Archaniołowie w Kabale 

KIM SĄ ARCHANIOŁOWIE?

Według katolicyzmu jest ich trzech, apokryficzna Księga Henocha podaje jeszcze Uriela 
jako czwartego Archanioła. Są najbardziej znanymi na ziemi Aniołami, wielokrotnie 
wypełniającymi powierzone przez Boga misje.

GABRIEL

 - w tradycji judeochrześcijańskiej i mahometańskiej, jeden z dwóch 

najwyższych rangą aniołów. Jest aniołem zwiastowania, zmartwychwstania, 
miłosierdzia, zemsty, śmierci i objawienia. Obok Michała i Rafała (Rafaela), jest 
jednym z trzech znanych z imienia aniołów Starego Testamentu. Gabriel sprawuje 
władzę nad rajem, wg legendy, jest księciem pierwszego nieba, równocześnie zasiada 
po lewicy Boga. Mahomet twierdził, że to właśnie Gabriel (Dżinbril), anioł wyposażony 
w 140 par skrzydeł, podyktował mu, sura po surze, cały Koran. W tradycji Islamu 
Gabriel jest duchem prawdy. Wg legendy Żydowskiej Gabriel był aniołem, który z 
rozkazu Boga zniszczył grzeszne miasta (m.in. Sodomę i Gomorę). Wg Talmudu 
Sanhedryn , to właśnie Gabriel rozgromił wojska Sennacheryba "za pomocą naostrzonej 
kosy", przygotowanej w dniu Stworzenia. Jest także Gabriel aniołem, który 
powstrzymał Waszti przed zjawieniem się nago na uczcie wyprawionej przez króla 
Ahaszwerosza, dzięki czemu zamiast niej królową została Estera. W Księdze Daniela 8, 
Daniel pada na twarz przed Gabrielem, który tłumaczy mu znaczenie wizji barana i 
kozła. Kabaliści utożsamiają Gabriela z "mężem w białych szatach"; w Księdze Daniela 
10, 13, pomocnikiem owego męża w białych szatach jest anioł Michał. W literaturze 
rabinackiej Gabriel jest księciem sprawiedliwości. Orygenes ("O zasadach", s.124) 
nazywa Gabriela aniołem wojny. Święty Hieronim utożsamił Gabriela z Hamonem. Wg 
Miltona ("Raj utracony" IV, 703), Gabriel jest "wozem straży anielskiej". Jak głosi 
żydowska legenda, to właśnie w cudowny sposób uratował z płomieni trzech 
świątobliwych mężów: Chananiasza, Miszaela i Azariasza. Gabriel bywa 
identyfikowany jako anioł, który walczył z Jakubem w Penuel, chociaż inne źródła 
podają, że przeciwnikiem Jakuba był Michał, Uriel, Metatron, Samael lub Chamuel. 
Rembrandt uwiecznił to wydarzenie na jednym ze swoich obrazów. Legenda arabska, 
mająca swoje źródło w Koranie XX, 88, głosi, że kiedy do pyska złotego cielca 
włożono pył ze śladów kopyt konia Gabriela, cielec natychmiast ożył. Wg 
Encyclopaedia of Islam, t.1, s.502, Mahomet uważał Gabriela za Ducha Świętego; 
pomyłka to zrozumiała i wytłumaczalna w świetle sprzecznych relacji w Ewangelii wg 
św. Mateusza (1, 18-20). W pierwszym przypadku, Maryja "znalazła się brzemienną za 
sprawą Ducha Świętego"; w drugim, to Gabriel wszedł do Niej i oznajmił, że Maryja 
znalazła łaskę u Boga oraz że pocznie i porodzi Syna. [W Ewangelii wg św. Łukasza (1, 
11-20), Gabriel jest także aniołem, który zwiastował Zachariaszowi narodzenie Jana 
Chrzciciela - przyp. J. Ruszkowski] Bamberger w "Fallen Angels" (s.109) przytacza 
babilońską legendę głoszącą, że pewnego razu Gabriel popadł w niełaskę, "nie 
wypełniając starannie Bożego rozkazu, za co został skazany na czasowe opuszczenie 
Niebiańskiego Dworu". W tym czasie Gabriela zastępował anioł stróż Persji, Dubiel. 
Imię Gabriel jest pochodzenia chaldejskiego i nie było znane Żydom w okresie 
poprzedzającym niewolę babilońską. Na oryginalnej liście 119 aniołów Parsów brak 
imienia Gabriel. Gabriel pojawia się w opowieści o dziesięciu męczennikach. Jeden z 
dziesięciu żydowskich mędrców, Izmael, wstąpił do nieba, aby zapytać Gabriela, czym 
sobie zasłużył na śmierć. Gabriel odpowiedział, że to pokuta za grzech dziesięciu synów 
Jakuba, którzy sprzedali Józefa do niewoli (por. Ze skarbnicy midraszy, s.252-261). W 

