Przepowiednia Malachiasza

Przepowiednia św. Malachiasza

ok. 1590 r.

Proroctwo to, zwane częściej "przepowiednią", by odróżnić je od słynnego fragmentu z księgi proroka

Malachiasza, jest pseudoepigrafem w języku łac., powołującym się na św. Malachiasza, prymasa

Irlandii z XI w., hierarchę słynącego z daru proroctwa. Tekst powstał prawdop. w połowie XVI w., i

prawdop. poddany został przeróbkom redakcyjnym przynajmniej raz pod koniec XVI w. Zawiera 112

krótkich, zróżnicowanych leksykalnie not opisujących rzekomo wszystkich następców św. Piotra

począwszy od Celestyna II (1143-1144). Większość haseł przepowiedni to zawiadomienia, tj. twory

językowe, które nie mają w swoim składzie formy osobowej czasownika, ani nie pozwalają na jej

jednoznaczne wprowadzenie. Wśród nich najczęstsze (76) są zawiadomienia mianownikowe

(zawierające rzeczownik w mianowniku), a rzadziej (23) występują zawiadomienia określnikowe

(złożone z określeń rzeczownika lub czasownika). Pozostałe hasła to zdania (3) i oznajmienia (10),

czyli, odpowiednio, wypowiedzi mające w swoim składzie formę osobową czasownika lub pozwalające

się jednoznacznie o taką formę uzupełnić.

Św. Malachiasz, abp, wyznawca, prymas Irlandii. - Maelmhaedhoc O'Morgair, Irlandczyk urodzony w

Armagh w 1094. Wstąpił do benedyktyńskiego opactwa w Armagh, gdzie przyjął święcenia kapłańskie

w 1119. Po studiach teologicznych w Lismore wybrany opatem w Bangor (1123). Sakrę biskupią

przyjął w 1124, obejmując stolicę w Connor. W 1129, po śmierci św. Cellacha, mianowany

arcybiskupem metropolitą Armagh. Stolicę prymasowską objął jednak dopiero w 1132, po ustaniu

pretensji kontrkandydata. Dwukrotnie (1139, 1148) wyjeżdżał do Rzymu, odwiedzając po drodze

opactwo w Clairvaux i żyjącego tam św. Bernarda. Mianowany przez pp. Innocentego II legatem w

Irlandii, wystarał się o paliusze dla metropolii Armagh i Cashel. W czasie drugiej podróży do Rzymu

zmarł w Clairvaux 2 XI 1148, w obecności św. Bernarda. Kanonizowany 6 VII 1199 przez pp.

Klemensa III. Wpisany do Martyrologium Rzymskiego pod zlatynizowanym imieniem i datą 3

listopada, ze względu na wspomnienie Wszystkich Zmarłych. Dawne biografie jednogłośnie

wspominają o "darze proroctwa" manifestowanym za życia świętego oraz o cudach, manifestowanych

także po śmierci.

Najstarsza znana wersja przepowiedni pochodzi z Włoch. Wyszła spod pióra Arnoldo de Wion,

benedyktyna z opactwa św. Justyny w Padwie, i zawarta została w jego dziele

Lignum Vitae

,

wydrukowanym w 1559 r. Historyk Onofrio Panvinio, autor

Epitome Romanorum Pontificum

,

napisanego za pontyfikatu Pawła IV (1555-1559) akceptował przepowiednię jako średniowieczny

autentyk, interpretując ją w odniesieniu do pierwszych 69 osób w niej opisanych (do Pawła IV

włącznie). W XVII w. Claude-Francois Menestrier (1631-1705), jezuita, uznał przepowiednię za

fałszerstwo zwolenników kard. Simoncellego, przygotowane na konklawe (1590), po którym papieżem

został kard. Sfondrati (pp. Grzegorz XIV). Francois Cucherat (1812-1887) wysunął teorię, która

współcześnie ożywiła zainteresowanie tymi proroctwami (

La Prophetie de la Succesion des Papes

Inspektor nadzoru budowy

w Warszawie i okolicy. Oferuje przeglądy
techniczne i inne usługi.

www.inspektorbudowy.pl

Polityka.pl Historia

Teksty historyczne tygodnika Polityka -
wejdź i przeczytaj!

www.polityka.pl/historia

depuis le XII siecle jusqu'a la fin du Monde. Son auteur, son auhenticite et son explication

, Paris:

Palme 1871, rozdz. 15): tekst miał być jakoby autentyczny, przygotowany przez abp O'Morgaira w

czasie jego pierwszej podróży do Rzymu (1139) i przekazany pp. Innocentemu II jako pociecha i

umocnienie w czasie przedłużającej się schizmy, ukazywał bowiem długi i nieprzerwany szereg jego

następców. Papież miał zachować tekst przepowiedni w archiwum, gdzie przez blisko 450 lat przeleżał

on w zapomnieniu, aż odkryto go w 1590 r.

Przeciwko autentyczności proroctwa przemawiają: 1) milczenie św. Bernarda na temat tego proroctwa

O'Morgaira, mimo że wspomina on o cudach i proroctwach swojego przyjaciela ? tę trudność starał

się rozwiązać ks. Cucherat; 2) zamieszanie w związku z włączeniem postaci antypapieży: a) jeden z

nich został pominięty (antypp. Innocenty III), b) obediencja awiniońska czasu Wielkiej Schizmy

potraktowana została z wielką uwagą lecz bez konsekwencji, dzięki czemu włączony został do

proroctwa antypp. Klemens VIII, który należał do krótkiej linii całkowicie odseparowanych od Kościoła

następców antypp. Benedykta XIII, a pominięci zostali dwaj antypp. Benedykci XIV; 3) wyraźny

podział pod względem identyfikacji osób i pontyfikatów na listę 75 wyrażeń wskazujących na papieży i

antypapieży do Urbana VII włącznie (15-27 IX 1590) oraz listę 37 papieży po nim. Lista w swojej

pierwszej części jest retrospektywna, oparta na znajomości historii Kościoła, w części drugiej ?

profetyczna, jednak w duchu całkowicie odmiennym od funkcji prorockiej Chrystusa, w ramach której

Kościół identyfikuje dar (charyzmat) proroctwa. Podstawowym elementem tej funkcji jest wyjaśnianie,

tłumaczenie i przybliżanie prawdy. Przepowiednia św. Malachiasza ma ten sam kierunek, ale

przeciwny zwrot: w części pierwszej bez znajomości prawdy historycznej pozostaje enigmą, w świetle

tej znajomości stając się dopiero zbiorem aluzji, w części drugiej natomiast, nawet przy znajomości

historii, pozostaje zestawem symboli, otwartym na różnorodne wyjaśnienia; 4) błędy co do faktów

historycznych w części pierwszej, w której kilka zapisów (m.in. te dotyczące pp. Klemensa IV i bł.

Grzegorza X) odpowiada wiedzy historycznej o czasach minionych uznawanej pod koniec XVI w., lecz

później uściślonej.

Przepowiednia nigdy nie była pochwalana ani potępiana, ani nawet brana pod uwagę przez Urząd

Nauczycielski. Powszechny pogląd wskazuje natomiast na jej ogólnie pozytywne oddziaływanie

poprzez budzenie zainteresowania historią Kościoła. Zainteresowanie przepowiednią w czasach

współczesnych jest tym większe, że lista powoli się wyczerpuje, a od pontyfikatu Piusa VI począwszy

jej teksty wydają się coraz precyzyjniej wiązać z osobami papieży. Od Leona XIII celność, z jaką tekst

puentuje kolejne pontyfikaty jest szczególnie uderzająca. W związku z tym, że lista kończy się na

urzędującym Biskupie Rzymu, Benedykcie XVI, a po nim zawiera jeszcze tylko końcową notę o

"Piotrze Rzymskim", upływ czasu nieuchronnie zweryfikuje jej prorocki charakter.

Interesujące może być także spojrzenie na przepowiednię w świetle jednego z pierwszych polskich

komentarzy do niej, napisanego przed 260 laty przez Benedykta Chmielowskiego, autora leksykonu

ciekawostek, legend, podań i okruchów użytecznej wiedzy

Nowe Ateny

. Zapisał on jako oczywiste

spostrzeżenie coś, co dzisiaj niektórzy autorzy wydający tę przepowiednię zdają się pomijać lub

przemilczać, a co jasne jest dla każdego krytycznego umysłu, który się z przepowiednią zetknął:

"Kompozytor albo nazad życia, herby, kondycje papieżów wiedział, albo żyjąc kilkunastu zapamiętał,

dlatego mógł prawdę napisać. [...] Ale którzy Papieże nastąpili po życiu tego Kompozytora, bardzo

ciężko tym applikować jego

Vaticinia

, trzeba głęboko konceptować, a prawie za łeb przyciągać".

