INSTRUMENTY FINANSOWE NA RYNKU KAPITAŁOWYM

CHARAKTERYSTYKA RYNKU KAPITAŁOWEGO

Rynek finansowy:

r. Pieniężny – krótkoterminowe lokaty pieniężne, pożyczki (do 1 roku czasu),
pożyczamy fundusze do sfinansowania naszej bieżącej działalności, przeznaczone
na regulację płynności finansowej podmiotów na tym rynku działających;

r. Depozytowo-kredytowy – rynek międzybankowy, przeznaczony na potrzeby
„hurtowe”, terminy do 1 roku czasu;

r. Kapitałowy – inwestuje się na dłuższy okres czasu wolne środki pieniężne
(dłużej niż 1 rok), zasilają one (fundusze) inwestycje przedsiębiorstw;

r. Walutowy – działania krótkoterminowe, spekulacyjne;

r. Instrumentów pochodnych – ograniczenia ryzyka inwestycji poszczególnych
rynków.

CO DECYDUJE O INWESTYCJACH NA RYNKU KAPITAŁOWYM?

jaką pulę wolnych środków ma do dyspozycji inwestor;

jak długi horyzont czasowy inwestycji przewiduje;

jaki jest oczekiwany dochód (stopa zwrotu z inwestycji).

ORGANIZACJA GIEŁDY PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

GIEŁDA – potocznie, instytucjonalna forma rynku kapitałowego; szczególny rodzaj
rynku, na którym przedmiotem obrotu są papiery wartościowe; budynek wraz z ogółem
osób dokonujących transakcje; ogół zawartych transakcji oraz cen ustalonych przez
giełdę.

GPW – rynek abstrakcyjny, na którym przedmiotem transakcji są określone ich typy i z
tego powodu jest ona zespołem cząstkowych rynków specjalistycznych w zakresie
papierów wartościowych mających tę własność, że mogą być wzajemnie wymienne.

GPW – regularne, odbywające się w określonym miejscu i czasie, podporządkowane
określonym warunkom i zasadom spotkania osób pragnących zawrzeć umowę kupna-
sprzedaży oraz osób pośredniczących w zawieraniu transakcji, których przedmiot
stanowią zamienne papiery wartościowe, przy czym ceny owych transakcji ustalone są na
podstawie układu popytu i podaży, a następnie podawane do publicznej wiadomości.

Wg ustawy GPW – zespół osób, urządzeń i środków technicznie zorganizowane w taki
sposób, że przy kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia przedmiotów transakcji wszyscy
uczestnicy giełdy mają jednakowy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie
przy zachowaniu jednakowych warunków zbywania i nabywania praw.

CECHY GIEŁDY:

instytucjonalna forma obrotu;

stałe miejsce i stały czas zawierania transakcji, które odbywają się
pomiędzy ściśle wyznaczonym kręgiem osób i bez konieczności
pokazywania przedmiotu transakcji w naturze;

jednorodność przedmiotu zawierania transakcji;

Giełda jest przykładem unormowania funkcjonowania rynku.
RODZAJE GIEŁD:

przedmiot obrotu – GPW, giełda towarowa, usług, miedzane (towarowo-
pieniężne);

skala działania – światowe, regionalne, lokalne;

forma prawna – korporacyjne (prywatne), organizowane przez państwo,
państwowo-prywatne;

charakter operacji – otwarte, zamknięte, uniwersalne, wyspecjalizowane.

Giełdy korporacyjne (prywatne) – model amerykański, anglosaski, członkowie są
osobami indywidualnymi lub spółkami zarządzającymi kapitałem osobistym lub
akcjonariuszy.
Giełdy organizowane przez państwo – model niemiecki i kontynentalno – europejski,
gdzie założycielami i członkami są instytucje państwowe.
Giełdy państwowo-prywatne – giełda utworzona przez państwo i prowadzona przez
nie w początkowym okresie, a potem przekazana innym do dalszego prowadzenia.

