2008-11-29

1

Pielęgniarstwo zabiegowe

Pielęgniarstwo zabiegowe

Dr n. med. Janina Książek

Dr n. med. Janina Książek

Samodzielna Pracownia

Samodzielna Pracownia

Pielęgniarstwa Chirurgicznego

Pielęgniarstwa Chirurgicznego

AMG

AMG

Organizacja bloku operacyjnego

Organizacja bloku operacyjnego--

symbolika kolorów

symbolika kolorów

Kolor zielony

Kolor zielony-- oznacza strefę jałową

oznacza strefę jałową

W kolorze zielonym są:

W kolorze zielonym są:

Wewnętrzne warstwy opakowań zestawów

Wewnętrzne warstwy opakowań zestawów

operacyjnych,

operacyjnych,
Bielizna służąca do obłożenia pola operacyjnego,

Bielizna służąca do obłożenia pola operacyjnego,
Bi li

j

f t h

j

ki

ki

Bi li

j

f t h

j

ki

ki

Bielizna operacyjna: fartuchy operacyjne, czapki, maski

Bielizna operacyjna: fartuchy operacyjne, czapki, maski

chirurgiczne

chirurgiczne
Ubrania dla całego personelu bloku operacyjnego

Ubrania dla całego personelu bloku operacyjnego

(pielęgniarki, lekarze, sprzątaczki)

(pielęgniarki, lekarze, sprzątaczki)
Obuwie

Obuwie
Ubrania pracowników przebywających w magazynie

Ubrania pracowników przebywających w magazynie

jałowych artykułów w centralnej sterylizacji

jałowych artykułów w centralnej sterylizacji

Kolory: niebieski i biały oznaczają

Kolory: niebieski i biały oznaczają

strefę czystą

strefę czystą

Zewnętrzne opakowania zestawów

Zewnętrzne opakowania zestawów
operacyjnych,

operacyjnych,
Wózki używane do sprzątania sal operacyjnych

Wózki używane do sprzątania sal operacyjnych
Ubrania dla personelu zatrudnionego w sali

Ubrania dla personelu zatrudnionego w sali

Ubrania dla personelu zatrudnionego w sali

Ubrania dla personelu zatrudnionego w sali
wybudzeń, w sali porodowej, w centralnej

wybudzeń, w sali porodowej, w centralnej
sterylizacji (w części czystej)

sterylizacji (w części czystej)
Obuwie dla personelu sali wybudzeń, sali

Obuwie dla personelu sali wybudzeń, sali
porodowej, części czystej centralnej sterylizacji

porodowej, części czystej centralnej sterylizacji

Kolory: żółty i czerwony oznaczają

Kolory: żółty i czerwony oznaczają

strefę brudną

strefę brudną

Ubrania dla personelu porządkowego

Ubrania dla personelu porządkowego
sprzątającego strefę brudną,

sprzątającego strefę brudną,
Wystrój brudnej części sterylizacji,

Wystrój brudnej części sterylizacji,

t ój

łó

it

h (d

i d WC

t ój

łó

it

h (d

i d WC

wystrój węzłów sanitarnych (drzwi do WC,

wystrój węzłów sanitarnych (drzwi do WC,
ścianki działowe)

ścianki działowe)
Drzwi wejściowe do śluz bloku

Drzwi wejściowe do śluz bloku
operacyjnego

operacyjnego

2008-11-29

2

Przyjęcie pacjenta dorosłego do

Przyjęcie pacjenta dorosłego do

bloku operacyjnego

bloku operacyjnego

Powitanie pacjenta

Powitanie pacjenta –– wymieniając jego

wymieniając jego

imię i nazwisko;

imię i nazwisko;
Daje to pacjentowi poczucie

Daje to pacjentowi poczucie
bezpieczeństwa nie jest przypadkiem”

bezpieczeństwa nie jest przypadkiem”

bezpieczeństwa, nie jest „przypadkiem

bezpieczeństwa, nie jest „przypadkiem
chorobowym lecz pacjentem

chorobowym lecz pacjentem
posiadającym imię i nazwisko, którego zna

posiadającym imię i nazwisko, którego zna
personel bloku operacyjnego i na którego