Apokryfie o sprawiedliwym Henochu, Gabriel jest aniołem, który podniósł patriarchę 
"jako wicher liść niesie i zawiódł przed Boże oblicze". Wg tradycji żydowskiej, w erze 
mesjańskiej Gabriel stoczy wielką bitwę z Lewiatanem. Zgodnie z sądowymi 
zeznaniami Joanny d'Arc, to Gabriel natchnął ją, aby wyruszyła z odsieczą królowi 
Francji. W bliższych nam czasach Gabriel miał się ukazać J.J. Rappowi, założycielowi 
sekty harmonistów, oraz pozostawić odcisk swojej stopy na wapiennej płycie 
przechowywanej w rezydencji Maclure-Owena w New Harmony w stanie Indiana. W 
poemacie Longfellowa The Golden Legend Gabriel jest aniołem Księżyca i obdarza 
ludzi nadzieją. Jakkolwiek istnieje wiele obrazów przedstawiających anioła Gabriela 
zwiastującego Maryi dobrą nowinę, poetyckie opisy tego wydarzenia należą do 
rzadkości. Jednym z nielicznych jest wiersz XVII-wiecznego angielskiego poety 
Richarda Crashawa, "Steps to the Temple". ( na podstawie "Słownika aniołów, w tym 
aniołów upadłych" Gustav Davidson w tłum. J.Ruszkowski, Zysk i S-ka, 1998r)

MICHAŁ -

 w tradycji biblijnej i po biblijnej, w literaturze chrześcijańskiej, żydowskiej 

i muzułmańskiej Michał jest zgodnie uważany za najpotężniejszego z aniołów. Anioł ten 
pochodzi z mitologii Chaldejczyków, którzy czcili go jako bóstwo. W tradycji 
żydowskiej Michał jest wodzem chóru cnót i archaniołów, księciem Bożej obecności, 
aniołem skruchy, sprawiedliwości, miłosierdzia i uświęcenia; jest także władcą 
czwartego nieba, aniołem. opiekuńczym Izraela, stróżem Jakuba, pogromcą Szatana. 
Sekretne imię Michała brzmi: Sabatiel. W mitologii islamu anioł ten nosi imię Mika' il. 
Jako wybawiciel wierzących stanowi odpowiednik Saoszjanta (zbawiciela) z 
Zendawesty. Midrasz Raba (Exodus 18) przypisuje Michałowi autorstwo całego Psalmu 
85. Ponadto Michała utożsamiano z aniołem, który rozgromił wojska Sennacheryba, 
oraz aniołem, który powstrzymał dłoń Abrahama, kiedy ten chciał złożyć w ofierze 
Izaaka. W tradycji żydowskiej, "ogień, który Mojżesz widział w płonącym krzewie, 
miał wygląd Michała, który zstąpił z niebios jako zwiastun Szechiny" (aniołem 
płonącego krzewu zazwyczaj nazywa się - Zagzagela). Wg Talmudu Sara rozpoznała 
Michała w jednym z trzech mężów, których gościł Abraham. Legenda głosi, że Michał - 
wraz z Gabrielem, Urielem, Rafałem (Rafaelem) i Metatronem - uczestniczył w 
pogrzebie Mojżesza i wówczas "tocząc rozprawę z diabłem spierał się o ciało 
Prawodawcy" (zob. jud 9; por. apokryficzne "Wniebowzięcie Mojżesza"). W tekstach 
mistycznych i okultystycznych Michał często jest utożsamiany z Duchem Świętym, 
Logosem, Bogiem, Metatronem. W greckiej Apokalipsie Barucha Michał "dzierży 
klucze do Królestwa Niebieskiego" (w tradycji ludowej funkcje te zazwyczaj pełni św. 
Piotr). [W południowosłowiańskiej wersji tego apokryfu Michał trzyma w ręku nie 
klucze, ale "ogromną skarbonę, głęboką jako przestworza dzielące ziemie do nieba", w 
którą anioł ten "zbiera ludzkie modlitwy" Wg najwcześniejszych tradycji islamu, 
Michał przebywa w siódmym niebie na brzegu Wielkiego Morza, otoczony 
niezliczonymi zastępami aniołów, ma szmaragdowe skrzydła, i okrywają go szafranowe 
włosy, z których każdy ma miliony twarzy i ust, i tyleż samo języków, które w milionie 
dialektów błagają Allacha o zmiłowanie. W mitologii staroperskiej Michał nosił imię 
Beszter "ten, który troszczy się o wyżywienie ludzkości", wskutek czego bywa 
utożsamiany z Metatronem. Zgodnie z tą samą tradycją cherubiny zostały stworzone z 
łez, które Michał uronił nad grzechami wierzących. Chrześcijanie modlą się do św. 
Michała Archanioła jako anioła dobrej śmierci, który prowadzi dusze zbawionych do 
"wiecznej światłości" . W tradycji żydowskiej Michał jest "wicekrólem niebios", a 
zatem pełni funkcje, którą przed swym upadkiem sprawował Szatan. Obok Gabriela, 
Michał był aniołem szczególnie chętnie portretowanym przez dawnych mistrzów 
malarskich. Najczęściej jest on przedstawiany ze skrzydłami, jako wojownik Boży i 
pogromca Smoka (później funkcją tą zaczął się dzielić ze św. Jerzym). Jako anioł 
ważący dusze w dniu Sądu Ostatecznego (funkcje te pełni wraz z Dokielem, Zehanpurju 