Zob. ?

komentarz B. Chmielowskiego (1745)

Współcześnie tekst przepowiedni wydawany był wielokrotnie wraz z komentarzami o rozmaitej

objętości. Zob.: Peter Bander,

Prophecies of St. Malachy

, Introduction and commentary by...,

Rockford (Illinois): Tan Books and Publishers, Inc. 1970, 96 s. ISBN 0-8955-5038-5; Daniel Réju,

Les

Prophéties de Saint Malachie. Mort des Papes et Apocalypse

, Paris: Rocher 1979, 188 s.; ISBN 2-7242

-0669-X; John Hogue,

The Last Pope. The Decline and Fall of the Church of Rome. The Prophecies of

St. Malachy for the New Millennium

, Element Books 1999, 336 s. ISBN 1-86204-202-0 (książka

ukazała się w 1999 r. w 13 państwach świata, w 7 językach).

Poniżej tekst łaciński przedstawiony jest w nowym przekładzie, popartym analizą leksykalną. Objaśnienia w

części pierwszej powtarzają to, co zostało ustalone już pod koniec XVI w. w kwestii odniesień (z reguły

heraldycznych i onomastycznych) tekstów przepowiedni, z dodatkiem kilku istotnych uwag historycznych.

Objaśnienia części drugiej to tekst przywołujący niektóre, najczęściej powtarzane interpretacje proroctw, lecz

poza tym całkowicie oryginalny, napisany w ramach testowania możliwości, jakie otwiera przed historykiem

pomysł interpretacji tekstów przepowiedni. Numery w nawiasach kwadratowych oznaczają, w kolumnie lewej ?

kolejny tekst proroctwa, w kolumnie prawej ? kolejny numer pontyfikatu w "poczcie papieży" opublikowanym w

niniejszej witrynie. Odniesienie do pocztu, na którym widnieją szczegółowe daty i nazwiska, uczyniło zbędnym

podawanie tych danych w objaśnieniach przepowiedni. Tekst objaśniający skupia się zatem na sensie łacińskiego

wyrażenia, rezygnując z quasi-encyklopedycznego stylu stosowanego zazwyczaj przez autorów edycji

książkowych. Numery w kolorze czerwonym oznaczają pontyfikaty papieży, za których działali lub próbowali

działać opisani w przepowiedni antypapieże. Kolorem niebieskim oznaczono tekst przekładu, kolorem białym ?

tekst komentarza objaśniającego i uwag leksykalnych.

data publikacji: 4 lutego 2005 r.

uzupełniono: 21 kwietnia 2005 r.

uzupełniono: 21 października 2005 r.

CZĘŚĆ "RETROSPEKTYWNA"

[1] Ex castro tiberis

[164]

Z zamku tybrzańskiego

Aluzja do miejsca urodzenia pp. Celestyna II: Citt? di Castello, w

Umbrii, nad górnym biegiem Tybru.

Oznajmienie (uzup. np.

Descendit ex...

); "tybrzańskiego" bo gen. poss. =

castrum tiberinum

.

[2] Inimicus expulsus

[165]

Wróg wygnany

Aluzja do nazwiska (Caccianemici) pp. Lucjusza II.

Zawiadomienie mianownikowe.

[3] Ex magnitudine montis

[166]

Z wielkości góry

Aluzja do miejsca narodzin (Montemagno) pp. bł. Eugeniusza III.

Oznajmienie (uzup. np.

Ex... nomen derivat

).

[4] Abbas suburranus

[167]

Opat suburrański

Aluzja do miejsca urodzenia pp. Anastazego IV, którym była

dzielnica Rzymu, Suburra.

Zawiadomienie mianownikowe.

[5] De rure albo

[168]

Ze wsi białej pochodzący

Aluzja do pochodzenia pp. Hadriana IV. Był Anglikiem

(mieszkańcem wyspy o białych brzegach ? Albionu), urodzonym w

pobliżu opactwa Saint Albans i Kardynałem-Biskupem Albano.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Homo de...

), bo uzup. o czasownik

wykluczone przez obecność

de

, zbędnego w składni imion miast, którą ma

także

rus

(np. "ze wsi idę" =

rure eo

); "pochodzący" bo

de

z abl. wyraż

pochodzenie:

homo de rure

=

homo rure natus

(abl. originis);

rus

zn. takż

"posiadłość", "okolica wiejska".

[6] Ex tetro carcere

[169]

Ze wstrętnego lochu

Aluzja do tytułu kardynalskiego antypp. Wiktora IV związanego z

kościołem zbudowanym w miejscu rzymskiego więzienia zbud.

przez Ankusa Marcjusza i rozbud. (m.in. o ponury loch) przez

Serwiusza Tuliusza, w średniow. znanego jako Carcer Mamertinus.

Oznajmienie (uzup. np.

Cui ex... titulus est

).

[7] Via transtiberina

[169]

Droga zatybrzańska

Aluzja do tytułu kardynalskiego antypp. Paschalisa III związanego z

kościołem św. Marii na Zatybrzu.

Zawiadomienie mianownikowe.

[8] De Pannonia Tusciae

[169]

Z Węgier w Tuscii

Wskazanie na kraj pochodzenia antypp. Kaliksta III oraz wskazanie

na Tuscię, krainę w pn. Lazio, należącą niegdyś do państwa

Etrusków, której centrum było Tusculum. W tym mieście antypp.

Kalikst podporządkował się pp. Aleksandrowi III w 1178 r.

Kolejnego po Kalikście antypp., Innocentego III, tekst Malachiasza

pomija.

Oznajmienie (uzup. np.

De Pannonia venit, Tusciae se dedit

); "w Tuscii" bo

składnia imion miast (krain) dla tzw. singularia tantum 1 i 2 dekl. (np.

Tuscia, Roma) wykorzystuje dat. bez przyimków gdy odp. na pyt. "gdzie?".

[9] Ex ansere custode

[169]

Ze straży gęsi

Aluzja do nazwiska rodowego pp. Aleksandra III, o którym w XVI w.

bez wątpliwości sądzono, że brzmiało "Paparona" (wł. paparo =

gąsior), podczas gdy było to o wiele później przyjęte nazwisko rodu

Bandinellich, do których należał pp. Aluzja połączona z

przekonaniem, że ów stary ród "gąsiorowskich" sięga obrońców

wzgórza kapitolińskiego, których przed atakiem Gallów pod wodzą

Brennusa (390 p.n.e.) ostrzegły gęsi. Gęś miała być także

elementem herbu rodowego. "Prorocką" wymowę tego wersetu

chcą ratować interpretacje, mówiące o symbolu obrony Rzymu,

gdyż pp. Aleksander III zmagał się z aż czterema antypapieżami.

Oznajmienie (uzup. np.

Ex... nomen derivat

).

[10] Lux in ostio

[170]

Światło w drzwiach

Aluzja dźwiękowa do imienia pp. Lucjusza III, miejsca jego

urodzenia (Lucca) i tytułu kardynalskiego w momencie wyboru

(Kardynał-Biskup Ostii).

Zawiadomienie mianownikowe; "w drzwiach" bo nie powiedziano

Ostia

, lecz

ostium

w abl.

[11] Sus in cribro

[171]

Dzik w sicie

Aluzja do nazwiska pp. Urbana III (Crivelli) oraz do tej wersji herbu

rodzinnego, na którym dwa dziki podtrzymują sito.

Zawiadomienie mianownikowe.

[12] Ensis Laurentii

[172]

Miecz Wawrzyńca

Aluzja do herbu pp. Grzegorza VIII, na którym widniał obnażony

miecz, oraz do jego tytułu kardynalskiego związanego z kościołem

św. Wawrzyńca.

Zawiadomienie mianownikowe.

[13] De schola exiet

[173]

Wyjdzie ze szkoły

Aluzja do nazwiska pp. Klemensa III (Scolari).

Zdanie proste; "wyjdzie" bo

exiet

to wariant fut. ex.:

exierit

.

[14] De rure bovensi

[174]

Ze wsi bydlęcej pochodzący

Aluzja do nazwiska pp. Celestyna III (Bobone).

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Homo de...

), zob.

[5]

; "pochodzący"

zob.

[5]

.