STRUKTURA ORGANIZACYJNA GIEŁDY
W skład giełdy wchodzą: członkowie giełdy, uczestnicy, maklerzy i goście.
Członkowie giełdy – mają prawo do pełnego wykorzystania swoich uprawnień: są
właścicielami części majątku giełdy, mają prawo do części dywidendy, prawo do
zawierania transakcji we własnym imieniu i na własny rachunek bez pośredników.
Uczestnicy giełdy – posiadają bierne prawo wyborcze (wybierają ale nie są wybierani),
nie korzystają z obniżki stawki prowizyjnej, ale zawierają transakcje poprzez maklera.
Maklerzy giełdy, ich obowiązkiem jest:

być obecnym na sali zebrań przez cały okres trwania sesji;

osobiście wykonywać powierzone czynności;

zachowywać tajemnicę transakcji;

zwracać uwagę Komisji Giełdowej na transakcje pokątne;

nie mogą:

dokonywać transakcji na własny rachunek;

podawać nieprawdziwych informacji o kursach;

prowadzić interesy poza lokalem giełdowym;

pobierać opłaty wyższej od ustanowionych.

Goście giełdy: inwestorzy, najmniej uprzywilejowana grupa, zawierają transakcje za
pośrednictwem maklerów.

SKŁAD WŁADZ GIEŁDY:

ogólne zgromadzenie członków – wybiera pozostałe organy władzy, zatwierdza
budżet giełdy, wpływa na organizacje pracy giełdy;

Rada Giełdy – ustanawianie zwyczajów handlowych, nadawanie maklerom
uprawnień do wykonywania zawodu, wyznaczanie członków poszczególnych
komisji;

Rada Dyrektorów – stanowi organ wykonawczy giełdy;

Komisje.

STATUT I REGULAMIN GIEŁDY – określa: rodzaj giełdy, kto może być członkiem
giełdy, zakres funkcjonowania, sposób ustanowienia władz giełdy, sposób pobierania
opłat, przeznaczenie majątku giełdy.

FORMY TRANSAKCJI NA WARSZAWSKIEJ GPW.
Organizacja rynku giełdowego w PL:

NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE RODZAJE ZLECEŃ KIEROWANYCH DO BIUR
MAKLERSKICH:

zlecenie rynkowe (market order):

realizowane w pierwszej kolejności, nie ma żadnych warunków co do ich
realizacji;

realizacja po kursie dnia;

zlecenie na otwarcie rynku (market on open):

realizowane w pierwszej fazie sesji (otwarcia), czyli w pierwszych 15
minutach;

ustalona jest cena otwarcia i jeśli oczekują odpowiednie oferty to makler
realizuje taką transakcję;

stosowane przez inwestorów spekulacyjnych;

zlecenie jednodniowe (good till cancelled):

ważne na określony czas – musi być zrealizowane w czasie jednej sesji
giełdowej;

zlecenie z limitem ceny (price limit):

określenie minimalnej ceny sprzedaży i max ceny kupna;

zlecenie obronne (stop order):

cena obronna wyznacza pewien poziom i czas, kiedy to zlecenie zostanie
zrealizowane;

zlecenie typu give-up:

dotyczy instrumentów pochodnych;

zlecenie na zamknięcie rynku (market on close):

realizowane w ostatnich 5 minutach sesji;

zlecenie z upoważnieniem:

dotyczy udzielania pełnomocnictwa maklerowi do obracania aktywami (np.
upoważnienie do ustalania ceny),

dawane w celu jak najlepszego zrealizowania zlecenia.

