background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 

Tobiasz Budzyński 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Obsługiwanie 

maszyn 

urządzeń 

stosowanych 

w przetwórstwie spoŜywczym 827[01].Z1.01 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1

Recenzenci: 
mgr inŜ. Małgorzata Pucek 
dr inŜ. Kazimierz Witosław 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne:  
mgr Tobiasz Budzyński 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr Radosław Kacperczyk 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  827[01].Z1.01 
Obsługiwanie  maszyn  i  urządzeń  stosowanych  w  przetwórstwie  spoŜywczym”,  zawartego 
w programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń przemysłu spoŜywczego. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2

SPIS TREŚCI 

 
1.

 

Wprowadzenie 

2.

 

Wymagania wstępne 

3.

 

Cele kształcenia 

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć 

5.

 

Ćwiczenia 

12 

5.1.

 

System  zapewnienia  higieny  produkcji  Ŝywności  HACCP.  Przesyłanie 
i wytwarzanie energii cieplnej 

12 

5.1.1.  Ćwiczenia 

12 

5.2.

 

Silniki spalinowe, pompy – właściwości, charakterystyka 

14 

5.2.1.  Ćwiczenia 

14 

5.3.

 

Urządzenia 

kotłowe, 

spręŜarki, 

wentylatory 

– 

właściwości, 

charakterystyka 

18 

5.3.1.  Ćwiczenia 

18 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

21 

7.

 

Literatura 

37 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3

 

1.

 

WPROWADZENIE

 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

 

operator maszyn i urządzeń przemysłu 

spoŜywczego. 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika, 

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania- 
-uczenia się oraz środkami dydaktycznymi, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

 

literaturę uzupełniającą. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  aktywizujących  metod  nauczania.  Formy  organizacyjne  pracy 
uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od  samodzielnej  pracy  uczniów  do  pracy 
zespołowej.  Jako  pomoc  w  realizacji  jednostki  modułowej  dla  uczniów  przeznaczony  jest 
Poradnik  dla  ucznia.  Nauczyciel  powinien  ukierunkować  uczniów  na  właściwe  korzystanie 
z poradnika  do  nich  adresowanego.  Podczas  realizacji  poszczególnych  rozdziałów 
wskazanym jest zwrócenie uwagi na następujące elementy: 

 

materiał nauczania w miarę moŜliwości uczniowie powinni przeanalizować samodzielnie. 
Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  waŜnej  umiejętności,  jaką 
uczniowie powinni bezwzględnie posiadać czytanie tekstu ze zrozumieniem, 

 

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny  i  czy 
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić 
uczniom  samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów, 
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, 
poniewaŜ  nauczyciel  sterując  dyskusją  moŜe  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz 
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości, 

 

ć

wiczenia  spełniają  dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu 

materiału.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę 
teoretyczną  oraz  opanować  nowe  umiejętności.  Przedstawiono  dosyć  obszerną 
propozycję  ćwiczeń  wraz  ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia, 
uwzględniając  róŜne  moŜliwości  ich  realizacji  w  szkole.  Prowadzący  moŜe  równieŜ 
zrealizować ćwiczenia, które sam opracował, 

 

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału zadaniem uczniów jest udzielenie 
odpowiedzi  na  pytania  w  nim  zawarte.  Uczeń  powinien  samodzielnie  czytając 
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego 
zakresu materiału. JeŜeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień 
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia  
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania. 
W tym  miejscu  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy  nauczyciela, 
sposobu  prowadzenia  zajęć  zaleŜy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń  nie 
zainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w pełni 
umiejętności  załoŜonych  w  jednostce  modułowej.  NaleŜy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak 
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania 
rozdziału moŜe stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4

ucznia  z  tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać 
uwagę  na  predyspozycje  ucznia,  ocenić,  czy  uczeń  ma  większe  uzdolnienia  manualne, 
czy moŜe lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych, 

 

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu 
całej  jednostki  modułowej  i  naleŜy  je  wykorzystać  do  oceny  uczniów,  a  wyniki 
osiągnięte  przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej 
nauczyciela  realizującego  tę  jednostkę  modułową.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano 
określoną  liczbę  moŜliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa 
uzaleŜniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel moŜe zastosować test według 
własnego  projektu  oraz  zaproponować  własną  skalę  ocen.  NaleŜy  pamiętać,  Ŝeby  tak 
przeprowadzić  proces  oceniania  ucznia,  aby  umoŜliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie 
swoich umiejętności. 
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

 

dyskusja w grupach, 

 

projekty, 

 

tekst przewodni, 

 

ć

wiczenia, 

 

pogadanka heurystyczna. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

5

 

– 

 

 

 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

827[01].Z1 

Eksploatacja maszyn i urządzeń stosowanych  

w przetwórstwie spoŜywczym 

827[01].Z1.01 

Obsługiwanie maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie spoŜywczym 

827[01].Z1.02 

UŜytkowanie instalacji 

technicznych 

827[01].Z1.03 

Obsługiwanie urządzeń 

chłodniczych i aparatury 

kontrolno-pomiarowej 

827[01].Z1.04 

Stosowanie środków 

transportu w przemyśle 

spoŜywczym 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

6

2.

 

WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

przestrzegać przepisów

 

bhp, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, 

 

posługiwać się instrukcjami i dokumentacją techniczną, 

 

posługiwać się podstawowymi jednostkami miar i wag, 

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami i wielkościami fizycznymi, 

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

 

obsługiwać komputer, 

 

współpracować w grupie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

7

3.

 

CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

sklasyfikować maszyny i urządzenia ogólnego stosowania, 

 

wyjaśnić działanie maszyn spręŜających: wentylatory, dmuchawy, spręŜarki, 

 

określić zasadę działania wentylatorów, 

 

wyjaśnić róŜnice występujące w budowie pomp wirowych i tłokowych, 

 

wyjaśnić zasady działania silników spalinowych, 

 

rozróŜnić rodzaje urządzeń kotłowych i ich armaturę, 

 

określić sposoby przesyłania energii cieplnej i ich zastosowania, 

 

wskazać  niebezpieczeństwa  związane  z  działaniem  i  obsługą  parowych  instalacji 
energetycznych, 

 

zastosować  zasady  tworzenia  i  funkcjonowania  zakładowego  systemu  zapewnienia 
higieny produkcji (HACCP), 

 

zastosować sprzęt do utrzymania czystości maszyn i urządzeń produkcyjnych, 

 

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn i urządzeń 
ogólnego zastosowania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

8

 

4.

