EKONOMIA KLASYCZNA liberalizm ekonomiczny
Czynniki wzrostu bogactwa społecznego
praca ludzka (ilość zatrudnionych, wydajność pracy);
akumulacja kapitału (tempo akumulacji zależy od wysokości stopy zysku i siły konkurencji).
Paleoliberalizm - angielska szkoła klasyczna:
istnieje pewien porządek naturalny w gospodarce;
rozum ludzki jest w stanie odczytać prawidłowo naturalny porządek gospodarczy;
podstawową zasadą porządku gospodarczego jest indywidualistyczna idea wolności;
naturalnym motorem gospodarki jest osobisty interes;
porządkującym sterem gospodarki jest konkurencja.
Adam Smith:
Wartość użytkowa (obiektywna zdolność towaru do zaspakajania potrzeb)
Wartość wymienna (ilościowy stosunek wymienny jednego towaru na drugi). Decyduje o niej:
nakład pracy niezbędny do jego wytworzenia
ilość pracy, którą można uzyskać w wymianie za swój towar
koszty produkcji
Dogmat: „Ceny towarów składają się z dochodów i rozkładają się na dochody”?
PKB składa się nie tylko z dochodów, ale z wartości wytworzonych produktów.
Adam Smith c.d.
dochód brutto, czyli tzw. „roczny produkt ziemi i pracy (PKB)
dochód netto (PKB minus amortyzacja)
?
Ceny towarów rozkładają się nie tylko na dochody, ale i na część stanowiącą wartość włożonego do produkcji kapitału!

David Ricardo (1772 – 1823) stworzył oryginalne teorie:
wartości
pieniądza
renty gruntowej
płacy roboczej
rozwoju społeczeństwa
„Wartość towarów jest wprost proporcjonalna do nakładów pracy i odwrotnie proporcjonalna do wydajności pracy”!!!

SZKOŁA HISTORYCZNA niemiecka XIX w. J. Fitche, H. Muller
Przyjęła metodę badania ekonomii od szkoły historycznej w prawie.
Odrzuciła metodę abstrakcyjną szkoły klasycznej i w jej miejsce zaproponowała metodę indukcyjną.
Doprowadziła do powstania nowej dziedziny nauki tzw. Historii Gospodarczej

Różnice

EKONOMIA NEOKLASYCZNA Ekonomia klasyczna => Marginalizm =>
EKONOMIA NEOKLASYCZNA

Marginalizm
drugiej połowie XIX wieku
klasyczny system ekonomii zawiera zbyt wiele wewnętrznych sprzeczności
rewolucja marginalna
- nowy zestaw narzędzi analitycznych, wykorzystywanych przez ekonomistów
porównania ze sobą wartości krańcowych
subiektywne doznania jednostki

I Woda II Żywność III Odzież IV Schronienie V Narzędzia VI Rzeczy codziennego użytku VII VIII IX Diamenty X
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
9 8 7 6 5 4 3 2 1
8 7 6 5 4 3 2 1
7 6 5 4 3 2 1
6 5 4 3 2 1
5 4 3 2 1
4 3 2 1
3 2 1
2 1
1

UŻYTECZNOŚĆ KRAŃCOWA
woda jest tania, a diamenty są drogie, ponieważ wody konsumujemy dużo i jej użyteczność krańcowa jest bliska zeru,
diamentów konsumujemy niewiele (pierścionek lub naszyjnik) i ta linia jako użyteczność krańcowa też jest odpowiednia do tej struktury
konsumpcji, którą generujemy
Krytyka…
użyteczność diamentów wcale nie jest taka wysoka, to dlaczego je kupujemy ?
Odp.
wszystkie nasze inne potrzeby są już zaspokojone, potrzeby I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII stopnia, a więc jak mamy jeszcze jakieś
pieniądze, to przeznaczamy je na coś, co może być dla nas w ogóle nie użyteczne

Marginalizm, mikroekonomia
Anglia: William S. Jevons - szkoła neoklasyczna (anglo-amerykańskiej)
Austria: Carl Menger - szkoła psychologiczna (austriacka)
Szwajcaria: Leon Walras - szkoła matematyczna (lozańska)

MAKROEKONOMIA szkoła neoklasyczna Robert Lucas
Uczestnicy gospodarki tworzą racjonalne oczekiwania.
Na rynkach podaż i popyt w sposób ciągły dostosowują się do siebie doprowadzając gospodarkę do równowagi.
Realny produkt gospodarki powstaje w wyniku optymalizacji decyzji dotyczących podaży pracy przez pracowników i wykorzystywania
(pracy i kapitału) przez przedsiębiorstwa
Keynesizm
Działania interwencjonistyczne:
bezpośrednie dotacje do nierentownej produkcji
obniżanie stóp procentowych
ulgi inwestycyjne
preferencyjne kredyty, oddłużanie
zasiłki dla bezrobotnych
kontrole cen niektórych towarów
„mnożnik inwestycyjny Keynesa” – pieniądz zainwestowany generuje w przyszłości wielokrotnie – więcej pieniędzy na spożycie, które z
kolei pobudzają następne inwestycje a cała gospodarka nabiera rozpędu

NEOLIBERALIZM
a) gospodarka rynkowa nie jest tym samym co wolna konkurencja;
b) całkowicie wolna konkurencja nie rozwija się sama przez się (co było decydującym błędem paleoliberalizmu), lecz musi być o wiele
bardziej "organizowana" przez państwo;
c) istnieje wiele rzeczy, które nie nadają się do mechanizmu rynkowego, a które jednak są bardzo ważne dla człowieka;
d) neoliberalizm odrzuca przypisywanie mu chęci podporządkowania potrzeb ludzkich mechanizmowi rynku. Rynek ma spełniać jedynie
funkcję służebną, ma nie być celem samym w sobie, ma natomiast jak najlepiej można troszczyć się o potrzeby ludzi.
Monetaryzm i Milton Friedman - makroekonomiczna teoria postulująca nieaktywistyczną politykę gospodarczą
,,Tradycyjna’’ teoria racjonalności
Becker, Blaug, Morgenstern, Neumann
Działanie racjonalne – maksymalizowanie funkcji użyteczności
W warunkach niepewności? – postulat maksymalizacji użyteczności oczekiwanej
Herbert Simon
Człowiek nigdy nie posiada doskonałej wiedzy zarówno o możliwych do podjęcia działaniach, jak i o przyszłych stanach rzeczy.
Poszukiwanie informacji o tym, jakie działanie należy podjąć, by osiągnąć pewien założony wcześniej poziom satysfakcji.
Jeśli koszt tego poszukiwania okaże się zbyt duży, człowiek zadowoli się najlepszym ze znanych mu działań.
Heterodoksyjny nurt ekonomii austriackiej Hayek, Mises, Kirzner
nigdy nie znamy wszystkich stanów rzeczy, które mogą się wydarzyć
nawet jeśli znalibyśmy je, to nie bylibyśmy w stanie określić prawdopodobieństw ich wystąpienia
człowiek nigdy nie przypisuje działaniom liczbowych użyteczności, a co najwyżej porządkuje działania od najmniej do najbardziej
użytecznych

EKONOMIA AUSTRIACKA ODRZUCA PRÓBĘ SILNEGO I DOKŁADNEGO ZDEFINIOWANIA RACJONALNOŚCI
CZŁOWIEKA, ZADOWALAJĄC SIĘ DEFINICJĄ SŁABĄ, ALE ZA TO TRUDNĄ DO PODWAŻENIA I ŁATWĄ DO
SZEROKIEGO ZASTOSOWANIA.