i innymi), trzyma w dłoni wagę sprawiedliwości. Fra Filippo Lippi, w szkicu 
reprodukowanym w: Jameson, Legends of the Madonna, 5.436, przedstawił Michała na 
kolanach, ze świecą w dłoni, zwiastującego Maryi jej bliską śmierć (z kolei aniołem, 
który zwiastował Dziewicy narodziny Jezusa, był Gabriel). To samo źródło przytacza 
legendę o tym, jak Michał odciął ręce "pewnemu niegodziwemu arcykapłanowi 
żydowskiemu, usiłującemu wywrócić mary, na których leżało ciało zmarłej Maryi" 
(wskutek interwencji św. Piotra ręce zuchwałego Żyda na powrót połączyły się z 
ciałem). W jednym z rękopisów qumrańskich Michał jest nazywany "Księciem 
Światłości". Dowodzi on aniołami światłości w bitwie przeciwko legionom duchów 
ciemności, których wodzem jest demon Belial. W "The Legends of the Jews" 
Ginzberga, Michał jest zwiastunem - Szechiny, aniołem, który sprowadził Asenat do 
Palestyny, jako żonę dla Józefa; aniołem, który ocalił towarzyszy Daniela z płomieni; 
pośrednikiem między Mordechajem i Esterą; aniołem, który zburzył Babilon i który 
zawiadomił upadłych aniołów o Potopie (por. Cohen, Talmud, 5. 76; Unterman, 
"Słownik tradycji i legend żydowskich", 5. 179-180). Jak głosi legenda, gdy Michał 
płacze, jego łzy przemieniają się w drogocenne kamienie. W poemacie Longfellowa 
"The Golden Legend" Michał jest duchem planety Merkury i "udziela daru 
cierpliwości". Michał jest też jednym z głównych bohaterów "Boskiej komedii" 
Dantego i "Raju utraconego" Miltona. W literaturze współczesnej pojawia się w 
powieści Roberta Nathana "The Bishops Wife", oraz w wierszu Williama Butlera Yeatsa 
"Róża pokoju". W roku 1950 papież Pius XII ogłosił Michała Archanioła patronem 
policjantów. (na podstawie "Słownika aniołów, w tym aniołów upadłych" Gustav 
Davidson, w tłum. J.Ruszkowski, Zysk i S-ka, 1998r)

RAFAŁ

 (lub Rafael, "Bóg uleczył") - anioł chaldejskiego pochodzenia; pierwotnie nosił 

imię Labiel, jeden z trzech archaniołów. W literaturze apokryficznej, Rafał jest jednym 
z aniołów, którzy zasadził rajski ogród; aniołem, który w raju wyjawił Adamowi 
"pewne sekrety mistyczne"; jednym z aniołów, którzy pochowali Abla i Adama. Wg 
legend Rafał był aniołem, który po potopie podarował Noemu "księgę mądrości". W 
tradycji katolickiej Rafał jest aniołem podróży oraz pocieszycielem męczenników za 
wiarę. Anioł ten należy do co najmniej czterech chórów niebiańskich: serafinów, 
cherubinów, panowań i potęg. Wg pewnej legendy ("The Testament of Solomon" 
Coonybeare'a), kiedy Salomon modlił się o pomoc w budowie Świątyni, Bóg posłał 
Rafaela, aby ten podarował królowi magiczny pierścień z wyrytą pięcioramienną 
gwiazdą, dający właścicielowi władzę nad demonami. Tak więc Salomon zdołał 
ukończyć budowę Świątyni dzięki "niewolniczej pracy" demonów. ("Słownik aniołów, 
w tym aniołów upadłych" Gustav Davidson, w tłum. J. Ruszkowski,Zysk i S-ka, 1998r).

