Rozdział 26

Microsoft BackOffice

W bieżącym rozdziale przyjrzymy się bliżej środowisku Microsoft
BackOffice, uwzględniając także inne produkty, pozwalające nam
zwiększyć funkcjonalność systemu NT .

Na pytanie czym jest BackOffice można odpowiedzieć dwojako.
Najprościej mówiąc jest to pakiet programów przeznaczonych do
pracy w środowisku NT , w którego skład wchodzą SQL Server,
Exchange Server, serwer zarządzania system (System Management
Server) oraz SNA Server. Jednak - w kontekście strategii produkcji
i

marketingu firmy Microsoft - odpowiedź tą musielibyśmy

uzupełnić. Otóż, odpowiadając na potrzeby rynku, Microsoft
opracował szereg interfejsów umożliwiających wymianę danych
pomiędzy jego, coraz bardziej rozbudowanymi, produktami (od
elementarnego Clipboard-u w

Windows po zaawansowaną

technologię OLE 2), tworząc w efekcie rodzinę Microsoft Office.

Microsoft BackOffice jest odpowiednikiem pakietu Office,
przeznaczonym do pracy w środowisku z serwerem. Łączy on
w sobie najpopularniejsze aplikacje realizowane na serwerach NT -
system zarządzania bazami danych, serwer obsługujący pocztę
i pracę grupową, pakiet do łączenia się z komputerami mainframe,
system zarządzania oprogramowaniem i

jego rozprowadzania.

Przyjęta tutaj strategia zakłada jednolitą obsługę systemu
operacyjnego - np. z wykorzystaniem COM (Common Object
Model) lub OLE (Object Linking and Embedding).

BackOffice - wprowadzenie

Jeszcze do niedawna, systemy operacyjne umożliwiały jedynie
realizację poszczególnych aplikacji. Jednakże z czasem, zgodnie
z wymogami rynku, zaczęto uzupełniać je o pewne (często bardzo
rozbudowane) narzędzia i

akcesoria. Wśród takich narzędzi,

stanowiących obecnie integralną część wielu systemów
operacyjnych, wyróżnić możemy:

1070

Rozdział 26

!

narzędzia do obsługi protokołów sieciowych (jak np. T CP/IP,

NetBEUI, SPX/IPX),

!

akcesoria do drukowania sieciowego oraz współużytkowania

plików (jak np. FT P, LPD/LPR, odpowiednie narzędzia
Microsoft/Novell),

!

oprogramowanie do obsługi modemów i komunikacji (RAS),

!

graficzny interfejs użytkownika (należy pamiętać, że dotychczas

Windows traktowany był jako dodatkowy pakiet dla systemu
DOS),

!

narzędzia do pracy w sieci Internet,

!

klient poczty elektronicznej,

!

wygaszacze ekranu i tapety pulpitu roboczego,

!

narzędzia do odtwarzania dźwięków - WAV, MIDI itp.,

!

narzędzia do prezentacji video (jak np. Video for Windows,

Active Movies),

!

narzędzia do obsługi telefonii.

Liczba integrowanych w systemach operacyjnych usług rośnie
w szybkim tempie. Jednakże wciąż istnieją usługi wspólne dla wielu
systemów sieciowych, które wymagają uruchamiania dodatkowych
programów. Wiele z

nich wykorzystywanych jest relatywnie

rzadko, stąd ich integracja z systemem operacyjnym - by nie
„windować” jego ceny - nie znajduje uzasadnienia. Sytuacja zmienia
się oczywiście wraz z pojawieniem się aplikacji wykorzystujących te
usługi. W

systemach operacyjnych wprowadzane są wówczas

stosowne akcesoria do ich obsługi (które powinny także ściśle
współpracować pomiędzy sobą). Przykładem może być tutaj właśnie
BackOffice - zapewniający zestaw ściśle współpracujących ze sobą
akcesoriów dla Windows NT . Mimo wielkiej różnorodności,
jesteśmy w stanie wyodrębnić pewne, podstawowe (i wspólne wielu
użytkownikom) grupy aplikacji:

!

System do zarządzania bazami danych - wszystkie współczesne

systemy operacyjne umożliwiają przechowywanie danych
w plikach dyskowych. Niemniej jednak wyszukanie potrzebnej
informacji w źle zorganizowanym systemie plików może być
bardzo kłopotliwe. Dotychczas stworzono szereg metod

Microsoft BackOffice

1071

przeszukiwania i

składowania danych, stąd o

wiele łatwiej

posłużyć się jedną z nich, niż tworzyć własną. Zadaniem systemu
zarządzania bazami danych jest dostarczenie narzędzi do
sprawnego operowania danymi.

!

Poczta elektroniczna - stanowi dziś podstawową metodę

przesyłania informacji w sieci. Nowoczesny system poczty
elektronicznej powinien realizować przekaz różnorodnych,
także rozbudowanych danych (np. arkuszy kalkulacyjnych),
zapewniając ponadto przeglądanie, opracowywanie i składowanie
otrzymywanych wiadomości.

!

Narzędzia do zarządzania systemem - ponieważ wciąż dążymy do

tego, by wykonywać coraz więcej operacji w coraz krótszym
czasie, otaczamy się coraz większą liczbą - wymagających
administrowania, serwerów i innych systemów komputerowych.
Dlatego też niezbędnym staje się posiadanie narzędzi,
pozwalających na łatwe zarządzanie sprzętem komputerowym
i

utrzymanie go w

ruchu. Systems Management Server

Microsoft-u zaprojektowano w celu dostarczenia ulepszonych
narzędzi do tworzenia wielkich sieci komputerowych - nie tylko
do obsługi serwerów, ale także monitorowania systemu,
rozprowadzania oprogramowania i przechowywania konfiguracji
stacji roboczych.

!

Narzędzia do komunikacji pomiędzy systemami różnych typów

- stosowane wtedy, gdy nie chcemy ujednolicać (tj. przekształcać
do jednego typu - np. NT ) swojego środowiska komputerowego.
Windows NT udostępnia narzędzia do komunikacji na wysokim
poziomie z wieloma typami serwerów Novell-a i UNIX-a.

!

Serwery Internetu i Intranetu - dla wielu organizacji Internet

może służyć jako doskonałe źródło pozyskiwania informacji
o innych, jak również przekazywania innym danych o sobie.
Informacje takie możemy także przeglądać (korzystając
z odpowiednich narzędzi graficznych) we własnej sieci Intranet
(sieci serwerów, bazującej na tych samych protokołach
i akcesoriach co Internet, ale ograniczonej swoim zasięgiem do
jednej instytucji).

1072

Rozdział 26

Podkreślić tutaj należy, iż jedynie Microsoft Mail i serwer SQL
mogą działać niezależnie od NT (rysunek 26.1). BackOffice
funkcjonuje w oparciu o następujące usługi systemu NT :

!

łączność z

klientami systemu Windows (DOS, Windows,

Windows 95, i Windows NT Workstation),

!

łączność z

innymi komputerami - np. serwerami Novell

NetWare, UNIX-a, komputerami Macintosh,

!

możliwość kontroli dostępu poprzez system rejestracji,

!

akcesoria i narzędzia do zarządzania systemem,

!

wielozadaniowy system operacyjny, umożliwiający

implementację specjalizowanych procesów uruchamianych w tle
i wykorzystanie wspólnych obszarów pamięci w aplikacjach
BackOffice.

Przejdźmy teraz do usług świadczonych przez NT na rzecz systemu
BackOffice. W odniesieniu do łączności z komputerami pełniącymi
rolę klientów BackOffice i serwera NT należy tutaj wymienić:

!

Obsługę przestrzeni dyskowych, zawierających aplikacje i dane,

do których odwołuje się stacja robocza.

!

Protokoły komunikacyjne i systemy transmisji - takie jak

NetBEUI i T CP/IP. Dzięki temu projektanci aplikacji nie muszą
się troszczyć o szczegóły związane z komunikacją i transmisją
(wykorzystują oni po prostu odpowiednie procedury
standardowo dostępne w NT ).