[15] Comes signatus

[175]

Naznaczony hrabia

Aluzja do nazwiska pp. Innocentego III (Segni). Była to gałąź rodu

Contich (Conti di Segni).

Zawiadomienie mianownikowe.

[16] Canonicus de latere

[176]

Kanonik ze strony

Aluzja do godności kanonika laterańskiego (basilica laterana =

bazylika "na stronie", "z boku"), którą posiadał (obok wielu innych)

pp. Honoriusz III przed swoim wyborem.

Zawiadomienie mianownikowe.

[17] Avis ostiensis

[177]

Ptak ostyjski

Aluzja do herbu pp. Grzegorza IX, na którym widniał orzeł, oraz do

jego tytułu kardynalskiego (Kardynał-Biskup Ostii).

Zawiadomienie mianownikowe.

[18] Leo sabinus

[178]

Lew sabiński

Aluzja do herbu pp. Celestyna IV, na którym widniał lew, oraz do

jego tytułu kardynalskiego (Kardynał-Biskup Sabiny).

Zawiadomienie mianownikowe.

[19] Comes laurentius

[179]

Hrabia wawrzyniec

Aluzja do rodu (hrabiów Lavagna) oraz tytułu kardynalskiego pp.

Innocentego IV, związanego z kościołem św. Wawrzyńca.

Zawiadomienie mianownikowe.

[20] Signum ostiense

[180]

Znak ostyjski

Aluzja do nazwiska pp. Aleksandra IV (Conti-Segni) oraz do jego

tytułu kardynalskiego (Kardynał-Biskup Ostii).

Zawiadomienie mianownikowe.

[21] Hierusalem Campaniae

[181]

Jerozolima Kampanii

Wskazanie na miejsce pochodzenia pp. Urbana IV (Kampania, dziś

Champagne we Francji) oraz na urząd patriarchy Jerozolimy, który

piastował przed wyborem.

Zawiadomienie mianownikowe.

[22] Draco depressus

[182]

Smok zgnieciony

Aluzja do herbu pp. Klemensa IV, o którym w XVI w. sądzono, że

przedstawiał orła trzymającego smoka w pazurach. Herb ten jednak

wyglądał inaczej: przedstawiał sześć lilii. "Prorocką" wymowę tego

wersetu chcą ratować interpretacje, mówiące o symbolu walki z

nepotyzmem, którą pp. Klemens IV zasłynął.

Zawiadomienie mianownikowe.

[23] Anguineus vir

[183]

Mąż wężowy

Aluzja do herbu pp. bł. Grzegorza X, o którym w XVI w. sądzono, że

przedstawiał węża z dzieckiem w paszczy. Herb Viscontich jednak

wyglądał wtedy całkowicie inaczej (jak ? nie wiadomo), węża

przyjęli oni dopiero w XIV w. w związku z legendą rodową o wężu,

który nie uczynił krzywdy (1323). Brak jest ratującej to "proroctwo"

interpretacji symbolu, gdyż kojarzy się on bardzo źle, a dotyczy

wybitnej pod każdym względem i w końcu wyniesionej na ołtarze

osoby (do Martyrologium Rzym. wpisał go pp. Benedykt XIV, 1740-

1758).

Zawiadomienie mianownikowe.

[24] Concionator Gallus

[184]

Kaznodzieja Gall

Aluzja do kraju pochodzenia pp. bł. Innocentego V (Francja) oraz do

faktu, że był pierwszym dominikaninem na tronie papieskim ? a

więc członkiem "zakonu kaznodziejskiego".

Zawiadomienie mianownikowe.

[25] Bonus comes

[185]

Dobry hrabia

Aluzja do arystokratycznego pochodzenia i nazwiska (Ottobono) pp.

Hadrana V.

Zawiadomienie mianownikowe.

[26] Piscator tuscus

[186]

Rybak tuskijski

Aluzja do imienia chrzcielnego pp. Jana XXI (Piotr) oraz do tytułu

kardynalskiego (Kardynał-Biskup Tusculum), łączącego go, poprzez

historyczne centrum, z regionem Tuscia w pn. Lazio.

Zawiadomienie mianownikowe.

[27] Rosa composita

[187]

Róża uporządkowana

Aluzja do róży w herbie pp. Mikołaja III, oraz, być może, do aktu,

którym rozsądzone zostały rozdzierające Kościół spory o

interpretację zakonnego ubóstwa franciszkanów (bulla

Exiit qui

seminat 1279).

Zawiadomienie mianownikowe.

[28] Ex telonio liliacei Martini

[188]

Z kantoru celnego Marcina liliowego

Aluzja do funkcji skarbnika kapituły kościoła św. Marcina w Tours

(Francja), którą pełnił pp. Marcin IV przed wyborem.

Oznajmienie (uzup. np.

Cui nomen est ex...

).

[29] Ex rosa leonina

[189]

Z lwiej róży

Aluzja do herbu pp. Honoriusza IV, na którym widnieją dwa lwy

trzymające różę.

Oznajmienie (uzup. np.

Qui ex... notus est

).

[30] Picus inter escas

[190]

Dzięcioł wśród jadła

Pp. Mikołaj IV pochodził z Lisciano w pobliżu Ascoli Piceno, do

którego

może

nawiązywać

"Picus".

Był

też

pierwszym

franciszkaninem na tronie papieskim (przeł. generalnym po św.

Bonawenturze) i kontrast franciszkańskiego ubóstwa z dostatkiem

dworu biskupa Rzymu, wówczas także dożywotniego senatora

miasta, mógł stanowić źródło tej mało wyrazistej metafory.

Zawiadomienie mianownikowe.

[31] Ex eremo celsus

[191]

Wielkoduszny z pustelni

Aluzja do pustelniczego życia pp. św. Celestyna przed wyborem,

oraz do jego bezprecedensowej abdykacji.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir ex...

).

[32] Ex undarum benedictione

[192]

Z błogosławieństwa fal

Aluzja do herbu pp. Bonifacego VIII, na którym widniały dwa faliste

skosy, oraz do jego imienia chrzcielnego (Benedetto).

Oznajmienie (uzup. np.

Ex... noscitatus est

).

[33] Concionator patareus

[193]

Kaznodzieja patareński

Aluzja do przynależności pp. bł. Benedykta IX do zakonu

dominikanów ("kaznodziejskiego") i regionu urodzenia (Patara)

Zawiadomienie mianownikowe.

[34] De fessis aquitanicis

[194]

Od pasów akwitańskich

Aluzja do kraju pochodzenia i do pasów w herbie pp. Klemensa V.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Eques de...

).

[35] De sutore Osseo

[195]

Od szewca Osse pochodzący

Aluzja do powszechnego w XVI w. mniemania o tym, że pp. Jan XXII

był synem szewca o imieniu Osse. Dziś wiadomo na pewno tylko

tyle, że pp. pochodził z rodziny mieszczańskiej w Cahors (Francja) i

że była to rodzina majętna.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir de...

), zob.

[5]

; "pochodzący"

zob.

[5]

.

[36] Corvus schismaticus

[195]

Kruk schizmatycki

Aluzja do włoskiej nazwy miejsca urodzenia antypp. Mikołaja V

(Corbeira, Corbavio, późn. wł.: Corvaro).

Zawiadomienie mianownikowe.

[37] Frigidus abbas

[196]

Chłodny opat

Aluzja do godności opata, którą pp. Benedykt XII pełnił przed

wyborem, oraz do nazwy opactwa, w którym sprawował władzę:

Fontfroide (łac. Fontes Frigidi = Zimne Źródła) pod Narbonne.

Zawiadomienie mianownikowe.

[38] Ex rosa atrabensis

[197]

Z róży arrańskiej

Aluzja do sześciu róż w herbie pp. Klemensa VI oraz do biskupstwa

w mieście Arras, które sprawował przed wyborem.

Oznajmienie (uzup. np.

Ex... noscitur

); "arrański" bo

episcopus atrabensis

biskup arrański (miasta Arras).

[39] De montibus Pammachii

[198]

Z gór Pammachiusza

Aluzja do herbu pp. Innocentego VI (sześć wzgórz) oraz do jego

tytułu kardynalskiego, związanego z kościołem św. Pammachiusza.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Homo de...

).

[40] Gallus vicecomes

[199]

Gall wicehrabia

Aluzja do rodzinnego tytułu arystokratycznego i kraju pochodzenia

pp. bł. Urbana V.

Zawiadomienie mianownikowe.