personel bloku operacyjnego i na którego
czeka się w bloku operacyjnym

czeka się w bloku operacyjnym

Przedstawienie się pacjentowi

Przedstawienie się pacjentowi

Pacjent wie, kto będzie się nim zajmował

Pacjent wie, kto będzie się nim zajmował
w bloku operacyjnym, kto będzie się o

w bloku operacyjnym, kto będzie się o
niego troszczył

niego troszczył
Brak anonimowości ze strony personelu

Brak anonimowości ze strony personelu

Brak anonimowości ze strony personelu

Brak anonimowości ze strony personelu
medycznego wpływa na poprawę jakości

medycznego wpływa na poprawę jakości
pracy: pielęgniarka/ położna, lekarz firmuje

pracy: pielęgniarka/ położna, lekarz firmuje
swoją pracę swoim imieniem i nazwiskiem

swoją pracę swoim imieniem i nazwiskiem

Sprawdzenie tożsamości pacjenta

Sprawdzenie tożsamości pacjenta

Przyjęcie dokumentacji: historii choroby i

Przyjęcie dokumentacji: historii choroby i
historii pielęgnowania

historii pielęgnowania
Sprawdzenie i potwierdzenie zgodności

Sprawdzenie i potwierdzenie zgodności
danych osobowych

danych osobowych

danych osobowych

danych osobowych

Zapewnienie ciągłości opieki

Zapewnienie ciągłości opieki

Od chwili przyjęcia do bloku operacyjnego

Od chwili przyjęcia do bloku operacyjnego
aż do chwili wykonania znieczulenia

aż do chwili wykonania znieczulenia ––
przez cały czas powinna być przy

przez cały czas powinna być przy
pacjencie ta sama osoba która jest

pacjencie ta sama osoba która jest

pacjencie ta sama osoba, która jest

pacjencie ta sama osoba, która jest
odpowiedzialna za los pacjenta

odpowiedzialna za los pacjenta
Przyjęcie pacjenta do bloku operacyjnego

Przyjęcie pacjenta do bloku operacyjnego
powinno być opisane w dokumentacji

powinno być opisane w dokumentacji

2008-11-29

3

Zapewnienie poszanowania

Zapewnienie poszanowania

godności osobistej pacjenta

godności osobistej pacjenta

Uważać na sposób zwracania się do

Uważać na sposób zwracania się do
pacjenta,

pacjenta,
Uważać przy przenoszeniu

Uważać przy przenoszeniu –– nie obnażać

nie obnażać

Dostęp do informacji

Dostęp do informacji

Uprzedzić pacjenta o czynnościach, które

Uprzedzić pacjenta o czynnościach, które
będą wykonywane przy nim, aby nie

będą wykonywane przy nim, aby nie
potęgować stresu przed czymś

potęgować stresu przed czymś
nieznanym przed bólem itp ;

nieznanym przed bólem itp ;

nieznanym, przed bólem itp.;

nieznanym, przed bólem itp.;
Np..: nie wolno wykonywać iniekcji bez

Np..: nie wolno wykonywać iniekcji bez
uprzedzenia o niej

uprzedzenia o niej
Zapewnienie miłej atmosfery w drodze na

Zapewnienie miłej atmosfery w drodze na
salę operacyjną

salę operacyjną

Przyjęcie dziecka do bloku

Przyjęcie dziecka do bloku

operacyjnego

operacyjnego

Dziecko przeżywa przyszłą operację z

Dziecko przeżywa przyszłą operację z
większym niepokojem niż człowiek dorosły

większym niepokojem niż człowiek dorosły
Z dzieckiem trzeba cały czas rozmawiać,

Z dzieckiem trzeba cały czas rozmawiać,
zabawiać go okazać mu dużo ciepła i

zabawiać go okazać mu dużo ciepła i

zabawiać go, okazać mu dużo ciepła i

zabawiać go, okazać mu dużo ciepła i
życzliwości

życzliwości

Zabawki i rodzice

Zabawki i rodzice

Dziecko może mieć swoją zabawkę

Dziecko może mieć swoją zabawkę
Powinno być razem z rodzicami,

Powinno być razem z rodzicami,

opiekunem lub psychologiem do czasu

opiekunem lub psychologiem do czasu

znieczulenia!