 

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca  

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Operator  maszyn  i  urządzeń  przemysłu  spoŜywczego 
827[01] 

Moduł: 

Eksploatacja 

maszyn 

urządzeń 

stosowanych  

w przetwórstwie spoŜywczym 827[01].Z1

 

Jednostka modułowa: 

Obsługiwanie 

maszyn 

urządzeń 

stosowanych 

w przetwórstwie spoŜywczym 827[01].Z1.01 

Temat: Pompy wirowe krętne zastosowanie i właściwości. 

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności z zakresu charakterystyki pomp oraz zastosowania 

pomp wirowych krętnych. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

zdefiniować pompy wirowe krętne, 

 

rozróŜnić rodzaje pomp wirowych krętnych, 

 

scharakteryzować pompy wirowe krętne, 

 

określić zastosowanie pomp wirowych krętnych, 

 

scharakteryzować pompy odśrodkowe, 

 

określić zastosowanie pomp odśrodkowe, 

 

scharakteryzować pompy helikoidalne, 

 

określić zastosowanie pomp helikoidalne, 

 

scharakteryzować pompy diagonalne, 

 

określić zastosowanie pomp diagonalne, 

 

scharakteryzować pompy śmigłowe, 

 

określić zastosowanie pomp śmigłowe, 

 

scharakteryzować pompy odwracalne, 

 

określić zastosowanie pomp odwracalne. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

wykład konwersatoryjny, 

 

pokaz, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ć

wiczenia. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

grupowa. 

 
Czas: 2 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

plansze dydaktyczne, 

 

tablice poglądowe, 

 

modele pomp wirowych krętnych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

9

Przebieg zajęć: 
1.  Wprowadzenie. 
2.  Przedstawienie celów zajęć. 
3.  Realizacja tematu: 

 

nauczyciel przedstawia oraz omawia podstawowe zagadnienia związane z pompami 
wirowymi krętnymi, 

 

nauczyciel  dzieli  grupę  na  dwuosobowe  zespoły.  Nauczyciel  podaje  zadanie  do 
wykonania przez kaŜdy z zespołów. KaŜdy zespół określa tok postępowania podczas 
wykonywania ćwiczenia, 

 

zespoły wykonują ćwiczenie polegające na przedstawieniu w postaci tabeli rodzajów 
pomp krętnch, 

 

zespoły  opisują  poszczególne  właściwości,  dokonują  ich  oceny  pod  względem 
zastosowania, oraz podają przypadki ich zastosowania, 

 

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy. 

4.  Po wykonanym zadaniu uczniowie porządkują swoje stanowiska pracy. 
5.  Przeprowadzenie  dyskusji  na  temat  wykonywanych  ćwiczeń,  trudności  i  ewentualnie 

popełnianych błędów. 

 
Zakończenie zajęć 

Podanie tematu następnych zajęć. 

 
Praca domowa 

Zapoznaj się z materiałem nauczania, który będzie realizowany na następnych zajęciach. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

Przeprowadzenie  anonimowej  ankiety  ewaluacyjnej  dotyczącej  sposobu  prowadzenia 
zajęć, trudności podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10

Scenariusz zajęć 2  

 
Osoba prowadząca  

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Operator  maszyn  i  urządzeń  przemysłu  spoŜywczego 
827[01] 

Moduł: 

Eksploatacja 

maszyn 

urządzeń 

stosowanych  

w przetwórstwie spoŜywczym 827[01].Z1

 

Jednostka modułowa: 

Obsługiwanie 

maszyn 

urządzeń 

stosowanych 

w przetwórstwie spoŜywczym 827[01].Z1.01 

Temat: Kotły parowe – zastosowanie i właściwości. 

Cel ogólny: ukształtowanie umiejętności z zakresu charakterystyki oraz zastosowania kotłów 

parowych. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

zdefiniować kotły parowe, 

 

określić budowę kotłów parowych, 

 

rozróŜnić rodzaje kotłów, 

 

scharakteryzować kotły parowe, 

 

określić zastosowanie kotłów parowych, 

 

sklasyfikować kotły parowe pod względem róŜnych kryteriów. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

 

wykład konwersatoryjny, 

 

pokaz, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ć

wiczenia. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

grupowa. 

 
Czas: 2 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

plansze dydaktyczne, 

 

tablice poglądowe, 

 

stanowisko z dostępem do Internetu. 

 
Przebieg zajęć: 
1.  Wprowadzenie 
2.  Przedstawienie celów zajęć. 
3.  Realizacja tematu: 

 

nauczyciel  przedstawia  oraz  omawia  podstawowe  zagadnienia  związane  z  kotłami 
parowymi, 

 

nauczyciel  dzieli  grupę  na  dwuosobowe  zespoły.  Nauczyciel  podaje  zadanie  do 
wykonania przez kaŜdy z zespołów. KaŜdy zespół określa tok postępowania podczas 
wykonywania ćwiczenia, 

 

zespoły wykonują ćwiczenie polegające na przedstawieniu w postaci tabeli rodzajów 
kotłów parowych uwzględniając róŜne kryteria, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11

 

zespoły  opisują  poszczególne  właściwości  kotłów,  dokonują  ich  oceny  oraz  podają 
przypadki ich zastosowania, 

 

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy. 

4.  Po wykonanym zadaniu uczniowie porządkują swoje stanowiska pracy. 
5.  Przeprowadzenie  dyskusji  na  temat  wykonywanych  ćwiczeń,  trudności  i  ewentualnie 

popełnianych błędów. 

 
Zakończenie zajęć 

Podanie tematu następnych zajęć. 

 
Praca domowa 

Zapoznaj się z materiałem nauczania, który będzie realizowany na następnych zajęciach. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

Ewaluacja poprzez uzyskanie informacji zwrotnej podczas dyskusji podsumowującej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12

5.  ĆWICZENIA

 

 

5.1. 