!

Usługi sieciowe (takie jak współużytkowanie plików i drukarek).

System współużytkowania plików pozwala na implementację
katalogów zawierających oprogramowanie i

dane

wykorzystywane równocześnie przez wielu klientów.

Mic rosoft

Mai l

S erv er

S QL

S erv er

S NA

S erv er

S yst ems

Man age ment

S erv er

Internet

Informa tion

S erv er

Excha nge

S erv er

Window s N T Serve r

Rys. 26.1. System

BackOffice

Microsoft'u.

Microsoft BackOffice

1073

!

Standardy transmisji danych (takie jak ODBC), które pozwalają

na korzystanie z usług komunikacyjnych wyższego poziomu -
jak np. dostęp do baz danych.

!

Usługi komunikacyjne (takie jak Remote Access Service),

umożliwiające pracę klientom dołączonym do serwera poprzez
modem, tak jakby byli oni przyłączeni bezpośrednio do sieci
lokalnej.

Drugą grupę usług świadczonych przez Windows NT na rzecz
systemu BackOffice (i innych aplikacji) stanowi łączność z innymi
serwerami i środowiskami - gdy mamy do czynienia z procesorami
i

systemami operacyjnymi różnych typów, przed którymi

stawiamy różnorakie wymagania. Często, by działać efektywnie,
takie systemy powinny wymieniać między sobą informacje, a nawet
współpracować przy ich przetwarzaniu. Windows NT zaspoka
wspomniane potrzeby poprzez:

!

wbudowane elementy łączności NetWare,

!

możliwość wykorzystania usług UNIX-owych, takich jak

T CP/IP, zdalne wywoływanie procedur, FT P, usługi drukowania
T CP/IP (LPR/LPD),

!

elementy oprogramowania sieciowego AppleT alk.

!

BackOffice wykorzystuje również inną, bardzo cenną, cechę NT

- kontrolę dostępu. T ym samym - zamiast tworzenia własnych
narzędzi do kontroli dostępu do baz danych i

pakietów

pocztowych (co niestety wciąż odnosi się do Microsoft Mail),
pamiętania wielokrotnych identyfikatorów użytkownika
i związanych z nimi haseł (z konfigurowaniem i ewentualnym
resetowaniem odnośnych kont) - możemy się ograniczyć do
pojedynczego identyfikatora użytkownika. Co więcej, w pracy
w środowisku z domenami możemy także - by uzyskać dostęp do
zasobów znajdujących się na różnych serwerach - stosować
pojedynczy identyfikator użytkownika. Kontrola dostępu NT
w BackOffice wiąże się z:

!

zastosowaniem pojedynczego identyfikatora użytkownika - do

kontroli dostępu do zasobów systemu BackOffice (z wyjątkiem
programu pocztowego Microsoft Mail),

1074

Rozdział 26

!

umożliwieniem kontroli dostępu do aplikacji przez

użytkowników typu klient,

!

wykorzystaniem systemu bezpieczeństwa C-2 (opisanego w roz-

dziale 25).

Kolejny aspekt Windows NT , w kontekście pakietu BackOffice,
dotyczy narzędzi i akcesoriów do zarządzania systemem. T ak jak
przy kontroli dostępu użytkowników - dla każdej aplikacji można
by tworzyć osobne akcesoria do zarządzania i

konserwacji.

Ponieważ jednak narzędzia tego typu wykonują z reguły podobne
funkcje (np. wyświetlanie ostrzeżeń o

rozpoczęciu

wyrejestrowywania się lub uruchamianie i wstrzymywanie procesów
skojarzonych z daną aplikacją), pojedyncze narzędzie do obsługi
wszystkich aplikacji wydaje się być znacznym ułatwieniem.
Pomimo tego, iż dla różnych pakietów BackOffice wciąż
wykorzystuje kilka oddzielnych narzędzi, wszystkie bazują na
wspólnych akcesoriach. Obejmują one m.in:

!

Event viewer (Monitor zdarzeń),

!

User Manager - do zarządzania kontami użytkowników,

!

Registry - z zapisem konfiguracji,

!

Remote Access administrator - do kontroli zdalnego dostępu

poprzez modem,

!

Disk administrator - przygotowujący miejsce na dysku do

składowania aplikacji,

!

User profiles (profile użytkowników) - kontrolujące możliwości

(i ograniczenia) działania poszczególnych grup użytkowników,

!

Performance monitor (Monitor wydajności) - określający

efektywność działania systemu,

!

Data backup - system archiwizacji danych, z rejestracją na

taśmach,

!

Service manager - program do zarządzania usługami (uruchamia-

jący i wstrzymujący usługi skojarzone z aplikacjami),

!

Print manager - program nadzorujący wydruk z aplikacji,

Microsoft BackOffice

1075

!

usługę SNMP - pozwalającą na wykorzystanie mechanizmów

gromadzenia danych z

wykorzystaniem protokołu Simple

Network Management Protocol,

!

standardowe narzędzia do instalowania i

konfigurowania

(wykorzystanie programu Windows Setup, wspólne ekrany
instalacyjne dla NT i BackOffice, a także samostartujące dyski
CD-ROM, ładujące automatycznie akcesoria konfiguracyjne po
ich włożeniu do napędu).

W naszych rozważaniach dochodzimy teraz do usługi bardzo cennej.
Chodzi nam mianowicie o

uruchamianie procesów w

tle

i współużytkowanie obszarów pamięci. Jak wiadomo - „wąskie
gardło” w transmisji dużych ilości danych powodowane jest operacją
ich zapisu i odczytu z dysków. Sytuacji takiej możemy uniknąć
przechowując przesyłane informacje w pamięci operacyjnej, co
zazwyczaj wydatnie przyspiesza pracę większości aplikacji.
Windows NT daje nam taką możliwość. Co więcej - projektantom
skomplikowanych aplikacji (takich jak np. systemy zarządzania
bazami danych) pozwala uruchamiać w nich szereg autonomicznych
procesów (tj. realizowanych niezależnie w

stosunku do

pozostałych).

Na tym jednak zależności pomiędzy NT a BackOffice się nie
kończą. Wspomnieć należy także o tych, które czynią z Windows
NT integralną część BackOffice, a mianowicie:

!

32-bitowy interfejs do programowania aplikacji dla Windows

(API). T en standardowy interfejs do systemu operacyjnego
i związanych z nim usług znacznie ułatwia tworzenie nowego
oprogramowania dla środowiska NT (eliminując wiele pracy
związanej np. z zarządzaniem pamięcią). W jego skład wchodzą
interfejsy do obsługi telefonii (T API), przesyłania komunikatów
(MAPI), rejestracji i

zezwalania (LSAPI), obsługi usług

internetowych (ISAPI) i inne.

!

Istniejące standardy komunikacji pomiędzy aplikacjami.

Najnowsze z nich to mechanizm OLE (Object Linking and
Embadding) oraz COM (Common Object Model), umożliwiające
wywoływanie funkcji jednych aplikacji (np. Excel-a) z poziomu
innych (np. Word-a). T en sposób pracy został także
rozszerzony na środowisko sieciowe.

1076

Rozdział 26

!

Większość różnorodnych urządzeń zewnętrznych obsługiwanych

jest poprzez system operacyjny i

szereg zdefiniowanych

interfejsów sterowników, ułatwiając tym samym istotnie pracę
aplikacjom.