URIEL

 ("ogień Boży" lub "światło Boga") - w literaturze pozakanonicznej, jeden z 

najwyższych rangą aniołów; wg różnych źródeł: serafin, cherubin, regent Słońca, 
płomień Boży, anioł obecności, władca TARTARU (Hadesu), archanioł zbawienia oraz 
anioł światłości. W etiopskiej Księdze Henocha anioł "sprawujący władze nad gromem i 
trwogą". W Życiu Adama i Ewy, Uriel jest aniołem skruchy. Jak przypuszcza Anscar 
Vonier Uriel jest duchem, który stał u bram raju utraconego z mieczem ognistym w 
dłoni. W apokryficznym Życiu Adama i Ewy anioł ten jest jednym z "cherubinów 
strzegących bram raju", o których wspomina Księga Rodzaju 3. Imienia Uriela 
wzywano w starożytnych litaniach. Jak głoszą legendy, Uriel był jednym z aniołów, 
który pomógł pogrzebać Adama i Abla; aniołem, który walczył z Jakubem w Penuel; 
pogromcą wojsk Sennacheryba; aniołem, którego Bóg posłał, aby ostrzegł Noego przed 
zbliżającym się Potopem. Wypada jednak zaznaczyć, że wszystkie te wyczyny tradycja 
przypisuje także innym aniołom. Zdaniem Louisa Ginzberga określenie "Książę 
Światłości" w esseńskiej Regule Zrzeszenia odnosi się do Uriela (zob. Tyloch, Rękopisy 

z Qumran nad Morzem Martwym, 5. 79, przyp. tłumacza). Wg niektórych źródeł Uriel 
był aniołem, który wprowadził Ezdrasza w arkana wiedzy niebiańskiej, tłumaczył 
proroctwa oraz wyprowadził Abrahama z Ur. W tradycji późnego judaizmu Uriel zajął 
miejsce Fanuela "jako jeden z czterech aniołów obecności"; był także wymieniany jako 
anioł września oraz anioł stróż wszystkich urodzonych w tym miesiącu. Wg Barretta 
(The Matus), Uriel sprowadził na ziemie alchemię, boską sztuk, oraz dał ludziom 
kabałę, klucz do mistycznej interpretacji Pisma, wietegon (wg innych źródeł, uczynił to 
Metatron). Imię Uriela wypisywano na amuletach mających pomagać ludziom w 
zgłębianiu Tory, ponieważ reprezentuje on światłość Bożej nauki. W Zoharze Uriel jest 
"chorążym drugiej chorągwi wojsk niebiańskich" oraz jednym z czterech aniołów 
stojących przy Tronie Chwały. Pomimo sławy, jaką się cieszył, Uriel był jednym z 
aniołów, których kult został oficjalnie potępiony przez papieża Zachariasza podczas 
synodu rzymskiego w 745 r. (ten sam 105 spotkał m.in. Raguela i Tubuela). [W "Diable 
kulawym" Lesage' a, Uriel jest demonem. W judaizmie natomiast jeszcze dziś spotyka 
się ślady kultu świętego Uriela. Współcześni Żydzi przed snem o dmawiają modlitwie 
zawierającą słowa: W imię Pana, Boga Izraela, niech Michał stanie po mojej prawicy, 
Gabriel po lewicy, Uriel przede mną, Rafael za mną, a ponad głową przebywa obecność 
Boga - przyp. tłum.] Imię Uriela, jak się uważa, pochodzi od imienia proroka Uriasza. 
Spośród współczesnych sądów o Urielu ciekawa wydaje się opinia Curry'ego ("Miltonś 
Ontology, Cosmogony and Physics"), który nazwał tego anioła "pobożnym, ale niezbyt 
spostrzegawczym fizykiem wyznającym filozofie atomistyczną". ("Słownik aniołów, w 
tym aniołów upadłych" Gustav Davidson, w tłum. J.Ruszkowski, Zysk i S-ka, 1998r). 

http://www.ezoforum.pl/kabala/19350-archaniolowie-w-kabale.html