1

Temat III

Teoria zachowania konsumenta

Podstawowe pojęcia i zagadnienia

Użyteczność: całkowita, krańcowa; prawa Gossena; krzywa obojętności; mapa krzywych obojętności; linia
budżetowa; punkt równowagi konsumenta: w teorii pomiaru liczbowego i w teorii pomiaru względnego
użyteczności; krańcowa stopa substytucji.

1. Stan równowagi modelowego konsumenta oznacza, że:
a) zrównane zostały użyteczności krańcowe ostatnich jednostek konsumowanych dóbr;
b) zrównaniu uległy użyteczności krańcowe przypadające na jednostkę pieniężną, bez
względu na poziom rozdysponowania dochodu, którym dysponuje konsument;
c) osiągnięta została maksymalna użyteczność całkowita z konsumpcji w ramach posiadanego
dochodu;
d) zanikły bodźce do wprowadzenia dalszych zmian w wielkości i strukturze konsumpcji;
e) żadne z powyższych.

2. Które z poniższych stwierdzeń nawiązuje do teorii pomiaru liczbowego ( teorii kardynalnej), a
które do teorii pomiaru względnego użyteczności (teorii krzywych obojetności):

a)

Modelowy konsument nabywa 10 X i 5 Y. Użyteczności krańcowe przypadające na
jednostkę pieniężną konsumowanych dóbr są sobie równe i wynoszą 8 U.

b)

Mapa krzywych obojętności odzwierciedla preferencje konsumenta.

c)

Użyteczność całkowita koszyka konsumpcji jest sumą użyteczności całkowitych dóbr
wchodzących w jego skład.

d)

Użyteczności dóbr wchodzących w skład koszyka konsumpcji są współzależne.

e)

Konsument przypisuje koszykom konsumpcji indeksy liczbowe mierzące satysfakcję z ich
konsumpcji.

f)

Indeksy liczbowe przypisane koszykom konsumpcji mają jedynie charakter porządkujący.

Sformułuj dwie zasadnicze cechy różniące teorię kardynalną i teorię krzywych obojetności.


3. Modelowy konsument cały swój dochód rozdysponowuje na zakup dóbr X i Y . Zakładając
rozłączność użyteczności krańcowych dóbr określ, jak zmieni on strukturę konsumpcji,
jeżeli: MU

x

= 10U, MU

y

= 50U, P

x

= P

y

.

a) Zmniejszy konsumpcję X i zwiększy konsumpcję Y .
b) Zwiększy konsumpcję X i zwiększy konsumpcję Y .
c) Zmniejszy konsumpcję X i zmniejszy konsumpcję Y .
d) Zwiększy konsumpcję X i zmniejszy konsumpcję Y .
e) Brak danych do udzielenia odpowiedzi.

4. Modelowy konsument cały swój dochód rozdysponowuje na zakup dóbr X i Y . Zakładając
rozłączność użyteczności krańcowych dóbr określ, jak zmieni on strukturę konsumpcji,
jeżeli: MU

x

/MU

y

= 5, P

x

/P

y

= 3.

a) Zmniejszy konsumpcję X i zwiększy konsumpcję Y .
b) Zwiększy konsumpcję X i zmniejszy konsumpcję Y .

2

c) Zmniejszy konsumpcję X i zmniejszy konsumpcję Y .
d) Zwiększy konsumpcję X i zwiększy konsumpcję Y .
e) Brak danych do udzielenia odpowiedzi.

5. Które z wymienionych czynników wpłyną bezpośrednio na przesunięcie linii budżetowej
konsumenta:

a) sezonowe wahania podaży;
b) obniżenie kosztów produkcji nabywanych dóbr;
c) zmiany preferencji konsumenta;
d) zmiany cen konsumowanych dóbr;
e) zmiany dochodu konsumenta.

6. Zaznacz na rysunku obszar dopuszczalny i wyłączony
dla przebiegu krzywej obojętności przechodzącej
przez punkt równowagi konsumenta (A) leżący na
linii budżetowej (BL).

7. Na podstawie rysunku uporządkuj koszyki konsumpcji (od A do G) zgodnie z preferencjami
modelowego konsumenta. Wymień cechy charakteryzujące krzywe obojetnosci.