znieczulenia!
Zarówno rodzic jak i opiekun po

Zarówno rodzic jak i opiekun po

przebraniu się w śluzie

przebraniu się w śluzie

może wejść do bloku

może wejść do bloku

i towarzyszyć dziecku

i towarzyszyć dziecku

do chwili jego zaśnięcia

do chwili jego zaśnięcia

2008-11-29

4

Postępowanie z łóżkiem

Postępowanie z łóżkiem

Po przyjęciu pacjenta do bloku

Po przyjęciu pacjenta do bloku
operacyjnego, łóżko pozostaje w strefie

operacyjnego, łóżko pozostaje w strefie
brudnej

brudnej-- przed śluzą pacjenta

przed śluzą pacjenta

Brudne łóżko powinno być nakryte

Brudne łóżko powinno być nakryte

Brudne łóżko powinno być nakryte

Brudne łóżko powinno być nakryte
pokrowcem z napisem „brudne” i

pokrowcem z napisem „brudne” i
następnie przewiezione do centralnej

następnie przewiezione do centralnej
stacji łóżek, gdzie zostaje poddane

stacji łóżek, gdzie zostaje poddane
procesowi mycia i dezynfekcji

procesowi mycia i dezynfekcji

Dezynfekcja łóżka

Dezynfekcja łóżka

Aktualnie najbardziej skuteczną metoda

Aktualnie najbardziej skuteczną metoda
dezynfekcji łóżek jest metoda polegająca

dezynfekcji łóżek jest metoda polegająca
na użyciu pary wodnej o niskiej

na użyciu pary wodnej o niskiej
temperaturze

temperaturze –– 75

75--80

80 C

C

temperaturze

temperaturze 75

75 80

80 C

C

W przypadku dezynfekcji formaldehydowej

W przypadku dezynfekcji formaldehydowej
łóżko musi być poddane procesowi

łóżko musi być poddane procesowi
wietrzenia

wietrzenia

Łóżko umyte

Łóżko umyte

Zostaje nakryte pokrowcem z napisem

Zostaje nakryte pokrowcem z napisem
„czyste” i przetransportowane do bloku

„czyste” i przetransportowane do bloku
operacyjnego

operacyjnego
W bloku operacyjnym lub sali wybudzeń

W bloku operacyjnym lub sali wybudzeń

W bloku operacyjnym lub sali wybudzeń

W bloku operacyjnym lub sali wybudzeń
łóżko zostaje ogrzane

łóżko zostaje ogrzane
Tym samym łóżkiem pacjent powinien

Tym samym łóżkiem pacjent powinien
trafić na swój oddział lub oddział

trafić na swój oddział lub oddział
pooperacyjny

pooperacyjny

Uwaga!

Uwaga!

Pacjent powinien jechać na salę

Pacjent powinien jechać na salę
operacyjną łóżkiem i łóżkiem wracać

operacyjną łóżkiem i łóżkiem wracać--
Ma to na celu ograniczenie przenoszenia

Ma to na celu ograniczenie przenoszenia
pacjenta:

pacjenta:

pacjenta:

pacjenta:
łóżko

łóżko →

→ wózek

wózek

wózek

wózek → stół operacyjny

→ stół operacyjny

stół operacyjny

stół operacyjny → łóżko sali wybudzeń

→ łóżko sali wybudzeń

łóżko sali wybudzeń

łóżko sali wybudzeń → łóżko oddziału

→ łóżko oddziału

2008-11-29

5

Ryzyko związane z częstą zmianą

Ryzyko związane z częstą zmianą

łóżka

łóżka

Zakażenia

Zakażenia
Ochłodzenie pacjenta

Ochłodzenie pacjenta
Urazy kręgosłupa personelu!

Urazy kręgosłupa personelu!

Personel bloku operacyjnego

Personel bloku operacyjnego

Personel stały:

Personel stały:

Pielęgniarki operacyjne

Pielęgniarki operacyjne
Pielęgniarki anestezjologiczne?

Pielęgniarki anestezjologiczne?
Lekarze anestezjolodzy?

Lekarze anestezjolodzy?
Sprzątaczki?

Sprzątaczki?

Personel zmienny

Personel zmienny

Lekarze chirurdzy

Lekarze chirurdzy
Stażyści

Stażyści
Studenci

Studenci
Uczestnicy kursów doskonalących,

Uczestnicy kursów doskonalących,
kwalifikacyjnych i specjalizacyjnych

kwalifikacyjnych i specjalizacyjnych

Planowanie obsady personelu

Planowanie obsady personelu

stałego

stałego

Wytyczne MZ i OS z 13 VII 1987 r.