System  zapewnienia  higieny  produkcji  Ŝywności  HACCP. 
Przesyłanie i wytwarzanie energii cieplnej

 

 

5.1.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dobierz  maszyny  i  urządzenia  zapewniające  utrzymanie  czystości  na  hali  produkcyjnej 

przedsiębiorstwa  zajmującego  się  produkcją  makaronów,  na  kaŜdym  z  etapów  jego 
wytwarzania. Etapy występujące w trakcie jego produkcji to: 

 

przygotowanie surowców – obejmuje między innymi operacje: przygotowania mieszanek 
mąki, przesiewanie, podgrzewanie wody, przygotowanie masy jajowej, 

 

wytworzenie ciasta makaronowego, 

 

formowanie, 

 

suszenie makaronu. 

 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  wykładem  wprowadzającym.  NaleŜy  uczniom 

przedstawić  przykładowe  urządzenia  słuŜące  do  utrzymania  czystości  na  hali  produkcyjnej. 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni 
fragment  rozdziału  Materiał  nauczania.  Nauczyciel  dzieli  uczniów  na  grupy  2 osobowe. 
Uczniowie  posługując  się  dostępnymi  środkami  dydaktycznymi  dobierają  maszyny 
i urządzenia  zapewniające  utrzymanie  czystości  na  hali  produkcyjnej  w  trakcie  kaŜdego 
z etapów  występującego  podczas  produkcji  makaronu.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczenia 
uczniowie  mogą  korzystać  z  Internetu.  W trakcie  ćwiczenia  nauczyciel  obserwuje  pracę 
uczniów,  w razie  potrzeby  udziela  im  wskazówek.  Nauczyciel  prowokuje  dyskusję  na  temat 
przeprowadzonego ćwiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia, 

2)

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy, 

3)

 

zaplanować tok postępowania, 

4)

 

dobrać  maszyny  i  urządzenia  zapewniające  utrzymanie  czystości  na  hali  produkcyjnej 
przedsiębiorstwa zajmującego się produkcją makaronów, 

5)

 

uzasadnić konieczność i potrzebę zastosowania wybranych urządzeń, 

6)

 

przeprowadzić analizę ćwiczenia, 

7)

 

zaprezentować pracę na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

wykład, 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, 

 

przybory do pisania, linijka, ołówek, 

 

stanowisko z dostępem do Internetu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13

Ćwiczenie 2 

Przedstaw  w  postaci  tabeli  zasady,  jakie  występują  w  systemie  HACCP.  Na  podstawie 

tych  zasad,  opracuj  system  zapewnienia  higieny  produkcji  Ŝywności  dla  dowolnego 
przedsiębiorstwa zajmującego się przetwórstwem spoŜywczym. 

 
Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  wykładem  wprowadzającym.  NaleŜy  uczniom 

uzmysłowić  załoŜenia  systemu  HACCP.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia 
uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał  nauczania. 
Nauczyciel  dzieli  uczniów  na  grupy  2 osobowe.  Uczniowie  posługując  się  dostępnymi 
ś

rodkami  dydaktycznymi  opracowują  w  postaci  tabeli  zasady  występujące  w  systemie 

HACCP. Na podstawie tych zasad zespoły opracowują system zapewnienia higieny produkcji 
dla  dowolnego  przedsiębiorstwa  zajmującego  się  przetwórstwem  spoŜywczym.  W  trakcie 
wykonywania  ćwiczenia  uczniowie  mogą  korzystać  z  Internetu.  W trakcie  ćwiczenia 
nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  w razie  potrzeby  udziela  im  wskazówek.  Nauczyciel 
prowokuje dyskusję na temat przeprowadzonego ćwiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia, 

2)

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy, 

3)

 

zaplanować tok postępowania, 

4)

 

przedstawić zasady jakie występują w systemie HACCP, 

5)

 

opracować  system  zapewnienia  higieny  produkcji  Ŝywności  dla  dowolnego 
przedsiębiorstwa zajmującego się przetwórstwem spoŜywczym, 

6)

 

przeprowadzić analizę ćwiczenia, 

7)

 

zaprezentować pracę na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

wykład, 

 

ć

wiczenie, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, 

 

przybory do pisania, linijka, ołówek, 

 

stanowisko z dostępem do Internetu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14

5.2. 

Silniki spalinowe, pompy – właściwości, charakterystyka

 

 

5.2.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przedstaw w postaci tabeli charakterystykę porównawczą silników z zapłonem iskrowym 

i zapłonem samoczynnym. Podaj przykłady maszyn, urządzeń, pojazdów, w których znalazły 
zastosowanie powyŜsze rodzaje silników. 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  wykładem  wprowadzającym.  NaleŜy  uczniom 

przedstawić  cechy  charakterystyczne  silników  z  zapłonem  iskrowym  i  samoczynnym.  Przed 
przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment 
rozdziału  Materiał  nauczania.  Nauczyciel  dzieli  uczniów  na  grupy  2 osobowe.  Uczniowie 
posługując  się  dostępnymi  środkami  dydaktycznymi  przedstawiają  w  tabeli  charakterystykę 
porównawczą silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym, oraz podają przykłady takich 
urządzeń.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczenia  uczniowie  mogą  korzystać  z  Internetu. 
W trakcie  ćwiczenia  nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  w razie  potrzeby  udziela  im 
wskazówek. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia, 

2)

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy, 

3)

 

zaplanować tok postępowania, 

4)

 

przedstawić  w  postaci  tabeli  charakterystykę  porównawczą  silników  z  zapłonem 
iskrowym i zapłonem samoczynnym, 

5)

 

scharakteryzować  przykłady  zastosowania  tych  silników  w  pojazdach,  maszynach, 
urządzeniach, 

6)

 

przeprowadzić analizę ćwiczenia, 

7)

 

zaprezentować pracę na forum grupy. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

wykład, 

 

ć

wiczenie, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna. 
 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, 

 

przybory do pisania, linijka, ołówek, 

 

stanowisko z dostępem do Internetu. 

 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15

Ćwiczenie 2 

Przedstaw  parametry  pracy  silników  spalinowych.  Podaj  ich  definicje,  oraz  określ 

znaczenie kaŜdego z nich. 