[41] Novus de Virgine forti

[200]

Nowy od silnej Dziewicy

Aluzja do nazwiska pp. Grzegorza XI (de Beaufort) oraz do jego

tytułu kardynalskiego związanego z kościołem Santa Maria Nova.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir novus de...

).

[42] De cruce apostolica

[201]

Od krzyża apostolskiego

Aluzja herbu anytpp. Klemensa VII, przedsta-wiającego krzyż, oraz

do tytułu kardynalskiego związanego z kościołem 12 Apostołów.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir de...

)

[43] Luna Cosmediana

[202]

[203]

[204]

[205]

Księżyc Kosmediny

Aluzja do nazwiska antypp. Benedykta XIII (de Luna), do jego herbu,

w którym był księżyc, oraz do tytułu kardynalskiego związanego z

kościołem Santa Maria di Cosmedina.

Zawiadomienie mianownikowe.

[44] Schisma barchinonicum

[205]

Schizma barcelońska

Aluzja do jednego z dwóch antypp. ujętych jedynie w przypisie do

watykańskich list pontyfikatów: Klemensa VIII, augustianina z

Barcelony

(1423-1429),

wybranego

przez

grupkę

współpracowników odciętego od świata i nie niepokojonego przez

nikogo antypp. Benedykta XIII. Drugim z przeniesionych do przypisu

był antypp. Benedykt XIV (1425-1430), którego tekst Malachiasza

pomija, lecz pośrednio wskazuje na niego właśnie tutaj, słowem

"schizma". Jego wybór był bowiem dziełem rozłamu w otoczeniu

antypp. Benedykta XIII po śmierci pryncypała. Benedykt XIV stał się

więc antypp. wobec antypp. Klemensa VIII. Prawdop. szybko zmarł,

a jego imię i numer przyjęła jeszcze w 1425 r. druga osoba, także

stojąca w opozycji wobec antypp. Klemensa VIII.

Zawiadomienie mianownikowe.

[45] De inferno praegnanti

[201]

Z piekła brzemiennego pochodzący

Aluzja do nazwiska pp. Urbana VI (Pregnani) oraz do miejsca

urodzenia, zwanego wtedy lokalnie Inferno, obecnie w granicach

Neapolu.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Homo de...

); "pochodzący" zob.

[5]

).

[46] Cubus de mixtione

[202]

Sześcian od zmieszania

Aluzja do herbu pp. Bonifacego IX, na którym widniał skos

wypełniony szachownicą białych i błękitnych kwadratów.

Zawiadomienie mianownikowe.

[47] De meliore sidere

[203]

Od lepszego ciała niebieskiego

Aluzja do nazwiska pp. Innocentego VII (Migliorati) oraz do komety

w herbie.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Homo de...

); "ciała niebieskiego" bo

sidus

ozn. przede wsz. grupę gwiazd lub obiekt na niebie, inaczej niż

stella

czy

astrum

, które ozn. przede wsz. gwiazdę, a potem grupę gwiazd i in.

[48] Nauta de ponte nigro

[204]

Żeglarz od czarnego mostu

Aluzja do miasta pochodzenia pp. Grzegorza XII (Wenecji) oraz do

jednej z funkcji, które pełnił: biskupa komendatoryjnego

Nigripontis.

Zawiadomienie mianownikowe.

[49] Flagellum solis

[204]

Bicz Słońca

Aluzja

do

herbu

biskupiego

antypp.

Aleksandra

V,

przedstawiającego słońce, oraz do roli, jaką miał spełnić, w

zażegnaniu Wielkiej Schizmy.

Zawiadomienie mianownikowe.

[50] Cervus sirenae

[204]

Jeleń syreny

Aluzja do syreny w herbie Neapolu, gdzie urodził się antypp. Jan

XXIII, oraz do jego tytułu kardynalskiego, związanego z kościołem

św. Eustachiusza, w którego herbie był samiec jelenia.

Zawiadomienie mianownikowe.

[51] Columna veli aurei

[205]

Kolumna zasłony złotej

Aluzja do nazwiska pp. Marcina V (Colonna) oraz do tytułu

kardynalskiego związanego z kościołem w Velabro.

Zawiadomienie mianownikowe.

[52] Lupa coelestina

[206]

Wilczyca celestyńska

Aluzja do zakonu celestynów, do którego należał pp. Eugeniusz IV,

oraz do powierzonego mu biskupstwa Sieny. Herb tego miasta

przedstawia wilczycę.

Zawiadomienie mianownikowe.

[53] Amator crucis

[207]

Miłośnik krzyża

Aluzja do imienia chrzcielnego antypp. Feliksa V (Amadeus, VIII

książę Sabaudii) oraz do rodowego herbu tych książąt, którym był

biały krzyż na czerwonym polu.

Zawiadomienie mianownikowe.

[54] De modicitate lunae

[207]

Od małości Księżyca

Aluzja do diec. Luna, w której urodził się pp. Mikołaj V, oraz do jego

niskiego stanu.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir de...

).

[55] Bos pascens

[208]

Wół pasący

Aluzja do herbu pp. Kaliksta III, na którym widnieje wół, oraz do

pasterskiej funkcji biskupa Rzymu.

Zawiadomienie mianownikowe.

[56] De capra et albergo

[209]

Od kozy i karczmy

Aluzja dźwiękowa do nazwisk kardynałów Capranica i Albergato, u

których funkcję sekretarza pełnił pp. Pius II przed swoim wyborem.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir de...

).

[57] De cervo et leone

[210]

Od jelenia i lwa

Aluzja do powierzonego pp. Pawłowi II biskupstwa Cervia oraz do

tytułu kardynalskiego związanego z kościołem sw. Marka

Ewangelisty, którego tradycyjnym symbolem jest lew.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir de...

).

[58] Piscator minorita

[211]

Rybak minoryta

Aluzja do pochodzenia pp. Sykstusa IV, który był synem ubogiego

rybaka spod Sawony i członkiem zakonu franciszkańskiego. Co

ciekawe, neologizmy "minorita" i "minorites" na określenie

franciszkanów nie funkcjonowały w jęz. łacińskim przed

powstaniem tego zakonu, a O'Morgair, domniemany autor tekstu,

zmarł 34 lata przed narodzinami Giovanniego Bernardone (św.

Franciszka).

Zawiadomienie mianownikowe; "minoryta" bo neologizm łac.

minorita

wszed

do jęz. pol. Pochodzi od pełnej nazwy zakonu:

Ordo Fratrum Minorum

Zakon Braci Mniejszych.

[59] Praecursor Siciliae

[212]

Poprzednik Sycylii

Aluzja do imienia chrzcielnego pp. Innocentego VIII (Giovanni

Battista) oraz do długiego czasu spędzonego przed wyborem w

Neapolu, na dworze królów sycylijskich (nie władających już wyspą,

podległą królom Aragonii).

Zawiadomienie mianownikowe; "Poprzednik" mimo że "prekursor" wszedł do

jęz. pol., bo tradycyjne określenie św. Jana Chrzciciela

Praecursor Domini

jęz. pol. funkcjonuje jako "Poprzednik Pański".

[60] Bos albanus in portu

[213]

Wół albański w porcie

Aluzja do herbu pp. Aleksandra VI, na którym widnieje wół, oraz do

jego tytułów kardynalskich związanych z diec. Albano i Porto.

Zawiadomienie mianownikowe.

[61] De parvo homine

[214]

Od małego człowieka

Aluzja do nazwiska przybranego przez pp. Piusa III (Piccolomini) ?

przybrał je po wuju, pp. Piusie II.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Homo de...

).

[62] Fructus jovis juvabit

[215]

Owoc jowiszowy pomoże

Aluzja do herbu pp. Juliusza II, w którym był dąb, drzewo święte

Jowisza, naczelnego bóstwa w panteonie rzymskim. Aluzja

heraldyczna, typowa dla I części proroctwa. "Pomoże" jest być

może aluzją do nadzwyczajnych wysiłków pp. w celu wzmocnienia

państwa kościelnego.

Zdanie proste.

[63] De craticula politiana

[216]

Od rusztu politiańskiego

Aluzja do imienia ojca pp. Leona X (Wawrzyńca Medyceusza, zw.

Wspaniałym), którego święty patron, sławny męczennik, zginął

pieczony żywcem na ruszcie. Angelo Politiano, wybitny i słynny w

swoim czasie humanista, był wieloletnim nauczycielem i

powiernikiem przyszłego pp. Nazwisko uczonego w formie

przymiotnikowej tworzy drugą część tekstu.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Puer de...

