Przepowiednia Malachiasza
Przepowiednia św. Malachiasza
ok. 1590 r.
Proroctwo to, zwane częściej "przepowiednią", by odróżnić je od słynnego fragmentu z księgi proroka
Malachiasza, jest pseudoepigrafem w języku łac., powołującym się na św. Malachiasza, prymasa
Irlandii z XI w., hierarchę słynącego z daru proroctwa. Tekst powstał prawdop. w połowie XVI w., i
prawdop. poddany został przeróbkom redakcyjnym przynajmniej raz pod koniec XVI w. Zawiera 112
krótkich, zróżnicowanych leksykalnie not opisujących rzekomo wszystkich następców św. Piotra
począwszy od Celestyna II (1143-1144). Większość haseł przepowiedni to zawiadomienia, tj. twory
językowe, które nie mają w swoim składzie formy osobowej czasownika, ani nie pozwalają na jej
jednoznaczne wprowadzenie. Wśród nich najczęstsze (76) są zawiadomienia mianownikowe
(zawierające rzeczownik w mianowniku), a rzadziej (23) występują zawiadomienia określnikowe
(złożone z określeń rzeczownika lub czasownika). Pozostałe hasła to zdania (3) i oznajmienia (10),
czyli, odpowiednio, wypowiedzi mające w swoim składzie formę osobową czasownika lub pozwalające
się jednoznacznie o taką formę uzupełnić.
Św. Malachiasz, abp, wyznawca, prymas Irlandii. - Maelmhaedhoc O'Morgair, Irlandczyk urodzony w
Armagh w 1094. Wstąpił do benedyktyńskiego opactwa w Armagh, gdzie przyjął święcenia kapłańskie
w 1119. Po studiach teologicznych w Lismore wybrany opatem w Bangor (1123). Sakrę biskupią
przyjął w 1124, obejmując stolicę w Connor. W 1129, po śmierci św. Cellacha, mianowany
arcybiskupem metropolitą Armagh. Stolicę prymasowską objął jednak dopiero w 1132, po ustaniu
pretensji kontrkandydata. Dwukrotnie (1139, 1148) wyjeżdżał do Rzymu, odwiedzając po drodze
opactwo w Clairvaux i żyjącego tam św. Bernarda. Mianowany przez pp. Innocentego II legatem w
Irlandii, wystarał się o paliusze dla metropolii Armagh i Cashel. W czasie drugiej podróży do Rzymu
zmarł w Clairvaux 2 XI 1148, w obecności św. Bernarda. Kanonizowany 6 VII 1199 przez pp.
Klemensa III. Wpisany do Martyrologium Rzymskiego pod zlatynizowanym imieniem i datą 3
listopada, ze względu na wspomnienie Wszystkich Zmarłych. Dawne biografie jednogłośnie
wspominają o "darze proroctwa" manifestowanym za życia świętego oraz o cudach, manifestowanych
także po śmierci.
Najstarsza znana wersja przepowiedni pochodzi z Włoch. Wyszła spod pióra Arnoldo de Wion,
benedyktyna z opactwa św. Justyny w Padwie, i zawarta została w jego dziele
Lignum Vitae
,
wydrukowanym w 1559 r. Historyk Onofrio Panvinio, autor
Epitome Romanorum Pontificum
,
napisanego za pontyfikatu Pawła IV (1555-1559) akceptował przepowiednię jako średniowieczny
autentyk, interpretując ją w odniesieniu do pierwszych 69 osób w niej opisanych (do Pawła IV
włącznie). W XVII w. Claude-Francois Menestrier (1631-1705), jezuita, uznał przepowiednię za
fałszerstwo zwolenników kard. Simoncellego, przygotowane na konklawe (1590), po którym papieżem
został kard. Sfondrati (pp. Grzegorz XIV). Francois Cucherat (1812-1887) wysunął teorię, która
współcześnie ożywiła zainteresowanie tymi proroctwami (
La Prophetie de la Succesion des Papes
Inspektor nadzoru budowy
w Warszawie i okolicy. Oferuje przeglądy
techniczne i inne usługi.
www.inspektorbudowy.pl
Polityka.pl Historia
Teksty historyczne tygodnika Polityka -
wejdź i przeczytaj!
www.polityka.pl/historia
depuis le XII siecle jusqu'a la fin du Monde. Son auteur, son auhenticite et son explication
, Paris:
Palme 1871, rozdz. 15): tekst miał być jakoby autentyczny, przygotowany przez abp O'Morgaira w
czasie jego pierwszej podróży do Rzymu (1139) i przekazany pp. Innocentemu II jako pociecha i
umocnienie w czasie przedłużającej się schizmy, ukazywał bowiem długi i nieprzerwany szereg jego
następców. Papież miał zachować tekst przepowiedni w archiwum, gdzie przez blisko 450 lat przeleżał
on w zapomnieniu, aż odkryto go w 1590 r.
Przeciwko autentyczności proroctwa przemawiają: 1) milczenie św. Bernarda na temat tego proroctwa
O'Morgaira, mimo że wspomina on o cudach i proroctwach swojego przyjaciela ? tę trudność starał
się rozwiązać ks. Cucherat; 2) zamieszanie w związku z włączeniem postaci antypapieży: a) jeden z
nich został pominięty (antypp. Innocenty III), b) obediencja awiniońska czasu Wielkiej Schizmy
potraktowana została z wielką uwagą lecz bez konsekwencji, dzięki czemu włączony został do
proroctwa antypp. Klemens VIII, który należał do krótkiej linii całkowicie odseparowanych od Kościoła
następców antypp. Benedykta XIII, a pominięci zostali dwaj antypp. Benedykci XIV; 3) wyraźny
podział pod względem identyfikacji osób i pontyfikatów na listę 75 wyrażeń wskazujących na papieży i
antypapieży do Urbana VII włącznie (15-27 IX 1590) oraz listę 37 papieży po nim. Lista w swojej
pierwszej części jest retrospektywna, oparta na znajomości historii Kościoła, w części drugiej ?
profetyczna, jednak w duchu całkowicie odmiennym od funkcji prorockiej Chrystusa, w ramach której
Kościół identyfikuje dar (charyzmat) proroctwa. Podstawowym elementem tej funkcji jest wyjaśnianie,
tłumaczenie i przybliżanie prawdy. Przepowiednia św. Malachiasza ma ten sam kierunek, ale
przeciwny zwrot: w części pierwszej bez znajomości prawdy historycznej pozostaje enigmą, w świetle
tej znajomości stając się dopiero zbiorem aluzji, w części drugiej natomiast, nawet przy znajomości
historii, pozostaje zestawem symboli, otwartym na różnorodne wyjaśnienia; 4) błędy co do faktów
historycznych w części pierwszej, w której kilka zapisów (m.in. te dotyczące pp. Klemensa IV i bł.
Grzegorza X) odpowiada wiedzy historycznej o czasach minionych uznawanej pod koniec XVI w., lecz
później uściślonej.
Przepowiednia nigdy nie była pochwalana ani potępiana, ani nawet brana pod uwagę przez Urząd
Nauczycielski. Powszechny pogląd wskazuje natomiast na jej ogólnie pozytywne oddziaływanie
poprzez budzenie zainteresowania historią Kościoła. Zainteresowanie przepowiednią w czasach
współczesnych jest tym większe, że lista powoli się wyczerpuje, a od pontyfikatu Piusa VI począwszy
jej teksty wydają się coraz precyzyjniej wiązać z osobami papieży. Od Leona XIII celność, z jaką tekst
puentuje kolejne pontyfikaty jest szczególnie uderzająca. W związku z tym, że lista kończy się na
urzędującym Biskupie Rzymu, Benedykcie XVI, a po nim zawiera jeszcze tylko końcową notę o
"Piotrze Rzymskim", upływ czasu nieuchronnie zweryfikuje jej prorocki charakter.
Interesujące może być także spojrzenie na przepowiednię w świetle jednego z pierwszych polskich
komentarzy do niej, napisanego przed 260 laty przez Benedykta Chmielowskiego, autora leksykonu
ciekawostek, legend, podań i okruchów użytecznej wiedzy
Nowe Ateny
. Zapisał on jako oczywiste
spostrzeżenie coś, co dzisiaj niektórzy autorzy wydający tę przepowiednię zdają się pomijać lub
przemilczać, a co jasne jest dla każdego krytycznego umysłu, który się z przepowiednią zetknął:
"Kompozytor albo nazad życia, herby, kondycje papieżów wiedział, albo żyjąc kilkunastu zapamiętał,
dlatego mógł prawdę napisać. [...] Ale którzy Papieże nastąpili po życiu tego Kompozytora, bardzo
ciężko tym applikować jego
Vaticinia
, trzeba głęboko konceptować, a prawie za łeb przyciągać".