SYSTEM NOTOWAŃ NA WPGW.
System Warset:

zmiany w systemie notowań – rozlicza 45 zleceń/sekundę

pozwala dokonywać obrotu pojedynczymi akcjami;

zapewnia ciągłość notowań przez całą sesję;

zmiany w dostępie do informacji;

zmiany w przebiegu sesji giełdowej (z dwóch na trzy):

notowania ciągłe – najwyższej płynności;

notowania jednolite z podwójnym fixingiem – średniej płynności;

notowania jednolite z pojedynczym fixingiem – najniższej płynności.

W systemie ciągłym notowane są:

akcje wchodzące w skład indeksu WIG20

akcje zakwalifikowane do segmentu spółek nowych technologii;

akcje NFI;

obligacje;

certyfikaty inwestycyjne;

instrumenty pochodne;

listy zastawne;

prawo poboru z akcji notowanych w systemie ciągłym.

Podwójny fixing:

akcje spółek o średniej płynności;

akcje nowych spółek wprowadzonych na rynek równoległy

prawo poboru z akcji notowanych tym samym systemem;

Pojedynczy fixing:

akcje spółek o najniższej płynności;

akcje nowych spółek wprowadzonych na rynek wolny;

KRYTERIA DLA SPÓŁKI NA RYNKU PODSTAWOWYM:

wartość księgowa – równowartość kapitałów własnych >= 65 mln zł;

wartość emisji akcji >= 40 mln zł;

kapitał akcyjny spółki >= 7 mln zł;

właścicielami akcji musi być minimum 500 akcjonariuszy;

zysk brutto za ostatnie trzy lata >= 16 mln zł;

dodatni wynik finansowy w ostatnim roku obrotowym.

KRYTERIA DLA SPÓŁKI NA RYNKU RÓWNOLEGŁYM:

wartość księgowa – równowartość kapitałów własnych >= 22 mln zł;

wartość emisji akcji >= 14 mln zł;

kapitał akcyjny spółki >= 3 mln zł;

dodatni wynik finansowy w ostatnim roku obrotowym.

KRYTERIA DLA RYNKU WOLNEGO:

brak kryterium dotyczącego osiągania zysku;

dużo niższe pozostałe wymagania;

DZIEŃ NA GIEŁDZIE
NOTOWANIA CIĄGŁE (np. WIG20, TECHWIG)
8.30-10.00 – przed otwarciem – są składane zlecenia przez inwestorów i przekazywane
do centralnego arkusza zleceń, nie zawiera się żadnych transakcji;
10.00 – fixing – następuje otwarcie, są wyznaczane kursy akcji i następuje realizacja
zleceń wprowadzonych do systemu przed otwarciem;
10.00-16.00 – mają miejsce notowania ciągłe, popyt i podaż mają wpływ na cenę;
16.00-16.10 – ma miejsce okres – przed zamknięciem, gromadzi się na akruszu oferty
podaży i popytu;
16.10 – następuje fixing;
16.10-16.30 – następuje realizacja ofert kupna i sprzedaży.

PODWÓJNY FIXING (np. MIDWIG)

8.30-11.00 – przed otwarciem – następuje kumulacja ofert, nie są zawierane żadne
transakcje i umowy;
11.00-11.15 – interwencje animatorów rynku (maklerów);
11.15 – fixing – ukazują się notowania;
11.15-11.45 – dogrywka – realizuje się oferty zgłoszone w momencie otwarcia i
pozostałe po sprzedaży. Te akcje, które zostały, (nie zostały sprzedane) mogą tu być
zrealizowane;
11.45-14.45 – przed otwarciem;
14.45-15.00 – interwencja;
15.00 – ukazują się notowania – fixing;
15.00-15.30 – dogrywka;
15.30-16.30 – przed otwarciem – gromadzenie zleceń na dzień następny;
16.30 – koniec dnia

POJEDYNCZY FIXING:
8.30-11.00 – przed otwarciem – gromadzenie ofert kupna-sprzedaży, ustalanie ceny;
11.00-11.15 – interwencja – realizacja zleceń najbliższych popytowi i podaży;
11.15 – fixing
11.15–11.45 – dogrywka
11.45-16.30 – przed otwarciem – gromadzenie ofert na dzień następny

INDEKSY GIEŁDOWE – wskaźniki opisujące stan koniunktury giełdowej, określające
wielkość zysków lub strat osiąganych przez inwestora giełdowego w wybranym
horyzoncie czasowym (np. WIG, WIG20).
Kapitalizacja giełdy – określa ile giełda jest warta (60% z tego to spółki notowane w
WIG20).