).

[64] Leo florentius

[217]

Lew florencki

Aluzja do nazwiska pp. Hadriana VI (Florens Dedel) oraz do lwów w

jego herbie.

Zawiadomienie mianownikowe.

[65] Flos pilaei aegri

[218]

Kwiat chorej piłki

Aluzja do herbu pp. Klemensa VII przedsta-wiającego sześć piłek, z

których jedna zawiera trzy lilie. Jest to wariant herbu Medyceuszy.

"Chorej" bo zarówno heraldyka rodu, jak i nazwisko nawiązują do

początków znaczenia i majątku Medicich jako aptekarzy i lekarzy.

Zawiadomienie mianownikowe.

[66] Hiacynthus medicorum

[219]

Hiacynt lekarzy

Aluzja do herbu pp. Pawła III, na którym jest sześć lilii, oraz do jego

tytułu

kardynalskiego,

związanego

z

kościołem

św.św.

męczenników Kosmy i Damiana, z zawodu lekarzy.

Zawiadomienie mianownikowe.

[67] De corona montana

[220]

Od wieńca górskiego

Aluzja do herbu pp. Juliusza III, na którym widnieją trzy góry i dwa

wieńce.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir de...

).

[68] Frumentum floccidum

[221]

Zboże włókniste

Aluzja do herbu Marcelego II, na którym są kłosy z widocznymi

włóknami.

Zawiadomienie mianownikowe.

[69] De fide Petri

[222]

Od wiary Piotra

Aluzja do imienia chrzcielnego pp. Pawła IV (Gianpietro).

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Pontifex de...

).

[70] Aesculapii pharmacum

[223]

Lekarstwo Eskulapa

Aluzja do herbu pp. Piusa IV, którym był herb Medyceuszy w

identycznej formie, jak przy

[65]

. Aluzja akcentuje wyłącznie

pochodzenie rodu i nazwiska "Medici" od lekarzy i aptekarzy.

Zawiadomienie mianownikowe;

pharmacum

należy do łaciny nieklasycznej,

bo starożytna oddaje "lekarstwo" przez

remedium

,

medicamentum

medicamen

.

[71] Angelus nemorosus

[224]

Anioł lesisty

Aluzja do imienia zakonnego pp. św. Piusa V, które przyjął po

wstąpieniu do dominikanów (Michele). "Lesisty" być może było

aluzją do dawnego krajobrazu Lombardii, z której pp. pochodził.

Zawiadomienie mianownikowe.

[72] Medium corpus pilarum

[225]

Przerwane w połowie ciało piłek

Aluzja do dwóch herbów: pp. Grzegorza XIII, który miał w herbie

smoka widocznego do połowy ciała, oraz do herbu Medyceuszy z

sześcioma piłkami, jak w

[65]

i

[70]

. Pius IV, posiadacz tego znaku,

mianował przyszłego pp. Grzegorza XIII kardynałem.

Zawiadomienie mianownikowe.

[73] Axis in medietate signi

[226]

Oś w połowie znaku

Aluzja do herbu pp. Sykstusa V, na którym skos przykrywa główny

wizerunek.

Zawiadomienie mianownikowe.

[74] De rore coeli

[227]

Od rosy nieba

Aluzja do zwyczajów agrarnych okolicy Rossano w Kalabrii, gdzie

pp. Urban VII był arcybiskupem. Kilka gatunków rosnących tam

drzew dawało słodką wydzielinę, zbieraną przez autochtonów i

nazywanych "manną" na wzór pokarmu z Księgi Wyjścia. Manna

jako typ Wcielenia obrosła w olbrzymią literaturę, w której

nazywana jest b. często "rosą z nieba".

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir de...

).

[75] Ex antiquitate urbis

[228]

Ze starożytności miasta

Aluzja, która miała wskazywać w trakcie dwumiesięcznego i

pełnego walk frakcyjnych konklawe (1590) na kard. Simona Celli,

biskupa Orvieto, zbudowanego przez Rzymian na gruzach

zniszczonej Velzny Etrusków (łac. Volsinia) i nazywanego Volsinia

Vetus (Stara Velzna) lub Urbs Vetus (Stare Miasto), by odróżnić ją

od nowego miasta: Volsinia Nova (wł. Bolsena). "Starożytność

miasta" do tego właśnie etruskiego ośrodka się odnosi. Pod koniec

XVI w. liczył on sobie 2,5 tys. lat historii. Wybrany jednak został

kard. Sfondrati (pp. Grzegorz XIV) z Mediolanu. Na to miasto i jego

starożytność powołują się współczesne komentarze do proroctwa,

szukające także sensu w łączeniu "antiquitas" z senatorami w

rodzie pp. poprzez rdzeń wyrazu, wspólny z "senex" (łac. starzec).

Od tego pontyfikatu zawiłość wykładni proroctw gwałtownie

wzrasta, a kończy się nieprzerwany jak dotąd ciąg odniesień

heraldycznych, geograficznych i genealogicznych. Kończą się też

wszystkie aluzje do nazwisk, tytułów, zawodów i stanu ? po prostu

kończą się dostępne autorowi (autorom) wiadomości historyczne.

Następują teraz wyrażenia, które, aby powiązać je z kolejnymi

papieżami, trzeba czasem, wg słów B. Chmielowskiego, "za łeb [do

nich] przyciągać".

Oznajmienie (uzup. np.

Qui ex... indicatus et creatus sit

).

CZĘŚĆ "PROFETYCZNA"

[76] Pia civitas in bello

[229]

Pobożne miasto ogarnięte wojną

Pp. Innocenty IX. Współczesne interpretacje wskazują na urząd

patriarchy Jerozolimy, który pełnił on przed wyborem. Dorzucić

można też jego tytuł kardynalski związany z Czterema

Ukoronowanymi Męczennikami, świętymi patronami cechu

wolnych mularzy, których proces przekształcania we współczesną

masonerię właśnie wtedy się rozpoczynał. Patrząc z perspektywy

później przywołanego w kontekście oceny działań wolnomularstwa

obrazu "miasta Bożego" i "miasta świata" (Leon XIII adapt.

koncepcję augustyńską), można w miarę sensownie proroctwo w

ten sposób wesprzeć.

Zawiadomienie mianownikowe.

[77] Crux Romulea

[230]

Krzyż rzymski

Pp. Klemens VIII. Za pontyfikatu tego papieża zginęli ukrzyżowani

męczennicy japońscy. Spowiednikiem pp. był św. Filip Neri

(Nereusz), założyciel Rzymskiego Oratorium Jezusa, z którego

wyrosła Kongregacja Oratorium św. Filipa Neri (w Polsce księża ci

zwani są "filipinami"). Interpretacje idą w kierunku skojarzeń

słownych rzeczy "rzymskich" oraz "krzyża".

Zawiadomienie mianownikowe.

[78] Undosus Vir

[231]

Mąż falujący

Pp. Leon XI. Wskazanie na krótki pontyfikat to jedyna interpretacja

w miarę bliska wymowie tekstu.

Zawiadomienie mianownikowe.

[79] Gens perversa

[232]

Ród podstępny

Pp. Paweł V. Wojna Gwelfów z Gibelinami jest wskazywana jako

rozwiązanie tego motta, lecz był to najmniej istotny szczegół

czasów i wydarzeń, w których zanurzony był ten pontyfikat. W

Niemczech wybuchła wojna 30-letnia, katolików w Anglii podzieliła

kwestia tekstu przysięgi składanej królowi, we Francji gallikanizm

święcił tryumfy, a integralność państwa kościelnego zaczęła się

kruszyć. Wskazanie na ogólną zawieruchę wokół spraw, którymi żył

Kościół i sam papież, byłoby też zadowalającą interpretacją.

Zawiadomienie mianownikowe.

[80] In tribulatione pacis

[233]

W utrapieniu pokój

Pp. Grzegorz XV. Pierwszy na tronie papieskim człowiek

wykształcony przez jezuitów. Lepiej od poprzednika ułożył stosunki

z władcami Europy, a już jako nuncjusz z powodzeniem odbywał

misje dyplomatyczne. Doraźne uspokojenie wrzenia dobrze

odpowiada tekstowi proroctwa.

Zawiadomienie mianownikowe.

[81] Lilium et rosa

[234]

Lilia i róża

Pp. Urban VIII. Jeśli te kwiaty uznane zostaną, odpowiednio, za

symbole Francji i Anglii, zaangażowanie papieża w sprawy tych

państw bardzo dobrze zgadza się z tekstem.