Zob. ?
komentarz B. Chmielowskiego (1745)
Współcześnie tekst przepowiedni wydawany był wielokrotnie wraz z komentarzami o rozmaitej
objętości. Zob.: Peter Bander,
Prophecies of St. Malachy
, Introduction and commentary by...,
Rockford (Illinois): Tan Books and Publishers, Inc. 1970, 96 s. ISBN 0-8955-5038-5; Daniel Réju,
Les
Prophéties de Saint Malachie. Mort des Papes et Apocalypse
, Paris: Rocher 1979, 188 s.; ISBN 2-7242
-0669-X; John Hogue,
The Last Pope. The Decline and Fall of the Church of Rome. The Prophecies of
St. Malachy for the New Millennium
, Element Books 1999, 336 s. ISBN 1-86204-202-0 (książka
ukazała się w 1999 r. w 13 państwach świata, w 7 językach).
Poniżej tekst łaciński przedstawiony jest w nowym przekładzie, popartym analizą leksykalną. Objaśnienia w
części pierwszej powtarzają to, co zostało ustalone już pod koniec XVI w. w kwestii odniesień (z reguły
heraldycznych i onomastycznych) tekstów przepowiedni, z dodatkiem kilku istotnych uwag historycznych.
Objaśnienia części drugiej to tekst przywołujący niektóre, najczęściej powtarzane interpretacje proroctw, lecz
poza tym całkowicie oryginalny, napisany w ramach testowania możliwości, jakie otwiera przed historykiem
pomysł interpretacji tekstów przepowiedni. Numery w nawiasach kwadratowych oznaczają, w kolumnie lewej ?
kolejny tekst proroctwa, w kolumnie prawej ? kolejny numer pontyfikatu w "poczcie papieży" opublikowanym w
niniejszej witrynie. Odniesienie do pocztu, na którym widnieją szczegółowe daty i nazwiska, uczyniło zbędnym
podawanie tych danych w objaśnieniach przepowiedni. Tekst objaśniający skupia się zatem na sensie łacińskiego
wyrażenia, rezygnując z quasi-encyklopedycznego stylu stosowanego zazwyczaj przez autorów edycji
książkowych. Numery w kolorze czerwonym oznaczają pontyfikaty papieży, za których działali lub próbowali
działać opisani w przepowiedni antypapieże. Kolorem niebieskim oznaczono tekst przekładu, kolorem białym ?
tekst komentarza objaśniającego i uwag leksykalnych.
data publikacji: 4 lutego 2005 r.
uzupełniono: 21 kwietnia 2005 r.
uzupełniono: 21 października 2005 r.
CZĘŚĆ "RETROSPEKTYWNA"
[1] Ex castro tiberis
[164]
Z zamku tybrzańskiego
Aluzja do miejsca urodzenia pp. Celestyna II: Citt? di Castello, w
Umbrii, nad górnym biegiem Tybru.
Oznajmienie (uzup. np.
Descendit ex...
); "tybrzańskiego" bo gen. poss. =
castrum tiberinum
.
[2] Inimicus expulsus
[165]
Wróg wygnany
Aluzja do nazwiska (Caccianemici) pp. Lucjusza II.
Zawiadomienie mianownikowe.
[3] Ex magnitudine montis
[166]
Z wielkości góry
Aluzja do miejsca narodzin (Montemagno) pp. bł. Eugeniusza III.
Oznajmienie (uzup. np.
Ex... nomen derivat
).
[4] Abbas suburranus
[167]
Opat suburrański
Aluzja do miejsca urodzenia pp. Anastazego IV, którym była
dzielnica Rzymu, Suburra.
Zawiadomienie mianownikowe.
[5] De rure albo
[168]
Ze wsi białej pochodzący
Aluzja do pochodzenia pp. Hadriana IV. Był Anglikiem
(mieszkańcem wyspy o białych brzegach ? Albionu), urodzonym w
pobliżu opactwa Saint Albans i Kardynałem-Biskupem Albano.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Homo de...
), bo uzup. o czasownik
wykluczone przez obecność
de
, zbędnego w składni imion miast, którą ma
także
rus
(np. "ze wsi idę" =
rure eo
); "pochodzący" bo
de
z abl. wyraż
pochodzenie:
homo de rure
=
homo rure natus
(abl. originis);
rus
zn. takż
"posiadłość", "okolica wiejska".
[6] Ex tetro carcere
[169]
Ze wstrętnego lochu
Aluzja do tytułu kardynalskiego antypp. Wiktora IV związanego z
kościołem zbudowanym w miejscu rzymskiego więzienia zbud.
przez Ankusa Marcjusza i rozbud. (m.in. o ponury loch) przez
Serwiusza Tuliusza, w średniow. znanego jako Carcer Mamertinus.
Oznajmienie (uzup. np.
Cui ex... titulus est
).
[7] Via transtiberina
[169]
Droga zatybrzańska
Aluzja do tytułu kardynalskiego antypp. Paschalisa III związanego z
kościołem św. Marii na Zatybrzu.
Zawiadomienie mianownikowe.
[8] De Pannonia Tusciae
[169]
Z Węgier w Tuscii
Wskazanie na kraj pochodzenia antypp. Kaliksta III oraz wskazanie
na Tuscię, krainę w pn. Lazio, należącą niegdyś do państwa
Etrusków, której centrum było Tusculum. W tym mieście antypp.
Kalikst podporządkował się pp. Aleksandrowi III w 1178 r.
Kolejnego po Kalikście antypp., Innocentego III, tekst Malachiasza
pomija.
Oznajmienie (uzup. np.
De Pannonia venit, Tusciae se dedit
); "w Tuscii" bo
składnia imion miast (krain) dla tzw. singularia tantum 1 i 2 dekl. (np.
Tuscia, Roma) wykorzystuje dat. bez przyimków gdy odp. na pyt. "gdzie?".
[9] Ex ansere custode
[169]
Ze straży gęsi
Aluzja do nazwiska rodowego pp. Aleksandra III, o którym w XVI w.
bez wątpliwości sądzono, że brzmiało "Paparona" (wł. paparo =
gąsior), podczas gdy było to o wiele później przyjęte nazwisko rodu
Bandinellich, do których należał pp. Aluzja połączona z
przekonaniem, że ów stary ród "gąsiorowskich" sięga obrońców
wzgórza kapitolińskiego, których przed atakiem Gallów pod wodzą
Brennusa (390 p.n.e.) ostrzegły gęsi. Gęś miała być także
elementem herbu rodowego. "Prorocką" wymowę tego wersetu
chcą ratować interpretacje, mówiące o symbolu obrony Rzymu,
gdyż pp. Aleksander III zmagał się z aż czterema antypapieżami.
Oznajmienie (uzup. np.
Ex... nomen derivat
).
[10] Lux in ostio
[170]
Światło w drzwiach
Aluzja dźwiękowa do imienia pp. Lucjusza III, miejsca jego
urodzenia (Lucca) i tytułu kardynalskiego w momencie wyboru
(Kardynał-Biskup Ostii).
Zawiadomienie mianownikowe; "w drzwiach" bo nie powiedziano
Ostia
, lecz
ostium
w abl.
[11] Sus in cribro
[171]
Dzik w sicie
Aluzja do nazwiska pp. Urbana III (Crivelli) oraz do tej wersji herbu
rodzinnego, na którym dwa dziki podtrzymują sito.
Zawiadomienie mianownikowe.
[12] Ensis Laurentii
[172]
Miecz Wawrzyńca
Aluzja do herbu pp. Grzegorza VIII, na którym widniał obnażony
miecz, oraz do jego tytułu kardynalskiego związanego z kościołem
św. Wawrzyńca.
Zawiadomienie mianownikowe.
[13] De schola exiet
[173]
Wyjdzie ze szkoły
Aluzja do nazwiska pp. Klemensa III (Scolari).
Zdanie proste; "wyjdzie" bo
exiet
to wariant fut. ex.:
exierit
.
[14] De rure bovensi
[174]
Ze wsi bydlęcej pochodzący
Aluzja do nazwiska pp. Celestyna III (Bobone).
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Homo de...
), zob.
[5]
; "pochodzący"
zob.
[5]
.
