„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Tobiasz Budzyński

Obsługiwanie

maszyn

i

urządzeń

stosowanych

w przetwórstwie spożywczym 827[01].Z1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Małgorzata Pucek
dr inż. Kazimierz Witosław



Opracowanie redakcyjne:
mgr Tobiasz Budzyński



Konsultacja:
mgr Radosław Kacperczyk







Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 827[01].Z1.01
„Obsługiwanie maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie spożywczym”, zawartego
w programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego.
























Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

6

3.

Cele kształcenia

7

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

8

5.

Ćwiczenia

12

5.1.

System zapewnienia higieny produkcji żywności HACCP. Przesyłanie
i wytwarzanie energii cieplnej

12

5.1.1. Ćwiczenia

12

5.2.

Silniki spalinowe, pompy – właściwości, charakterystyka

14

5.2.1. Ćwiczenia

14

5.3.

Urządzenia

kotłowe,

sprężarki,

wentylatory

–

właściwości,

charakterystyka

18

5.3.1. Ćwiczenia

18

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

21

7.

Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

operator maszyn i urządzeń przemysłu

spożywczego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
-uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. Formy organizacyjne pracy
uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy
zespołowej. Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest
Poradnik dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie
z poradnika do nich adresowanego. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów
wskazanym jest zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować samodzielnie.
Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej umiejętności, jaką
uczniowie powinni bezwzględnie posiadać czytanie tekstu ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

ć

wiczenia spełniają dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu

materiału. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Prowadzący może również
zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału zadaniem uczniów jest udzielenie
odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń nie
zainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

dyskusja w grupach,

−

projekty,

−

tekst przewodni,

−

ć

wiczenia,

−

pogadanka heurystyczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

–

Schemat układu jednostek modułowych

827[01].Z1

Eksploatacja maszyn i urządzeń stosowanych

w przetwórstwie spożywczym

827[01].Z1.01

Obsługiwanie maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie spożywczym

827[01].Z1.02

Użytkowanie instalacji

technicznych

827[01].Z1.03

Obsługiwanie urządzeń

chłodniczych i aparatury

kontrolno-pomiarowej

827[01].Z1.04

Stosowanie środków

transportu w przemyśle

spożywczym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

przestrzegać przepisów

bhp, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

−

posługiwać się instrukcjami i dokumentacją techniczną,

−

posługiwać się podstawowymi jednostkami miar i wag,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami i wielkościami fizycznymi,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

obsługiwać komputer,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

sklasyfikować maszyny i urządzenia ogólnego stosowania,

−

wyjaśnić działanie maszyn sprężających: wentylatory, dmuchawy, sprężarki,

−

określić zasadę działania wentylatorów,

−

wyjaśnić różnice występujące w budowie pomp wirowych i tłokowych,

−

wyjaśnić zasady działania silników spalinowych,

−

rozróżnić rodzaje urządzeń kotłowych i ich armaturę,

−

określić sposoby przesyłania energii cieplnej i ich zastosowania,

−

wskazać niebezpieczeństwa związane z działaniem i obsługą parowych instalacji
energetycznych,

−

zastosować zasady tworzenia i funkcjonowania zakładowego systemu zapewnienia
higieny produkcji (HACCP),

−

zastosować sprzęt do utrzymania czystości maszyn i urządzeń produkcyjnych,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi maszyn i urządzeń
ogólnego zastosowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4.

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego
827[01]

Moduł:

Eksploatacja

maszyn

i

urządzeń

stosowanych

w przetwórstwie spożywczym 827[01].Z1

Jednostka modułowa:

Obsługiwanie

maszyn

i

urządzeń

stosowanych

w przetwórstwie spożywczym 827[01].Z1.01

Temat: Pompy wirowe krętne zastosowanie i właściwości.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności z zakresu charakterystyki pomp oraz zastosowania

pomp wirowych krętnych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zdefiniować pompy wirowe krętne,

−

rozróżnić rodzaje pomp wirowych krętnych,

−

scharakteryzować pompy wirowe krętne,

−

określić zastosowanie pomp wirowych krętnych,

−

scharakteryzować pompy odśrodkowe,

−

określić zastosowanie pomp odśrodkowe,

−

scharakteryzować pompy helikoidalne,

−

określić zastosowanie pomp helikoidalne,

−

scharakteryzować pompy diagonalne,

−

określić zastosowanie pomp diagonalne,

−

scharakteryzować pompy śmigłowe,

−

określić zastosowanie pomp śmigłowe,

−

scharakteryzować pompy odwracalne,

−

określić zastosowanie pomp odwracalne.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład konwersatoryjny,