Pierwszy produkt z rodziny BackOffice - Microsoft Mail Server -
stanowi rozszerzenie systemu poczty elektronicznej Microsoft'u.
Podobnie do innych pakietów pocztowych (dla platformy PC),
wykorzystuje on wspólny katalog z szeregiem plików używanych do
przekazywania komunikatów pomiędzy użytkownikami. Z czasem
serwer pocztowy w BackOffice zastąpiony został przez Exchange
Server (serwer wymiany). Dotychczasowy serwer pocztowy nigdy
nie był w stanie obsługiwać większych (i coraz popularniejszych)
struktur sieciowych. Istotnym mankamentem był brak dostatecznej
integracji z systemem operacyjnym oraz odpowiednich narzędzi do
archiwizacji i odzyskiwania danych. Opracowany serwer wymiany
wykorzystuje (by pełnić funkcje serwera pocztowego) wielokrotne
procesy uruchamiane w tle. Dzięki tej architekturze można go
łatwo dostosowywać do obsługi dużej liczby użytkowników.
Exchange Server stwarza możliwość:

!

przesyłania komunikatów pomiędzy użytkownikami systemu,

!

dołączania plików do przesyłanych komunikatów,

!

udostępniania bram do zewnętrznych systemów pocztowych

(takich jak Lotus cc:Mail), a

także wielu innych,

funkcjonujących w sieci Internet - z możliwością przesyłania
załączników w wielu różnych formatach,

!

przesyłania komunikatów o standardowej zawartości,

!

wysyłania komunikatów z wykorzystaniem własnych aplikacji

(dzięki interfejsowi API),

!

wykorzystania narzędzia do synchronizacji działań członków

grupy (Schedule+).

Kolejnym przedstawicielem rodziny BackOffice jest Microsoft SQL
Server. Produktem mu pokrewnym jest Sybase SQL Server,
w wersjach dla platformy UNIX-a, jak i dla Windows NT . (Jest to
efekt wieloletniej, jednak zakończonej, współpracy Microsoft'u
z firmą Sybase przy opracowywaniu serwera SQL). Serwer SQL jest

Microsoft BackOffice

1077

systemem zarządzania relacyjnymi bazami danych - DBMS
(Database Management System), który pozwala na:

!

przechowywanie i odzyskiwanie danych,

!

komunikację pomiędzy aplikacjami serwera i klienta,

!

zarządzanie bazami danych,

!

komunikację pomiędzy bazami danych,

!

współpracę z różnorodnymi narzędziami do tworzenia aplikacji.

Następny produkt - SMS (System Management Server) czyli serwer
zarządzania systemami - nie jest jak dotąd zbyt rozpowszechniony
(z czasem powinno się to jednak zmienić). Serwer ten pozwala
administratorom nie tylko na centralne zarządzanie wieloma
serwerami, ale także stacjami roboczymi. Jego atrakcyjność
uzasadniają poniższe cechy:

!

możliwość śledzenia (z wykorzystaniem bazy danych serwera

SQL) konfiguracji sprzętu i oprogramowania stacji roboczych,
działających pod nadzorem systemu Windows NT , Windows 95
czy też Windows 3x.

!

możliwość automatycznego rozprowadzania oprogramowania

poprzez sieć. Dotyczy to zarówno operacji wymagających
prostego kopiowania plików jak i tych, którym towarzyszy
dodatkowe konfigurowanie z

wykorzystaniem skryptów

użytkownika.

!

interfejs do programowania, pozwalający na rozszerzanie

możliwości podstawowego serwera zarządzania systemami.

!

narzędzia wspierające dla pomocy technicznej, umożliwiające

pozyskiwanie informacji o konfiguracjach systemów, danych
technicznych produktów a nawet zdalne monitorowanie.

Jak dotąd wiele serwerów Internetu działało w oparciu o system
operacyjny UNIX. Z uwagi na fakt, iż Windows NT (podobnie jak
UNIX) umożliwia komunikację sieciową, jest on idealnym
kandydatem do obsługi serwera Internetu. Przykładem takiego
serwera jest inne dzieło firmy z Redmont - Internet Information
Server (Serwer informacyjny Internetu). Mimo iż obecnie na rynku
takich produktów jest wiele, warto wiedzieć, że IIS może pełnić
funkcje:

1078

Rozdział 26

!

serwera do przechowywania i udostępniania informacji w sieci

WWW (World Wide Web),

!

serwera do transmisji danych z wykorzystaniem FT P (File

T ransfer Protocol). Należy tu zauważyć, że stanowi on znacznie
rozszerzoną wersję (zarówno pod względem możliwości
przetwarzania jak i poziomu bezpieczeństwa) serwera FT P
z

Windows NT (który był tworzony z

myślą o

sieciach

lokalnych).

!

serwera Gopher'a do przeszukiwania zasobów Internetu.

!

serwera nazw w domenie - DNS (Domain Name Server),

przekształcającego numery adresowe w Internecie (np. 123.123.
123.123) do zrozumiałej postaci (np. www.microsoft.com).

Wraz z powstaniem tak bogatego źródła informacji, jakim jest
Internet, pojawiły się obawy o dostęp do nich przez osoby
niepowołane. W

konsekwencji stworzono wiele zabezpieczeń,

nakładając także ograniczenia na usługi dostępne w Internecie.
Z drugiej strony dla wielu osób praca w tej sieci jest zbyt trudna -
stąd pomysł wykorzystania wygodnego narzędzia dla Internetu
w lokalnych sieciach, dostępnych w ramach pojedynczych grup
użytkowników - w Intranecie.

Na tym zakończymy wprowadzenie do BackOffice. Zdajemy sobie
sprawę, iż dogłębnej analizie tego tematu można by poświęcić
niejedną książkę, jednak naszym celem jest jedynie uświadomienie
możliwości oferowanych przez ten system, w kontekście pracy na
serwerach działających pod nadzorem NT .

Serwer SQL

Jak już wspominaliśmy Microsoft rozpoczął pracę nad serwerem
SQL razem z firmą Sybase, kontynuując jednak projekt ten
samodzielnie. Celem tego przedsięwzięcia jest stworzenie w pełni
funkcjonalnego serwera systemu zarządzania relacyjnymi bazami
danych. W takich bazach danych wykorzystywane są informacje
z szeregu tabel (stanowiących bazę danych). Każda z tych tabel
może zawierać informacje innego typu. Zadaniem systemu
zarządzania relacyjnymi bazami danych jest połączenie dostępnej
informacji tak, aby utworzyć wielofunkcyjny system informacyjny.

Microsoft BackOffice

1079

SQL Server ma też swoją konkurencję - wspominając choćby
produkty firmy Oracle, a także znanej nam już Sybase (także
w wersjach na platformę NT ). Niska kompatybilność narzędzi do
współpracy z

relacyjnymi bazami danych stanowi poważny

problem. Stąd też, opracowując własne aplikacje do obsługi baz
danych, powinniśmy się poważnie zastanowić się nad wyborem
oprogramowania, za którego pomocą będziemy je tworzyć.

Podstawą serwera SQL - odnosi się to także do innych programów
do obsługi relacyjnych baz danych (jak np. Oracle, IBM DB2,
Informix) - jest język programowania baz danych SQL (Structured
Query Language), czyli

język zapytań strukturalnych.

W większości produktów zastosowany język SQL jest zgodny
z obowiązującym standardem ANSI. Zapewnia to (gdy
wykorzystywane są różne systemy zarządzania bazami danych)
dużą „przenoszalność” powstających aplikacji. Ponadto,
w sponsorowanym przez Microsoft standardzie ODBC (Open
Database Connectivity) dostępny jest zestaw wbudowanych
sterowników do serwera SQL, umożliwiający dostęp do serwera SQL
poprzez szeroką gamę narzędzi (takich jak Visual Basic, Visual C++
i im podobnych).

Analizując serwer SQL Microsoft-u powinniśmy poświęcić nieco
uwagi interesującej (zwłaszcza dla administratorów) koncepcji
wykorzystania powielanych i rozproszonych baz danych. Serwer
SQL pozwala na kopiowanie tabel zawartych w dużych bazach
wzorcowych i umieszczanie ich w lokalnych, zazwyczaj mniejszych
bazach danych. Realizując wspomnianą koncepcję, serwer SQL sam
będzie dbał o odpowiednie rozsyłanie danych składowanych w bazie.
T aki mechanizm pozwala na rozwiązanie problemów
z ograniczeniami wynikającymi z niewystarczającej przepustowości
linii transmisyjnych - w środowisku, w którym wymagany jest
częsty dostęp do danych na odległych komputerach.