[15] Comes signatus
[175]
Naznaczony hrabia
Aluzja do nazwiska pp. Innocentego III (Segni). Była to gałąź rodu
Contich (Conti di Segni).
Zawiadomienie mianownikowe.
[16] Canonicus de latere
[176]
Kanonik ze strony
Aluzja do godności kanonika laterańskiego (basilica laterana =
bazylika "na stronie", "z boku"), którą posiadał (obok wielu innych)
pp. Honoriusz III przed swoim wyborem.
Zawiadomienie mianownikowe.
[17] Avis ostiensis
[177]
Ptak ostyjski
Aluzja do herbu pp. Grzegorza IX, na którym widniał orzeł, oraz do
jego tytułu kardynalskiego (Kardynał-Biskup Ostii).
Zawiadomienie mianownikowe.
[18] Leo sabinus
[178]
Lew sabiński
Aluzja do herbu pp. Celestyna IV, na którym widniał lew, oraz do
jego tytułu kardynalskiego (Kardynał-Biskup Sabiny).
Zawiadomienie mianownikowe.
[19] Comes laurentius
[179]
Hrabia wawrzyniec
Aluzja do rodu (hrabiów Lavagna) oraz tytułu kardynalskiego pp.
Innocentego IV, związanego z kościołem św. Wawrzyńca.
Zawiadomienie mianownikowe.
[20] Signum ostiense
[180]
Znak ostyjski
Aluzja do nazwiska pp. Aleksandra IV (Conti-Segni) oraz do jego
tytułu kardynalskiego (Kardynał-Biskup Ostii).
Zawiadomienie mianownikowe.
[21] Hierusalem Campaniae
[181]
Jerozolima Kampanii
Wskazanie na miejsce pochodzenia pp. Urbana IV (Kampania, dziś
Champagne we Francji) oraz na urząd patriarchy Jerozolimy, który
piastował przed wyborem.
Zawiadomienie mianownikowe.
[22] Draco depressus
[182]
Smok zgnieciony
Aluzja do herbu pp. Klemensa IV, o którym w XVI w. sądzono, że
przedstawiał orła trzymającego smoka w pazurach. Herb ten jednak
wyglądał inaczej: przedstawiał sześć lilii. "Prorocką" wymowę tego
wersetu chcą ratować interpretacje, mówiące o symbolu walki z
nepotyzmem, którą pp. Klemens IV zasłynął.
Zawiadomienie mianownikowe.
[23] Anguineus vir
[183]
Mąż wężowy
Aluzja do herbu pp. bł. Grzegorza X, o którym w XVI w. sądzono, że
przedstawiał węża z dzieckiem w paszczy. Herb Viscontich jednak
wyglądał wtedy całkowicie inaczej (jak ? nie wiadomo), węża
przyjęli oni dopiero w XIV w. w związku z legendą rodową o wężu,
który nie uczynił krzywdy (1323). Brak jest ratującej to "proroctwo"
interpretacji symbolu, gdyż kojarzy się on bardzo źle, a dotyczy
wybitnej pod każdym względem i w końcu wyniesionej na ołtarze
osoby (do Martyrologium Rzym. wpisał go pp. Benedykt XIV, 1740-
1758).
Zawiadomienie mianownikowe.
[24] Concionator Gallus
[184]
Kaznodzieja Gall
Aluzja do kraju pochodzenia pp. bł. Innocentego V (Francja) oraz do
faktu, że był pierwszym dominikaninem na tronie papieskim ? a
więc członkiem "zakonu kaznodziejskiego".
Zawiadomienie mianownikowe.
[25] Bonus comes
[185]
Dobry hrabia
Aluzja do arystokratycznego pochodzenia i nazwiska (Ottobono) pp.
Hadrana V.
Zawiadomienie mianownikowe.
[26] Piscator tuscus
[186]
Rybak tuskijski
Aluzja do imienia chrzcielnego pp. Jana XXI (Piotr) oraz do tytułu
kardynalskiego (Kardynał-Biskup Tusculum), łączącego go, poprzez
historyczne centrum, z regionem Tuscia w pn. Lazio.
Zawiadomienie mianownikowe.
[27] Rosa composita
[187]
Róża uporządkowana
Aluzja do róży w herbie pp. Mikołaja III, oraz, być może, do aktu,
którym rozsądzone zostały rozdzierające Kościół spory o
interpretację zakonnego ubóstwa franciszkanów (bulla
Exiit qui
seminat 1279).
Zawiadomienie mianownikowe.
[28] Ex telonio liliacei Martini
[188]
Z kantoru celnego Marcina liliowego
Aluzja do funkcji skarbnika kapituły kościoła św. Marcina w Tours
(Francja), którą pełnił pp. Marcin IV przed wyborem.
Oznajmienie (uzup. np.
Cui nomen est ex...
).
[29] Ex rosa leonina
[189]
Z lwiej róży
Aluzja do herbu pp. Honoriusza IV, na którym widnieją dwa lwy
trzymające różę.
Oznajmienie (uzup. np.
Qui ex... notus est
).
[30] Picus inter escas
[190]
Dzięcioł wśród jadła
Pp. Mikołaj IV pochodził z Lisciano w pobliżu Ascoli Piceno, do
którego
może
nawiązywać
"Picus".
Był
też
pierwszym
franciszkaninem na tronie papieskim (przeł. generalnym po św.
Bonawenturze) i kontrast franciszkańskiego ubóstwa z dostatkiem
dworu biskupa Rzymu, wówczas także dożywotniego senatora
miasta, mógł stanowić źródło tej mało wyrazistej metafory.
Zawiadomienie mianownikowe.
[31] Ex eremo celsus
[191]
Wielkoduszny z pustelni
Aluzja do pustelniczego życia pp. św. Celestyna przed wyborem,
oraz do jego bezprecedensowej abdykacji.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir ex...
).
[32] Ex undarum benedictione
[192]
Z błogosławieństwa fal
Aluzja do herbu pp. Bonifacego VIII, na którym widniały dwa faliste
skosy, oraz do jego imienia chrzcielnego (Benedetto).
Oznajmienie (uzup. np.
Ex... noscitatus est
).
[33] Concionator patareus
[193]
Kaznodzieja patareński
Aluzja do przynależności pp. bł. Benedykta IX do zakonu
dominikanów ("kaznodziejskiego") i regionu urodzenia (Patara)
Zawiadomienie mianownikowe.
[34] De fessis aquitanicis
[194]
Od pasów akwitańskich
Aluzja do kraju pochodzenia i do pasów w herbie pp. Klemensa V.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Eques de...
).
[35] De sutore Osseo
[195]
Od szewca Osse pochodzący
Aluzja do powszechnego w XVI w. mniemania o tym, że pp. Jan XXII
był synem szewca o imieniu Osse. Dziś wiadomo na pewno tylko
tyle, że pp. pochodził z rodziny mieszczańskiej w Cahors (Francja) i
że była to rodzina majętna.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir de...
), zob.
[5]
; "pochodzący"
zob.
[5]
.
[36] Corvus schismaticus
[195]
Kruk schizmatycki
Aluzja do włoskiej nazwy miejsca urodzenia antypp. Mikołaja V
(Corbeira, Corbavio, późn. wł.: Corvaro).
Zawiadomienie mianownikowe.
[37] Frigidus abbas
[196]
Chłodny opat
Aluzja do godności opata, którą pp. Benedykt XII pełnił przed
wyborem, oraz do nazwy opactwa, w którym sprawował władzę:
Fontfroide (łac. Fontes Frigidi = Zimne Źródła) pod Narbonne.
Zawiadomienie mianownikowe.
[38] Ex rosa atrabensis
[197]
Z róży arrańskiej
Aluzja do sześciu róż w herbie pp. Klemensa VI oraz do biskupstwa
w mieście Arras, które sprawował przed wyborem.
Oznajmienie (uzup. np.
Ex... noscitur
); "arrański" bo
episcopus atrabensis
biskup arrański (miasta Arras).
[39] De montibus Pammachii
[198]
Z gór Pammachiusza
Aluzja do herbu pp. Innocentego VI (sześć wzgórz) oraz do jego
tytułu kardynalskiego, związanego z kościołem św. Pammachiusza.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Homo de...
).
[40] Gallus vicecomes
[199]
Gall wicehrabia
Aluzja do rodzinnego tytułu arystokratycznego i kraju pochodzenia
pp. bł. Urbana V.
Zawiadomienie mianownikowe.
