Zaprzestanie nadawania
programów radiowych
w dolnym zakresie UKF
sprawi³o wielu
s³uchaczom niema³y
k³opot.
N
ie wszystkie bowiem odbiorniki da-
dz¹ siê nale¿ycie przestroiæ. Dla mniej
wymagaj¹cych s³uchaczy, którzy zre-
zygnuj¹ z odbioru stereofonicznego
stacji UKF, proponujê wykonanie opisanego ni-
¿ej odbiornika _ przystawki.
Od Redakcji
Zamieszczaj¹c poni¿szy opis odbiornika zwraca-
my uwagê na wady uk³adów superreakcyjnych
i zwi¹zane z tym ograniczenia w ich stosowaniu.
Otó¿ uk³ady tego rodzaju wytwarzaj¹ zak³ócenia
w zakresie wielkich czêstotliwoci, które mog¹ po-
garszaæ pracê odbiorników radiowych i telewizyj-
nych. Dotyczy to przede wszystkim sprzêtu z an-
tenami teleskopowymi, a w mniejszym stopniu in-
stalacji, w których sygna³y do urz¹dzenia s¹ do-
prowadzane za pomoc¹ przewodów koncen-
trycznych.
Po skonstruowaniu i uruchomieniu ni¿ej opisane-
go odbiornika, trzeba koniecznie upewniæ siê czy
nie przeszkadza on najbli¿szym s¹siadom w ko-
rzystaniu z ich sprzêtu AV.
Schemat superreakcyjnego odbiornika UKF jest
zamieszczony na rys. 1. Pracuje on w uk³adzie
superreakcji z samowygaszaniem, co zapewnia
du¿¹ czu³oæ. Odbiornik jest przestrajany elek-
tronicznie za pomoc¹ diody pojemnociowej D,
której katoda otrzymuje napiêcie przestrajaj¹ce
ze lizgacza potencjometru R1, za porednic-
twem rezystora R3. Przy wartoci rezystora R2
wynosz¹cej 6,8 k
Ω
odbiornik pokrywa zakres
czêstotliwoci od 80 do 112 MHz. Zawê¿enie za-
kresu (88 do 108 MHz) mo¿na uzyskaæ dobie-
raj¹c wartoæ rezystora R2, przy jednoczesnym
niewielkim rozszerzaniu lub ciskaniu zwojów
cewki L1.
Cewka L1 jest nawiniêta drutem DNE 0,7 mm.
Czêæ oznaczona L1a ma 4 zwoje drutu,
a L1b dwa zwoje. Obydwie czêci uzwojenia na-
le¿y traktowaæ jak jedn¹ cewkê z odczepem.
Cewkê nawiniêto jako powietrzn¹ samonon¹,
ciasno zwój przy zwoju, na prêcie rednicy
5 mm. Cewkê antenow¹ _ 0,5 zwoja stanowi od-
cinek drutu
∅
0,5 mm w izolacji igelitowej, umie-
SUPERREAKCYJNY
ODBIORNIK UKF
szczony pó³kolicie w odleg³oci 2 mm nad
cewk¹ L1.
T1 jest tranzystorem polowym typu MOS. W uk³a-
dzie modelowym zastosowano tranzystor typu
BF900.
Na rys. 2 przedstawiono rozk³ad wyprowadzeñ
i typy tranzystorów, które mog¹ pracowaæ jako T1.
Z rezystora R8 jest pobierany sygna³ m. cz.,
który przez kondensator C6 jest doprowadzany
do bazy przedwzmacniacza pracuj¹cego z tran-
zystorem T2.
Wyjcie z przystawki nale¿y po³¹czyæ przewodem
ekranowanym z wejciem dowolnego wzmac-
niacza m. cz., znajduj¹cego siê np. w posiadanym
odbiorniku.
Anten¹ mo¿e byæ typowa antena teleskopowa
lub odcinek przewodu miedzianego d³ugoci
ok. 75 cm.
Elementy przystawki zmontowano na p³ytce dru-
kowanej wykonanej wed³ug rys. 3. Je¿eli monta¿
by³ poprawny, a elementy sprawne, odbiornik
dzia³a od pierwszego w³¹czenia. Dowodem po-
prawnej pracy przystawki jest s³yszany z g³oni-
ka szum superreakcji. Po dostrojeniu do stacji
szum znika. Tranzystor T1 nale¿y wlutowaæ do
uk³adu po zakoñczeniu monta¿u. Tranzystory
polowe s¹ bardzo wra¿liwe na ³adunki statyczne
i ³atwo mog¹ ulec uszkodzeniu. Wyprowadzenia
tego tranzystora nale¿y przed wlutowaniem do
p³ytki zewrzeæ, zak³adaj¹c na nie kawa³ek cien-
kiej folii aluminiowej. Po wlutowaniu tranzystora
mo¿na usun¹æ foliê za pomoc¹ ma³ej pêsety.
Ewentualne poprawki w monta¿u wymagaj¹ce lu-
towania nale¿y wykonywaæ przy wy³¹czonym
napiêciu zasilaj¹cym. Uk³ad jest zasilany napiê-
ciem 9 V. Pobór pr¹du ok. 2 mA. Napiêcie nale-
¿y stabilizowaæ.
Za pomoc¹ opisanej przystawki odbieram w Kra-
kowie 15 programów. Odbiór jest bardzo czysty.
Po przy³¹czeniu wysokoomowych s³uchawek do
kondensatora C8 i do masy, mo¿na s³uchaæ au-
dycji _ oczywicie z niewielk¹ si³¹ dwiêku.
n
Zbigniew Nowak
Rys. 1.
Schemat
superreakcyjnego
odbiornika UKF
(87,5 do 108 MHz)
Rys. 2.
Rozk³ad
wyprowadzeñ
tranzystorów
polowych typu
MOS
Rys. 3. P³ytka monta¿owa odbiornika UKF a _ po³¹czenia drukowane, b _ rozmieszczenie elementów
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 4/2001
a)
b)