AKCJA – papier wartościowy o charakterze własności, poświadczający udział w danym
podmiocie. Akcja posiada zmienne oprocentowanie. Akcja daje jej posiadaczowi
(akcjonariuszowi) prawa z nią związane (prawo własności, do udziału w zyskach spółki,
do zakupu akcji nowej emisji, do głosu na WZA, do informacji, do udziału w masie
upadłościowej spółki).

DROGA DO EMISJI AKCJI

uchwała WZA

przygotowanie prospektu emisyjnego

wniosek do Komisji Papierów Wartościowych

ewentualna umowa z gwarantem emisji

emisja akcji na rynku pierwotnym lub wyjątkowo od razu na rynku wtórnym

Polityka dywidend – dotyczy decyzji o wypłacie zysków lub zatrzymaniu ich dla
reinwestowania w przedsiębiorstwie.

Optymalna polityka dywidend – polityka dywidend, dzięki której osiąga się
równowagę między bieżącymi dywidendami i przyszłym wzrostem, a skutkiem tej
równowagi jest także maksymalizacja ceny akcji.
Teorie polityki dywidend:

teoria nieistotności dywidend

teoria „wróbla w garści”

teoria preferencji podatkowych

Polityka dywidend w praktyce:

polityka dywidend rezydualnych

stałe lub stopniowo rosnące dywidendy

niewielka stała dywidenda

stała stopa wypłat

REGUŁY WYZNACZANIA JEDNOLITEGO KURSU DNIA

Maksymalizacja wolumenu obrotu

Minimalizacja różnicy pomiędzy ilością papierów wartościowych w zleceniach
sprzedaży i w zleceniach kupna, możliwych do zrealizowania po wyznaczonym
kursie

minimalizacja różnicy między kursem wyznaczonym a kursem odniesienia (10%
wahania)

Akcje i obligacje – porównanie:

AKCJA

OBLIGACJA

stanowi udział w kapitale akcyjnym, jest to
papier wartościowy odzwierciedlający prawo
udziałowe

papier wartościowy odzwierciedlający
wierzytelności pieniężne

daje akcjonariuszom prawa korporacyjne
oprócz praw majątkowych

wywołują wyłącznie skutki obligacyjne

wysokość dywidendy za akcję zależy od zysku,
jaki wypracuje firma i jaki jest przeznaczony
na ten cel przez WZA

posiadacz otrzymuje stałe
oprocentowanie, którego poziom nie
zależy od wyniku finansowego spółki

wiąże się bezpośrednio z ryzykiem
inwestowania i może przynieść właścicielowi
większe korzyści niż obligacja. Wartość
dochodowa akcji zależy od: wysokości
dywidendy, zmiany wartości ceny rynkowej
akcji

bezpośrednio nie podlega ryzyku
związanemu z działalnością gospodarczą
emitenta, jest papierem bardziej
bezpiecznym niż akcja, ale przynosi
mniejsze korzyści niż akcja

OBLIGACJE – RODZAJE, WYCENA, ZASADY EMISJI
Emitent – kapitał na inwestycje, spłatę zobowiązań
Nabywca – lokata kapitału, lepsze oprocentowanie, płynność (bez kosztów)
Obligacja – papier wartościowy emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, że jest
dłużnikiem właściciela obligacji obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia
określonych świadczeń (pieniężnych lub niepieniężnych)
Świadczenia pieniężne – dotyczą spłaty należności głównej – wartości nominalnej lub
należności ubocznych (odsetek)
Świadczenia niepieniężne – polegają na przyznaniu właścicielowi obligacji pewnego
rodzaju praw(prawo udziału w przyszłych zyskach emitenta, prawo zamiany obligacji na
akcje, prawo pierwszeństwa do objęcia emitowanych w przyszłości akcji)