[41] Novus de Virgine forti
[200]
Nowy od silnej Dziewicy
Aluzja do nazwiska pp. Grzegorza XI (de Beaufort) oraz do jego
tytułu kardynalskiego związanego z kościołem Santa Maria Nova.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir novus de...
).
[42] De cruce apostolica
[201]
Od krzyża apostolskiego
Aluzja herbu anytpp. Klemensa VII, przedsta-wiającego krzyż, oraz
do tytułu kardynalskiego związanego z kościołem 12 Apostołów.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir de...
)
[43] Luna Cosmediana
[202]
[203]
[204]
[205]
Księżyc Kosmediny
Aluzja do nazwiska antypp. Benedykta XIII (de Luna), do jego herbu,
w którym był księżyc, oraz do tytułu kardynalskiego związanego z
kościołem Santa Maria di Cosmedina.
Zawiadomienie mianownikowe.
[44] Schisma barchinonicum
[205]
Schizma barcelońska
Aluzja do jednego z dwóch antypp. ujętych jedynie w przypisie do
watykańskich list pontyfikatów: Klemensa VIII, augustianina z
Barcelony
(1423-1429),
wybranego
przez
grupkę
współpracowników odciętego od świata i nie niepokojonego przez
nikogo antypp. Benedykta XIII. Drugim z przeniesionych do przypisu
był antypp. Benedykt XIV (1425-1430), którego tekst Malachiasza
pomija, lecz pośrednio wskazuje na niego właśnie tutaj, słowem
"schizma". Jego wybór był bowiem dziełem rozłamu w otoczeniu
antypp. Benedykta XIII po śmierci pryncypała. Benedykt XIV stał się
więc antypp. wobec antypp. Klemensa VIII. Prawdop. szybko zmarł,
a jego imię i numer przyjęła jeszcze w 1425 r. druga osoba, także
stojąca w opozycji wobec antypp. Klemensa VIII.
Zawiadomienie mianownikowe.
[45] De inferno praegnanti
[201]
Z piekła brzemiennego pochodzący
Aluzja do nazwiska pp. Urbana VI (Pregnani) oraz do miejsca
urodzenia, zwanego wtedy lokalnie Inferno, obecnie w granicach
Neapolu.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Homo de...
); "pochodzący" zob.
[5]
).
[46] Cubus de mixtione
[202]
Sześcian od zmieszania
Aluzja do herbu pp. Bonifacego IX, na którym widniał skos
wypełniony szachownicą białych i błękitnych kwadratów.
Zawiadomienie mianownikowe.
[47] De meliore sidere
[203]
Od lepszego ciała niebieskiego
Aluzja do nazwiska pp. Innocentego VII (Migliorati) oraz do komety
w herbie.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Homo de...
); "ciała niebieskiego" bo
sidus
ozn. przede wsz. grupę gwiazd lub obiekt na niebie, inaczej niż
stella
czy
astrum
, które ozn. przede wsz. gwiazdę, a potem grupę gwiazd i in.
[48] Nauta de ponte nigro
[204]
Żeglarz od czarnego mostu
Aluzja do miasta pochodzenia pp. Grzegorza XII (Wenecji) oraz do
jednej z funkcji, które pełnił: biskupa komendatoryjnego
Nigripontis.
Zawiadomienie mianownikowe.
[49] Flagellum solis
[204]
Bicz Słońca
Aluzja
do
herbu
biskupiego
antypp.
Aleksandra
V,
przedstawiającego słońce, oraz do roli, jaką miał spełnić, w
zażegnaniu Wielkiej Schizmy.
Zawiadomienie mianownikowe.
[50] Cervus sirenae
[204]
Jeleń syreny
Aluzja do syreny w herbie Neapolu, gdzie urodził się antypp. Jan
XXIII, oraz do jego tytułu kardynalskiego, związanego z kościołem
św. Eustachiusza, w którego herbie był samiec jelenia.
Zawiadomienie mianownikowe.
[51] Columna veli aurei
[205]
Kolumna zasłony złotej
Aluzja do nazwiska pp. Marcina V (Colonna) oraz do tytułu
kardynalskiego związanego z kościołem w Velabro.
Zawiadomienie mianownikowe.
[52] Lupa coelestina
[206]
Wilczyca celestyńska
Aluzja do zakonu celestynów, do którego należał pp. Eugeniusz IV,
oraz do powierzonego mu biskupstwa Sieny. Herb tego miasta
przedstawia wilczycę.
Zawiadomienie mianownikowe.
[53] Amator crucis
[207]
Miłośnik krzyża
Aluzja do imienia chrzcielnego antypp. Feliksa V (Amadeus, VIII
książę Sabaudii) oraz do rodowego herbu tych książąt, którym był
biały krzyż na czerwonym polu.
Zawiadomienie mianownikowe.
[54] De modicitate lunae
[207]
Od małości Księżyca
Aluzja do diec. Luna, w której urodził się pp. Mikołaj V, oraz do jego
niskiego stanu.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir de...
).
[55] Bos pascens
[208]
Wół pasący
Aluzja do herbu pp. Kaliksta III, na którym widnieje wół, oraz do
pasterskiej funkcji biskupa Rzymu.
Zawiadomienie mianownikowe.
[56] De capra et albergo
[209]
Od kozy i karczmy
Aluzja dźwiękowa do nazwisk kardynałów Capranica i Albergato, u
których funkcję sekretarza pełnił pp. Pius II przed swoim wyborem.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir de...
).
[57] De cervo et leone
[210]
Od jelenia i lwa
Aluzja do powierzonego pp. Pawłowi II biskupstwa Cervia oraz do
tytułu kardynalskiego związanego z kościołem sw. Marka
Ewangelisty, którego tradycyjnym symbolem jest lew.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir de...
).
[58] Piscator minorita
[211]
Rybak minoryta
Aluzja do pochodzenia pp. Sykstusa IV, który był synem ubogiego
rybaka spod Sawony i członkiem zakonu franciszkańskiego. Co
ciekawe, neologizmy "minorita" i "minorites" na określenie
franciszkanów nie funkcjonowały w jęz. łacińskim przed
powstaniem tego zakonu, a O'Morgair, domniemany autor tekstu,
zmarł 34 lata przed narodzinami Giovanniego Bernardone (św.
Franciszka).
Zawiadomienie mianownikowe; "minoryta" bo neologizm łac.
minorita
wszed
do jęz. pol. Pochodzi od pełnej nazwy zakonu:
Ordo Fratrum Minorum
Zakon Braci Mniejszych.
[59] Praecursor Siciliae
[212]
Poprzednik Sycylii
Aluzja do imienia chrzcielnego pp. Innocentego VIII (Giovanni
Battista) oraz do długiego czasu spędzonego przed wyborem w
Neapolu, na dworze królów sycylijskich (nie władających już wyspą,
podległą królom Aragonii).
Zawiadomienie mianownikowe; "Poprzednik" mimo że "prekursor" wszedł do
jęz. pol., bo tradycyjne określenie św. Jana Chrzciciela
Praecursor Domini
jęz. pol. funkcjonuje jako "Poprzednik Pański".
[60] Bos albanus in portu
[213]
Wół albański w porcie
Aluzja do herbu pp. Aleksandra VI, na którym widnieje wół, oraz do
jego tytułów kardynalskich związanych z diec. Albano i Porto.
Zawiadomienie mianownikowe.
[61] De parvo homine
[214]
Od małego człowieka
Aluzja do nazwiska przybranego przez pp. Piusa III (Piccolomini) ?
przybrał je po wuju, pp. Piusie II.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Homo de...
).
[62] Fructus jovis juvabit
[215]
Owoc jowiszowy pomoże
Aluzja do herbu pp. Juliusza II, w którym był dąb, drzewo święte
Jowisza, naczelnego bóstwa w panteonie rzymskim. Aluzja
heraldyczna, typowa dla I części proroctwa. "Pomoże" jest być
może aluzją do nadzwyczajnych wysiłków pp. w celu wzmocnienia
państwa kościelnego.
Zdanie proste.
[63] De craticula politiana
[216]
Od rusztu politiańskiego
Aluzja do imienia ojca pp. Leona X (Wawrzyńca Medyceusza, zw.
Wspaniałym), którego święty patron, sławny męczennik, zginął
pieczony żywcem na ruszcie. Angelo Politiano, wybitny i słynny w
swoim czasie humanista, był wieloletnim nauczycielem i
powiernikiem przyszłego pp. Nazwisko uczonego w formie
przymiotnikowej tworzy drugą część tekstu.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Puer de...