−

pokaz,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

ć

wiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne,

−

tablice poglądowe,

−

modele pomp wirowych krętnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Realizacja tematu:

−

nauczyciel przedstawia oraz omawia podstawowe zagadnienia związane z pompami
wirowymi krętnymi,

−

nauczyciel dzieli grupę na dwuosobowe zespoły. Nauczyciel podaje zadanie do
wykonania przez każdy z zespołów. Każdy zespół określa tok postępowania podczas
wykonywania ćwiczenia,

−

zespoły wykonują ćwiczenie polegające na przedstawieniu w postaci tabeli rodzajów
pomp krętnch,

−

zespoły opisują poszczególne właściwości, dokonują ich oceny pod względem
zastosowania, oraz podają przypadki ich zastosowania,

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy.

4. Po wykonanym zadaniu uczniowie porządkują swoje stanowiska pracy.
5. Przeprowadzenie dyskusji na temat wykonywanych ćwiczeń, trudności i ewentualnie

popełnianych błędów.

Zakończenie zajęć

Podanie tematu następnych zajęć.

Praca domowa

Zapoznaj się z materiałem nauczania, który będzie realizowany na następnych zajęciach.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

Przeprowadzenie anonimowej ankiety ewaluacyjnej dotyczącej sposobu prowadzenia
zajęć, trudności podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego
827[01]

Moduł:

Eksploatacja

maszyn

i

urządzeń

stosowanych

w przetwórstwie spożywczym 827[01].Z1

Jednostka modułowa:

Obsługiwanie

maszyn

i

urządzeń

stosowanych

w przetwórstwie spożywczym 827[01].Z1.01

Temat: Kotły parowe – zastosowanie i właściwości.

Cel ogólny: ukształtowanie umiejętności z zakresu charakterystyki oraz zastosowania kotłów

parowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zdefiniować kotły parowe,

−

określić budowę kotłów parowych,

−

rozróżnić rodzaje kotłów,

−

scharakteryzować kotły parowe,

−

określić zastosowanie kotłów parowych,

−

sklasyfikować kotły parowe pod względem różnych kryteriów.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład konwersatoryjny,

−

pokaz,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

ć

wiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne,

−

tablice poglądowe,

−

stanowisko z dostępem do Internetu.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Realizacja tematu:

−

nauczyciel przedstawia oraz omawia podstawowe zagadnienia związane z kotłami
parowymi,

−

nauczyciel dzieli grupę na dwuosobowe zespoły. Nauczyciel podaje zadanie do
wykonania przez każdy z zespołów. Każdy zespół określa tok postępowania podczas
wykonywania ćwiczenia,

−

zespoły wykonują ćwiczenie polegające na przedstawieniu w postaci tabeli rodzajów
kotłów parowych uwzględniając różne kryteria,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

−

zespoły opisują poszczególne właściwości kotłów, dokonują ich oceny oraz podają
przypadki ich zastosowania,

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy.

4. Po wykonanym zadaniu uczniowie porządkują swoje stanowiska pracy.
5. Przeprowadzenie dyskusji na temat wykonywanych ćwiczeń, trudności i ewentualnie

popełnianych błędów.

Zakończenie zajęć

Podanie tematu następnych zajęć.

Praca domowa

Zapoznaj się z materiałem nauczania, który będzie realizowany na następnych zajęciach.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

Ewaluacja poprzez uzyskanie informacji zwrotnej podczas dyskusji podsumowującej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1.

System zapewnienia higieny produkcji żywności HACCP.
Przesyłanie i wytwarzanie energii cieplnej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz maszyny i urządzenia zapewniające utrzymanie czystości na hali produkcyjnej

przedsiębiorstwa zajmującego się produkcją makaronów, na każdym z etapów jego
wytwarzania. Etapy występujące w trakcie jego produkcji to:

−

przygotowanie surowców – obejmuje między innymi operacje: przygotowania mieszanek
mąki, przesiewanie, podgrzewanie wody, przygotowanie masy jajowej,

−

wytworzenie ciasta makaronowego,

−

formowanie,

−

suszenie makaronu.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić przykładowe urządzenia służące do utrzymania czystości na hali produkcyjnej.
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe.
Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi dobierają maszyny
i urządzenia zapewniające utrzymanie czystości na hali produkcyjnej w trakcie każdego
z etapów występującego podczas produkcji makaronu. W trakcie wykonywania ćwiczenia
uczniowie mogą korzystać z Internetu. W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę
uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat
przeprowadzonego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