Wytyczne MZ i OS z 13 VII 1987 r.
przewidują zatrudnienie trzech

przewidują zatrudnienie trzech
pielęgniarek operacyjnych i trzech

pielęgniarek operacyjnych i trzech
anestezjologicznych na jeden stół

anestezjologicznych na jeden stół

anestezjologicznych na jeden stół

anestezjologicznych na jeden stół
operacyjny na jedną zmianę np.. W bloku

operacyjny na jedną zmianę np.. W bloku
operacyjnym posiadającym 2 stoły

operacyjnym posiadającym 2 stoły
operacyjne powinno być zatrudnionych 18

operacyjne powinno być zatrudnionych 18
pielęgniarek

pielęgniarek

2008-11-29

6

Uwaga!

Uwaga!

Niedopuszczalne jest, aby pielęgniarce

Niedopuszczalne jest, aby pielęgniarce
operacyjnej instrumentującej do zabiegu

operacyjnej instrumentującej do zabiegu
pomagała osoba zupełnie nie

pomagała osoba zupełnie nie
przygotowana do pełnienia takiej funkcji

przygotowana do pełnienia takiej funkcji

przygotowana do pełnienia takiej funkcji

przygotowana do pełnienia takiej funkcji
czyli sprzątaczka

czyli sprzątaczka –– salowa

salowa

Pomagać może tylko instrumentariuszka

Pomagać może tylko instrumentariuszka
zwana na ten czas „brudną”

zwana na ten czas „brudną”

Planowanie zabiegów

Planowanie zabiegów

operacyjnych

operacyjnych

Blok operacyjny jest jednym z droższych

Blok operacyjny jest jednym z droższych
działów szpitala i powinien być

działów szpitala i powinien być
maksymalnie wykorzystany

maksymalnie wykorzystany
Czas pracy bloku operacyjnego:

Czas pracy bloku operacyjnego:

Czas pracy bloku operacyjnego:

Czas pracy bloku operacyjnego:
Od 7 do 16 ?, a w pozostałych godzinach

Od 7 do 16 ?, a w pozostałych godzinach
zabiegi na „ostro”

zabiegi na „ostro”

