1
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
TPL WYK
2012-09-03
Utensylia używane w
recepturze
1
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
TPL WYK
2012-09-03
Utensylia używane w
recepturze
2
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
Technologia Postaci Leków PRAC
2012-09-03
Temat: Utensylia używane w recepturze
Podręczniki:
•
Renata Jachowicz: Receptura apteczna
•
Małgorzata Sznitowska: Farmacja stosowana (preparaty galenowe)
Farmaceuta wszystkie składniki leku odważa – stałe i płynne
Przechowywanie składników leków:
•
Osobno stałe i ciekłe
•
Osobno do użytku wewnętrznego i zewnętrznego
•
Termo labilne – w lodówce
Narzędzia do przygotowania leków:
•
Stałe – łyżka, papierek pergaminowy
•
Półstałe – folia, moździerz
•
Płynne – zlewka
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ad usum internum
Ad usum externum
do użytku wewnętrznego
do użytku zewnętrznego
etykieta i sygnaturka pomarańczowa
etykieta i sygnaturka biała
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
Opisywanie leków recepturowych
Sygnaturki
•
Do opisu leku na butelce, pudełku
•
Stosowane dla dużych opakowań
•
W kolorze białym i pomarańczowym
•
Data na sygnaturce to data wykonania leku
•
Sygnaturkę na opakowaniu należy przykleić w sposób trwały
Etykiety
•
Do opisu leku na butelce, pudełku
•
Stosowane dla małych opakowań
•
W kolorze białym i pomarańczowym
•
Data na sygnaturce to data wykonania leku
•
Etykietę na opakowaniu należy przykleić w sposób trwały
Na sygnaturce, etykiecie, torebce musi się znaleźć:
•
Numer
•
Dla: Nazwisko i imię pacjenta
•
Rp: Receptura leku
•
Sposób użycia
•
Data: Data wykonania leku
•
Dr: Nazwisko lekarza
•
Wydał: Nazwisko osoby wydającej lek
•
Cena
Ponadto używamy:
•
Naklejki „Zmieszać przed użyciem” - dla zawiesin i emulsji
•
Naklejki „Chronić od światła”
•
Naklejki „Przechowywać w chłodnym miejscu” – dla leków termo labilnych
•
Emblemat „Trucizna” – leki do stosowania zewnętrznego, zawierające substancje z
wykazu A
•
Emblemat „Oko” – do leków ocznych
4
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
Opakowania dla leków recepturowych
Torebki
•
Do torebek pakujemy proszki
•
W kolorze białym i pomarańczowym
•
Data na torebce to data wykonania leku
Pudełko tekturowe
•
Na ogół prostokątne, w kolorze białym
•
Do pakowania czopków z przekładkami, aby się nie skleiły
•
Do pakowania gałek
•
Na 12 lub 6 sztuk
•
Na pudełko przykleja się sygnaturkę lub etykietę
Pudełko z tworzywa sztucznego
•
Białe, okrągłe, z pokrywką
•
Do pakowania maści
•
O wielkości 10/30/50 g
•
Na pudełko przykleja się sygnaturkę lub etykietę
5
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
Butelki i słoiki apteczne
•
Wykonane ze szkła oranżowego w 80% nieprzepuszczalnego dla promieni UV
•
Każda butelka ma na dnie duże oznaczenie z pojemnością
•
Najmniejsza pojemność to 10 ml, największa 1000 ml
Nakrętki
•
Z tworzywa sztucznego, na ogół białe
•
Jeden rozmiar nakrętki pasuje na kilka wielkości butelek
o
10, 20, 50 ml
o
65, 100 ml
o
200, 250, 300 ml
o
500, 100 ml
•
Nakrętki dla butelek 10, 20, 50 ml mogą mieć dozownik (zakraplacz)
•
Nakrętki z dozownikiem używamy do pakowania kropli do użytku wewnętrznego
(ucho) i zewnętrznego (oko)
Etykietowanie butelek
•
Każda butelka ma pionowy szew
•
Zawsze przyklejamy sygnaturkę od szwu, od lewej (napis Apteka) do prawej
•
Z jednej strony (od szwu) przyklejamy na trwale (klej, taśma klejąca), owijamy wokół
butelki i zabezpieczamy gumką recepturką
•