3)

zaplanować tok postępowania,

4)

dobrać maszyny i urządzenia zapewniające utrzymanie czystości na hali produkcyjnej
przedsiębiorstwa zajmującego się produkcją makaronów,

5)

uzasadnić konieczność i potrzebę zastosowania wybranych urządzeń,

6)

przeprowadzić analizę ćwiczenia,

7)

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania, linijka, ołówek,

−

stanowisko z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Ćwiczenie 2

Przedstaw w postaci tabeli zasady, jakie występują w systemie HACCP. Na podstawie

tych zasad, opracuj system zapewnienia higieny produkcji żywności dla dowolnego
przedsiębiorstwa zajmującego się przetwórstwem spożywczym.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

uzmysłowić założenia systemu HACCP. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia
uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania.
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując się dostępnymi
ś

rodkami dydaktycznymi opracowują w postaci tabeli zasady występujące w systemie

HACCP. Na podstawie tych zasad zespoły opracowują system zapewnienia higieny produkcji
dla dowolnego przedsiębiorstwa zajmującego się przetwórstwem spożywczym. W trakcie
wykonywania ćwiczenia uczniowie mogą korzystać z Internetu. W trakcie ćwiczenia
nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel
prowokuje dyskusję na temat przeprowadzonego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

3)

zaplanować tok postępowania,

4)

przedstawić zasady jakie występują w systemie HACCP,

5)

opracować system zapewnienia higieny produkcji żywności dla dowolnego
przedsiębiorstwa zajmującego się przetwórstwem spożywczym,

6)

przeprowadzić analizę ćwiczenia,

7)

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania, linijka, ołówek,

−

stanowisko z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2.

Silniki spalinowe, pompy – właściwości, charakterystyka

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw w postaci tabeli charakterystykę porównawczą silników z zapłonem iskrowym

i zapłonem samoczynnym. Podaj przykłady maszyn, urządzeń, pojazdów, w których znalazły
zastosowanie powyższe rodzaje silników.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić cechy charakterystyczne silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym. Przed
przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie
posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi przedstawiają w tabeli charakterystykę
porównawczą silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym, oraz podają przykłady takich
urządzeń. W trakcie wykonywania ćwiczenia uczniowie mogą korzystać z Internetu.
W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im
wskazówek.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

3)

zaplanować tok postępowania,

4)

przedstawić w postaci tabeli charakterystykę porównawczą silników z zapłonem
iskrowym i zapłonem samoczynnym,

5)

scharakteryzować przykłady zastosowania tych silników w pojazdach, maszynach,
urządzeniach,

6)

przeprowadzić analizę ćwiczenia,

7)

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania, linijka, ołówek,

−

stanowisko z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Ćwiczenie 2

Przedstaw parametry pracy silników spalinowych. Podaj ich definicje, oraz określ

znaczenie każdego z nich.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić przykładowe parametry silników spalinowych. Przed przystąpieniem do
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi określają
parametry pracy silników spalinowych. Następnie uczniowie przedstawiają definicje każdego
z parametrów oraz określają znaczenie każdego z nich. W trakcie wykonywania ćwiczenia
uczniowie mogą korzystać z Internetu. W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę
uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat
wykonanego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

3)

zaplanować tok postępowania,

4)

przedstawić parametry pracy silników spalinowych oraz podać ich definicje,

5)

określić znaczenie każdego z parametrów,

6)

przeprowadzić analizę ćwiczenia,

7)

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania, linijka, ołówek,

−

stanowisko z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy budowy pomp wirowych krętnych. W postaci tabeli przedstaw

podobieństwa oraz różnice występujące pomiędzy poszczególnymi rodzajami. Określ
zastosowanie każdego z rodzajów pomp.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić klasyfikację pomp wirowych krętnych oraz ich przykładową budowę. Przed
przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie
posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi dokonują analizy budowy pomp
wirowych krętnych. Zespoły przedstawiają w formie tabeli podobieństwa oraz różnice
występujące pomiędzy poszczególnymi rodzajami pomp wirowych krętnych. W trakcie
wykonywania ćwiczenia uczniowie mogą korzystać z Internetu. W trakcie ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel
prowokuje dyskusję na temat wykonanego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

3)

zaplanować tok postępowania,

4)

przeanalizować budowę pomp wirowych krętnych. Wyniki przedstawić w tabeli
określając różnice oraz podobieństwa występujące pomiędzy nimi,

5)

scharakteryzować przykłady zastosowania poszczególnych rodzajów pomp wirowych
krętych,

6)

przeprowadzić analizę ćwiczenia,

7)