Przejdziemy teraz do omówienia sposobu implementacji serwera
SQL w Windows NT . Narzędzia związane z serwerem SQL zostały
umieszczone w grupie programów serwera SQL (Microsoft SQL
Server) w menu Start (rysunek 26.2). Widzimy tutaj szereg narzędzi
ułatwiających pracę z

systemem serwera SQL. W

bieżącym

rozdziale skupimy naszą uwagę na trzech spośród nich:

1080

Rozdział 26

!

na programie do zarządzania usługami SQL - SQL Service

Manager, umożliwiającym uruchamianie i

zamykanie baz

danych,

!

na programie do zarządzania zadaniami - SQL (SQL Enterprise

Manager), dzięki któremu można kontrolować konfiguracje baz
danych,

!

na programie ISQL_w, udostępniającym informacje

przechowywane w bazach danych.

Pierwsze ze wspomnianych narzędzi - SQL Service Manager -
pozwala na uruchamianie usług dostępnych w systemie. Dwie z nich
(podstawowe) powinny zostać uruchomione przed rozpoczęciem
pracy z serwerem SQL. Pierwsza - usługa świadczona przez Serwer
MSSQL (MSSQLServer), to proces obsługujący bazy danych
i warunkujący do nich dostęp. Drugą usługą jest program
wykonawczy SQL - SQL Executive, który pozwala na planowanie
zadań serwera. Wśród tych zadań możemy wyróżnić te, polegające
na powielaniu baz danych (umożliwiające synchronizację tabel
w wielokrotnych bazach danych), realizacji wyrażeń T ransact-SQL,
a także na wykonywaniu innych poleceń dotyczących baz danych.
Do planowania (oraz zmian tych planów) zdarzeń w systemie
przeznaczony jest SQL Enterprise Manager. Na rysunku 26.3
pokazany został prosty interfejs Service Manager-a. Pozwala on na

Rys. 26.2. Menu
narzędzi serwera
SQL.

Microsoft BackOffice

1081

wybranie rodzaju usługi (w przypadku dostępnych kilku serwerów
z uruchomionym programem SQL Server, także na wybranie
jednego z nich), a następnie akcji do przeprowadzenia: zakończenia
usługi - stop, jej chwilowego wstrzymania z

możliwością

kontynuacji - pause oraz uruchomienia usługi (nowej czy też
wstrzymanej) - start/continue. Zamieszczony na interfejsie symbol
sygnalizatora ulicznego wskazuje na aktualny stan aktywności.

Następnym z listy narzędzi serwera SQL jest SQL Enterprise
Manager, pokazany na rysunku 26.4. Daje on nam możliwość
wykonania większości funkcji wymaganych w pracy administratora.
Możemy tutaj skorzystać z drzewa rozwijalnego z listą wszystkich,
dostępnych z jego poziomu elementów. Wśród nich znajdują się:

!

zadania przeznaczone dla programu SQL Executive,

Rys. 26.3.

Program do

zarządzania

usługami SQL

Microsoft-u.

Rys. 26.4.

Program do

zarządzania

zadaniami SQL.

1082

Rozdział 26

!

urządzenia składowe (pliki danych),

!

bazy danych,

!

elementy baz danych (takie jak tabele),

!

wpisy (logons).

Otwieramy więc odpowiednią gałąź (zaznaczając znak plusa),
a następnie dwukrotnie klikamy wybrany element. Spowoduje to
wyświetlenie okna dialogowego odpowiadającego wybranemu
elementowi. Rys. 26.5 pokazuje przykładowe okno dialogowe do
edycji parametrów rejestracji (zmian hasła, prawa dostępu itp.).
Należy zwrócić uwagę na symbol sygnalizatora w trzeciej linii
drzewa sterowania (rysunek 26.4). Jego kolor (czerwony, żółty albo
zielony) wskazuje na to, czy serwer jest uruchomiony, czy też nie.
W celu uaktywnienia programu do zarządzania usługami SQL
klikamy symbol sygnalizatora na pasku narzędzi.

Właściwym programem, wchodzącym w

skład serwera SQL,

pozwalającym na pracę z danymi przechowywanymi w bazach
danych, jest ISQL_w (interaktywny SQL dla Windows). Jest on
narzędziem umożliwiającym osobom, które dobrze znają język
SQL, szybki dostęp do danych. Na rysunku 26.6 widzimy przykład
zapytania skierowanego do systemu. Po wybraniu zielonego
klawisza odtwarzania (na pasku narzędzi, z symbolem strzałki

Rys. 26.5. Okno
dialogowe
programu do
zarządzania
zadaniami SQL.

Microsoft BackOffice

1083

skierowanej w prawo) program ISQL_w wykonuje wprowadzone
zapytanie i zwraca wynik w postaci tabeli Results (rysunek 26.7).
Osoby zainteresowane metodą wyszukiwania odpowiedzi na
postawione zapytanie mogą się posłużyć wykorzystać tabele
Statistics I/O (statystyki operacji wejścia/wyjścia) oraz Showplan
(plan uzyskiwania informacji z bazy danych). Gdy nie chcemy
korzystać z języka SQL możemy zainstalować sterowniki ODBC
(dostarczane wraz z serwerem SQL), i zastosować takie narzędzia,
jak program Microsoft Query (będący na wyposażeniu Visual C++
oraz Microsoft Office).

Rys. 26.6.

Przykład

zapytania

w języku SQL.

1084

Rozdział 26

Przechodzimy teraz do ostatniego narzędzia - tj. programu do
konfiguracji serwera SQL - SQL Server Setup (rysunek 26.8).
Pozwala on nam ustalić m.in. ścieżki dostępu do nadrzędnej bazy
danych, położenie plików serwera SQL itp. Dzięki niemu możemy
też wymusić automatyczny start serwera SQL w

chwili

uruchamiania systemu operacyjnego (Auto Start Server At Boot
Time), czy też wykorzystać program do rejestracji zdarzeń
w systemie NT - Windows NT Event Logging, do tworzenia bazy
danych. T ym samym serwer SQL może pełnić funkcje narzędzia do
monitorowania zdarzeń zachodzących w systemie.

Praca serwera SQL wiąże się naturalnie z określonym obciążeniem
systemu. Po pierwsze, systemy baz danych - dla zwiększenia
szybkości swojego działania - bardzo intensywnie wykorzystują
pamięć komputera (stąd określone wymagania względem wielkości
pamięci zainstalowanej w serwerze). Inny problem, w odniesieniu do
systemów z kilkoma stacjami dysków, stanowi zrównoważenie
obciążenia stacji przy zapisywaniu i odczytywaniu danych (by
uniknąć „wąskich gardeł”). W przypadku serwera SQL możliwe jest
dowolne rozmieszczanie obiektów występujących w bazach na
różnych stacjach dysków. Dostęp do danych dla serwerów PC -
w

wyniku braku systemów transmisji danych o

wysokiej

przepustowości, jakimi dysponują serwery UNIXa - stanowi

Rys. 26.7. W ynik

zapytania

w języku SQL.

Microsoft BackOffice

1085

zazwyczaj najczęściej spotykane ograniczenie przy
implementowaniu baz danych.

Na zakończenie pragniemy podkreślić, iż serwer SQL nie jest
jedynym programem do obsługi baz danych, przeznaczonym do
pracy w środowisku NT . Skupiliśmy się na nim z uwagi na jego
ścisłe powiązanie z systemem BackOffice.

Serwer pocztowy Microsoft-u

W naszych rozważaniach przejdziemy teraz do, dawno już
wprowadzonego, serwera pocztowego - Microsoft Mail Server.
Pomimo tego, że nie stanowi on wyrafinowanego systemu do
obsługi poczty elektronicznej (zwłaszcza w porównaniu do wielu
swoich nowoczesnych odpowiedników), i że nie jest w stanie
obsługiwać dużej liczby użytkowników, istnieją przynajmniej dwa
powody, dla których warto zwrócić na niego uwagę: jest on
produktem testowanym przez wiele lat (a więc w

miarę

niezawodnym), i - co też istotne - łatwym w administrowaniu.