).
[64] Leo florentius
[217]
Lew florencki
Aluzja do nazwiska pp. Hadriana VI (Florens Dedel) oraz do lwów w
jego herbie.
Zawiadomienie mianownikowe.
[65] Flos pilaei aegri
[218]
Kwiat chorej piłki
Aluzja do herbu pp. Klemensa VII przedsta-wiającego sześć piłek, z
których jedna zawiera trzy lilie. Jest to wariant herbu Medyceuszy.
"Chorej" bo zarówno heraldyka rodu, jak i nazwisko nawiązują do
początków znaczenia i majątku Medicich jako aptekarzy i lekarzy.
Zawiadomienie mianownikowe.
[66] Hiacynthus medicorum
[219]
Hiacynt lekarzy
Aluzja do herbu pp. Pawła III, na którym jest sześć lilii, oraz do jego
tytułu
kardynalskiego,
związanego
z
kościołem
św.św.
męczenników Kosmy i Damiana, z zawodu lekarzy.
Zawiadomienie mianownikowe.
[67] De corona montana
[220]
Od wieńca górskiego
Aluzja do herbu pp. Juliusza III, na którym widnieją trzy góry i dwa
wieńce.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir de...
).
[68] Frumentum floccidum
[221]
Zboże włókniste
Aluzja do herbu Marcelego II, na którym są kłosy z widocznymi
włóknami.
Zawiadomienie mianownikowe.
[69] De fide Petri
[222]
Od wiary Piotra
Aluzja do imienia chrzcielnego pp. Pawła IV (Gianpietro).
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Pontifex de...
).
[70] Aesculapii pharmacum
[223]
Lekarstwo Eskulapa
Aluzja do herbu pp. Piusa IV, którym był herb Medyceuszy w
identycznej formie, jak przy
[65]
. Aluzja akcentuje wyłącznie
pochodzenie rodu i nazwiska "Medici" od lekarzy i aptekarzy.
Zawiadomienie mianownikowe;
pharmacum
należy do łaciny nieklasycznej,
bo starożytna oddaje "lekarstwo" przez
remedium
,
medicamentum
medicamen
.
[71] Angelus nemorosus
[224]
Anioł lesisty
Aluzja do imienia zakonnego pp. św. Piusa V, które przyjął po
wstąpieniu do dominikanów (Michele). "Lesisty" być może było
aluzją do dawnego krajobrazu Lombardii, z której pp. pochodził.
Zawiadomienie mianownikowe.
[72] Medium corpus pilarum
[225]
Przerwane w połowie ciało piłek
Aluzja do dwóch herbów: pp. Grzegorza XIII, który miał w herbie
smoka widocznego do połowy ciała, oraz do herbu Medyceuszy z
sześcioma piłkami, jak w
[65]
i
[70]
. Pius IV, posiadacz tego znaku,
mianował przyszłego pp. Grzegorza XIII kardynałem.
Zawiadomienie mianownikowe.
[73] Axis in medietate signi
[226]
Oś w połowie znaku
Aluzja do herbu pp. Sykstusa V, na którym skos przykrywa główny
wizerunek.
Zawiadomienie mianownikowe.
[74] De rore coeli
[227]
Od rosy nieba
Aluzja do zwyczajów agrarnych okolicy Rossano w Kalabrii, gdzie
pp. Urban VII był arcybiskupem. Kilka gatunków rosnących tam
drzew dawało słodką wydzielinę, zbieraną przez autochtonów i
nazywanych "manną" na wzór pokarmu z Księgi Wyjścia. Manna
jako typ Wcielenia obrosła w olbrzymią literaturę, w której
nazywana jest b. często "rosą z nieba".
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir de...
).
[75] Ex antiquitate urbis
[228]
Ze starożytności miasta
Aluzja, która miała wskazywać w trakcie dwumiesięcznego i
pełnego walk frakcyjnych konklawe (1590) na kard. Simona Celli,
biskupa Orvieto, zbudowanego przez Rzymian na gruzach
zniszczonej Velzny Etrusków (łac. Volsinia) i nazywanego Volsinia
Vetus (Stara Velzna) lub Urbs Vetus (Stare Miasto), by odróżnić ją
od nowego miasta: Volsinia Nova (wł. Bolsena). "Starożytność
miasta" do tego właśnie etruskiego ośrodka się odnosi. Pod koniec
XVI w. liczył on sobie 2,5 tys. lat historii. Wybrany jednak został
kard. Sfondrati (pp. Grzegorz XIV) z Mediolanu. Na to miasto i jego
starożytność powołują się współczesne komentarze do proroctwa,
szukające także sensu w łączeniu "antiquitas" z senatorami w
rodzie pp. poprzez rdzeń wyrazu, wspólny z "senex" (łac. starzec).
Od tego pontyfikatu zawiłość wykładni proroctw gwałtownie
wzrasta, a kończy się nieprzerwany jak dotąd ciąg odniesień
heraldycznych, geograficznych i genealogicznych. Kończą się też
wszystkie aluzje do nazwisk, tytułów, zawodów i stanu ? po prostu
kończą się dostępne autorowi (autorom) wiadomości historyczne.
Następują teraz wyrażenia, które, aby powiązać je z kolejnymi
papieżami, trzeba czasem, wg słów B. Chmielowskiego, "za łeb [do
nich] przyciągać".
Oznajmienie (uzup. np.
Qui ex... indicatus et creatus sit
).
CZĘŚĆ "PROFETYCZNA"
[76] Pia civitas in bello
[229]
Pobożne miasto ogarnięte wojną
Pp. Innocenty IX. Współczesne interpretacje wskazują na urząd
patriarchy Jerozolimy, który pełnił on przed wyborem. Dorzucić
można też jego tytuł kardynalski związany z Czterema
Ukoronowanymi Męczennikami, świętymi patronami cechu
wolnych mularzy, których proces przekształcania we współczesną
masonerię właśnie wtedy się rozpoczynał. Patrząc z perspektywy
później przywołanego w kontekście oceny działań wolnomularstwa
obrazu "miasta Bożego" i "miasta świata" (Leon XIII adapt.
koncepcję augustyńską), można w miarę sensownie proroctwo w
ten sposób wesprzeć.
Zawiadomienie mianownikowe.
[77] Crux Romulea
[230]
Krzyż rzymski
Pp. Klemens VIII. Za pontyfikatu tego papieża zginęli ukrzyżowani
męczennicy japońscy. Spowiednikiem pp. był św. Filip Neri
(Nereusz), założyciel Rzymskiego Oratorium Jezusa, z którego
wyrosła Kongregacja Oratorium św. Filipa Neri (w Polsce księża ci
zwani są "filipinami"). Interpretacje idą w kierunku skojarzeń
słownych rzeczy "rzymskich" oraz "krzyża".
Zawiadomienie mianownikowe.
[78] Undosus Vir
[231]
Mąż falujący
Pp. Leon XI. Wskazanie na krótki pontyfikat to jedyna interpretacja
w miarę bliska wymowie tekstu.
Zawiadomienie mianownikowe.
[79] Gens perversa
[232]
Ród podstępny
Pp. Paweł V. Wojna Gwelfów z Gibelinami jest wskazywana jako
rozwiązanie tego motta, lecz był to najmniej istotny szczegół
czasów i wydarzeń, w których zanurzony był ten pontyfikat. W
Niemczech wybuchła wojna 30-letnia, katolików w Anglii podzieliła
kwestia tekstu przysięgi składanej królowi, we Francji gallikanizm
święcił tryumfy, a integralność państwa kościelnego zaczęła się
kruszyć. Wskazanie na ogólną zawieruchę wokół spraw, którymi żył
Kościół i sam papież, byłoby też zadowalającą interpretacją.
Zawiadomienie mianownikowe.
[80] In tribulatione pacis
[233]
W utrapieniu pokój
Pp. Grzegorz XV. Pierwszy na tronie papieskim człowiek
wykształcony przez jezuitów. Lepiej od poprzednika ułożył stosunki
z władcami Europy, a już jako nuncjusz z powodzeniem odbywał
misje dyplomatyczne. Doraźne uspokojenie wrzenia dobrze
odpowiada tekstowi proroctwa.
Zawiadomienie mianownikowe.
[81] Lilium et rosa
[234]
Lilia i róża
Pp. Urban VIII. Jeśli te kwiaty uznane zostaną, odpowiednio, za
symbole Francji i Anglii, zaangażowanie papieża w sprawy tych
państw bardzo dobrze zgadza się z tekstem.