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania, linijka, ołówek,

−

stanowisko z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 4

Dokonaj analizy budowy pomp wirowych krążeniowych. W postaci tabeli przedstaw

podobieństwa oraz różnice występujące pomiędzy poszczególnymi rodzajami. Określ
zastosowanie każdego z rodzajów pomp.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić klasyfikację pomp wirowych krążeniowych oraz ich przykładową budowę. Przed
przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie
posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi dokonują analizy budowy pomp
wirowych krążeniowych. Zespoły przedstawiają w formie tabeli podobieństwa oraz różnice
występujące pomiędzy poszczególnymi rodzajami pomp wirowych krążeniowych. W trakcie
wykonywania ćwiczenia uczniowie mogą korzystać z Internetu. W trakcie ćwiczenia
nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel
prowokuje dyskusję na temat wykonanego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

3)

zaplanować tok postępowania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

4)

przeanalizować budowę pomp wirowych krążeniowych. Wyniki przedstawić w tabeli
określając różnice oraz podobieństwa występujące pomiędzy nimi,

5)

scharakteryzować przykłady zastosowania poszczególnych rodzajów pomp wirowych
krętych,

6)

przeprowadzić analizę ćwiczenia,

7)

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania, linijka, ołówek,

−

stanowisko z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.3. Urządzenia kotłowe, sprężarki, wentylatory – właściwości,

charakterystyka

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy budowy i właściwości kotła fluidalnego. Przedstaw zasadę działania

takiego kotła. Określ cechy charakterystyczne tych urządzeń oraz dokonaj oceny ich
przydatności w małych i średnich przedsiębiorstwach przetwórstwa spożywczego.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić podstawowe wiadomości dotyczące kotłów fluidalnych. Przed przystąpieniem do
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując się
dostępnymi środkami dydaktycznymi przedstawiają oraz analizują budowę kotła fluidalnego.
Następnie zespoły dokonują oceny przydatności kotłów fluidalnych w małych i średnich
przedsiębiorstwach. W trakcie wykonywania ćwiczenia uczniowie mogą korzystać
z Internetu. W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby
udziela im wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat przeprowadzonego
ć

wiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

3)

zaplanować tok postępowania,

4)

dokonać analizy budowy i właściwości kotła fluidalnego,

5)

opisać zasadę działania kotła fluidalnego. Przedstawić w tabeli cechy charakterystyczne
tych urządzeń,

6)

określić ich przydatność w przemyśle spożywczym na przykładzie ich stosowania
w małych i średnich przedsiębiorstwach,

7)

przeprowadzić analizę ćwiczenia,

8)

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania, linijka, ołówek,

−

stanowisko z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy budowy i właściwości sprężarek tłokowych. Przedstaw zasadę działania

tego typu urządzeń. Określ cechy charakterystyczne tych urządzeń oraz dokonaj oceny ich
przydatności w małych i średnich przedsiębiorstwach przetwórstwa spożywczego.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić podstawowe wiadomości na temat sprężarek tłokowych. Przed przystąpieniem do
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał
nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując się
dostępnymi środkami dydaktycznymi przeprowadzają analizę budowy oraz właściwości
sprężarek tłokowych, określając ich przydatność oraz cechy charakterystyczne. W trakcie
wykonywania ćwiczenia uczniowie mogą korzystać z Internetu. W trakcie ćwiczenia
nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel
prowokuje dyskusję na temat przeprowadzonego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

3)

zaplanować tok postępowania,

4)

dokonać analizy budowy i właściwości sprężarek tłokowych,

5)

opisać zasadę działania sprężarek tłokowych. Przedstawić w tabeli cechy
charakterystyczne tych urządzeń,

6)

określić ich przydatność w przemyśle spożywczym na przykładzie ich stosowania
w małych i średnich przedsiębiorstwach,

7)

przeprowadzić analizę ćwiczenia,

8)

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania, linijka, ołówek,

−

stanowisko z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy budowy i właściwości wentylatorów osiowych. Przedstaw zasadę

działania tego typu urządzeń. Określ cechy charakterystyczne tych urządzeń oraz dokonaj
oceny ich przydatności w małych i średnich przedsiębiorstwach przetwórstwa spożywczego.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić podstawowe wiadomości na temat wentylatorów osiowych. Przed przystąpieniem
do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału
Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

się dostępnymi środkami dydaktycznymi przeprowadzają analizę budowy oraz właściwości
wentylatorów osiowych, określając ich przydatność oraz cechy charakterystyczne. W trakcie
wykonywania ćwiczenia uczniowie mogą korzystać z Internetu. W trakcie ćwiczenia
nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel
prowokuje dyskusję na temat przeprowadzonego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