 
Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  wykładem  wprowadzającym.  NaleŜy  uczniom 

przedstawić  przykładowe  parametry  silników  spalinowych.  Przed  przystąpieniem  do 
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał 
nauczania.  Uczniowie  posługując  się  dostępnymi  środkami  dydaktycznymi  określają 
parametry pracy silników spalinowych. Następnie uczniowie przedstawiają definicje kaŜdego 
z  parametrów  oraz  określają  znaczenie  kaŜdego  z  nich.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczenia 
uczniowie  mogą  korzystać  z  Internetu.  W trakcie  ćwiczenia  nauczyciel  obserwuje  pracę 
uczniów,  w razie  potrzeby  udziela  im  wskazówek.  Nauczyciel  prowokuje  dyskusję  na  temat 
wykonanego ćwiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia, 

2)

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy, 

3)

 

zaplanować tok postępowania, 

4)

 

przedstawić parametry pracy silników spalinowych oraz podać ich definicje, 

5)

 

określić znaczenie kaŜdego z parametrów, 

6)

 

przeprowadzić analizę ćwiczenia, 

7)

 

zaprezentować pracę na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

wykład, 

 

ć

wiczenie, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, 

 

przybory do pisania, linijka, ołówek, 

 

stanowisko z dostępem do Internetu. 

 
Ćwiczenie 3 

Dokonaj  analizy  budowy  pomp  wirowych  krętnych.  W  postaci  tabeli  przedstaw 

podobieństwa  oraz  róŜnice  występujące  pomiędzy  poszczególnymi  rodzajami.  Określ 
zastosowanie kaŜdego z rodzajów pomp. 

 
Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  wykładem  wprowadzającym.  NaleŜy  uczniom 

przedstawić  klasyfikację  pomp  wirowych  krętnych  oraz  ich  przykładową  budowę.  Przed 
przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment 
rozdziału  Materiał  nauczania.  Nauczyciel  dzieli  uczniów  na  grupy  2 osobowe.  Uczniowie 
posługując  się  dostępnymi  środkami  dydaktycznymi  dokonują  analizy  budowy  pomp 
wirowych  krętnych.  Zespoły  przedstawiają  w  formie  tabeli  podobieństwa  oraz  róŜnice 
występujące  pomiędzy  poszczególnymi  rodzajami  pomp  wirowych  krętnych.  W  trakcie 
wykonywania  ćwiczenia  uczniowie  mogą  korzystać  z  Internetu.  W trakcie  ćwiczenia 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16

nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  w razie  potrzeby  udziela  im  wskazówek.  Nauczyciel 
prowokuje dyskusję na temat wykonanego ćwiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia, 

2)

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy, 

3)

 

zaplanować tok postępowania, 

4)

 

przeanalizować  budowę  pomp  wirowych  krętnych.  Wyniki  przedstawić  w  tabeli 
określając róŜnice oraz podobieństwa występujące pomiędzy nimi, 

5)

 

scharakteryzować  przykłady  zastosowania  poszczególnych  rodzajów  pomp  wirowych 
krętych, 

6)

 

przeprowadzić analizę ćwiczenia, 

7)

 

zaprezentować pracę na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

wykład, 

 

ć

wiczenie, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, 

 

przybory do pisania, linijka, ołówek, 

 

stanowisko z dostępem do Internetu. 

 
Ćwiczenie 4 

Dokonaj  analizy  budowy  pomp  wirowych  krąŜeniowych.  W  postaci  tabeli  przedstaw 

podobieństwa  oraz  róŜnice  występujące  pomiędzy  poszczególnymi  rodzajami.  Określ 
zastosowanie kaŜdego z rodzajów pomp. 

 
Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim  wykładem  wprowadzającym.  NaleŜy  uczniom 

przedstawić klasyfikację pomp wirowych krąŜeniowych oraz ich przykładową budowę. Przed 
przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment 
rozdziału  Materiał  nauczania.  Nauczyciel  dzieli  uczniów  na  grupy  2 osobowe.  Uczniowie 
posługując  się  dostępnymi  środkami  dydaktycznymi  dokonują  analizy  budowy  pomp 
wirowych  krąŜeniowych.  Zespoły  przedstawiają  w  formie  tabeli  podobieństwa  oraz  róŜnice 
występujące pomiędzy poszczególnymi rodzajami pomp wirowych krąŜeniowych. W trakcie 
wykonywania  ćwiczenia  uczniowie  mogą  korzystać  z  Internetu.  W  trakcie  ćwiczenia 
nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  w razie  potrzeby  udziela  im  wskazówek.  Nauczyciel 
prowokuje dyskusję na temat wykonanego ćwiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia, 

2)

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy, 

3)

 

zaplanować tok postępowania, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17

4)

 

przeanalizować  budowę  pomp  wirowych  krąŜeniowych.  Wyniki  przedstawić  w  tabeli 
określając róŜnice oraz podobieństwa występujące pomiędzy nimi, 

5)

 

scharakteryzować  przykłady  zastosowania  poszczególnych  rodzajów  pomp  wirowych 
krętych, 

6)

 

przeprowadzić analizę ćwiczenia, 

7)

 

zaprezentować pracę na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

wykład, 

 

ć

wiczenie, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, 

 

przybory do pisania, linijka, ołówek, 

 

stanowisko z dostępem do Internetu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18

5.3.  Urządzenia  kotłowe,  spręŜarki,  wentylatory  –  właściwości, 

charakterystyka

 

 

5.3.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj  analizy  budowy  i  właściwości  kotła  fluidalnego.  Przedstaw  zasadę  działania 

takiego  kotła.  Określ  cechy  charakterystyczne  tych  urządzeń  oraz  dokonaj  oceny  ich 
przydatności w małych i średnich przedsiębiorstwach przetwórstwa spoŜywczego. 