Zawiadomienie mianownikowe.
[82] Jucunditas crucis
[235]
Przyjemność krzyża
Pp. Innocenty X. Interpretatorzy wskazują na wybór papieża w
dzień święta Podwyższenia Krzyża Świętego (15 IX). Poza tym końca
dobiegła wojna 30-letnia, która cofnęła cywilizacyjnie o 100 lat
obszary, na ktorych ją toczono, trwała wojna Francji z Hiszpanią,
Portugalia oderwała się od tej ostatniej, a Polskę zalał "potop
szwedzki". Zapamiętałość, z jaką domy panujące Europy przelewały
krew chrześcijan w wojnach o terytoria, może być także dobrą
interpretacją.
Zawiadomienie mianownikowe.
[83] Montium custos
[236]
Strażnik gór
Pp. Aleksander VII. Jego herb ma w dwóch polach symbol góry. Na
ten pontyfikat przypada początek sporów jansenistycznych, w
których papież wystąpił zdecydowanie w obronie ortodoksji.
Strzeżenie wiary na istotnym, jak później się okazało, odcinku,
może pasować do proroctwa.
Zawiadomienie mianownikowe.
[84] Sydus olorum
[237]
Gwiazdozbiór łabędzi
Pp. Klemens IX. W XVII w. próbowano łączyć heraldykę rodzinną pp.
z tym tekstem, lecz współcześnie jest to całkowicie wykluczone.
Herb papieża posiada romby w czterech polach, a tekst pozostaje
enigmą. Niektóre interpretacje sięgają po plotkę, jakoby podczas
konklawe zajmował on pokój zwany "komnatą łabędzi". Można też
dodać, że wybrany został w lecie (20 VI), a wtedy Deneb (alfa Cygni
tj. najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze łabędzia) króluje w nocy
na północnej półkuli, tworząc tzw. "trójkąt letni" z Wegą (alfa
Lyrae) i Altairem (alfa Aquilae). Nic więcej z rzeczy w miarę
sensownych nie pasuje do proroctwa, które w zamiarze miało być
chyba heraldyczne.
Zawiadomienie mianownikowe.
[85] De flumine magno
[238]
Od wielkiej rzeki
Pp. Klemens X. Niezwykłe wylanie Tybru, odnotowane w Rzymie w
lipcu 1590 r., łączą interpretatorzy z narodzinami tego pp. dnia 15
tamtego miesiąca i roku.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Puer de...
).
[86] Belua insatiabilis
[239]
Nienasycony potwór
Pp. bł. Innocenty XI. Interpretacja heraldyczna chce widzieć raczej
"dzikie zwięrzę" zamiast "potwora" i wskazuje na lwa i orła w
herbie pp. Inna polega na mało sensownej zabawie nazwiskiem
bliskiego doradcy pp., bez konsultacji z którym pp. rzadko
cokolwiek ważnego robił i chce "nienasycenie" odnosić do pp.,
stwarzając tym samym problem, jak i dlaczego nazywać
błogosławionego "potworem". W szerszym planie widać co innego:
we Francji, której król, Ludwik XIV, dążył do wprowadzenia zasad
gallikańskich, rozpętano rzezie hugenotów, co w zamyśle dworu
miało przychylnie usposobić papieża, a dalszy konflikt doprowadził
do wakatu 35 stolic biskupich, akcji militarnej i gotowości do
ogłoszenia schizmy na wzór angielski. Tej obłąkanej logice na
Zachodzie Europy towarzyszyło śmiertelne zagrożenie ze strony
wielkiej wyprawy tureckiej na Wschodzie. Jej dowódca, Wielki
Wezyr Kara Mustafa, zapowiadał, że zakończy wyprawę
przerabiając bazylikę św. Piotra na stajnię dla swoich koni. Został
rozbity pod Wiedniem w 1683 r. Nienasycenie Ludwika i Mustafy
można sensownie do tego proroctwa przyporządkować.
Zawiadomienie mianownikowe.
[87] Poenitentia gloriosa
[240]
Pokuta chwalebna
Pp. Aleksander VIII. Hasło proroctwa można łączyć z nieznacznym
załagodzeniem kwestii gallikańskiej. Ciekawsze jest jednak
wskazanie na potępienie (7 XII 1690) 31 błędów jansenistycznych,
w tym twierdzeń dotyczących pokuty. Także w kwestiach
kwietyzmu i laksyzmu, związanych ogólnie z tą problematyką pp.
był rzeczowym i skrupulatnym strażnikiem wiary.
Zawiadomienie mianownikowe.
[88] Rastrum in porta
[241]
Motyka w bramie
Pp. Innocenty XII. Interpretacje poszukują nowych, karkołomnych
nieraz figur słownych, mających jakoby odkrywać nowe znaczenia
enigmatycznego hasła związanego z tym pp. Żadna z nich nie jest
zadowalająca. Hasło wydaje się sugerować szczegóły heraldyczne,
jednak całkowicie rozmija się z herbem pp. (trzy dzbany). A
tymczasem pp. Innocenty XII wprowadził wielkie porządki w
gospodarce i administracji państwa kościelnego, przywrócił
całkowitą bezstronność w sądach i u korzeni zlikwidował nepotyzm
(dekret
Romanum decet pontificem 22 VI 1692). Hasło
proroctwa można do tego odnieść dość łatwo: motykę traktując
jako symbol pracy porządkującej zastany nieład, a bramę
przyjmując jako biblijny symbol władzy sądowej i prawa.
Zawiadomienie mianownikowe;
rastrum
w klas. łacinie znaczy też "hak", a w
czasach nowożytnych przybrało wiele innych znaczeń;
porta
znaczy te
"drzwi".
[89] Flores circumdati
[242]
Rozdane wokół kwiaty
Pp. Klemens XI. Herb miasta Urbino, z którego pochodził pp.,
przedstawiał wieniec z kwiatów. Pp. i jego otoczenie znali
proroctwo, widniało ono nawet na rewersie monety bitej w okresie
tego pontyfikatu. Polityczne klęski, katastrofy i kompromitacje pp.
na pewno nie pasują do hasła. Zainteresowanie misjami katolickimi
również, bo rozstrzygnięcie pp. doprowadziło do zamknięcia misji
chińskich. Był natomiast dobroczyńcą nauki i sztuki, sponsorem
badań archeologicznych i zaangażowanym opiekunem Biblioteki
Watykańskiej. Ostatecznie przeciął ciągnące się od ponad pół wieku
spory jansenistyczne i rozszerzył na cały Kościół święto
Niepokalanego Poczęcia NMP. Długi pontyfikat pp. Klemensa XI
można odnieść do proroctwa uznając kwiaty za symbol tego, co
piękne i wzniosłe materialnie, intelektualnie i duchowo, cała reszta
była bowiem w mniejszym lub większym stopniu porażką pp.
Zawiadomienie mianownikowe.
[90] De bona religione
[243]
Od dobrej religii
Pp. Innocenty XIII. Interpretacje proroctwa wskazują na pobożny i
znaczący ród Contich, z których wywodził się pp.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir de...
).
[91] Miles in bello
[244]
Żołnierz na wojnie
Pp. Benedykt XIII. Czas pokoju, w którym panował pp. każe
interpretatorom szukać metaforycznego sensu dla tego hasła. Był
to książę, który wyrzekł się swojego dziedzictwa; dominikanin,
który przyjął biskupstwo Rzymu tylko na wyraźne polecenie
generała zakonu; duszpasterz całkowicie pochłonięty wizytacjami,
udzielaniem sakramentów i katechizacją. Żył też jak ubogi zakonnik,
ostro krytykując wystawny i idący za zmianami mód salonowych
styl życia kardynałów. Walka ze zbytkiem i próżnością panującymi
w kurii podawana jest jako sens proroctwa.
Zawiadomienie mianownikowe.