Program operacyjny

Program operacyjny

Powinien być przejrzysty, estetycznie

Powinien być przejrzysty, estetycznie
wydrukowany i powielony w takiej ilości,

wydrukowany i powielony w takiej ilości,
aby był dostępny dla każdej sali

aby był dostępny dla każdej sali
operacyjnej sali wybudzeń oraz dla

operacyjnej sali wybudzeń oraz dla

operacyjnej, sali wybudzeń oraz dla

operacyjnej, sali wybudzeń oraz dla
kierownictwa bloku operacyjnego

kierownictwa bloku operacyjnego
Personel każdej sali powinien dysponować

Personel każdej sali powinien dysponować
oryginalnym planem, aby wyeliminować

oryginalnym planem, aby wyeliminować
możliwość pomylenia pacjentów

możliwość pomylenia pacjentów

Elementy składowe planu

Elementy składowe planu

operacyjnego

operacyjnego

Data

Data
Numer sali operacyjnej,

Numer sali operacyjnej,
Początek zabiegów operacyjnych w każdej sali

Początek zabiegów operacyjnych w każdej sali
Imię i nazwisko pacjenta

Imię i nazwisko pacjenta
N mer historii chorob

N mer historii chorob

Numer historii choroby

Numer historii choroby
PESEL

PESEL
Rozpoznanie przedoperacyjne

Rozpoznanie przedoperacyjne
Nazwisko lekarza operującego

Nazwisko lekarza operującego
Nazwisko lekarza asystującego

Nazwisko lekarza asystującego
Nazwisko lekarza anestezjologa

Nazwisko lekarza anestezjologa

2008-11-29

7

Terminologia stosowana w planie

Terminologia stosowana w planie

operacyjnym

operacyjnym

Abrasio

Abrasio –– wyskrobanie, wyłyżeczkowanie,

wyskrobanie, wyłyżeczkowanie,

starcie

starcie
Abrasio mucosae

Abrasio mucosae –– wyskrobanie błony

wyskrobanie błony

śluzowej

śluzowej

śluzowej

śluzowej
Abrasio endocervix et endometrii

Abrasio endocervix et endometrii ––
wyłyżeczkowanie błony śluzowej szyjki i

wyłyżeczkowanie błony śluzowej szyjki i
trzonu macicy

trzonu macicy
Dermabrasio

Dermabrasio –– starcie skóry

starcie skóry

Anastomosis

Anastomosis ––ubytek, wada

ubytek, wada

Anastomosis arteriovenosa

Anastomosis arteriovenosa –– zespolenie

zespolenie

tętniczo

tętniczo –– żylne

żylne

Anastomosis terminolateralis

Anastomosis terminolateralis –– zespolenie

zespolenie

końcowo

końcowo boczne

boczne

końcowo

końcowo –– boczne

boczne

Gastroenteroastomosis

Gastroenteroastomosis –– zespolenie

zespolenie

żołądkowo

żołądkowo -- jelitowe

jelitowe

Defectus

Defectus –– ubytek, wada

ubytek, wada

Defectus cutis

Defectus cutis –– ubytek skóry

ubytek skóry

Defectus septi interatrialis

Defectus septi interatrialis –– ubytek w

ubytek w

przegrodzie międzyprzedsionkowej serca

przegrodzie międzyprzedsionkowej serca

Dislocatio

Dislocatio -- przemieszczenie

przemieszczenie

Dislocatio membri

Dislocatio membri –– przemieszczenie

przemieszczenie

kończyny

kończyny
Dislocatio ad axin

Dislocatio ad axin –– przemieszczenie kości

przemieszczenie kości

(osiowe)

(osiowe)

(osiowe)

(osiowe)
Dislocatio ad latus

Dislocatio ad latus –– przemieszczenie

przemieszczenie

kości (boczne)

kości (boczne)