Recepturkę przyklejamy w połowie wysokości butelki
•
Napis ‘Wstrząsnąć przed użyciem” przyklejamy poziomo pod nakrętką
Kolejność przy pakowaniu leku
•
Opisujemy sygnaturkę, etykietę
•
Wlewamy lek do butelki
•
Zakręcamy
•
Mocujemy sygnaturkę, etykietę
6
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
Opłatki skrobiowe
•
Do pakowania leków proszkowych
•
Dodatkowo opłatki pakujemy do torebek
•
Stosunkowo duże i ciężko się je połyka
Kapsułki żelatynowe
•
Do pakowania leków proszkowych
•
Dodatkowo kapsułki pakujemy do torebek lub pudełek
7
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
Utensylia do przygotowywania leków recepturowych
Papierki pergaminowe
•
Do odważania stałych substancji leczniczych
•
Nie jest porowaty
•
Nieprzepuszczalny dla wody
•
W postaci krążka lub arkusze wycięte z pergaminu
Bibuła filtracyjna (saczek)
•
Do filtrowania roztworów
•
Przepuszczalna dla wody
•
W postaci krążka lub arkusze wycięte z bibuły
Nie pomylić Papierka pergaminowego z Bibułą filtracyjną
Nieprzepuszczalny
Przepuszczalna
dla wody
dla wody
Lejki
•
Służą do sączenia lub przelewania leków
•
Szklane (bibuła przykleja się do szkła) lub z tworzywa sztucznego (lepsze)
•
Oprócz wielkości różnią się długością i średnicą nóżki
•
Do składników o dużej gęstości np. gliceryna, parafina używamy lejków z krótką,
grubą nóżką
8
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
Łyżki recepturowe
•
Dwustronne
•
Do przenoszenia substancji np. z opakowania zbiorczego na papierek pergaminowy
na wadze
•
Metalowe, porcelanowe, z tworzywa sztucznego
•
Tylko do substancji stałych
Szpatułki recepturowe (łopatki)
•
Dwustronne
•
Do pobierania z opakowania substancji półstałych i półpłynnych np. wazeliny
Zlewki
•
Zawsze szklane
•
Zawsze z dziubkiem ułatwiającym przelewanie substancji płynnych
•
Zawsze posiadają podziałkę na ściance bocznej – jest to podziałka tylko orientacyjna
•
W zlewce odważamy wodę lub rozpuszczalniki
Bagietka szklana
•
Służy do mieszania substancji w zlewce, np. całkowitego rozpuszczenia substancji
stałej w rozpuszczalniku
9
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
Szkiełko zegarkowe
•
Służy, jako rodzaj naczynka wagowego do odważania niewielkich ilości sypkich
substancji
•
Jako pokrywka do zlewek
Szalka Petriego
•
Składa się z dwóch części: pokrywki i denka, denko jest mniejsze
•
Może służyć, jako krystalizator do powolnego odparowywania rozpuszczalników z
substancji stałych
•
Jako podstawka do obserwacji mikroskopowych
Moździerz porcelanowy z pistlem
•
Służy do przygotowywania maści i rozdrabniania substancji stałych
•
Główka pistola i wewnętrzna strona moździerza mają chropowatą powierzchnie
niepokrytą emalią
•
Rączka pistla i zewnętrzna strona moździerza jest pokryta emalią porcelanową
•
Występują moździerze z wylewką (Dziubkiem)
•
Moździerze różnią się wielkością
•
Istotne jest dobranie wielkości pistla do wielkości moździerza
10
TPL PRAC
Utensylia używane w aptece
2012-09-03
Parowniczka porcelanowa
•
Ścianki parowniczki pokryte są emalią porcelanową zarówno wewnątrz jak i na
zewnątrz
•
Służy do odparowywania i zatężania roztworów
•
Służy do rozpuszczania substancji stałych w rozpuszczalnikach
Parowniczka emaliowana (metalowa)
•
Posiada dwoje uszu ułatwiających przenoszenie gorącej
•
Służy do odparowywania i zatężania roztworów
•
Służy do rozpuszczania substancji stałych w rozpuszczalnikach
Karta celuloidowa
•
Niezbędna do pracy z moździerzem
•
Służy do zeskrobywania substancji z dna moździerza i z główki pistla