8. Modelowy konsument rozdysponowuje dochód na zakup dóbr X i Y . Rysunek ilustruje
jego linię budżetową oraz fragment mapy krzywych obojętności. Zaznacz na rysunku
punkty A, B, C, D, których współrzędne opisują koszyki konsumpcji o niżej podanej

3

charakterystyce:

punkt A: kombinacja optymalna dla konsumenta;
punkt B: kombinacja bardziej preferowana od A, ale nieosiągalna dla konsumenta w aktualnych
warunkach cenowo-dochodowych;
punkt C: kombinacja przy pełnym rozdysponowaniu dochodu o niższym poziomie satysfakcji
całkowitej niż kombinacja optymalna;
punkt D: kombinacja przy niepełnym rozdysponowaniu dochodu konsumenta.

9. Określ charakter dóbr X i Y pokazanych na rysunkach.
(komplementarne, substytucyjne, wykluczające się, doskonale substytucyjne)

10.

Jeżeli: MU

X

/ MU

Y

= 6, a P

X

/ P

Y

= 3, to w punkcie równowagi modelowego

konsumenta równość współczynnika kierunkowego krzywej obojętności i
współczynnika kierunkowego linii budżetowej ustali się:

a) w przedziale ( 6, 3 ); b) na poziomie 4,5; c) na poziomie 3; d) na poziomie 6.

11.

Obszar dopuszczalny dla przebiegu krzywej obojętności dla dóbr substytucyjnych
przechodzącej przez punkt W leżący na linii budżetowej zawiera się między:

a)

krzywą BL a ramionami kąta prostego o wierzchołku w punkcie W;

b)

krzywą BL a ramionami kąta 45

0

o wierzchołku w punkcie W;

c)

krzywą BL a krzywą cenowo-konsumpcyjną;

d)

linią budżetową a krzywą dochodowo - konsumpcyjną.

4

12.

Zjawisko malejącej użyteczności krańcowej opisywane jest:

a)

prawem ekwimarginalizmu

b)

drugim prawem Gossena

c)

pierwszym prawem Gossena

d)

zasadą malejącej krańcowej stopy transformacji

13.

Podejmując decyzje rynkowe modelowy konsument:

a)

dąży do maksymalizacji użyteczności całkowitej

b)

porównuje względne użyteczności krańcowe nabywanych dóbr

c)

dąży do stanu równowagi

d)

wszystkie powyższe stwierdzenia są prawdziwe w odniesieniu do modelowego
konsumenta

14.

W punkcie równowagi modelowego konsumenta zachodzą następujące relacje:

a) MU

X

/ MU

Y

= P

Y

/P

X

b) MU

X

/ MU

Y

= P

X

/ P

Y

c) MU

X

/ P

X

= MU

Y

/ P

Y

d) MRS

YX

= P

Y

/P

X

15. Nachylenie linii budżetowej konsumenta zmieni się w wyniku:

a)

zmiany dochodu nominalnego konsumenta, ceteris paribus,

b)

zmiany relacji cen P

X

/P

Y

c)

zmiany krańcowej stopy substytucji (MRS

YX

)

d)

ż

adne z powyższych zdarzeń nie wpłynie na zmianę nachylenia linii budżetowej

16.

Krzywa obojętności:

a)

dla dóbr doskonale substytucyjnych jest wypukła względem początku układu
współrzędnych

b)

jest zbiorem punktów ilustrujących koszyki konsumpcji o takiej samej użyteczności
całkowitej

c)

nie może mieć żadnych punktów wspólnych z innymi krzywymi obojętności

d)

zmieni swoje położenie wraz ze zmianą dochodu realnego konsumenta

17.

Punkt styczności linii budżetowej konsumenta z krzywą obojętności oznacza
zaistnienie relacji:

a)

MRS

YX

= P

X

/P

Y;

b) MU

X

/ MU

Y

= P

X

/P

Y

= - dX/dY;

c)

MRS

YX

= P

Y

/P

X;

d)

MU

X

/ MU

Y

= P

X

/P

Y

= -dY/dX.

18.

Zasada malejącej krańcowej stopy substytucji zakłada:

a)

stałość TU i zmienność MU;

b)

zmienność TU i stałość MU;

c)

stałość układu preferencji konsumenta;

d)

stałość struktury koszyka konsumpcji.