3)

zaplanować tok postępowania,

4)

dokonać analizy budowy i właściwości wentylatorów osiowych,

5)

opisać zasadę działania wentylatorów osiowych. Przedstawić w tabeli cechy
charakterystyczne tych urządzeń,

6)

określić ich przydatność w przemyśle spożywczym na przykładzie ich stosowania
w małych i średnich przedsiębiorstwach,

7)

przeprowadzić analizę ćwiczenia,

8)

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania, linijka, ołówek,

−

stanowisko z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Obsługiwanie maszyn
i urządzeń stosowanych w przetwórstwie spożywczym”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 4, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 2, 3, 5, 8, 9 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. d, 3. b, 4. b, 5. b, 6. d, 7. c, 8. b, 9. b, 10. d, 11. c,
12. b, 13. d, 14. b, 15. b, 16. c, 17. b, 18. b, 19. c, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić działania wykonywane w punkcie CCP

B

P

d

2

Scharakteryzować

zjawiska

występujące

w wymianie energii cieplnej

C

PP

d

3

Scharakteryzować

systemy

utrzymywania

czystości

C

PP

b

4

Określić rodzaje turbin parowych

B

P

b

5

Scharakteryzować

rodzaje

silników

spalinowych

C

PP

b

6

Określić

rodzaje

tłokowych

silników

spalinowych

B

P

d

7

Określić

rodzaje

suwów

w

silnikach

dwusuwowych

B

P

c

8

Scharakteryzować rodzaje pomp

C

PP

b

9

Scharakteryzować rodzaje pomp

C

PP

b

10 Określić rodzaje pomp wirowych krążeniowych

B

P

d

11

Określić budowę pompy tłokowej dwustronnego
działania

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

12 Określić rodzaje pomp

B

P

b

13 Określić rodzaje pomp

B

P

d

14 Określić rodzaje kotłów

B

P

b

15 Określić budowę kotła fluidalnego

B

P

b

16 Określić rodzaje sprężarek

B

P

c

17 Określić rodzaj sprężarki

B

P

b

18 Określić budowę sprężarki wirowej osiowej

B

P

b

19 Określić rodzaje wentylatorów

B

P

c

20

Określić

budowę

wentylatora

osiowego

jednostopniowego

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Ustalenie działań koniecznych do wykonania w przypadku przekroczenia lub
niedopełnienia zadanych parametrów w krytycznym punkcie kontroli systemu HACCP to
cel zasady
a)

analiza zagrożeń oraz środków im zapobiegających.

b)

ustalenie parametrów i limitów krytycznych.

c)

ustalenie i wprowadzenie systemu monitorowania CCP.

d)

działania korygujące.

2. Zjawisko zachodzące pomiędzy płynem a ścianką ciała stałego, w przypadku jeśli wzdłuż

ś

cianki przemieszcza się płyn o temperaturze różnej od temperatury ścianki, to między

nimi zachodzi
a)

przewodzenie ciepła.

b)

unoszenie ciepła.

c)

przenikanie ciepła.

d)

przejmowanie ciepła.

3. Pochłaniacze pyłu, będący niezależnym urządzeniem, wykorzystywany do utrzymania

czystości maszyn i urządzeń należy do systemu
a)

wewnętrznego.

b)

zewnętrznego.

c)

wewnętrznego i zewnętrznego.

d)

ż

adnego z powyższych.

4. Turbiny parowe należą do

a)

tłokowych silników parowych.

b)

silników o spalaniu zewnętrznym.

c)

silników o spalaniu wewnętrznym.

d)

silników spalinowych turbinowych.

5. Silniki wykorzystujące wyłącznie siłę ciągu, nie pobierając mocy użytecznej z wału

silnika to
a)

silniki spalinowe tłokowe.

b)

silniki odrzutowe.

c)

silniki spalinowe turbinowe.

d)

tłokowe silniki parowe.

6. Tłokowe silniki spalinowe gaźnikowe i wtryskowe zaliczamy do

a)

silników obrotowych o zapłonie samoczynnym.

b)

silników obrotowych o zapłonie iskrowym.

c)

silników suwowych o zapłonie samoczynnym.

d)

silników suwowych o zapłonie iskrowym.

7. W silnikach dwusuwowych występują dwa suwy pracy. Są to

a)

suw pracy i suw wylotu.

b)

suw sprężania i suw wylotu.

c)

suw pracy i suw sprężania.

d)

suw ssania i suw wylotu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

8. Pompy działające na zasadzie przetłaczania cieczy z przestrzeni ssawnej pompy do

tłocznej to pompy
a)

wirowe.

b)

wyporowe.

c)

krętne.

d)

diagonalne.