Głównym konkurentem Microsoft Mail na rynku programów do
obsługi poczty elektronicznej jest produkt Firmy Lotus - Lotus
cc:Mail. Ma on strukturę podobną do Microsoft Mail (podobnie jak
Microsoft Mail wykorzystuje wspólny katalog pocztowy

Rys. 26.8. Panel
do konfiguracji
Serwera SQL
Microsoft'u.

1086

Rozdział 26

współużytkowany poprzez sieć), wyposażony jest jednak w wiele
zaawansowanych funkcji (jak np. współużytkowanie informacji
z wykorzystaniem Lotus Notes).

Serwer pocztowy Microsoft-u jest systemem poczty elektronicznej
typu klient/serwer, przeznaczonym do pracy w

sieciach

komputerów osobistych. Został on opracowany w oparciu o system
plików dostępnych dla wszystkich stacji roboczych typu klient,
jako program umożliwiający poszczególnym klientom dostęp do
odpowiednich danych. W pracy z Windows for Workgroups, dostęp
do poczty elektronicznej uzyskujemy poprzez klienta MS Mail,
stanowiącego integralną część systemu operacyjnego. W Windows
95 oraz NT , do uzyskiwania połączeń z serwerem MS Mail
zastosowanie znajduje Exchange Inbox (można w tym samym celu
wykorzystać klienta systemu pocztowego, wchodzącego w skład
pakietu Microsoft Office). Współpracującym z

omawianym

systemem pocztowym jest pakiet do synchronizacji działań
członków grupy, znany jako Schedule+. Pozwala on na
przechowywanie harmonogramów użytkowników, zarówno na
dyskach lokalnych jak i na dysku sieciowym Microsoft Mail. Przy
aktywnej opcji przechowywania harmonogramów na dysku
sieciowym, możemy planować i koordynować zajęcia - własne
i osób przechowujących harmonogramy także na dysku sieciowym.
Rys. 26.9 ilustruje architekturę tak działającego systemu.

Microsoft BackOffice

1087

Przyjrzyjmy się teraz strukturze katalogu wykorzystywanego do
przechowywania danych pocztowych (urzędu pocztowego)
w systemie Microsoft Mail Server. Przykład takiego katalogu
pokazano na rysunku 26.10. Jak widać, jest on zbiorem plików
i folderów dostępnych poprzez wspólną nazwę (tutaj: Maildata).
W zasadzie, struktura znajdujących się w katalogu plików, z punktu
widzenia użytkownika jest nieistotna, jako że wykorzystuje on ich
zawartość poprzez klienta programu Microsoft Mail (czy też
Microsoft Exchange w

Windows 95 i

NT 4). Zazwyczaj

bezpośredni dostęp do zawartych w nich danych nigdy nie jest
potrzebny. Do archiwizacji omawianych plików możemy używać
standardowych narzędzi systemu operacyjnego.

Se rve r S hare d Di re ctories

MA ILDATA

D ire ctory

Post O ffic e

MA ILDATA

D ire ctory

Post O ffic e

Cli ent

Worksta tions

N etw ork

Rys. 26.9.
Podstawowa
architektura
serwera
pocztowego
Microsoft-u.

1088

Rozdział 26

Serwer pocztowy Microsoft-u obejmuje ponadto oprogramowanie
udostępniające dane przechowywane w kartotece poczty. Jak
wcześniej mówiliśmy klient programu pocztowego Microsoft Mail
jest dostępny z wielu źródeł: jako część systemu Windows for
Workgroups, Microsoft Office, Windows NT 4, Windows 95.
W NT 4 oraz Windows 95 należy - do połączenia z właściwą
skrzynką pocztową serwera Microsoft Mail Server - wykorzystać
Inbox klienta Microsoft Exchange. Zainstalowanie dodatkowego
oprogramowania (opcjonalnie za dopłatą) do obsługi bram do
zewnętrznych systemów pocztowych zapewni dostęp do wielu
różnych systemów pocztowych (z

funkcjo-nującymi za

pośrednictwem Internetu na czele). Podstawowym zadaniem klienta
programu Microsoft Mail (rysunek 26.11) jest stworzenie
możliwości redagowania oraz przeglądania komunikatów
pocztowych (listów). Istnieją dwa zasadnicze typy przesyłanych
komunikatów - prywatne, przesyłane bezpośrednio do adresata oraz
te, przeznaczone dla grupy odbiorców (komunikaty grupowe).
Komunikaty grupowe, w

przeciwieństwie do prywatnych,

przechowywane są w

folderach publicznych. Pamiętajmy, że

w Microsoft Mail możemy bardzo łatwo uzupełniać tworzone
komunikaty - w

formie załączników - o

różnego rodzaju

dokumenty (jak np. arkusze kalkulacyjne). Dzięki temu zyskujemy
bardzo wygodną metodę przekazywania nawet niezwykle
skomplikowanych dokumentów pomiędzy poszczególnymi
użytkownikami systemu.

Rys. 26.10.

Przykład skrzynki

pocztowej

Microsoft Mail

Server.

Microsoft BackOffice

1089

Produktem zintegrowanym z systemem pocztowym Microsoft-u
jest Microsoft Schedule+, należący do pierwszych programów
wykorzystujących do transmisji danych system poczty
elektronicznej (zamiast własnego systemu transmisji danych).
W Schedule+ można m.in. udostępniać kopie harmonogramów
pracy poszczególnych użytkowników innym użytkownikom -
w taki sposób, aby mogli oni je przeglądać czy nawet modyfikować
(jest to wygodne np. wtedy, gdy administratorzy wydziału mogą
dysponować czasem pracowników). Dzięki Schedule+ możemy
niewielkim nakładem pracy stworzyć bardzo wydajny system
planowania działań członków grupy roboczej. Przykład okna
Schedule+ (tutaj: wersja dla Windows 95 uruchomiona w Windows
NT ) przedstawia rysunek 26.12.

Rys. 26.11. Klient
Microsoft Mail.

1090

Rozdział 26

Omawiany system pocztowy wymaga narzędzi do wydajnego
administrowania - takich, jak np. admin.exe (rysunek 26.13).
Jest to prosty program działający pod nadzorem DOS-u,
z

systemem menu w

stylu Lotusa. Pomimo swojej prostoty,

pozwala on na wykonywanie takich zadań, jak: dodawanie
użytkowników do systemu, modyfikowanie i usuwanie ich kont.
Zwróćmy uwagę na nietypowe zachowanie jednej z

funkcji

programu. Przy zmianie hasła użytkownika na nowe - poprzez

Recov er

z

menu

Local Admin -

program nie prosi nas

o wprowadzenie nowego hasła; domyślnie przyjęte zostaje hasło
ustawione przy pomocy jednej z opcji lokalnej skrzynki pocztowej.

Rys. 26.12.

Microsoft

Schedule+.

Rys. 26.13.

Narzędzie do

administracji

systemu

pocztowego

Microsoft-u.

Microsoft BackOffice

1091

Integracja z innymi aplikacjami stanowi jedną z głównych zalet
pakietów pocztowych PC. Microsoft rozpoczął ten proces,
wprowadzając opcję wysłania poczty z wewnątrz aplikacji (jak
Word). Dzięki temu użytkownik może utworzyć dokument,
a następnie przesłać go, z wnętrza aplikacji, innym członkom
w swojej grupie. Komfort takiego rozwiązania jest oczywisty (nie
musimy wychodzić z edytora tekstu, uruchamiać oprogramowanie
pocztowe, redagować list i

na koniec dołączać dokument).

Microsoft Mail jest zintegrowany z komponentami Microsoft
Office, co więcej - MAPI umożliwia jego integrację z innymi
aplikacjami, jak i z BackOffice. Piszący nowe aplikacje typu klient-
serwer powinni o tym pamiętać.