Zawiadomienie mianownikowe.

[82] Jucunditas crucis

[235]

Przyjemność krzyża

Pp. Innocenty X. Interpretatorzy wskazują na wybór papieża w

dzień święta Podwyższenia Krzyża Świętego (15 IX). Poza tym końca

dobiegła wojna 30-letnia, która cofnęła cywilizacyjnie o 100 lat

obszary, na ktorych ją toczono, trwała wojna Francji z Hiszpanią,

Portugalia oderwała się od tej ostatniej, a Polskę zalał "potop

szwedzki". Zapamiętałość, z jaką domy panujące Europy przelewały

krew chrześcijan w wojnach o terytoria, może być także dobrą

interpretacją.

Zawiadomienie mianownikowe.

[83] Montium custos

[236]

Strażnik gór

Pp. Aleksander VII. Jego herb ma w dwóch polach symbol góry. Na

ten pontyfikat przypada początek sporów jansenistycznych, w

których papież wystąpił zdecydowanie w obronie ortodoksji.

Strzeżenie wiary na istotnym, jak później się okazało, odcinku,

może pasować do proroctwa.

Zawiadomienie mianownikowe.

[84] Sydus olorum

[237]

Gwiazdozbiór łabędzi

Pp. Klemens IX. W XVII w. próbowano łączyć heraldykę rodzinną pp.

z tym tekstem, lecz współcześnie jest to całkowicie wykluczone.

Herb papieża posiada romby w czterech polach, a tekst pozostaje

enigmą. Niektóre interpretacje sięgają po plotkę, jakoby podczas

konklawe zajmował on pokój zwany "komnatą łabędzi". Można też

dodać, że wybrany został w lecie (20 VI), a wtedy Deneb (alfa Cygni

tj. najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze łabędzia) króluje w nocy

na północnej półkuli, tworząc tzw. "trójkąt letni" z Wegą (alfa

Lyrae) i Altairem (alfa Aquilae). Nic więcej z rzeczy w miarę

sensownych nie pasuje do proroctwa, które w zamiarze miało być

chyba heraldyczne.

Zawiadomienie mianownikowe.

[85] De flumine magno

[238]

Od wielkiej rzeki

Pp. Klemens X. Niezwykłe wylanie Tybru, odnotowane w Rzymie w

lipcu 1590 r., łączą interpretatorzy z narodzinami tego pp. dnia 15

tamtego miesiąca i roku.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Puer de...

).

[86] Belua insatiabilis

[239]

Nienasycony potwór

Pp. bł. Innocenty XI. Interpretacja heraldyczna chce widzieć raczej

"dzikie zwięrzę" zamiast "potwora" i wskazuje na lwa i orła w

herbie pp. Inna polega na mało sensownej zabawie nazwiskiem

bliskiego doradcy pp., bez konsultacji z którym pp. rzadko

cokolwiek ważnego robił i chce "nienasycenie" odnosić do pp.,

stwarzając tym samym problem, jak i dlaczego nazywać

błogosławionego "potworem". W szerszym planie widać co innego:

we Francji, której król, Ludwik XIV, dążył do wprowadzenia zasad

gallikańskich, rozpętano rzezie hugenotów, co w zamyśle dworu

miało przychylnie usposobić papieża, a dalszy konflikt doprowadził

do wakatu 35 stolic biskupich, akcji militarnej i gotowości do

ogłoszenia schizmy na wzór angielski. Tej obłąkanej logice na

Zachodzie Europy towarzyszyło śmiertelne zagrożenie ze strony

wielkiej wyprawy tureckiej na Wschodzie. Jej dowódca, Wielki

Wezyr Kara Mustafa, zapowiadał, że zakończy wyprawę

przerabiając bazylikę św. Piotra na stajnię dla swoich koni. Został

rozbity pod Wiedniem w 1683 r. Nienasycenie Ludwika i Mustafy

można sensownie do tego proroctwa przyporządkować.

Zawiadomienie mianownikowe.

[87] Poenitentia gloriosa

[240]

Pokuta chwalebna

Pp. Aleksander VIII. Hasło proroctwa można łączyć z nieznacznym

załagodzeniem kwestii gallikańskiej. Ciekawsze jest jednak

wskazanie na potępienie (7 XII 1690) 31 błędów jansenistycznych,

w tym twierdzeń dotyczących pokuty. Także w kwestiach

kwietyzmu i laksyzmu, związanych ogólnie z tą problematyką pp.

był rzeczowym i skrupulatnym strażnikiem wiary.

Zawiadomienie mianownikowe.

[88] Rastrum in porta

[241]

Motyka w bramie

Pp. Innocenty XII. Interpretacje poszukują nowych, karkołomnych

nieraz figur słownych, mających jakoby odkrywać nowe znaczenia

enigmatycznego hasła związanego z tym pp. Żadna z nich nie jest

zadowalająca. Hasło wydaje się sugerować szczegóły heraldyczne,

jednak całkowicie rozmija się z herbem pp. (trzy dzbany). A

tymczasem pp. Innocenty XII wprowadził wielkie porządki w

gospodarce i administracji państwa kościelnego, przywrócił

całkowitą bezstronność w sądach i u korzeni zlikwidował nepotyzm

(dekret

Romanum decet pontificem 22 VI 1692). Hasło

proroctwa można do tego odnieść dość łatwo: motykę traktując

jako symbol pracy porządkującej zastany nieład, a bramę

przyjmując jako biblijny symbol władzy sądowej i prawa.

Zawiadomienie mianownikowe;

rastrum

w klas. łacinie znaczy też "hak", a w

czasach nowożytnych przybrało wiele innych znaczeń;

porta

znaczy te

"drzwi".

[89] Flores circumdati

[242]

Rozdane wokół kwiaty

Pp. Klemens XI. Herb miasta Urbino, z którego pochodził pp.,

przedstawiał wieniec z kwiatów. Pp. i jego otoczenie znali

proroctwo, widniało ono nawet na rewersie monety bitej w okresie

tego pontyfikatu. Polityczne klęski, katastrofy i kompromitacje pp.

na pewno nie pasują do hasła. Zainteresowanie misjami katolickimi

również, bo rozstrzygnięcie pp. doprowadziło do zamknięcia misji

chińskich. Był natomiast dobroczyńcą nauki i sztuki, sponsorem

badań archeologicznych i zaangażowanym opiekunem Biblioteki

Watykańskiej. Ostatecznie przeciął ciągnące się od ponad pół wieku

spory jansenistyczne i rozszerzył na cały Kościół święto

Niepokalanego Poczęcia NMP. Długi pontyfikat pp. Klemensa XI

można odnieść do proroctwa uznając kwiaty za symbol tego, co

piękne i wzniosłe materialnie, intelektualnie i duchowo, cała reszta

była bowiem w mniejszym lub większym stopniu porażką pp.

Zawiadomienie mianownikowe.

[90] De bona religione

[243]

Od dobrej religii

Pp. Innocenty XIII. Interpretacje proroctwa wskazują na pobożny i

znaczący ród Contich, z których wywodził się pp.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir de...

).

[91] Miles in bello

[244]

Żołnierz na wojnie

Pp. Benedykt XIII. Czas pokoju, w którym panował pp. każe

interpretatorom szukać metaforycznego sensu dla tego hasła. Był

to książę, który wyrzekł się swojego dziedzictwa; dominikanin,

który przyjął biskupstwo Rzymu tylko na wyraźne polecenie

generała zakonu; duszpasterz całkowicie pochłonięty wizytacjami,

udzielaniem sakramentów i katechizacją. Żył też jak ubogi zakonnik,

ostro krytykując wystawny i idący za zmianami mód salonowych

styl życia kardynałów. Walka ze zbytkiem i próżnością panującymi

w kurii podawana jest jako sens proroctwa.

Zawiadomienie mianownikowe.