 
Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim  wykładem  wprowadzającym.  NaleŜy  uczniom 

przedstawić podstawowe wiadomości dotyczące kotłów fluidalnych. Przed przystąpieniem do 
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał 
nauczania.  Nauczyciel  dzieli  uczniów  na  grupy  2 osobowe.  Uczniowie  posługując  się 
dostępnymi środkami dydaktycznymi przedstawiają oraz analizują budowę kotła fluidalnego. 
Następnie  zespoły  dokonują  oceny  przydatności  kotłów  fluidalnych  w  małych  i  średnich 
przedsiębiorstwach.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczenia  uczniowie  mogą  korzystać 
z Internetu.  W trakcie  ćwiczenia  nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  w razie  potrzeby 
udziela  im  wskazówek.  Nauczyciel  prowokuje  dyskusję  na  temat  przeprowadzonego 
ć

wiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia, 

2)

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy, 

3)

 

zaplanować tok postępowania, 

4)

 

dokonać analizy budowy i właściwości kotła fluidalnego, 

5)

 

opisać  zasadę  działania  kotła  fluidalnego.  Przedstawić  w  tabeli  cechy  charakterystyczne 
tych urządzeń, 

6)

 

określić  ich  przydatność  w  przemyśle  spoŜywczym  na  przykładzie  ich  stosowania 
w małych i średnich przedsiębiorstwach, 

7)

 

przeprowadzić analizę ćwiczenia, 

8)

 

zaprezentować pracę na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

wykład, 

 

ć

wiczenie, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, 

 

przybory do pisania, linijka, ołówek, 

 

stanowisko z dostępem do Internetu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19

Ćwiczenie 2 

Dokonaj analizy budowy i właściwości spręŜarek tłokowych. Przedstaw zasadę działania 

tego  typu  urządzeń.  Określ  cechy  charakterystyczne  tych  urządzeń  oraz  dokonaj  oceny  ich 
przydatności w małych i średnich przedsiębiorstwach przetwórstwa spoŜywczego. 

 
Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim  wykładem  wprowadzającym.  NaleŜy  uczniom 

przedstawić podstawowe wiadomości na temat spręŜarek tłokowych. Przed przystąpieniem do 
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał 
nauczania.  Nauczyciel  dzieli  uczniów  na  grupy  2 osobowe.  Uczniowie  posługując  się 
dostępnymi  środkami  dydaktycznymi  przeprowadzają  analizę  budowy  oraz  właściwości 
spręŜarek  tłokowych,  określając  ich  przydatność  oraz  cechy  charakterystyczne.  W  trakcie 
wykonywania  ćwiczenia  uczniowie  mogą  korzystać  z  Internetu.  W trakcie  ćwiczenia 
nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  w razie  potrzeby  udziela  im  wskazówek.  Nauczyciel 
prowokuje dyskusję na temat przeprowadzonego ćwiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia, 

2)

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy, 

3)

 

zaplanować tok postępowania, 

4)

 

dokonać analizy budowy i właściwości spręŜarek tłokowych, 

5)

 

opisać  zasadę  działania  spręŜarek  tłokowych.  Przedstawić  w  tabeli  cechy 
charakterystyczne tych urządzeń, 

6)

 

określić  ich  przydatność  w  przemyśle  spoŜywczym  na  przykładzie  ich  stosowania 
w małych i średnich przedsiębiorstwach, 

7)

 

przeprowadzić analizę ćwiczenia, 

8)

 

zaprezentować pracę na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

wykład, 

 

ć

wiczenie, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, 

 

przybory do pisania, linijka, ołówek, 

 

stanowisko z dostępem do Internetu. 

 
Ćwiczenie 3 

Dokonaj  analizy  budowy  i  właściwości  wentylatorów  osiowych.  Przedstaw  zasadę 

działania  tego  typu  urządzeń.  Określ  cechy  charakterystyczne  tych  urządzeń  oraz  dokonaj 
oceny ich przydatności w małych i średnich przedsiębiorstwach przetwórstwa spoŜywczego. 

 
Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim  wykładem  wprowadzającym.  NaleŜy  uczniom 

przedstawić podstawowe wiadomości na temat wentylatorów osiowych. Przed przystąpieniem 
do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału 
Materiał  nauczania.  Nauczyciel  dzieli  uczniów  na  grupy  2 osobowe.  Uczniowie  posługując 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20

się  dostępnymi  środkami  dydaktycznymi  przeprowadzają  analizę  budowy  oraz  właściwości 
wentylatorów osiowych, określając ich przydatność oraz cechy charakterystyczne. W trakcie 
wykonywania  ćwiczenia  uczniowie  mogą  korzystać  z  Internetu.  W trakcie  ćwiczenia 
nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  w razie  potrzeby  udziela  im  wskazówek.  Nauczyciel 
prowokuje dyskusję na temat przeprowadzonego ćwiczenia. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia, 

2)

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy, 

3)

 

zaplanować tok postępowania, 

4)

 

dokonać analizy budowy i właściwości wentylatorów osiowych, 

5)

 

opisać  zasadę  działania  wentylatorów  osiowych.  Przedstawić  w  tabeli  cechy 
charakterystyczne tych urządzeń, 

6)

 

określić  ich  przydatność  w  przemyśle  spoŜywczym  na  przykładzie  ich  stosowania 
w małych i średnich przedsiębiorstwach, 

7)

 

przeprowadzić analizę ćwiczenia, 

8)

 

zaprezentować pracę na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

wykład, 

 

ć

wiczenie, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, 

 

przybory do pisania, linijka, ołówek, 

 

stanowisko z dostępem do Internetu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Obsługiwanie  maszyn 
i urządzeń stosowanych w przetwórstwie spoŜywczym” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 4, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 2, 3, 5, 8, 9 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,  

 

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,  

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi1. d, 2. d, 3. b, 4. b, 5. b, 6. d, 7. c, 8. b, 9. b, 10. d, 11. c
12. 
b, 13. d, 14. b, 15. b, 16. c, 17. b, 18. b, 19. c, 20. a. 

 

Plan testu 

 

Nr 
zad.

 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić działania wykonywane w punkcie CCP 

Scharakteryzować 

zjawiska 

występujące  

w wymianie energii cieplnej 

PP 

Scharakteryzować 

systemy 

utrzymywania 

czystości 

PP 

Określić rodzaje turbin parowych

 

Scharakteryzować 

rodzaje 

silników 

spalinowych 

PP 

Określić 

rodzaje 

tłokowych 

silników 

spalinowych 

Określić 

rodzaje 

suwów 

silnikach 

dwusuwowych 

Scharakteryzować rodzaje pomp 

PP 

Scharakteryzować rodzaje pomp 

PP 

10  Określić rodzaje pomp wirowych krąŜeniowych 

11 

Określić budowę pompy tłokowej dwustronnego 
działania 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22

12  Określić rodzaje pomp 

13  Określić rodzaje pomp 

14  Określić rodzaje kotłów 

15  Określić budowę kotła fluidalnego 

16  Określić rodzaje spręŜarek 

17  Określić rodzaj spręŜarki 

18  Określić budowę spręŜarki wirowej osiowej 

19  Określić rodzaje wentylatorów 

20 

Określić 

budowę 

wentylatora 

osiowego 

jednostopniowego 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia

 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 40 minut. 