Cena emisyjna obligacji – cena, po jakiej emitent sprzedaje obligacje, > lub < od ceny
nominalnej

Rodzaje obligacji
-

Rodzaj emitenta (skarbowe, komunalne=municypalne, przedsiębiorstw)

Sposób zabezpieczenia obligacji

zabezpieczone pierwszą hipoteką – zabezpieczający majątek jest wpisany na
pierwszym miejscu w księdze wieczystej;

zabezpieczone drugą lub generalną hipoteką – zabezpieczający majątek jest
wpisany na drugim miejscu do księgi wieczystej lub w ogóle nie jest wpisany;

zabezpieczone innymi papierami wartościowymi przez emitenta;

noty korporacyjne – prawo do masy upadłościowej, które realizowane jest po
zaspokojeniu wszystkich roszczeń z tytułu innych papierów wartościowych)

Sposób oprocentowania (stała stopa, zmienna, zero-kuponowe)

Prawa lub przywileje wynikające z zakupu akcji (zwykłe, zamienne, z prawem

poboru = warranty)

Ze względu na czas-okres występowania (krótkoterminowe – do 3 lat, rządowe;

średnioterminowe – 3-10 lat; długoterminowe – powyżej 10 lat)

Przywileje

przedłużenie terminu wykupu – rolowanie;

skrócenie pierwotnego terminu wykupu –może nastąpić z inicjatywy obu stron,
posiadacz będzie chciał sprzedać w przypadku kłopotów finansowych emitenta

Obrót (imienne – obrót na rynku pierwotnym; na okaziciela)

Czynniki kształtujące wartość rynkową obligacji:
-

zmiana rynkowych stóp procentowych (stopy

↓

to cena obligacji

↓

)

zmiana oceny stopnia ryzyka emitenta

zmiana różnicy pomiędzy stopą zwrotu z obligacji a innych papierów

wartościowych

renoma emitenta (standing finansowy, wielkość)

termin i forma wykupu (im krótszy tym wyższa)

rodzaj waluty

uprawnienia do zakupu innych papierów wartościowych – ulgowego zakupu

NFI
Program NFI – jedna z metod masowych metod prywatyzacji, realizowany jest na
podstawie ustawy z 30.VI.1993
W skład Programu NFI wchodzą:
-

Skarb Państwa reprezentowany przez Min. Przekszt. Własnościowych

Narodowe Fundusze Inwestycyjne

spółki NFI – skomercjalizowane przedsiębiorstwa państwowe

firmy zarządzające

posiadacze świadectw udziałowych na akcje każdego z 15 NFI

pośredni uczestnicy Programu – pracownicy spółek NFI

NFI – 15 grup przedsiębiorstw, które działały na zlecenie Skarbu Państwa
Podział akcji – 33% wiodące NFI, 25% Skarb Państwa, 15% pracownicy spółki, 27%
pozostałe NFI
Świadectwa udziałowe – papiery wartościowe na okaziciela emitowane przez Skarb
Państwa
Kryterium wyboru przedsiębiorstw – obrót za ostatni rok (1992) przed wejściem do
Funduszy na 100mld zł, osiągnięcie poziomu zysku brutto powyżej zera
Warunki do spełnienia dla kandydatów na firmy zarządzające majątkiem NFI:
-

Przedstawienie sprawozdań finansowych za ostatni rok obrotowy

Opis doświadczeń w zakresie zarządzania

Złożenie propozycji technicznej (dokładne informacje o firmie, środkach, zasadach

działania)

Złożenie propozycji finansowej wynagrodzenia za zarządzanie NFI

Ogółem stawiano na firmy najlepsze a nie najtańsze. 14 funduszy podpisało umowy z
formami zarządzającymi, jeden nie podpisał.