9. Pompy, w których przepływ cieczy przez wirnik następuje ukośnie oraz wyposażone są

one w bezłopatkową kierownicę oraz cylindryczny lub spiralny kanał zbiorczy to pompy
a)

odśrodkowe.

b)

helikoidalne.

c)

diagonalne.

d)

ś

migłowe.

10. Pompy wirowe krążeniowe to

a)

pompy odwracalne, peryferalne, z kanałami bocznymi.

b)

z pierścieniem wodnym, diagonalne, z kanałami bocznymi.

c)

z pierścieniem wodnym, peryferalne, odśrodkowe.

d)

z pierścieniem wodnym, peryferalne, z kanałami bocznymi.

11.

Na rysunku przedstawiono pompę tłokową dwustronnego działania. Oznaczenia 1, 2, 3
oznaczają odpowiednio na rysunku

a)

tłok, zawory tłoczne, zawory ssawne.

b)

zawór ssawny, tłoki, zawory tłoczne.

c)

tłok, zawory ssawne, zawory tłoczne.

d)

zawór ssawny, zawory tłoczne, tłoki.

12. Wielotłoczkową pompę osiową z wychylną, wirującą tarczą oporową przedstawiono na

rysunku

a)

c.

b)

b.

c)

a.

d)

na żadnym z nich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

13. Poniższy rysunek przedstawia pompę

a)

ś

migłową.

b)

odśrodkową.

c)

helikoidalną.

d)

diagonalną.

14. Kotły, w których spaliny omywają z zewnątrz rury wypełnione wodą to kotły

a)

płomieniówkowe.

b)

opłomykowe.

c)

konwekcyjne.

d)

z obiegiem naturalnym.

15. Rysunek przedstawia schemat budowy kotła fluidalnego. Oznaczenia 1, 2, 3 oznaczają

kolejno

a)

1 – rozdzielacz powietrza, 2 poziom warstwy fluidalnej, 3 wymiennik zanurzony
w złożu.

b)

1 – podajnik węgla, 2 rozdzielacz powietrza, 3 odprowadzenie popiołu.

c)

1 – podajnik węgla, 2 wymiennik konwekcyjny, 3 wymiennik zanurzony w złożu.

d)

1 – rozdzielacz powietrza I, 2 rozdzielacz powietrza II, 3 wymiennik zanurzony
w złożu.

16. Sprężarki diagonalne zaliczamy do sprężarek

a)

wyporowych.

b)

rotacyjnych.

c)

przepływowych.

d)

osiowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

17.

Poniższy rysunek przedstawia sprężarkę

a)

tłokową.

b)

rotacyjną, krzywkową.

c)

wirową, osiową.

d)

wirową, promieniową.

18. Poniższy rysunek przedstawia sprężarkę wirową, osiową. Oznaczenia 1, 2, 3, 4 kolejno

oznaczają

a)

1 – wał wirnika, 2 dyfuzor, 3 łopatki wirnika, 4 łopatki kierownicze.

b)

1 – dyfuzor, 2 wał wirnika, 3 łopatki wirnika, 4 łopatki kierownicze.

c)

1 – dyfuzor, 2 wał wirnika, 3 łopatki kierownicze, 4 łopatki wirnika.

d)

1 – obudowa, 2 wał wirnika, 3 łopatki kierownicze, 4 łopatki wirnika.

19. Nadciśnienie od 3 do 15kPa osiągane jest przez wentylatory

a)

niskoprężne.

b)

ś

rednioprężne.

c)

wysokoprężne.

d)

ultraprężne.

20. Poniższy rysunek przedstawia wentylator osiowy jednostopnowy. Oznaczenia 1, 2, 3, 4, 5

kolejno oznaczają

a)

1 – kadłub, 2 wirnik, 3 piasta wirnika, 4 kierownica, 5 dyfuzor.

b)

1 – kadłub, 2 piasta wirnika, 3 wirnik, 4 dyfuzor, 5 kierownica.

c)

1 – obudowa, 2 piasta wirnika, 3 wirnik, 4 kierownica, 5 dyfuzor.

d)

1 – dyfuzor, 2 wirnik, 3 piasta wirnika, 4 kierownica, 5 kadłub.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Obsługiwanie

maszyn

i

urządzeń stosowanych w przetwórstwie

spożywczym

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej: „Obsługiwanie maszyn
i urządzeń stosowanych w przetwórstwie spożywczym”