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

Ustalenie  działań  koniecznych  do  wykonania  w  przypadku  przekroczenia  lub 
niedopełnienia zadanych parametrów w krytycznym punkcie kontroli systemu HACCP to 
cel zasady 
a)

 

analiza zagroŜeń oraz środków im zapobiegających. 

b)

 

ustalenie parametrów i limitów krytycznych. 

c)

 

ustalenie i wprowadzenie systemu monitorowania CCP. 

d)

 

działania korygujące. 

 
2.  Zjawisko zachodzące pomiędzy płynem a ścianką ciała stałego, w przypadku jeśli wzdłuŜ 

ś

cianki  przemieszcza  się  płyn  o  temperaturze  róŜnej  od  temperatury  ścianki,  to  między 

nimi zachodzi 
a)

 

przewodzenie ciepła. 

b)

 

unoszenie ciepła. 

c)

 

przenikanie ciepła. 

d)

 

przejmowanie ciepła. 

 

3.  Pochłaniacze  pyłu,  będący  niezaleŜnym  urządzeniem,  wykorzystywany  do  utrzymania 

czystości maszyn i urządzeń naleŜy do systemu 
a)

 

wewnętrznego. 

b)

 

zewnętrznego. 

c)

 

wewnętrznego i zewnętrznego. 

d)

 

Ŝ

adnego z powyŜszych. 

 
4.  Turbiny parowe naleŜą do 

a)

 

tłokowych silników parowych. 

b)

 

silników o spalaniu zewnętrznym. 

c)

 

silników o spalaniu wewnętrznym. 

d)

 

silników spalinowych turbinowych. 

 
5.  Silniki  wykorzystujące  wyłącznie  siłę  ciągu,  nie  pobierając  mocy  uŜytecznej  z wału 

silnika to 
a)

 

silniki spalinowe tłokowe. 

b)

 

silniki odrzutowe. 

c)

 

silniki spalinowe turbinowe. 

d)

 

tłokowe silniki parowe. 

 
6.  Tłokowe silniki spalinowe gaźnikowe i wtryskowe zaliczamy do 

a)

 

silników obrotowych o zapłonie samoczynnym. 

b)

 

silników obrotowych o zapłonie iskrowym. 

c)

 

silników suwowych o zapłonie samoczynnym. 

d)

 

silników suwowych o zapłonie iskrowym. 

 

7.  W silnikach dwusuwowych występują dwa suwy pracy. Są to 

a)

 

suw pracy i suw wylotu. 

b)

 

suw spręŜania i suw wylotu. 

c)

 

suw pracy i suw spręŜania. 

d)

 

suw ssania i suw wylotu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25

8.  Pompy  działające  na  zasadzie  przetłaczania  cieczy  z  przestrzeni  ssawnej  pompy  do 

tłocznej to pompy 
a)

 

wirowe. 

b)

 

wyporowe. 

c)

 

krętne. 

d)

 

diagonalne. 

 
9.  Pompy,  w  których  przepływ  cieczy  przez  wirnik  następuje  ukośnie  oraz  wyposaŜone  są 

one w bezłopatkową kierownicę oraz cylindryczny lub spiralny kanał zbiorczy to pompy 
a)

 

odśrodkowe. 

b)

 

helikoidalne. 

c)

 

diagonalne. 

d)

 

ś

migłowe. 

 

10.  Pompy wirowe krąŜeniowe to 

a)

 

pompy odwracalne, peryferalne, z kanałami bocznymi. 

b)

 

z pierścieniem wodnym, diagonalne, z kanałami bocznymi. 

c)

 

z pierścieniem wodnym, peryferalne, odśrodkowe. 

d)

 

z pierścieniem wodnym, peryferalne, z kanałami bocznymi. 

 
11.

 

Na  rysunku  przedstawiono  pompę  tłokową  dwustronnego  działania.  Oznaczenia  1,  2,  3 
oznaczają odpowiednio na rysunku 

 

a)

 

tłok, zawory tłoczne, zawory ssawne. 

b)

 

zawór ssawny, tłoki, zawory tłoczne. 

c)

 

tłok, zawory ssawne, zawory tłoczne. 

d)

 

zawór ssawny, zawory tłoczne, tłoki. 

 
12.  Wielotłoczkową  pompę  osiową  z  wychylną,  wirującą  tarczą  oporową  przedstawiono  na 

rysunku 

 

a)

 

c. 

b)

 

b. 

c)

 

a. 

d)

 

na Ŝadnym z nich. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26

13.  PoniŜszy rysunek przedstawia pompę 

 

a)

 

ś

migłową. 

b)

 

odśrodkową. 

c)

 

helikoidalną. 

d)

 

diagonalną. 

 
14.  Kotły, w których spaliny omywają z zewnątrz rury wypełnione wodą to kotły 

a)

 

płomieniówkowe. 

b)

 

opłomykowe. 

c)

 

konwekcyjne. 

d)

 

z obiegiem naturalnym. 

 
15.  Rysunek  przedstawia  schemat  budowy  kotła  fluidalnego.  Oznaczenia  1,  2,  3  oznaczają 

kolejno 

 

a)

 

1  –  rozdzielacz  powietrza,  2  poziom  warstwy  fluidalnej,  3  wymiennik  zanurzony 
w złoŜu. 

b)

 

1 – podajnik węgla, 2 rozdzielacz powietrza, 3 odprowadzenie popiołu. 

c)

 

1 – podajnik węgla, 2 wymiennik konwekcyjny, 3 wymiennik zanurzony w złoŜu. 

d)

 

1  –  rozdzielacz  powietrza  I,  2  rozdzielacz  powietrza  II,  3  wymiennik  zanurzony 
w złoŜu. 

 
16.  SpręŜarki diagonalne zaliczamy do spręŜarek 

a)

 

wyporowych. 

b)

 

rotacyjnych. 

c)

 

przepływowych. 

d)

 

osiowych. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27

17.

 

PoniŜszy rysunek przedstawia spręŜarkę 

 

a)

 

tłokową. 

b)

 

rotacyjną, krzywkową. 

c)

 

wirową, osiową. 

d)

 

wirową, promieniową. 