Pora teraz przyjrzeć się bliżej serwerowi pocztowemu Microsoft-u
w kontekście NT Server. Nie jest on wprawdzie pakietem
nowoczesnym, ale za to - jeśli chodzi o angażowanie zasobów
systemu - względnie mało wymagającym. Zasadniczo wykorzystuje
on dwa wspólne katalogi, spośród trzech przeznaczonych dla
poczty i dla plików wykonywalnych. NT Server zapewnia obsługę
wspólnego systemu plików, ograniczając tym samym nasze
działania do tworzenia kont wejściowych wybranym użytkownikom
(którzy mają posiadać skrzynki pocztowe) - potrzebują oni
zarówno konta NT , aby dostać się do serwera oraz konta serwera
pocztowego Microsoft-u.

Przypomnijmy na koniec, iż omawiany Microsoft Mail Server jest
produktem opracowywanym przez szereg lat, funkcjonującym
poprawnie w niewielkich strukturach sieciowych. Jego instalacja jest
prosta, niemniej trzeba się upewnić, że każdy użytkownik posiada
zarówno konto NT jak i konto pocztowe, umożliwiające dostęp do
systemu.

Exchange Server

Microsoft Mail wykazuje podobieństwa do wielu konkurencyjnych
programów - wspólne pliki na dysku sieciowym, do których wgląd
mają wszyscy uprawnieni (by mogli sprawdzić, czy nadeszła nowa
przesyłka i wysłać odpowiedź). W pionierskiej fazie technologia
stosowana była przede wszystkim w programach obsługi poczty na
lokalnych maszynach PC. Gdy liczba użytkowników poczty

1092

Rozdział 26

wzrosła, wydajność systemów pocztowych bazujących na
wspólnych plikach stała się niewystarczająca. Architektura ta
uniemożliwiała ponadto wprowadzenie zaawansowanych funkcji
(np. synchronizacji kartotek pomiędzy serwerami). Wyraźne
tendencje w kierunku mniejszej ilości, ale potężniejszych serwerów
PC miały także tutaj istotne znaczenie.

Opracowując rozwiązania zapewniające efektywną obsługę większej
ilości użytkowników, zdawano sobie sprawę, iż - bazując na
obserwacjach systemów zarządzania bazami danych klient-serwer -
kluczowe znaczenie ma tutaj pamięć oraz ciągi zadań realizowane
w tle (usługi i

wątki). Ich funkcją byłby transfer informacji

pomiędzy obszarami pamięci i plikami danych oraz przetwarzanie
zgłoszeń od użytkowników z

sieci. Ciągi procesów,

zaimplementowane dla Exchange Server (Serwera wymiany),
ilustruje rysunek 26.14.

Z punktu widzenia administratora systemu Exchange Server
Microsoft-u posiada dwie interesujące właściwości (w sensie
pozytywnym i negatywnym). Otóż z uwagi na fakt, iż jest on
integralną cześcią modelu ochrony Windows NT (dysponując
dostępem do jego informacji o

zabezpieczeniach), obsługa

mechanizmów zabezpieczających wymaga zastosowania struktury
domeny. Dla osób pracujących w

grupach roboczych (z

pominięciem domen) stanowi to istotne ograniczenie. Nie można
przekształcić serwera grupy roboczej na serwer domeny (bez
ponownej instalacji serwera NT ). Przed instalacją Serwera wymiany
trzeba pamiętać, że w przypadku uaktualnienia wersji 3.51, NT 4
przejmie wszystkie ustawienia poprzedniej konfiguracji.

Rys. 26.14. Usługi

Microsoft

Exchange Server.

Microsoft BackOffice

1093

Exchange Server zakłada, we własnej grupie programowej, pewną
liczbę pozycji (rysunek 26.15). T a grupa programowa nie jest
typowa, ponieważ - w

przeciwieństwie do wielu swoich

odpowiedników (z dużą liczbą użytecznych opcji, plików pomocy
itp.) - mamy tutaj tylko jedną aplikację, która wykonuje zasadniczą
administrację.

Narzędzie Microsoft Exchange Administrator przypomina swym
wyglądem wiele współczesnych produktów Microsoft Office
(rysunek 26.12). W

prawym oknie wyświetlane są dane

odpowiadające wybranej pozycji rozwijalnego drzewa. Możemy
tutaj wskazać dowolną liczbę serwerów do podłączenia i ustalić
parametry do dalszej pracy.

Rys 26.15. Grupa
programowa
Serwera wymiany
Microsoft-u.

1094

Rozdział 26

Musimy sobie teraz odpowiedzieć na pytanie o to, gdzie serwer
wymiany jest osadzony. Częściową odpowiedź daje nam Lotus
Notes - wiodący produkt w klasie oprogramowania grupowego (tzn.
oprogramowania umożliwiającego grupie osób wymianę informacji
i wspólną pracę). T utaj właśnie zauważalne są prekursorskie
rozwiązania, pozwalające na wykorzystanie poczty elektronicznej
do przesyłania informacji. Godny uwagi jest też interfejs
programowy, poprzez który inne aplikacje mogą się łączyć - by
móc przesyłać dane - bezpośrednio z serwerem wymiany. Udało się
też tutaj silniej zintegrować serwer SQL, który jest najlepiej
przystosowany do przechowywania informacji w formacie tablicy
bazy danych.

Wszystkie korzyści wynikające z zastosowania Exchange Server
Microsoft-u, przedstawione w tym rozdziale, mają swoją cenę.
Praca Serwera wymiany wymaga uruchomienia pewnej liczby
drugoplanowych usług, angażując przy tym - w celu osiągnięcia
odpowiedniej efektywności i obsłużenia wielu użytkowników - dużą
ilość dostępnej pamięci (istnieje specjalny program optymalizujący,
pomocny przy wygospodarowywaniu odpowiedniej ilości dostępnej
pamięci przy określonym obciążeniu systemu).

Rys 26.16.
Microsoft
Exchange
Administrator.

Microsoft BackOffice

1095

System Management Server

Następny produkt z

rodziny BackOffice, Serwer zarządzania

systemem - SMS (Systems Management Server) - został
zaprojektowany w

odpowiedzi na potrzebę, zgłaszaną przez

administratorów sieci, stworzenia oprogramowania, które
skutecznie automatyzowałby obsługę dużych sieci komputerowych.
W obecnej formie oferuje on takie usługi, jak:

!

automatyczna inwentaryzacja sprzętu i oprogramowania na

stacjach roboczych klienta i na serwerze,

!

zdalna praca ze stacją roboczą (wsparcie użytkownika

w rozwiązywaniu problemów z systemem),

!

automatyczna instalacja oprogramowania za pośrednictwem

sieci i z wykorzystaniem skryptów,

!

analiza pracy protokołu sieciowego na poziomie podstawowym,

!

dołączanie innych aplikacji do bazy danych SMS i wspomaganie

tworzenia bardziej zaawansowanych i

wyspecjalizowanych

aplikacji,

!

wspomaganiem interfejsu interfejsu pakietu licznikowego,

umożliwiającego kontrolę liczby równolegle funkcjonujących
kopii danego oprogramowania.

Grupa programowa SMS zawiera narzędzia realizujące powyższe
funkcje (rysunek 26.17). Znajdują się w

niej trzy pozycje,

zasługujące na szczególniejszą uwagę. Pierwsza z nich to SMS
Administrator, będący głównym narzędziem do kontrolowania SMS-
a. Drugą jest opcja SMS Books Online, trzecią natomiast - SMS
Service Manager (Menedżer usług SMS). Podobnie jak SQL Server
i

Exchange Server - SMS wykorzystuje szereg procesów

drugoplanowych, wyspecjalizowanych w poszczególnych zadaniach
(niezbędnych dla realizacji wymienionych powyżej funkcji). Rys.
26.18 przedstawia usługi uruchamiane w tle, związane z SMS.

