większość kwalifikowana = nicejski tryb głosowania
3. zwykła większość
Wcześniej obowiązywała jednomyślność ale Traktat Lizboński postanawia że jest większość
kwalifikowana, tzw. nicejski system głosowania.
Większość zwykła obowiązuje w sprawach proceduralnych a także w sprawach regulaminu Rady.
Większość kwalifikowana  tu jest stosowane głosowanie ważone  jest pula 345 głosów i te głosy są
dzielone między państwa członkowskie. Każde państwo ma przydzieloną  na podstawie kryterium
demograficznego - określona liczbę głosów.
Niemcy, Francuzi, Włosi i Zjednoczone Królestwo po 29 głosów, Polska i Hiszpania po 27, - najmniej ma
Malta  3 głosy.
Taki system głosowania jest systemem nicejskim. Żeby podjąć jakąś decyzję musza być spełnione 2
obligatoryjne warunki:
1. za decyzją musi być 255 głosów czyli 73,9%.( czyli duże państwa UE nie są wstanie przegłosować
bez małych państw i odwrotnie małe bez dużych też nie )
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.
53
2. jeżeli decyzja zapada na wniosek Komisji Europejskiej  a 95 5 w radzie jest podejmowana na
wniosek.
Te głosy muszą pochodzić w większości z państw członkowskich, jeżeli decyzja nie jest
podejmowana na wniosek Komisji Europejskiej za decyzją musi się opowiedzieć 2/3 państw
członkowskich (jest to korzystne dla państw małych)
3. Fakultatywnym warunkiem jest: klauzula weryfikacji demograficznej  po przeprowadzeniu
głosowania, pod warunkiem spełnienia dwóch poprzednich warunków, każde państwo
członkowskie może zażądać sprawdzenia, czy głosy które zapadły za decyzją wynoszą łącznie 62%
, jeżeli nie osiągniętego tego progu głosowanie nie przynosi skutku , może nie być 62% ale nikt nie
zażąda sprawdzenia i głosowanie jest ważne (to jest korzystne dla państw najludniejszych)
Polska bardzo zabiegała o taki system głosowania w TL ze względu na korzystną liczbę głosów. Ale trzeba
pamiętać ,ze w praktyce działalności Rady Unii Europejskiej jednak rzadko decyzje podejmuje się poprzez
głosowanie 75-80% decyzji w RUE jest przeprowadzane w drodze milczącej zgody, ale gdy nie ma
milczącej zgody do system Nicejski jest korzystny. TL zmodyfikowała ten system ale Polska wywalczyła
sobie że ten tryb obowiązuje do 31.10.2014r.
Od 1.11.2014 roku w okresie przejściowym do 03/2017r. ten system nie będzie obowiązywał, ale jeżeli
którekolwiek z państw oświadczy ,ze decyzja ma być podjęta w trybie nicejskim to będzie ona tak podjęta.
Ten okres przejściowy Polska wywalczyła ze względu na głosowanie w 2014 roku nad budżetem na kolejne
lata, co dla polski będzie korzystne.
Wykład z 19.03.dalszego ciągu nie będzie , zakupiłam książkę.
Opracowane na podstawie wykładów przez Helena Hojda.