 
18.  PoniŜszy  rysunek  przedstawia  spręŜarkę  wirową,  osiową.  Oznaczenia  1,  2,  3,  4  kolejno 

oznaczają 

 

a)

 

1 – wał wirnika, 2 dyfuzor, 3 łopatki wirnika, 4 łopatki kierownicze. 

b)

 

1 – dyfuzor, 2 wał wirnika, 3 łopatki wirnika, 4 łopatki kierownicze. 

c)

 

1 – dyfuzor, 2 wał wirnika, 3 łopatki kierownicze, 4 łopatki wirnika. 

d)

 

1 – obudowa, 2 wał wirnika, 3 łopatki kierownicze, 4 łopatki wirnika. 

 
19.  Nadciśnienie od 3 do 15kPa osiągane jest przez wentylatory 

a)

 

niskopręŜne. 

b)

 

ś

redniopręŜne. 

c)

 

wysokopręŜne. 

d)

 

ultrapręŜne. 

 
20.  PoniŜszy rysunek przedstawia wentylator osiowy jednostopnowy. Oznaczenia 1, 2, 3, 4, 5 

kolejno oznaczają 

 

a)

 

1 – kadłub, 2 wirnik, 3 piasta wirnika, 4 kierownica, 5 dyfuzor. 

b)

 

1 – kadłub, 2 piasta wirnika, 3 wirnik, 4 dyfuzor, 5 kierownica. 

c)

 

1 – obudowa, 2 piasta wirnika, 3 wirnik, 4 kierownica, 5 dyfuzor. 

d)

 

1 – dyfuzor, 2 wirnik, 3 piasta wirnika, 4 kierownica, 5 kadłub. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko............................................................................... 
 

Obsługiwanie 

maszyn 

urządzeń  stosowanych  w  przetwórstwie 

spoŜywczym

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź.

 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29

Test 2 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej:  „Obsługiwanie  maszyn 
i urządzeń stosowanych w przetwórstwie spoŜywczym” 

Test składa się z20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 2, 3, 5, 9 są poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,  

 

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,  

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.  b,  2.  a,  3.  a,  4.  b,  5.a,  6.  c,  7.  b,  8.  a,  9.  a,  10.  a,  11.  c
12. 
a, 13. c, 14. a, 15. d, 16. a, 17. a, 18. b, 19. b, 20. d. 

 

Plan testu 

 

Nr 
zad.

 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Scharakteryzować 

działania 

wykonywane  

w punkcie CCP 

RozróŜnić  zjawiska  występujące  w  wymianie 
energii cieplnej 

PP 

Scharakteryzować systemy utrzymywania czystości 

PP 

Określić rodzaje silników cieplnych

 

Scharakteryzować rodzaje silników spalinowych 

PP 

Określić rodzaje tłokowych silników spalinowych 

Określić 

rodzaje 

suwów 

silnikach 

czterosuwowych 

Określić działanie silnika dwusuwowego 

Scharakteryzować rodzaje pomp 

PP 

10  Określić rodzaje pomp wirowych krętnych 

11  Określić budowę pompy tłokowej róŜnicowej 

12  Określić rodzaje pomp 

13  Określić rodzaje pomp 

14  Określić rodzaje kotłów 

15  Określić budowę kotła La Monta 

d

 

16  Określić rodzaje spręŜarek 

17  Określić rodzaj spręŜarki 

18  Określić budowę spręŜarki wirowej promieniowej 

19  Określić rodzaje wentylatorów 

20  Określić budowę wentylatora promieniowego 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia

 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 40 minut. 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

W  ramach  przeprowadzonej  analizy  zagroŜeń  i  określeniu  środków  zapobiegawczych 
ustalane są najwaŜniejsze punkty, elementy lub etapy. Jest to celem następującej zasady 
a)

 

analiza zagroŜeń oraz środków im zapobiegających. 

b)

 

określenie krytycznych punktów kontroli. 

c)

 

ustalenie i wprowadzenie systemu monitorowania CCP. 

d)

 

działania korygujące. 

 
2.  Zjawisko  polegające  na  przekazywaniu  energii  kinetycznej  pomiędzy  cząsteczkami 

jednego ciała, to 
a)

 

przewodzenie ciepła. 

b)

 

unoszenie ciepła. 

c)

 

przenikanie ciepła. 

d)

 

promieniowanie cieplne. 

 

3.  System  mycia  linii  produkcyjnej,  który  stanowi  element  wyposaŜenia  maszyn 

produkcyjnych,  wykorzystywany  do  utrzymania  czystości  maszyn  i  urządzeń  naleŜy  do 
systemu 
a)

 

wewnętrznego. 

b)

 

zewnętrznego. 

c)

 

wewnętrznego i zewnętrznego. 

d)

 

Ŝ

adnego z powyŜszych. 

 
4.  Tłokowe silniki parowe naleŜą do 

a)

 

tłokowych silników parowych. 

b)

 

silników o spalaniu zewnętrznym. 

c)

 

silników o spalaniu wewnętrznym. 

d)

 

silników spalinowych turbinowych. 

 
5.  Silniki  przetwarzające  energię  cieplną  otrzymaną  podczas  procesu  spalania  paliwa  na 

energię mechaniczną, przy czym przemiana ta zachodzi w przestrzeni roboczej silnika to 
a)

 

silniki spalinowe tłokowe. 

b)

 

silniki odrzutowe. 

c)

 

silniki spalinowe turbinowe. 

d)

 

tłokowe silniki parowe. 

 
6.  Tłokowe silniki spalinowe doładowane i niedoładowane zaliczamy do silników 

a)

 

obrotowych o zapłonie samoczynnym. 

b)

 

obrotowych o zapłonie iskrowym. 

c)

 

suwowych o zapłonie samoczynnym. 

d)

 

suwowych o zapłonie iskrowym. 

 

7.  W silnikach czterosuwowych występują cztery suwy pracy. Są to 

a)

 

suw wlotu, suw ssania, suw pracy i suw wylotu. 

b)

 

suw ssania, suw spręŜania, suw pracy i suw wylotu. 

c)

 

suw wlotu, suw spręŜania, suw pracy i suw wylotu. 

d)

 

suw ssania suw wlotu, suw pracy i suw wylotu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32

8.  Na rysunku przedstawiono schemat działania silnika dwusuwowego. Oznaczenia 1, 2, 3, 

to 

 

a)

 

1 – okno wlotowe, 2 – okno wylotowe, 3 – okno kanału przelotnego. 

b)

 

1 – okno wylotowe, 2 – okno wlotowe, 3 – okno kanału przelotnego. 

c)

 

1 – okno wlotowe, 2 – okno kanału przelotowego, 3 – okno wylotowe. 

d)

 

1  –  okno  kanału  przelotowego  I,  2  –  okno  wlotowo-wylotowe,  3  –  okno  kanału 
przelotnego II. 