1096

Rozdział 26

Serwer zarządzania systemem jest silnie związany z NT Server
i innymi

składnikami BackOffice. Specjalnie dla SMS-a

uruchamiany jest serwer SQL - z oddzielną bazą danych do
przechowywania wszystkich danych o inwentaryzacji i sterowaniu.
Rys. 26.19 pokazuje okno ze struktury organizacyjnej SMS-a,
w którym możemy określić właściwości bazy danych serwera SQL.
Gdy dochodzi do integracji SMS-a z innymi aplikacjami, przybiera
ona zwykle formę procedur zapisujących, obsługujących
specyficzne wymagania instalacyjne każdej z tych aplikacji. Istnieje
również narzędzie do generacji raportów, współpracujące
z

serwerem SQL i

umożliwiające generację odpowiednio

przystosowanych komunikatów w sieci.

Rys. 26.17 Grupa
programowa
serwera
zarządzania
systemem.

Rys. 26.18
Systemy
stowarzyszone
z SMS.

Microsoft BackOffice

1097

SMS (w pewnych podzakresach działania) ma kilku tradycyjnych
i

nowych konkurentów. Istnieje pewna liczba narzędzi

wspomagających pomoc techniczną oraz pakietów automatycznie
rozpoznających konfigurację. W monitorowaniu sieci i zarządzaniu
wykorzystuje się kilka analizatorów protokołów wraz z bardziej
wyrafinowanymi narzędziami (z zastosowaniem protokołu SNMP).
Wspomniane systemy używają własnych baz danych i

nie

potrzebują do tego celu serwera SQL. Liczba pojawiających się
produktów z

tego zakresu jest dobrym wskaźnikiem potrzeb

rynkowych. Wydaje się, że Microsoft podejmie próbę stworzenia
z SMS-a narzędzia wiodącego w swojej klasie.

Funkcjonowanie SMS-a wykazuje wiele podobieństw ze współdziała-
niem bazy danych i aplikacji o charakterze serwera. W trakcie jego
pracy musi być uruchomiony SQL Server. SMS pochłania znaczne
zasoby pamięci (wymaga 28 MB, jednak wielkość ta dotyczy tylko
SMS-a i nie uwzględnia innych, uruchomionych na serwerze NT
usług).

Na koniec drobna uwaga. Rys. 26.20 przedstawia okno stanu
instalacji SMS-a. Widzimy tutaj kilka wskaźników stanu
wykonywanych operacji. T ak jak przy instalacji winnt32.exe
realizowanych jest równolegle kilka procesów. W przypadku SMS
instalacja przebiega rownolegle z konfiguracją bazy danych.

Rys. 26.19

Ustawienie

serwera SQL dla

SMS-a.

1098

Rozdział 26

SNA Server

Bramy (gateways) do maszyn IBM typu mainframe znajdują
zastosowanie w wielu korporacjach. Główna trudność z takimi
maszynami jest wynikiem ich indywidualnego (własnego)
charakteru pracy. Można połączyć bezproblemowo dwa komputery
UNIX-owe, uruchomić współpracę serwerów Novell-a i Windows
NT w lokalnym środowisku sieciowym. Ale gdy nadejdzie moment
podłączenia do maszyny typu mainframe, zmuszeni będziemy
zaakceptować reguły postępowania narzucone przez architekturę
sieci systemu - SNA (System Network Architecture).

T rzeba przyznać, że istnieją rozwiązania, w których maszyny typu
mainframe funkcjonują w oparciu o protokoły takie, jak T CP/IP.
Niemniej jednak próbując je „zmusić” do współpracy z T CP/IP,
natrafimy na problemy - m.in. związane z

konfiguracją

oprogramowania. Z reguły bowiem maszyny te pracują w trybie
dostępu non-stop (a każda zmiana konfiguracji wymaga zazwyczaj
restartowania systemu). Wtedy, gdy obsługa ma kłopoty z ich
konfigurowaniem, restartów może być wiele, co może istotnie
zakłócić pracę sieci.

Kolejny problem, związany z instalacjami T CP/IP na maszynach
mainframe, dotyczy wykorzystania zasobów. Gdy mainframe nie
jest właściwie skonfigurowany, będąc przy tym intensywnie
wykorzystywany przez szereg innych systemów poszukujących

Rys 26.20.
W ielokrotne
procesy w instalacji
SMS-a.

Microsoft BackOffice

1099

danych, jego obciążenie - ze względu na konieczność tłumaczenia
wszystkiego na obcy mu język protokołu T CP/IP - będzie znacząco
duże.

Odpowiedzmy sobie teraz na pytanie - w jaki sposób „zmusić” inne
komputery do komunikowania się z maszyną mainframe w jej
własnym języku. T aki język składa się zazwyczaj z

wielu

komponentów, wykorzystywanych do transmisji plików, obsługi
terminali itp. (podobnie jak w przypadku T CP/IP, gdzie mamy do
czynienia z FT P, T elnet i innymi składnikami tworzonymi na ich
bazie). IBM stosuje swój własny standard połączeń ze
specyficznymi złączami. W przypadku wielu instalacjach łatwiej
jest wyrażać żądania komputerów bezpośrednio w kategoriach IBM
i kierować je do maszyny mainframe. Ona z kolei traktuje te
żądania tak, jakby pochodziły z firmowych terminali IBM. Często
oznacza to konieczność stosowania specjalnych kart do współpracy
z

komputerem mainframe i

rozprowadzania okablowania

sieciowego w standardzie IBM. Stąd taka „komplementarna” sieć
wiąże się z dodatkową pracą przy projektowaniu, zarządzaniu
i konserwacji.

SNA Server, zgodnie z założeniami producenta, ma zapewnić
wygodną pracę w obu środowiskach - mainframe i PC. Może się on
łączyć z

maszyną mainframe na wiele różnych sposobów,

a połączenia mogą być nawiązywane poprzez proste przyłącze
terminalowe, jak i

nawet zastosowanie kanałów (channel

attachments - szybka magistrala wewnętrzna komputera
mainframe).

Od strony użytkownika umożliwia on dostęp z sieci LAN o różnych
architekturach i za pośrednictwem różnych protokołów (np.
T CP/IP, IPX, AppleT alk).

Każdorazowe podłączenie do kosztownego systemu mainframe (lub
do AS/400) wymaga dokonania uważnej analizy wstępnej, także
z uwzględnieniem elementów przez nas pominiętych, a które mogą
wpływać na koszt całkowity (tj. koszt połączeń kablem
koncentrycznym w zestawieniu z wyposażeniem komunikacyjnym
i samym serwerem). Możemy również wykorzystać fakt, iż serwer
SNA Microsoft-u wspomaga wiele mniejszych serwerów,
samodzielnie świadczących usługi dla SNA (w przeciwieństwie do
serwera-giganta wykonującego całą pracę).

1100

Rozdział 26

Internet Information Server

W naszych rozważaniach przejdziemy teraz do Serwera informacyj-
nego Internetu - ISS. Internet i sieć wewnętrzna - Intranet (czyli
sieć lokalna, używająca standardowych narzędzi internetowych do
przesyłania informacji) stanowią dziś temat bardzo „gorący”.

Internet oraz pokrewny mu Intranet zapewnia nam:

!

wygodny dostęp do złożonych informacji (tekst, grafika, wideo,

dźwięk) w prostym graficznym formacie (HT ML);

!

wygodną metodę ściągania plików z urządzenia nadrzędnego do

podrzędnego;

!

dostęp do danych z baz danych w kontrolowanym formacie;

!

możliwość dystrybucji obiektów (danych i związanego z nimi

oprogramowania) poprzez sieć;

!

dostęp do milionów komputerów rozproszonych po całym

świecie.

W zasadzie, Serwer informacyjny Internetu został zaprojektowany
do ścisłej współpracy z Windows NT (i jego sieciową infrastrukturą)
- by umożliwić wykorzystanie najbardziej popularnych usług
Internetu:

!