W przypadku, gdy firma świadomie lub w skutek rażącego niedbalstwa działa na szkodę
Funduszu, Rada Nadzorcza Funduszu może rozwiązać z nią umowę o zarządzanie. W
innych przypadkach firma zarządzająca ani jej partnerzy nie ponoszą odpowiedzialności
za zmniejszanie wartości Funduszu lub spółki, w którą Fundusz zainwestował. Złe decyzje
są niekorzystne dla firmy zarządzającej, gdyż od tego zależy jej wynagrodzenie.

Przedsiębiorstwo przekształcone w spółki uzyskują konkretnego właściciela,
gwarantującego im zapewnienie nowoczesnych metod zarządzania. Firmy zarządzające
majątkiem poszczególnych funduszy mają za zadanie pomóc w restrukturyzacji i
modernizacji spółek, w zdobyciu nowych technologii, rynków zbytu, ułatwić im
pozyskanie kapitału, m.in. z kredytów, poprzez emisję akcji lub obligacji. Nie należy
jednak oczekiwać, że będą to pieniądze dawane za darmo, bez spełnienia jakichkolwiek
warunków. Spółka musi zagwarantować właściwe ich wykorzystanie.

Nazwa indeksu

WIG NFI

Typ indeksu

Indeks cenowy funduszy inwestycyjnych odpowiadający

wartości rynkowej akcji otrzymanych z wymiany jednego PŚU
NFI

Liczba spółek

Kryteria selekcji

NFI –e

Wagi (udziały w indeksie) Indeks ważony cenami
Data bazowa

12.VI.1997 – dzień 1-ego notowania akcji NFI na giełdzie

Wartość bazowa

160 pkt

Strategia zarządzania majątkiem:
-

Stymulowanie i wspomaganie działań restrukturyzacyjnych i rozwojowych w

spółkach portfelowych skutkujących wzrostem wartości tych spółek

Przeprowadzenie przez Fundusz (samodzielnie lub z partnerami) nowych

rentownych przedsięwzięć gospodarczych, w tym poza Programem NFI

Prowadzenie skutecznych, dochodowych inwestycji na rynku kapitałowym i

pieniężnym zgodnie z przyjętą strategią funduszu

RYNEK OTC
Źródło zasilania finansowego małych przedsiębiorstw
Wysokie ryzyko ale i możliwość osiągnięcia wysokiej stopy zwrotu
Tu są te spółki, które nie spełniają wymagań, aby być notowane na giełdzie

Pozytywne cechy istnienia rynku OTC:
-

niższy koszt emisji papierów wartościowych w stosunku do emisji publicznej

szansa dostępu mniejszych spółek, młodych na przejście na rynek publiczny

możliwość rynkowej wyceny wartości firmy

uniknięcie badania kondycji finansowej i presji prasy finansowej

Negatywne cechy:
-

niższa ranga rynku OTC

możliwość występowania zakłóceń – chodzi o zawieszanie kursów, rynek posiada

niższą płynność obrotu papierami

TRANSAKCJE NA RYNKACH FINANSOWYCH

GOTÓWKOWE

TERMINOWE

NATYCHMIASTOWE

SPOT

DOSTAWNE

BEZWARUNKOWE

FORWARD

BEZWARUNKOWEGO

WYKONANIA

(transakcje symetryczne
– obie strony muszą
zrealizować kontrakt)

WARUNKOWEGO

WYKONANIA

FORWARD

FUTURE

OPCJE

Po cenie bieżącej,

przy zawarciu

kontraktu

Cena w chwili

realizacji kontraktu

W jakich warunkach transakcje typu forward miałyby zastosowanie – gdy istnieje
przewaga popytu na dany towar nad podażą