Test składa się z20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 2, 3, 5, 9 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. a, 4. b, 5.a, 6. c, 7. b, 8. a, 9. a, 10. a, 11. c,
12. a, 13. c, 14. a, 15. d, 16. a, 17. a, 18. b, 19. b, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Scharakteryzować

działania

wykonywane

w punkcie CCP

B

P

b

2

Rozróżnić zjawiska występujące w wymianie
energii cieplnej

C

PP

a

3

Scharakteryzować systemy utrzymywania czystości

C

PP

a

4

Określić rodzaje silników cieplnych

B

P

b

5

Scharakteryzować rodzaje silników spalinowych

C

PP

a

6

Określić rodzaje tłokowych silników spalinowych

B

P

c

7

Określić

rodzaje

suwów

w

silnikach

czterosuwowych

B

P

b

8

Określić działanie silnika dwusuwowego

B

P

b

9

Scharakteryzować rodzaje pomp

C

PP

a

10 Określić rodzaje pomp wirowych krętnych

B

P

a

11 Określić budowę pompy tłokowej różnicowej

B

P

c

12 Określić rodzaje pomp

B

P

a

13 Określić rodzaje pomp

B

P

c

14 Określić rodzaje kotłów

B

P

a

15 Określić budowę kotła La Monta

B

P

d

16 Określić rodzaje sprężarek

B

P

a

17 Określić rodzaj sprężarki

B

P

a

18 Określić budowę sprężarki wirowej promieniowej

B

P

b

19 Określić rodzaje wentylatorów

B

P

b

20 Określić budowę wentylatora promieniowego

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

W ramach przeprowadzonej analizy zagrożeń i określeniu środków zapobiegawczych
ustalane są najważniejsze punkty, elementy lub etapy. Jest to celem następującej zasady
a)

analiza zagrożeń oraz środków im zapobiegających.

b)

określenie krytycznych punktów kontroli.

c)

ustalenie i wprowadzenie systemu monitorowania CCP.

d)

działania korygujące.

2. Zjawisko polegające na przekazywaniu energii kinetycznej pomiędzy cząsteczkami

jednego ciała, to
a)

przewodzenie ciepła.

b)

unoszenie ciepła.

c)

przenikanie ciepła.

d)

promieniowanie cieplne.

3. System mycia linii produkcyjnej, który stanowi element wyposażenia maszyn

produkcyjnych, wykorzystywany do utrzymania czystości maszyn i urządzeń należy do
systemu
a)

wewnętrznego.

b)

zewnętrznego.

c)

wewnętrznego i zewnętrznego.

d)

ż

adnego z powyższych.

4. Tłokowe silniki parowe należą do

a)

tłokowych silników parowych.

b)

silników o spalaniu zewnętrznym.

c)

silników o spalaniu wewnętrznym.

d)

silników spalinowych turbinowych.

5. Silniki przetwarzające energię cieplną otrzymaną podczas procesu spalania paliwa na

energię mechaniczną, przy czym przemiana ta zachodzi w przestrzeni roboczej silnika to
a)

silniki spalinowe tłokowe.

b)

silniki odrzutowe.

c)

silniki spalinowe turbinowe.

d)

tłokowe silniki parowe.

6. Tłokowe silniki spalinowe doładowane i niedoładowane zaliczamy do silników

a)

obrotowych o zapłonie samoczynnym.

b)

obrotowych o zapłonie iskrowym.

c)

suwowych o zapłonie samoczynnym.

d)

suwowych o zapłonie iskrowym.

7. W silnikach czterosuwowych występują cztery suwy pracy. Są to

a)

suw wlotu, suw ssania, suw pracy i suw wylotu.

b)

suw ssania, suw sprężania, suw pracy i suw wylotu.

c)

suw wlotu, suw sprężania, suw pracy i suw wylotu.

d)

suw ssania suw wlotu, suw pracy i suw wylotu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

8. Na rysunku przedstawiono schemat działania silnika dwusuwowego. Oznaczenia 1, 2, 3,

to

a)

1 – okno wlotowe, 2 – okno wylotowe, 3 – okno kanału przelotnego.

b)

1 – okno wylotowe, 2 – okno wlotowe, 3 – okno kanału przelotnego.

c)

1 – okno wlotowe, 2 – okno kanału przelotowego, 3 – okno wylotowe.

d)

1 – okno kanału przelotowego I, 2 – okno wlotowo-wylotowe, 3 – okno kanału
przelotnego II.

9. Pompy, w których wypływ cieczy z wirnika odbywa się promieniowo pod wpływem siły

odśrodkowej oddziałującej na ciecz, to
a)

pompy odśrodkowe.

b)

pompy helikoidalne.

c)

pompy diagonalne.

d)

pompy śmigłowe.