[92] Columna excelsa

[245]

Wyniosła kolumna

Pp. Klemens XII. Interpretatorzy napotykają spore trudności w

kwestii hasła, które określa tego pp. Za jego pontyfikatu

postępował gwałtownie upadek autorytetu papieży na arenie

międzynarodowej. Działalność Klemensa XII była albo całkowicie

ignorowana, albo wynikała z przymusu stosowanego przez

mocarstwa. We własnym państwie podjął energiczne reformy

gospodarcze, lecz reforma podatków, emisja papierowego

pieniądza oraz wysiłki na rzecz rozwoju handlu i przemysłu ugrzęzły

w skorumpowanej administracji. Surowe osądzenie koterii, która

opanowała kurię za rządów poprzednika oraz nałożenie na

katolików najsurowszej kary kościelnej za wstąpienie do masonerii

dopełnia obrazu zdecydowania i bezkompromisowości, z jaką pp.

chciał działać. Tymczasem rządy europejskie go lekceważyły,

korupcja zżerała jego własne państwo, a katolicy wstępowali do lóż

masońskich ignorując zakaz, co było też powodem ponawiania go

przez wszystkich następnych biskupów Rzymu. Dodatkowo, pp. po

dwóch latach swojego pontyfikatu utracił wzrok. Osamotnienie i

bezsilność w połączeniu z przenikliwością i bezkompromisowością

sądu może pasować do obrazu malowanego przez proroctwo.

Zawiadomienie mianownikowe.

[93] Animal rurale

[246]

Zwierzę wiejskie

Pp. Benedykt XIV. Interpretacje proroctwa chcą w nim widzieć

"harującego jak wół" pp., co odpowiada jego licznym działaniom i

wielkiej energii. Był człowiekiem wykształconym, na wskroś

nowoczesnym,

lubianym,

szanowanym,

przedsiębiorczym,

uczciwym i pojednawczym. Zyskał powszechny szacunek, a jego

przystępność, dowcip i otwartość stały się nieomal legendą. Do

ciężkiej pracy dołożyć można więc także prostolinijność, co już

składa się w obraz odpowiadający metaforze. Zamiast tych dwóch

można też wskazać na najczęściej i najgłośniej podkreślaną wielką

kulturę tego pp. ? w każdym jej wymiarze. Termin desygnujący to

pojęcie wywodzi się wprost z czynności, jaką była... uprawa roli

(łac. colo, -ere, colui, cultum).

Zawiadomienie mianownikowe.

[94] Rosa Umbriae

[247]

Róża Umbrii

Pp. Klemens XIII. Nie pochodził z Umbrii, nie miał róży w herbie.

Interpretacje idą w kierunku wskazania na dużą liczbę

franciszkanów wyniesionych na ołtarze przez tego pp., a zakon ten

wywodził się właśnie z Umbrii. Był to jednak szczegół tego

pontyfikatu, zdominowanego przez szantaż rodów burbońskich w

kwestii jezuitów, któremu pp. nie chciał ulec.

Zawiadomienie mianownikowe.

[95] Ursus velox

[248]

Szybki niedźwiedź

Pp. Klemens XIV. Pontyfikat zdominowany przez sprawę jezuitów.

Pp. natychmiast po wyborze obiecał Burbonom szybkie

zakończenie sprawy, lecz licząc na jakiś kompromis zwlekał, co

doprowadziło do ultimatum, zapowiadającego utworzenie we

wszystkich monarchiach tej rodziny kościołów państwowych, jeśli

pp. nie rozwiąże zakonu i nie zrobi tego zaraz. Likwidacja jezuitów

16 VIII 1773 spowodowała załamanie szkolnictwa katolickiego w

Europie i spustoszenia na misjach. Cios wymierzony w zakon i całą

jego pracę uchronił jednak Kościół przed ciosem o daleko większej

sile niszczącej. Paradoks pośpiechu i ociężałości, zwinności i

potężnej siły, szybkości i ciężkiej wagi, zbudowany przez hasło

proroctwa, być może da się jakoś do tej sytuacji dopasować.

Zawiadomienie mianownikowe.

[96] Peregrinus apostolicus

[249]

Pielgrzym apostolski

Pp. Pius VI. Interpretacje proroctwa wskazują na podróż pp. do

Wiednia (1782) i późniejszą tułaczkę, w charakterze więźnia, od

Florencji, przez Turyn, Alpy, do Briançon i Walencji, gdzie zmarł,

przetrzymywany

w

cytadeli.

Poza

tym

dość

klarownym

wyjaśnieniem warto dodać, że koniec tego pontyfikatu był w

przekonaniu współczesnych końcem papiestwa i oznaczał faktyczne

zniszczenie i likwidację Stolicy Ap. Za tego pontyfikatu

zlikwidowano także państwo polskie ? tak samo "ostatecznie".

Stolica Ap. była obsadzona na nowo już po niecałym roku, zaś z

Polski, po latach odrodzonej, wyszedł pp., który słowom "pielgrzym

apostolski" nadał nową definicję.

Zawiadomienie mianownikowe.

[97] Aquila rapax

[250]

Drapieżny orzeł

Pp. Pius VII. Spędził osiem lat w niewoli jako więzień cesarza

Francuzów. Proroctwo ma odnosić się do cesarskiego orła i do

zagarnięcia przez Bonapartego państwa kościelnego.

Zawiadomienie mianownikowe.

[98] Canis et coluber

[251]

Pies i wąż

Pp. Leon XII. Polityka zeszła na dalszy plan w czasie tego

pontyfikatu, podstawowe znaczenie dla pp. miała odnowa religijna

i nieustanna walka z błędami. Interpretacje proroctwa akcentują

pozytywne cechy symbolizowane przez zwierzęta wymienione w

haśle: czujność (pies) oraz roztropność (wąż).

Zawiadomienie mianownikowe; łac.

coluber

ozn. węża niejadowitego.

[99] Vir religiosus

[252]

Mąż religijny

Pp. Pius VIII. Imię, które jest przymiotnikiem znaczącym "pobożny",

bywa wskazywane razem z religijnością całej rodziny pp. jako

interpretacja hasła. Proroctwo identyfikujące pp. jako człowieka

oddanego religii zakrawa na żart w epoce współczesnej, bo każdy z

pp. po 1800 r. takim właśnie był. Pius VIII podjął jednak jako

pierwszy próbę analizy przyczyn załamania się religijności w

czasach współczesnych (encyklika

Traditi humilitati, 1829).

Zawiadomienie mianownikowe.

[100] De balneis hetruriae

[253]

Od kąpieli Etrurii

Pp. Grzegorz XVI. Opat kamedułów San Michele di Murano

(Wenecja). Proroctwo bardzo łatwo daje się powiązać z zakonem,

w którym całe dorosłe życie spędził pp. przed swoim wyborem: ta

wspólnota eremitów powstała w pocz. XI w. w odludnym miejscu

nazwanym Campo di Maldoli (później: Camaldoli, stąd nazwa)

położonym na obszarze Etrurii, obok Arretium (dziś: Arezzo)

dawnego etruskiego "lucumonium" tj. jednego z 12 miast-

rezydencji królewskich. W okolicy każdego z takich ośrodków

nietrudno znaleźć historyczne miejsca kąpieli i ruiny łaźni, które

należą do dobrze zachowanych i łatwych w identyfikacji

pozostałości po tej cywilizacji. Pod Arezzo znajduje się oczywiście

coś takiego: etruskie, później rzymskie "Balneum Aureum".

Proroctwo nawiązuje zatem do ziemi Etrusków i do jej pospolicie

kojarzonych zabytków materialnych. Nie wskazuje miejsca, lecz

wymienia region, z którego biorą początek wszystkie kongregacje

kamedulskie i odwrotnie niż w przypadku "Róży Umbrii"

[94]

wiąże

się w ten sposób z osobistą drogą życiową pp.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Eremita de...

).

[101] Crux de cruce

[254]

Krzyż z krzyża

Pp. bł. Pius IX. Najdłuższy pontyfikat w historii, zakończony w

izolacji po utracie państwa kościelnego i niezliczonych wprost

atakach na Kościół oraz wszystko, co z Kościołem związane. Jedna z

interpretacji mówi o herbie rodziny sabaudzkiej (krzyż) i udręce

papieża (krzyż jako jej metafora). Jednak likwidacja państwa

kościelnego i zjednoczenie Włoch przez władców Sabaudii (1870)

należy z dzisiejszej perspektywy do największych dobrodziejstw,

jakie Kościół otrzymał za sprawą władców świeckich. Był to przełom

porównywalny tylko z dziełem Konstantyna Wielkiego (Edykt

Mediolański 313) i mimowolnym, lecz nie mniej znaczącym aktem

cesarza Karakalli (Constitutio Antoniana 212).

Zawiadomienie mianownikowe.

[102] Lumen in coelo

[255]

Światło na niebie

Pp. Leon XIII. Najczęściej interpretacje hasła wskazują na kometę

widoczną na herbie pp. Warto jednak zauważyć, że Leon XIII,

pierwszy od 1100 lat papież bez państwa kościelnego, zdobył dla

Stolicy Ap. prestiż i autorytet, jakiego nie zaznała ona od stuleci.