2008-11-29

8

Excisio

Excisio -- wycięcie

wycięcie

Exscisio fistulae

Exscisio fistulae –

– wycięcie przetoki

wycięcie przetoki

Exscisio patellae

Exscisio patellae –– wycięcie rzepki

wycięcie rzepki

Exscisio polypi laryngis

Exscisio polypi laryngis –– wycięcie polipa

wycięcie polipa

k t

i

k t

i

krtani

krtani

Enucleatio

Enucleatio –– wyłuszczenie,

wyłuszczenie,

usunięcie całkowite

usunięcie całkowite

Enucleatio bulbi oculi

Enucleatio bulbi oculi –– wyłuszczenie gałki

wyłuszczenie gałki

ocznej

ocznej
Enucleatio cystis colli

Enucleatio cystis colli –– usunięcie torbieli

usunięcie torbieli

szyjnej

szyjnej

szyjnej

szyjnej
Enucleatio myomatis uteri

Enucleatio myomatis uteri –– wyłuszczenie

wyłuszczenie

mięśniaka macicy

mięśniaka macicy

Fistula

Fistula -- przetoka

przetoka

Fistula uterina

Fistula uterina –– przetoka maciczna

przetoka maciczna

Fistula ani

Fistula ani –– przetoka odbytu

przetoka odbytu

Fistula arteriovenosa

Fistula arteriovenosa –– przetoka tętniczo

przetoka tętniczo --

ż l

ż l

żylna

żylna

Fissura

Fissura –– rozszczep, pęknięcie

rozszczep, pęknięcie

Fissura musculi

Fissura musculi –– pęknięcie mięśnia

pęknięcie mięśnia

Fissura ossis

Fissura ossis –– pęknięcie kości

pęknięcie kości

2008-11-29

9

Fractura

Fractura -- złamanie

złamanie

Fractura basis cranii

Fractura basis cranii –– złamanie podstawy

złamanie podstawy

czaszki,

czaszki,
Fractura colli femoris

Fractura colli femoris –– złamanie szyjki

złamanie szyjki

kości udowej

kości udowej

kości udowej

kości udowej

Haematoma

Haematoma -- krwiak

krwiak

Haematometra

Haematometra –– krwiak macicy

krwiak macicy

Haematopericardium

Haematopericardium –– krwiak osierdzia

krwiak osierdzia

Haematoperitoneum

Haematoperitoneum –– krwiak

krwiak

ś ód t

ś ód t

śródotrzewnowy

śródotrzewnowy

Hernia

Hernia -- przepuklina

przepuklina

Hernia abdominalis

Hernia abdominalis –– przepuklina

przepuklina

brzuszna

brzuszna
Hernia umbilicalis

Hernia umbilicalis –– przepuklina pępkowa

przepuklina pępkowa

H

i f

li

kli

d

H

i f

li

kli

d

Hernia femoralis przepuklina udowa

Hernia femoralis przepuklina udowa

Incarceratio

Incarceratio -- uwięźnięcie

uwięźnięcie

Incarceratio uteri

Incarceratio uteri –

– uwięźnięcie macicy

uwięźnięcie macicy

Incarceratio herniae

Incarceratio herniae –– uwięźnięcie

uwięźnięcie

przepukliny

przepukliny

2008-11-29

10

Incisio

Incisio –– cięcie, nacięcie

cięcie, nacięcie

Incisio explorativa

Incisio explorativa –

– nacięcie próbne

nacięcie próbne

Incisio circularis

Incisio circularis –– nacięcie okrężne

nacięcie okrężne

Luxatio

Luxatio –– wywichnięcie,

wywichnięcie,

zwichnięcie

zwichnięcie

Luxatio aperta

Luxatio aperta –– zwichnięcie otwarte

zwichnięcie otwarte

Luxatio completa

Luxatio completa –– zwichnięcie zupełne

zwichnięcie zupełne

Luxatio traumatica

Luxatio traumatica –– zwichnięcie urazowe

zwichnięcie urazowe

Prolapsus

Prolapsus –– wypadnięcie,

wypadnięcie,

przemieszczenie

przemieszczenie

Prolapsus ani

Prolapsus ani –– wypadnięcie odbytu

wypadnięcie odbytu

Prolapsus uteri

Prolapsus uteri –– wypadnięcie macicy

wypadnięcie macicy

Prolapsus lienis

Prolapsus lienis –– przemieszczenie

przemieszczenie

śl d i

śl d i

śledziony

śledziony

Resectio

Resectio -- wycięcie

wycięcie

Resectio partialis

Resectio partialis –– wycięcie częściowe

wycięcie częściowe

Resectio totalis

Resectio totalis –– wycięcie całkowite

wycięcie całkowite

Resectio ventriculi partialis

Resectio ventriculi partialis –– wycięcie

wycięcie

ż ł dk

ś i

ż ł dk

ś i

żołądka częściowe

żołądka częściowe

2008-11-29

11

Stenosis

Stenosis -- zwężenie

zwężenie

Stenosis arteriae pulmonis

Stenosis arteriae pulmonis –– zwężenie

zwężenie

tętnicy płucnej

tętnicy płucnej
Stenosis isthmi aortae

Stenosis isthmi aortae –– zwężenie cieśni

zwężenie cieśni

aorty

aorty

aorty

aorty
Stenosis pylori

Stenosis pylori –– zwężenie odźwirnika

zwężenie odźwirnika

Coarticatio

Coarticatio –– zwężenie, zrost

zwężenie, zrost

Coarticatio aortae

Coarticatio aortae –– zwężenie aorty

zwężenie aorty

Torsio

Torsio –– skręcenie, skręt

skręcenie, skręt

Torsio intestini tenuis

Torsio intestini tenuis –– skręt jelita

skręt jelita

cienkiego

cienkiego
Torsio testis

Torsio testis –– skręt jądra

skręt jądra

T

i

t i

T

i

t i

k t

i

k t

i

Torsio uteri

Torsio uteri –– skręt macicy

skręt macicy

Samokształcenie

Samokształcenie –– do wyboru

do wyboru

Przedstawić rozpoznania po łacinie z

Przedstawić rozpoznania po łacinie z
wybranej dziedziny chirurgii

wybranej dziedziny chirurgii –– 1 praca

1 praca

praca poglądowa

praca poglądowa –– rozprawka na temat

rozprawka na temat

organizacji pracy bloku operacyjnego

organizacji pracy bloku operacyjnego

organizacji pracy bloku operacyjnego

organizacji pracy bloku operacyjnego

2008-11-29

12

Przerwa!

Przerwa!