 
9.  Pompy, w których wypływ cieczy z wirnika odbywa się promieniowo pod wpływem siły 

odśrodkowej oddziałującej na ciecz, to 
a)

 

pompy odśrodkowe. 

b)

 

pompy helikoidalne. 

c)

 

pompy diagonalne. 

d)

 

pompy śmigłowe. 

 

10.  Pompy wirowe krętne, to 

a)

 

pompy diagonalne, śmigłowe, odśrodkowe, odwracalne, helikoidalne. 

b)

 

pompy peryferyjne, diagonalne, śmigłowe, odśrodkowe, odwracalne. 

c)

 

pompy z pierścieniem wodnym, diagonalne, helikoidalne, odśrodkowe, odwracalne. 

d)

 

pompy peryferyjne, śmigłowe, odśrodkowe, odwracalne, z kanałami bocznymi. 

 
11.

 

Na  rysunku  przedstawiono  pompę  tłokową  róŜnicową.  Oznaczenia  1,  2,  3  oznaczają 
odpowiednio na rysunku 

 

a)

 

rurociąg ssawny, komora zaworowa, zawór tłoczący. 

b)

 

nurnik, rurociąg ssawny, zawór ssawny. 

c)

 

nurnik, komora zaworowa, zawór ssawny. 

d)

 

rurociąg ssawny, nurnik, zawór tłoczący. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33

12.  Wielotłoczkową pompę osiową z wychylną, nie  wirującą tarczą oporową przedstawiono 

na rysunku 

 

a)

 

c. 

b)

 

b. 

c)

 

a. 

d)

 

na Ŝadnym z nich. 

 
13.  PoniŜszy rysunek przedstawia pompę 

 

a)

 

ś

migłową. 

b)

 

odśrodkową. 

c)

 

helikoidalną. 

d)

 

diagonalną. 

 
14.  Kotły, w których spaliny płyną wewnątrz rur otoczonych wodą to 

a)

 

kotły płomieniówkowe. 

b)

 

kotły opłomykowe. 

c)

 

kotły konwekcyjne. 

d)

 

kotły z obiegiem naturalnym. 

 
15.  Rysunek  przedstawia  schemat  budowy  kotła  La  Monta.  Oznaczenia  1,  2,  3  oznaczają 

kolejno 

 

a)

 

1 – pompa przewałowa, 2 – walczak, 3 – podgrzewacz wody. 

b)

 

1 – walczak, 2 – pompa przewałowa, 3 – podgrzewacz wody. 

c)

 

1 – walczak, 2 – podgrzewacz wody, 3 – przegrzewacz pary. 

d)

 

1 – walczak, 2 – pompa przewałowa, 3 – rura parownika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34

16.  SpręŜarki membranowe zaliczamy do 

a)

 

spręŜarek wyporowych. 

b)

 

spręŜarek rotacyjnych. 

c)

 

spręŜarek przepływowych. 

d)

 

spręŜarek osiowych. 

17.

 

PoniŜszy rysunek przedstawia spręŜarkę 

 

a)

 

spręŜarkę tłokową. 

b)

 

spręŜarkę rotacyjną, krzywkową. 

c)

 

spręŜarkę wirową, osiową. 

d)

 

spręŜarkę wirową, promieniową. 

 
18.  PoniŜszy  rysunek  przedstawia  spręŜarkę  wirową,  promieniową.  Oznaczenia  1,  2,  3, 

kolejno oznaczają 

 

a)

 

1 – wał wirnika, 2 – dyfuzor, 3 – łopatki wirnika. 

b)

 

1 – dyfuzor, 2 – wał wirnika, 3 – łopatki wirnika. 

c)

 

1 – dyfuzor, 2 – wał wirnika, 3 – łopatki kierownicze. 

d)

 

1 – obudowa, 2 – wał wirnika, 3 – łopatki kierownicze. 

 
19.  Nadciśnienie od 1 do 3kPa osiągane jest przez wentylatory 

a)

 

niskopręŜne. 

b)

 

ś

redniopręŜne. 

c)

 

wysokopręŜne. 

d)

 

ultrapręŜne. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35

20.  PoniŜszy rysunek przedstawia wentylator promieniowy. Oznaczenia 1, 2, 3, 4, 5 kolejno 

oznaczają: 

 

a)

 

1 – wlot, 2 – obudowa spiralna, 3 – rama montaŜowa, 4 – wlot, 5 – silnik napędowy. 

b)

 

1  –  wirnik  promieniowy,  2  –  wlot,  3  –  obudowa  spiralna,  4  –  rama  montaŜowa,  
5 – silnik napędowy. 

c)

 

1  –  wlot,  2  –  wirnik  promieniowy,  3  –  rama  montaŜowa,  4  –  obudowa  spiralna,  
5 – silnik napędowy. 

d)

 

1  –  wlot,  2  –  wirnik  promieniowy,  3  –  obudowa  spiralna,  4  –  rama  montaŜowa,  
5 – silnik napędowy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko............................................................................... 
 

Obsługiwanie 

maszyn 

urządzeń  stosowanych  w  przetwórstwie 

spoŜywczym

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź.

 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37

7.  LITERATURA

 

 
1.

 

Kijowski J., Miller A., Pawlicki K., Szolc T.: Maszynoznawstwo, WSiP, Warszawa 1993 

2.

 

Jabłoński W., Płoszajski G.: Elektrotechnika z automatyka, WSiP, Warszawa 1996 

3.

 

Zając P., Kołodziejczyk L. M.: Silniki spalinowe, WSiP, Warszawa 2001 

 
Literatura metodyczna 
1.

 

Figurski J., Smela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym. 
Wydawnictwo ITeE, Radom 2001 

2.

 

Niemirko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999 

3.

 

Okoń  W.:  Wprowadzenie  do  dydaktyki  ogólnej.  Wydawnictwo  Akademickie  „śak”, 
Warszawa 2003 

4.

 

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000