Doszło także do olbrzymiej ekspansji katolicyzmu poza Europą i

pierwszego zwrócenia się do chrześcijan nie-katolików jako "braci

odłączonych". Wraz z tym pontyfikatem zaczęła się całkowicie

nowa epoka w dziejach Kościoła. Biskup Rzymu zaczął być

ponownie postrzegany jako reprezentat innego porządku niż

ziemski.

Zawiadomienie mianownikowe.

[103] Ignis ardens

[256]

Ogień płonący

Pp. św. Pius X. Hasło ma się odnosić do zaangażowania papieża w

duchową i religijną odnowę Kościoła. Broniąc zaciekle ortodoksji na

forum zewnętrznym i wewnętrznym przeprowadził gruntowną

reformę i odnowę.

Zawiadomienie mianownikowe.

[104] Religio depopulata

[257]

Religia spustoszona

Pp. Benedykt XV. Wielkie wzajemne mordowanie się chrześcijan w

czasie I wojny światowej to jednogłośnie i bez zastrzeżeń

wskazywany sens hasła dla tego pontyfikatu.

Zawiadomienie mianownikowe.

[105] Fides intrepida

[258]

Wiara nieustraszona

Pp. Pius XI. Papież, który bezpośrednio przygotował Kościół na

spotkanie z systemami totalitarnymi XX w. i bezprecedensową w

dziejach skalą zbrodni i zniszczeń, które przyniosły. Rzeczą równie

ważną, co jego radykalna ocena zła faszyzmu i komunizmu, był

konsekwentnie realizowany plan wyzwolenia społecznych sił

Kościoła i włączenia go w obieg współczesnego życia. Pp. ten

zakończył okres "defensywy" Kościoła wobec przemian epoki

współczesnej. Tekst proroctwa pasuje tu bardzo dobrze.

Zawiadomienie mianownikowe.

[106] Pastor angelicus

[259]

Pasterz anielski

Pp. Pius XII. Proroctwo ponownie odpowiada wszystkiemu, co

stanowiło centrum uwagi pp.: Kościół i jego życie, formacja

religijna, liturgia, znajomość Pisma Świętego odpowiadająca

możliwościom współczesnej wiedzy, nauka, życie modlitwy. W

świetle powojennej zgrozy, z jaką przyjęto wiedzę o przemysłowym

ludo-bójstwie zorganizowanym przez hitlerowskie Niemcy, jego

potępienia eksterminacji ludzi z powodów rasowych krytykowano

jako niewystarczające. Oskarżenia o bierność lub wręcz sympatię

dla ludobójców nie mają jednak oparcia w faktach, a chłodny i

wyważony język potępień jest charakterystyczny dla wszystkich

wystąpień publicznych Stolicy Ap.

Zawiadomienie mianownikowe.

[107] Pastor et nauta

[260]

Pasterz i żeglarz

Pp. bł. Jan XXIII. Interpretatorzy nie mają trudności z wyjaśnieniem

tego hasła. Pp. chciał być bez wątpienia "pasterzem całego świata"

i według tego pragnienia przeorientował cały Kościół, zwołując

Sobór Watykański II, a potem czuwając nad jego pracami do

śmierci. "Żeglaż", występujący już w

[48]

, tak samo oznacza tu

Wenecję, której patriarchą pp. był przed swoim wyborem.

Zawiadomienie mianownikowe.

[108] Flos florum

[261]

Kwiat ponad wszystkie kwiaty

Pp. Paweł VI. Proroctwo odnoszone jest do herbu pp., na którym są

trzy białe lilie. Nie można jednak pominąć aspektu symbolicznego:

w świetle historii był to jeden z największych papieży

współczesności ? pp., który uchronił Kościół od całkowitego

rozkładu, jakim groziły nieoczekiwane następstwa nowatorskiej

formuły soboru rozpoczętego przez bł. Jana XXIII. Paweł VI sobór

dokończył, przeprowadzając następnie Kościół przez okres

niewiarygodnego zamętu, w którym zakwestionowane zostało od

podstaw całe nauczanie, cała praktyka i wszelkie zasoby

doświadczenia Kościoła na wszystkich polach życia i działania, we

wszystkich formach i wszelkich przejawach.

Zawiadomienie mianownikowe; "ponad wszystkie kwiaty" bo gen. auct.

wyraża superlatywę, np.

Canticus Canticorum

= Pieśń nad Pieśniami.

[109] De medietate Lunae

[262]

Od połowy Księżyca

Pp. Jan Paweł I. Krótki, 34-dniowy pontyfikat to zasadniczy wątek

interpretacji tego proroctwa. Wskazuje się najczęściej na fakt, że

pp. wybrany został w 2 kwadrze księżyca i w tejże kwadrze zmarł.

Inne wyjaśnienie wskazuje na diec. Belluno, w której urodził się

przyszły papież.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Pontifex de...

)

[110] De labore Solis

[263]

Od pracy Słońca

Pp. Jan Paweł II. Często przytaczany jest fakt częściowego

zaćmienia Słońca w dniu narodzin Karola Wojtyły (18 V 1920). W

szerszym planie dzieło, którego się podjął, można określić jako

mozolną, lecz konsekwentną pracę nad likwidacją "posoborowego

szoku", którego doznał Kościół za pontyfikatu Pawła VI:

przetworzenie od podstaw i ponowne przedstawienie całego

nauczania, całej praktyki i wszelkich zasobów doświadczenia

Kościoła na wszystkich polach życia i działania, we wszystkich

formach i wszelkich przejawach. Takie globalne podsumowanie

dziejowych dokonań Kościoła, w połączeniu ze 104 podróżami

apostolskimi daje obraz pracy ożywczej i niestrudzonej, co

koresponduje z hasłem proroctwa.

Zawiadomienie określnikowe (uzup. np.

Vir de...

)

[111] Gloria olivae

[264]

Chwała oliwki

Już znaleziono sposób, jak "przyłożyć" to hasło do osoby Benedykta

XVI, a ściślej ? do imienia, jakie wybrał kard. Joseph Ratzinger.

Interpretatorzy wskazują na to, że jednym z zakonów św.

Benedykta byli Oliwetanie, noszący białe habity. Założył ich

szlachcic sjeneński, św. Bernard Tolomei. W 1313 r., w wieku 40 lat,

będąc u szczytu kariery życiowej, wycofał się z życia publicznego i z

dwoma towarzyszami osiadł w Akkonie, 20 km na południe od

Sjeny, by tam wieść życie pustelnicze. Wkrótce wspólnota się

rozrosła, a w 1324 r. papież Jan XXII zatwierdził zakon na regule św.

Benedykta, z różnicą w sposobie wybierania i sprawowania

władzy ? te przepisy oliwetanie wzięli z reguł zakonów żebraczych,

przyjmując kadencyjność funkcji. Miejsce pierwszego klasztoru

nazwano "Górą Oliwną" (Monte Oliveto, dzisiaj:

Monte Oliveto

Maggiore) z powodu rosnących tam oliwek i z powodu

nabożeństwa zakonników do męki Pańskiej i modlitwy Jezusa w

Ogrodzie Oliwnym.

Zawiadomienie mianownikowe.

NOTA KOŃCOWA

In persecutione extrema

S.R.E. sedebit Petrus Romanus,

qui

pascet

oves

in

multis

tribulationibus:

quibus transactis civitas septicollis

diruetur,

&

Iudex

tremendus

W czasie prześladowania ostatecznego

w Ś[więtym] R[zymskim] K[ościele]

zasiadać będzie Piotr Rzymski,

który paść będzie owce wśród wielu udręk:

podczas jego rządów miasto siedmiogóre zostanie

zniszczone, a Sędzia straszny będzie sądził swój lud.

Koniec.

iudicabit populum suum. Finis.

Nota końcowa zawiera wypowiedź wiary o eschatologicznym

spełnieniu misji Kościoła, akcentując koniec doczesnego porządku i

ukazując postać, która uosabia wszystkich biskupów Rzymu.

Zdanie wielokrotnie złożone.

Religia - Księgarnia

Szeroka oferta książek religijnych.
Zamów przez Internet. Taniej!

www.iwpax.pl

Tanie Bilety Do Rzymu

Znajdź Tanie Loty i rezerwuj online
Tanie Linie Lotnicze 1 adres !

www.eSKY.pl

Edyta Hotel Rzym

Mòwimy po polsku Promocja pokoji

www.rome-bed-breakfast.eu