[92] Columna excelsa
[245]
Wyniosła kolumna
Pp. Klemens XII. Interpretatorzy napotykają spore trudności w
kwestii hasła, które określa tego pp. Za jego pontyfikatu
postępował gwałtownie upadek autorytetu papieży na arenie
międzynarodowej. Działalność Klemensa XII była albo całkowicie
ignorowana, albo wynikała z przymusu stosowanego przez
mocarstwa. We własnym państwie podjął energiczne reformy
gospodarcze, lecz reforma podatków, emisja papierowego
pieniądza oraz wysiłki na rzecz rozwoju handlu i przemysłu ugrzęzły
w skorumpowanej administracji. Surowe osądzenie koterii, która
opanowała kurię za rządów poprzednika oraz nałożenie na
katolików najsurowszej kary kościelnej za wstąpienie do masonerii
dopełnia obrazu zdecydowania i bezkompromisowości, z jaką pp.
chciał działać. Tymczasem rządy europejskie go lekceważyły,
korupcja zżerała jego własne państwo, a katolicy wstępowali do lóż
masońskich ignorując zakaz, co było też powodem ponawiania go
przez wszystkich następnych biskupów Rzymu. Dodatkowo, pp. po
dwóch latach swojego pontyfikatu utracił wzrok. Osamotnienie i
bezsilność w połączeniu z przenikliwością i bezkompromisowością
sądu może pasować do obrazu malowanego przez proroctwo.
Zawiadomienie mianownikowe.
[93] Animal rurale
[246]
Zwierzę wiejskie
Pp. Benedykt XIV. Interpretacje proroctwa chcą w nim widzieć
"harującego jak wół" pp., co odpowiada jego licznym działaniom i
wielkiej energii. Był człowiekiem wykształconym, na wskroś
nowoczesnym,
lubianym,
szanowanym,
przedsiębiorczym,
uczciwym i pojednawczym. Zyskał powszechny szacunek, a jego
przystępność, dowcip i otwartość stały się nieomal legendą. Do
ciężkiej pracy dołożyć można więc także prostolinijność, co już
składa się w obraz odpowiadający metaforze. Zamiast tych dwóch
można też wskazać na najczęściej i najgłośniej podkreślaną wielką
kulturę tego pp. ? w każdym jej wymiarze. Termin desygnujący to
pojęcie wywodzi się wprost z czynności, jaką była... uprawa roli
(łac. colo, -ere, colui, cultum).
Zawiadomienie mianownikowe.
[94] Rosa Umbriae
[247]
Róża Umbrii
Pp. Klemens XIII. Nie pochodził z Umbrii, nie miał róży w herbie.
Interpretacje idą w kierunku wskazania na dużą liczbę
franciszkanów wyniesionych na ołtarze przez tego pp., a zakon ten
wywodził się właśnie z Umbrii. Był to jednak szczegół tego
pontyfikatu, zdominowanego przez szantaż rodów burbońskich w
kwestii jezuitów, któremu pp. nie chciał ulec.
Zawiadomienie mianownikowe.
[95] Ursus velox
[248]
Szybki niedźwiedź
Pp. Klemens XIV. Pontyfikat zdominowany przez sprawę jezuitów.
Pp. natychmiast po wyborze obiecał Burbonom szybkie
zakończenie sprawy, lecz licząc na jakiś kompromis zwlekał, co
doprowadziło do ultimatum, zapowiadającego utworzenie we
wszystkich monarchiach tej rodziny kościołów państwowych, jeśli
pp. nie rozwiąże zakonu i nie zrobi tego zaraz. Likwidacja jezuitów
16 VIII 1773 spowodowała załamanie szkolnictwa katolickiego w
Europie i spustoszenia na misjach. Cios wymierzony w zakon i całą
jego pracę uchronił jednak Kościół przed ciosem o daleko większej
sile niszczącej. Paradoks pośpiechu i ociężałości, zwinności i
potężnej siły, szybkości i ciężkiej wagi, zbudowany przez hasło
proroctwa, być może da się jakoś do tej sytuacji dopasować.
Zawiadomienie mianownikowe.
[96] Peregrinus apostolicus
[249]
Pielgrzym apostolski
Pp. Pius VI. Interpretacje proroctwa wskazują na podróż pp. do
Wiednia (1782) i późniejszą tułaczkę, w charakterze więźnia, od
Florencji, przez Turyn, Alpy, do Briançon i Walencji, gdzie zmarł,
przetrzymywany
w
cytadeli.
Poza
tym
dość
klarownym
wyjaśnieniem warto dodać, że koniec tego pontyfikatu był w
przekonaniu współczesnych końcem papiestwa i oznaczał faktyczne
zniszczenie i likwidację Stolicy Ap. Za tego pontyfikatu
zlikwidowano także państwo polskie ? tak samo "ostatecznie".
Stolica Ap. była obsadzona na nowo już po niecałym roku, zaś z
Polski, po latach odrodzonej, wyszedł pp., który słowom "pielgrzym
apostolski" nadał nową definicję.
Zawiadomienie mianownikowe.
[97] Aquila rapax
[250]
Drapieżny orzeł
Pp. Pius VII. Spędził osiem lat w niewoli jako więzień cesarza
Francuzów. Proroctwo ma odnosić się do cesarskiego orła i do
zagarnięcia przez Bonapartego państwa kościelnego.
Zawiadomienie mianownikowe.
[98] Canis et coluber
[251]
Pies i wąż
Pp. Leon XII. Polityka zeszła na dalszy plan w czasie tego
pontyfikatu, podstawowe znaczenie dla pp. miała odnowa religijna
i nieustanna walka z błędami. Interpretacje proroctwa akcentują
pozytywne cechy symbolizowane przez zwierzęta wymienione w
haśle: czujność (pies) oraz roztropność (wąż).
Zawiadomienie mianownikowe; łac.
coluber
ozn. węża niejadowitego.
[99] Vir religiosus
[252]
Mąż religijny
Pp. Pius VIII. Imię, które jest przymiotnikiem znaczącym "pobożny",
bywa wskazywane razem z religijnością całej rodziny pp. jako
interpretacja hasła. Proroctwo identyfikujące pp. jako człowieka
oddanego religii zakrawa na żart w epoce współczesnej, bo każdy z
pp. po 1800 r. takim właśnie był. Pius VIII podjął jednak jako
pierwszy próbę analizy przyczyn załamania się religijności w
czasach współczesnych (encyklika
Traditi humilitati, 1829).
Zawiadomienie mianownikowe.
[100] De balneis hetruriae
[253]
Od kąpieli Etrurii
Pp. Grzegorz XVI. Opat kamedułów San Michele di Murano
(Wenecja). Proroctwo bardzo łatwo daje się powiązać z zakonem,
w którym całe dorosłe życie spędził pp. przed swoim wyborem: ta
wspólnota eremitów powstała w pocz. XI w. w odludnym miejscu
nazwanym Campo di Maldoli (później: Camaldoli, stąd nazwa)
położonym na obszarze Etrurii, obok Arretium (dziś: Arezzo)
dawnego etruskiego "lucumonium" tj. jednego z 12 miast-
rezydencji królewskich. W okolicy każdego z takich ośrodków
nietrudno znaleźć historyczne miejsca kąpieli i ruiny łaźni, które
należą do dobrze zachowanych i łatwych w identyfikacji
pozostałości po tej cywilizacji. Pod Arezzo znajduje się oczywiście
coś takiego: etruskie, później rzymskie "Balneum Aureum".
Proroctwo nawiązuje zatem do ziemi Etrusków i do jej pospolicie
kojarzonych zabytków materialnych. Nie wskazuje miejsca, lecz
wymienia region, z którego biorą początek wszystkie kongregacje
kamedulskie i odwrotnie niż w przypadku "Róży Umbrii"
[94]
wiąże
się w ten sposób z osobistą drogą życiową pp.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Eremita de...
).
[101] Crux de cruce
[254]
Krzyż z krzyża
Pp. bł. Pius IX. Najdłuższy pontyfikat w historii, zakończony w
izolacji po utracie państwa kościelnego i niezliczonych wprost
atakach na Kościół oraz wszystko, co z Kościołem związane. Jedna z
interpretacji mówi o herbie rodziny sabaudzkiej (krzyż) i udręce
papieża (krzyż jako jej metafora). Jednak likwidacja państwa
kościelnego i zjednoczenie Włoch przez władców Sabaudii (1870)
należy z dzisiejszej perspektywy do największych dobrodziejstw,
jakie Kościół otrzymał za sprawą władców świeckich. Był to przełom
porównywalny tylko z dziełem Konstantyna Wielkiego (Edykt
Mediolański 313) i mimowolnym, lecz nie mniej znaczącym aktem
cesarza Karakalli (Constitutio Antoniana 212).
Zawiadomienie mianownikowe.
[102] Lumen in coelo
[255]
Światło na niebie
Pp. Leon XIII. Najczęściej interpretacje hasła wskazują na kometę
widoczną na herbie pp. Warto jednak zauważyć, że Leon XIII,
pierwszy od 1100 lat papież bez państwa kościelnego, zdobył dla
Stolicy Ap. prestiż i autorytet, jakiego nie zaznała ona od stuleci.