10. Pompy wirowe krętne, to

a)

pompy diagonalne, śmigłowe, odśrodkowe, odwracalne, helikoidalne.

b)

pompy peryferyjne, diagonalne, śmigłowe, odśrodkowe, odwracalne.

c)

pompy z pierścieniem wodnym, diagonalne, helikoidalne, odśrodkowe, odwracalne.

d)

pompy peryferyjne, śmigłowe, odśrodkowe, odwracalne, z kanałami bocznymi.

11.

Na rysunku przedstawiono pompę tłokową różnicową. Oznaczenia 1, 2, 3 oznaczają
odpowiednio na rysunku

a)

rurociąg ssawny, komora zaworowa, zawór tłoczący.

b)

nurnik, rurociąg ssawny, zawór ssawny.

c)

nurnik, komora zaworowa, zawór ssawny.

d)

rurociąg ssawny, nurnik, zawór tłoczący.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

12. Wielotłoczkową pompę osiową z wychylną, nie wirującą tarczą oporową przedstawiono

na rysunku

a)

c.

b)

b.

c)

a.

d)

na żadnym z nich.

13. Poniższy rysunek przedstawia pompę

a)

ś

migłową.

b)

odśrodkową.

c)

helikoidalną.

d)

diagonalną.

14. Kotły, w których spaliny płyną wewnątrz rur otoczonych wodą to

a)

kotły płomieniówkowe.

b)

kotły opłomykowe.

c)

kotły konwekcyjne.

d)

kotły z obiegiem naturalnym.

15. Rysunek przedstawia schemat budowy kotła La Monta. Oznaczenia 1, 2, 3 oznaczają

kolejno

a)

1 – pompa przewałowa, 2 – walczak, 3 – podgrzewacz wody.

b)

1 – walczak, 2 – pompa przewałowa, 3 – podgrzewacz wody.

c)

1 – walczak, 2 – podgrzewacz wody, 3 – przegrzewacz pary.

d)

1 – walczak, 2 – pompa przewałowa, 3 – rura parownika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

16. Sprężarki membranowe zaliczamy do

a)

sprężarek wyporowych.

b)

sprężarek rotacyjnych.

c)

sprężarek przepływowych.

d)

sprężarek osiowych.

17.

Poniższy rysunek przedstawia sprężarkę

a)

sprężarkę tłokową.

b)

sprężarkę rotacyjną, krzywkową.

c)

sprężarkę wirową, osiową.

d)

sprężarkę wirową, promieniową.

18. Poniższy rysunek przedstawia sprężarkę wirową, promieniową. Oznaczenia 1, 2, 3,

kolejno oznaczają

a)

1 – wał wirnika, 2 – dyfuzor, 3 – łopatki wirnika.

b)

1 – dyfuzor, 2 – wał wirnika, 3 – łopatki wirnika.

c)

1 – dyfuzor, 2 – wał wirnika, 3 – łopatki kierownicze.

d)

1 – obudowa, 2 – wał wirnika, 3 – łopatki kierownicze.

19. Nadciśnienie od 1 do 3kPa osiągane jest przez wentylatory

a)

niskoprężne.

b)

ś

rednioprężne.

c)

wysokoprężne.

d)

ultraprężne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

20. Poniższy rysunek przedstawia wentylator promieniowy. Oznaczenia 1, 2, 3, 4, 5 kolejno

oznaczają:

a)

1 – wlot, 2 – obudowa spiralna, 3 – rama montażowa, 4 – wlot, 5 – silnik napędowy.

b)

1 – wirnik promieniowy, 2 – wlot, 3 – obudowa spiralna, 4 – rama montażowa,
5 – silnik napędowy.

c)

1 – wlot, 2 – wirnik promieniowy, 3 – rama montażowa, 4 – obudowa spiralna,
5 – silnik napędowy.

d)

1 – wlot, 2 – wirnik promieniowy, 3 – obudowa spiralna, 4 – rama montażowa,
5 – silnik napędowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Obsługiwanie

maszyn

i

urządzeń stosowanych w przetwórstwie

spożywczym

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

7. LITERATURA

1.

Kijowski J., Miller A., Pawlicki K., Szolc T.: Maszynoznawstwo, WSiP, Warszawa 1993

2.

Jabłoński W., Płoszajski G.: Elektrotechnika z automatyka, WSiP, Warszawa 1996

3.

Zając P., Kołodziejczyk L. M.: Silniki spalinowe, WSiP, Warszawa 2001

Literatura metodyczna
1.

Figurski J., Smela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.
Wydawnictwo ITeE, Radom 2001

2.

Niemirko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999

3.

Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „śak”,
Warszawa 2003

4.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000