World Wide Web (WWW)

!

File T ransfer Protocol (FT P)

!

Gopher

Serwer World Wide Web jest przechowalnią dokumentów
napisanych w HMT L i drugoplanową usługą, odpowiadającą na
żądania o informację w formacie standardowego serwera sieci
WWW (rysunek 26.21 przedstawia przykład strony WWW).
Oferowana w IIS wersja usługi FT P (File T ransfer Protocol), staje
się standardem w Windows NT . Stworzono ją dla obsługi większego
przepływu danych w

Internecie i

zadośćuczynienia większym

wymaganiom w odniesieniu do ochrony. Natomiast serwer Gopher-
a zaistniał na długo przed pojawieniem się WWW. Znajduje on
wciąż zastosowanie u użytkowników, zorientowanych na T elnet
i FT P.

Microsoft BackOffice

1101

Microsoft-owi nie brakuje konkurentów. Netscape wiedzie wciąż na
rynku serwerów PC i przeglądarek stron WWW. Istnieją również
serwery innych firm (takich jak np. Oracle). Poza tym szereg
serwerów, nie omówionych tutaj, pochodzi z czasów, gdy sieć była
domeną UNIX-a i

dlatego używają one UNIX-owych wersji

serwerów sieciowych WWW. Wędrując po sieci Internet można
napotkać oprogramowanie z obszaru shareware i freeware, dzieła
indywidualne oraz rozszerzenia podstawowych standardów Netscape
i Microsoft. Niemniej jednak niemal wszystkie strony serwerów
WWW nadają się do oglądania standardowymi programami
przeglądania.

Serwer informacyjny Internetu jest sterowany (uruchamiany
i zatrzymywany) przez relatywnie proste narzędzie, przedstawione
na rysunku 26.22. W tym przypadku, załadowane zostały jedynie
usługi World Wide Web i FT P (bez Gopher-a). T rzeba wybrać
usługę, która będzie sterowana i następnie kliknąć na sterowniku
(przypominającym typowe sterowniki CD lub VCR).
W przeciwieństwie do wielu innych składników BackOffice, IIS nie
obciąża zbytnio serwera.

Warto jeszcze poświęcić parę słów kwestii integracji IIS
z BackOffice. Podobnie jak w większości najnowszych produktów,
istnieje tu nowy interfejs API, który określa sposób odwoływania

Rys. 26.21.

Przykład strony

W W W .

1102

Rozdział 26

się programów (napisanych w takich językach jak C++) do IIS.
Możemy tutaj stosować ponadto skrypty CGI, które mogą być
postrzegane jako tradycyjny język programowania stron WWW -
aby udostępnić aplikacje systemu operacyjnego usługom WWW
i FT P. T a pasjonująca dziedzina programowania koncentruje się na
takich obszarach, jak dynamiczne tworzenie stron WWW z danych
przechowywanych w bazie danych. Przykładem może być tutaj
www.nasdag.com

, zaimplementowany przez Microsoft do

przedstawiania bieżących notowań giełdowych użytkownikom
WWW, pochodzących z bazy danych serwera SQL.

Oznaką integracji produktów BackOffice jest m.in. wspólny panel
instalacyjny na tych dyskach CD ROM, na których znajduje się
cały pakiet tego systemu (rysunek 26.23). Należy zauważyć, że
wszystkie składniki BackOffice zależą od serwera NT (który
powinien być zainstalowany). Powinniśmy także, przed
zainstalowaniem SMS, posiadać również (zainstalowany) serwer
SQL. Z drugiej strony wszystkie pozostałe produkty mogą być
wybrane indywidualnie, w

zależności od potrzeb. Dla

przypomnienia - użytkownik, ze względu na wymogi serwera
wymiany, powinien pracować w domenie (a nie w grupie roboczej),
z minimum jedną partycją NT FS dla SMS-a.

Rys. 26.22.
Internet Service
Manager.

Microsoft BackOffice

1103

Windows NT Resource Kit

Na omawianej liście pozycji wspomagających pracę NT Server
ważne miejsce zajmuje pakiet Windows NT Resource Kit. T en zbiór
narzędzi programowych, uzupełniony bogatą dokumentacją, może
być nam bardzo pomocny. Docenimy to zwłaszcza
w administrowaniu rozbudowaną siecią NT . Na rysunku 26.24
widzimy listę narzędzi NT 3.51 Resource Kit. Zajmują one zaledwie
23 MB przestrzeni twardego dysku.

Interesujące w

tej grupie wydaje się narzędzie, które można

uruchomić z linii komend, o nazwie SRVANY. Z reguły rzadko
znajduje ono zastosowanie, choć oferuje możliwość (brakującą
zwłaszcza osobom przyzwyczajonym do środowiska UNIX-a)
wykonywania skryptów startowych. Jest to szczególnie ważne
w pracy z bazami danych, takich jak serwer Oracle Workgroups.
Wtedy, gdy konfigurujemy usługi związane z Oracle (np. aby go
wystartować w

chwili uruchomienia systemu), wymaga on

wykonania kilku komend, w celu udostępnienia bazy danych dla
użytkowników (autor użył SRVANY - aby utworzyć usługę w trakcie
stratu systemu). SRVANY może wykonać usługę z dowolnego,
wykonywalnego pliku NT . W najprostszym przypadku może to być
skrypt systemu operacyjnego (batch file). Przypuśćmy, że nazywa
się on startup.bat i jest umieszczony w kartotece skryptów
systemowych. Uruchamiamy SRVANY, aby zamienić ten plik na
usługę i

przeprowadzić edycję odpowiedniej pozycji rejestru

Rys 26.23.
W spólny ekran
instalacyjny
systemu
BackOffice.

1104

Rozdział 26

(wystarczy przejrzeć plik instruktażowy SRVANY), aby
sprecyzować szczegóły. Gdy to już zrobimy będziemy mogli
modyfikować startup.bat - tak jak czynilibyśmy to w UNIX-
owych kartotekach RC, aby uruchomić serię plików wsadowych
podczas startu systemu.

Produkty Microsoft-u w Internecie

Chcielibyśmy zachęcić czytelników do korzystania z szerokiej
oferty strony domowej Microsoft-u. Potrzebna nam będzie jedynie
(zakładając oczywiście, że jesteśmy przyłączeni do Internetu,
dysponując także odpowiednim pakietem pocztowym) odpowiednia
przeglądarka stron WWW (np. Microsoft Internet Explorer lub też
stosowne oprogramowanie takich producentów, jak: Netscape,
Delrina, NCSA itd.).

Główna strona Microsoft-u w sieci WWW ma adres: http://
www.microsoft.com

. Stąd uzyskamy dostęp do strony

BackOfice (rysunek 26.25). Prześledźmy więc krótką listę jej
zasobów:

!

bezpłatne oprogramowanie (do ściągnięcia) w

wersjach

testowych lub Beta (tą drogą pozyskać można nawet takie
produkty, jak Internet Information Server).

Rys. 26.24. Grupa
programów
W indows NT
Resource Kit.

Microsoft BackOffice

1105

!

uaktualnione sterowniki urządzeń (z którymi bywają problemy

lub też niedostępne na dystrybuowanych dyskach CD-ROM).

!

informacje o produktach

!

techniczne specyfikacje produktów (pomocne m.in. przy

konfigurowaniu systemów).

Na koniec mała uwaga. Microsoft nie jest jedyną firmą,
udostępniającą tego rodzaju dane w Internecie. Co więcej - niewiele
jest dzisiaj poważnych korporacji, o których w sieci tej nic nie
wiadomo. Niektóre strony są bardzo skromne, inne z kolei pełne
szczegółów technicznych, niemniej jednak możemy znaleźć
informacje na temat niemal wszystkich interesujących nas
produktów (m.in. korzystając z

wyszukiwarek - np.

www.lycos.com

lub www.Webcrawler.com).

Rys. 26.25. Strona

BackOffice,

dostępna

z głównej strony

W W W Microsoft-

u.