Doszło także do olbrzymiej ekspansji katolicyzmu poza Europą i
pierwszego zwrócenia się do chrześcijan nie-katolików jako "braci
odłączonych". Wraz z tym pontyfikatem zaczęła się całkowicie
nowa epoka w dziejach Kościoła. Biskup Rzymu zaczął być
ponownie postrzegany jako reprezentat innego porządku niż
ziemski.
Zawiadomienie mianownikowe.
[103] Ignis ardens
[256]
Ogień płonący
Pp. św. Pius X. Hasło ma się odnosić do zaangażowania papieża w
duchową i religijną odnowę Kościoła. Broniąc zaciekle ortodoksji na
forum zewnętrznym i wewnętrznym przeprowadził gruntowną
reformę i odnowę.
Zawiadomienie mianownikowe.
[104] Religio depopulata
[257]
Religia spustoszona
Pp. Benedykt XV. Wielkie wzajemne mordowanie się chrześcijan w
czasie I wojny światowej to jednogłośnie i bez zastrzeżeń
wskazywany sens hasła dla tego pontyfikatu.
Zawiadomienie mianownikowe.
[105] Fides intrepida
[258]
Wiara nieustraszona
Pp. Pius XI. Papież, który bezpośrednio przygotował Kościół na
spotkanie z systemami totalitarnymi XX w. i bezprecedensową w
dziejach skalą zbrodni i zniszczeń, które przyniosły. Rzeczą równie
ważną, co jego radykalna ocena zła faszyzmu i komunizmu, był
konsekwentnie realizowany plan wyzwolenia społecznych sił
Kościoła i włączenia go w obieg współczesnego życia. Pp. ten
zakończył okres "defensywy" Kościoła wobec przemian epoki
współczesnej. Tekst proroctwa pasuje tu bardzo dobrze.
Zawiadomienie mianownikowe.
[106] Pastor angelicus
[259]
Pasterz anielski
Pp. Pius XII. Proroctwo ponownie odpowiada wszystkiemu, co
stanowiło centrum uwagi pp.: Kościół i jego życie, formacja
religijna, liturgia, znajomość Pisma Świętego odpowiadająca
możliwościom współczesnej wiedzy, nauka, życie modlitwy. W
świetle powojennej zgrozy, z jaką przyjęto wiedzę o przemysłowym
ludo-bójstwie zorganizowanym przez hitlerowskie Niemcy, jego
potępienia eksterminacji ludzi z powodów rasowych krytykowano
jako niewystarczające. Oskarżenia o bierność lub wręcz sympatię
dla ludobójców nie mają jednak oparcia w faktach, a chłodny i
wyważony język potępień jest charakterystyczny dla wszystkich
wystąpień publicznych Stolicy Ap.
Zawiadomienie mianownikowe.
[107] Pastor et nauta
[260]
Pasterz i żeglarz
Pp. bł. Jan XXIII. Interpretatorzy nie mają trudności z wyjaśnieniem
tego hasła. Pp. chciał być bez wątpienia "pasterzem całego świata"
i według tego pragnienia przeorientował cały Kościół, zwołując
Sobór Watykański II, a potem czuwając nad jego pracami do
śmierci. "Żeglaż", występujący już w
[48]
, tak samo oznacza tu
Wenecję, której patriarchą pp. był przed swoim wyborem.
Zawiadomienie mianownikowe.
[108] Flos florum
[261]
Kwiat ponad wszystkie kwiaty
Pp. Paweł VI. Proroctwo odnoszone jest do herbu pp., na którym są
trzy białe lilie. Nie można jednak pominąć aspektu symbolicznego:
w świetle historii był to jeden z największych papieży
współczesności ? pp., który uchronił Kościół od całkowitego
rozkładu, jakim groziły nieoczekiwane następstwa nowatorskiej
formuły soboru rozpoczętego przez bł. Jana XXIII. Paweł VI sobór
dokończył, przeprowadzając następnie Kościół przez okres
niewiarygodnego zamętu, w którym zakwestionowane zostało od
podstaw całe nauczanie, cała praktyka i wszelkie zasoby
doświadczenia Kościoła na wszystkich polach życia i działania, we
wszystkich formach i wszelkich przejawach.
Zawiadomienie mianownikowe; "ponad wszystkie kwiaty" bo gen. auct.
wyraża superlatywę, np.
Canticus Canticorum
= Pieśń nad Pieśniami.
[109] De medietate Lunae
[262]
Od połowy Księżyca
Pp. Jan Paweł I. Krótki, 34-dniowy pontyfikat to zasadniczy wątek
interpretacji tego proroctwa. Wskazuje się najczęściej na fakt, że
pp. wybrany został w 2 kwadrze księżyca i w tejże kwadrze zmarł.
Inne wyjaśnienie wskazuje na diec. Belluno, w której urodził się
przyszły papież.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Pontifex de...
)
[110] De labore Solis
[263]
Od pracy Słońca
Pp. Jan Paweł II. Często przytaczany jest fakt częściowego
zaćmienia Słońca w dniu narodzin Karola Wojtyły (18 V 1920). W
szerszym planie dzieło, którego się podjął, można określić jako
mozolną, lecz konsekwentną pracę nad likwidacją "posoborowego
szoku", którego doznał Kościół za pontyfikatu Pawła VI:
przetworzenie od podstaw i ponowne przedstawienie całego
nauczania, całej praktyki i wszelkich zasobów doświadczenia
Kościoła na wszystkich polach życia i działania, we wszystkich
formach i wszelkich przejawach. Takie globalne podsumowanie
dziejowych dokonań Kościoła, w połączeniu ze 104 podróżami
apostolskimi daje obraz pracy ożywczej i niestrudzonej, co
koresponduje z hasłem proroctwa.
Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.
Vir de...
)
[111] Gloria olivae
[264]
Chwała oliwki
Już znaleziono sposób, jak "przyłożyć" to hasło do osoby Benedykta
XVI, a ściślej ? do imienia, jakie wybrał kard. Joseph Ratzinger.
Interpretatorzy wskazują na to, że jednym z zakonów św.
Benedykta byli Oliwetanie, noszący białe habity. Założył ich
szlachcic sjeneński, św. Bernard Tolomei. W 1313 r., w wieku 40 lat,
będąc u szczytu kariery życiowej, wycofał się z życia publicznego i z
dwoma towarzyszami osiadł w Akkonie, 20 km na południe od
Sjeny, by tam wieść życie pustelnicze. Wkrótce wspólnota się
rozrosła, a w 1324 r. papież Jan XXII zatwierdził zakon na regule św.
Benedykta, z różnicą w sposobie wybierania i sprawowania
władzy ? te przepisy oliwetanie wzięli z reguł zakonów żebraczych,
przyjmując kadencyjność funkcji. Miejsce pierwszego klasztoru
nazwano "Górą Oliwną" (Monte Oliveto, dzisiaj:
Monte Oliveto
Maggiore) z powodu rosnących tam oliwek i z powodu
nabożeństwa zakonników do męki Pańskiej i modlitwy Jezusa w
Ogrodzie Oliwnym.
Zawiadomienie mianownikowe.
NOTA KOŃCOWA
In persecutione extrema
S.R.E. sedebit Petrus Romanus,
qui
pascet
oves
in
multis
tribulationibus:
quibus transactis civitas septicollis
diruetur,
&
Iudex
tremendus
W czasie prześladowania ostatecznego
w Ś[więtym] R[zymskim] K[ościele]
zasiadać będzie Piotr Rzymski,
który paść będzie owce wśród wielu udręk:
podczas jego rządów miasto siedmiogóre zostanie
zniszczone, a Sędzia straszny będzie sądził swój lud.
Koniec.
iudicabit populum suum. Finis.
Nota końcowa zawiera wypowiedź wiary o eschatologicznym
spełnieniu misji Kościoła, akcentując koniec doczesnego porządku i
ukazując postać, która uosabia wszystkich biskupów Rzymu.
Zdanie wielokrotnie złożone.
Religia - Księgarnia
Szeroka oferta książek religijnych.
Zamów przez Internet. Taniej!
www.iwpax.pl
Tanie Bilety Do Rzymu
Znajdź Tanie Loty i rezerwuj online
Tanie Linie Lotnicze 1 adres !
www.eSKY.pl
Edyta Hotel Rzym
Mòwimy po polsku Promocja pokoji
www.rome-bed-breakfast.eu