Future – kontrakt, na mocy którego kupujący (sprzedający) zobowiązany jest
kupić/sprzedać określony co do wielkości, ilości oraz jakości towar po z góry ustalonej
cenie w momencie zawarcia kontraktu

OPCJE
Instrument bazowy – przedmiot transakcji
Opcja pozwala na wykorzystanie tendencji dodatnich
Opcja – prawo do zakupu lub sprzedaży określonej ilości przedmiotu opcji po z góry
ustalonej cenie i w ciągu umówionego okresu lub w wyznaczonym terminie przyszłym
Cechy charakterystyczne opcji
-

cena opcji – ją płaci nabywca sprzedającemu za prawo jej wykonania

cena bazowa opcji (exercise, strike price) – cena w przypadku opcji kupna, po jakiej

kupujący ma prawo nabyć przedmiot opcji, na który ta opcja jest wystawiona; gdy
mamy do czynienia z opcją sprzedaży cena bazowa jest ceną po której kupujący opcję
ma prawo sprzedać przedmiot opcji

cena wygaśnięcia opcji (expire, mature price) – określa moment, w którym kontrakt

opcyjny przestaje być ważny, jest ceną na rynku fizycznym

Podział opcji
Europejska – posiadacz opcji może wystąpić z roszczeniami do wystawcy jedynie w
momencie zakończenia żywotności opcji
Amerykańska

Rodzaje opcji
Kupna (call option)- kupujący opcję kupna uzyskuje prawo do zakupu określonej ilości
towaru po z góry ustalonej cenie (bazowej) lub do rezygnacji z tego zakupu w okresie do
wyznaczonego terminu w przyszłości. Za nabycie takiego prawa płaci określoną przez
rynek cenę – premię. Emitent opcji kupna ma obowiązek na żądanie posiadacza opcji
dostarczyć określoną ilość towaru po zapłaceniu przez niego ceny wygaśnięcia opcji

Sprzedaży (put option) – nabywca opcji ma prawo do wykonania w przyszłości w
określonym terminie sprzedaży danej ilości towaru po cenie wcześniej ustalonej lub do
rezygnacji z tej sprzedaży. Emitent opcji sprzedaży zobowiązuje się do zapłaty ceny
bazowej, jeżeli jej posiadacz dostarczy w ustalonym terminie towar, który jest
przedmiotem transakcji opcyjnej. Za przyznanie tego prawa emitent otrzymuje od
nabywcy premię.

Poza pieniądzem

Przy pieniądzu

W pieniądzu

Opcja kupna

CB>T

CB=T

CB<T

Opcja sprzedaży

CB<T

CB=T

CB>T

Podwójne (double option) – kupujący opcję ma prawo do zadeklarowania do
określonego terminu czy dokona sprzedaży bądź zakupu określonej ilości towaru po
ustalonej w momencie zawarcia transakcji cenie. Emitent opcji podwójnej ma obowiązek
do zakupu lub sprzedaży określonego towaru w zależności od decyzji posiadacza opcji

Premia za opcję – kształtują ją:
-

nieprzewidywalność zmian ceny instrumentu bazowego

podaż i popyt

Im krótszy okres do realizacji opcji tym wysokość premii spada.

WSPÓŁCZESNE INSTRUMENTY FINANSOWE RYNKU KAPITAŁOWEGO
Prawa poboru – w odróżnieniu od warrantu daje posiadaczowi prawo do zakupu
określonego instrumentu bazowego ale tylko w określonej proporcji do posiadanych już
walorów
Warranty – nagie prawo poboru
Dokument dołączony najczęściej do akcji lub obligacji, daje on posiadaczowi nieustające
lub ograniczone prawo kupna instrumentu bazowego po ustalonej cenie lub prawo do
subskrypcji przyszłych emisji instrumentu bazowego tego samego emitenta

Emitując warranty przedsiębiorstwo:
-

chce dowiedzieć się ile będzie chętnych na papiery wartościowe

chce uzyskać gotówkę poprzez sprzedaż akcji przetrzymywanych w rezerwie

Warranty są przedmiotem obrotu – mają wartość rynkową, która jest tym wyższa im jest
mniej w tym instrumentu bazowego
Przedmiot warrantów:
-

papiery wartościowe (akcje, obligacje)

waluta

indeksy giełdowe

stopy procentowe

Warrant jest to bezwarunkowe i nieodwołalne zobowiązanie się jego emitenta do
wypłacenia uprawnionym właścicielom warrantów kwoty rozliczenia
W przypadku warrantu kupna jest to dodatnia różnica pomiędzy ceną instrumentu
bazowego z rynku giełdowego a ceną wykonania określoną przez emitenta
Warrant sprzedaży – kwotą rozliczenia jest dodatnia różnica między ceną wykonania a
ceną instrumentu bazowego
Przedmioty transakcji mogą być dostarczane fizycznie, ale nie wszystkie, stosuje się
rozliczenia finansowe
Warrant określa prawa zbywalne – dotyczą one:
-

nabycie od emitenta (warrant kupna) lub zbycie emitentowi (warrant sprzedaży)

w ustalonym terminie instrumentu bazowego po cenie wykonania

żądanie zapłaty w określonym terminie różnicy między ceną instrumentu

bazowego o cenę warrantu

objęcie akcji przyszłych emisji emitenta po cenie wykonania

Klasyfikacja warrantów:
-

ze względu na podmiot emitujący warranty

warranty subskrypcyjne – mogą być emitowane przez spółki akcyjne

wyłącznie na własne akcje przyszłej emisji

warranty opcyjne – emitowane sąprzez banki i inne instytucje finansowe

(np. domy mklerskie), jest prawem przysługującym nabywcy warrantu wobec
emitenta do żądania zapłaty w ustalonym terminie różnicy pomiędzy ceną wykonania
a ceną rynkową instrumentu bazowego (warrant opcyjny sprzedaży), odwrotna
różnica dotyczy warrantu opcyjnego kupna

ze względu na termin wykonania

warrant europejski kupna lub sprzedaży – może być wykonany jedynie we

wcześniej ustalonym przez emitenta dniu, określa się go jako dzień wygaśnięcia lub
termin wykonania warrantu

warrant amerykański – wykonywany w dowolnym wybranym przez

inwestora dniu aż do momentu wygaśnięcia

warrant typu atlantyckiego (bermudzki) – daje nabywcy praawo uzyskania

wypłaty świadczenia w określonych przez wystawcę terminach

w zależności od przyjętego przez emitenta zobowiązania

europejski warrant kupna (call warrant) – umożliwia inwestorowi nabycie

instrumentu bazowego po wcześniej ustalonej cenie wykonania w wyznaczonym dniu
wygaśnięcia lub otrzymania kwoty rozliczenia – dodatnia różnica pomiędzy ceną
rynkową a ceną wykonania

europejski warrant sprzedaży – umożliwia inwestorowi sprzedaż

instrumentu bazowego ...

amerykański warrant kupna – kwota rozliczenia w dniu wykonania

amerykański warrant sprzedaży

ZAGADNIENIA ANALIZY TECHNICZNEJ
Analiza techniczna dotyczy badań zachowań rynku. Analiza fundamentalna zajmuje się
gospodarczymi uwarunkowaniami popytu i podaży, które przyczyniają się do fluktuacji
cen instrumentów rynku kapitałowego. Analiza fundamentalna zajmuje się przyczynami
zmian zachowań rynku natomiast analiza techniczna rozpatruje i analizuje skutki tych
zmian dla przedsiębiorstw.

Analiza techniczna opiera się na analizie trendów: wykresy (słupkowe, liniowe), formacje,
miary pomocnicze (średnie arytmetyczne i geometryczne).