09 Przygotowanie i organizacja Nieznany (2)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Mariusz Winiarski

Przygotowanie i organizacja produkcji audycji
telewizyjnej 313[07].Z3.03

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Dariusz Janik
mgr Janusz Kalinowski

Opracowanie redakcyjne:
mgr Mariusz Winiarski

Konsultacja:
mgr inż. Jacek Szydłowski

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 313[07].Z3.03
Przygotowanie i organizacja produkcji audycji telewizyjnej, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik organizacji produkcji filmowej i telewizyjnej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Proces produkcji audycji telewizyjnej, warunki nadawania programu
telewizyjnego

4.1.1.

Materiał nauczania.

4.1.2.

Pytania sprawdzające

4.1.3.

wiczenia

4.1.4.

Sprawdzian postępów

4.2. Produkt telewizyjny, przychody z reklam, program stacji telewizyjnej

4.2.1.

Materiał nauczania

4.2.2.

Pytania sprawdzające

4.2.3.

wiczenia

4.2.4.

Sprawdzian postępów

4.3. Produkcja programu telewizyjnego

4.3.1.

Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o przygotowaniu i organizacji

produkcji audycji telewizyjnej.

W poradniku zamieszczono:

Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.

Cele kształcenia realizowane w tej jednostce modułowej.

Materiał nauczania umożliwiający samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń
i zaliczenia sprawdzianu. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz
inne źródła informacji.

wiczenia, które zawierają.

Przykłady zadań oraz zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy
i umiejętności z zakresu całej jednostki.

Wykaz literatury.

Wykonując sprawdzian postępów powinieneś dokonać wyboru wszystkich poprawnych

odpowiedzi (pytanie może zawierać jedną, dwie, lub trzy poprawne odpowiedzi, podobnie jak
to jest na egzaminie państwowym). Jeżeli masz trudność ze zrozumieniem tematu lub
ć

wiczenia, to poproś nauczyciela lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualnie sprawdzenie,

czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Schemat układu jednostek modułowych

313[07].Z3.01

Zarządzanie programem

telewizyjnym

313[07].Z3.02

Planowanie produkcji

audycji telewizyjnej

313[07].Z3

Organizacja produkcji

telewizyjnej

313[07].Z3.03

Przygotowanie i organizacja

produkcji audycji telewizyjnej

313[07].Z3.04

Prowadzenie dokumentacji

finansowej związanej z produkcją

audycji telewizyjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

charakteryzować zakres działania, wyposażenie i sytuację rynkową funkcjonujących
przedsiębiorstw w zakresie produkcji telewizyjnej,

−

charakteryzować strukturę organizacyjną producenta telewizyjnego z wyjaśnieniem jego
działów, wyposażenia i zadań,

−

wskazywać źródła finansowania produkcji audycji telewizyjnej,

−

charakteryzować system pracy w produkcji telewizyjnej,

−

wskazać stanowiska robocze w systemie pracy w telewizji,

−

definiować pojęcia związane z produkcją i opracowaniem audycji telewizyjnej, jej
i dystrybucją,

−

definiować pojęcia usługi produkcyjnej, koprodukcji w produkcji telewizyjnej,

−

opisywać tok produkcji audycji telewizyjnej z uwzględnieniem różnych gatunków

−

charakteryzować poszczególne etapy realizacji audycji telewizyjnej,

−

wskazywać ekipę realizacyjną audycji telewizyjną,

−

charakteryzować pracę poszczególnych członków ekipy realizacyjnej audycji
telewizyjnej,

−

określać komórki organizacyjne w przedsiębiorstwie telewizyjnym w zakresie produkcji
telewizyjnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

sklasyfikować format projektu produkcyjnego,

−

dokonać analizy zamówienia programowego audycji telewizyjnej,

−

skompletować ekipę zdjęciową do zrealizowania każdego z rodzajów audycji
telewizyjnej,

−

zorganizować warunki socjalno-bytowe ekipy realizacyjnej,

−

wskazać i dokonać analizy umowy zawieranej z kontrahentami uczestniczącymi
w produkcji audycji telewizyjnej,

−

zawrzeć umowy z realizatorami i podwykonawcami,

−

rozliczyć wypłaty z umów z realizatorami,

−

monitorować zapotrzebowanie na sprzęt telewizyjny i personel techniczny niezbędny do
produkcji każdej z omawianych audycji telewizyjnych,

−

przygotować harmonogram prac na każdy etap produkcji i czuwać nad jego realizacją,

−

skoordynować produkcję audycji telewizyjnej,

−

kierować zespołem pracowników,

−

przygotować propozycję oferty dla klienta,

−

przygotować korespondencję w zakresie produkcji telewizyjnej,

−

zorganizować produkcję audycji telewizyjnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZNIA

4.1. Proces produkcji audycji telewizyjnej, warunki nadawania

programu telewizyjnego

4.1.1. Materiał nauczania

Głównymi uczestnikami podstawowego rynku telewizyjnego są:

−

nadawcy telewizyjni,

−

producenci telewizyjni,

−

dystrybutorzy oferty programowej,

−

domy mediowe (medialne),

−

widzowie, jako ostateczni.

Każdy z tych uczestników ma do spełnieniu swoje zadania, które wynikają ze specyfiki tego rynku.

Na rynku telewizyjnym można wyróżnić następujące fazy działalności:

−

powstanie pomysłu audycji telewizyjnej lub programu telewizyjnego

−

organizacja i realizacja audycji lub programu telewizyjnego (przygotowanie produkcji)

−

produkcja audycji lub programu telewizyjnego

−

sprzedaż lub przekazanie audycji lub programu telewizyjnego do rozpowszechniania (obrót
tymi produktami),

−

emisja programu telewizyjnego, którego częścią są audycje telewizyjne przez telewizję
kablową lub rozsiewcą.

(Rys 1) Przedstawia schemat procesu powstawania i emisji audycji telewizyjnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Proces powstawania emisji audycji [opracowanie własne]

Propozycje pomysłów

z opisem (akceptacja,

odrzucenie lub do poprawy

REDAKTOR NACZELNY

(zaakceptowane pomysły)

Pełna koncepcja audycji z

kosztorysem

Redaktor

Naczelny

Dyrektor

finansowy

Komisja

Negocjacje finansowe

Podpisanie umowy i

zatwierdzenie

kosztorysu

Produkcja

Kolaudacja

Rozliczenie i zapłata

Emisja

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pierwsza faza procesu produkcji audycji telewizyjnej to powstanie pomysłu. Audycję
telewizyjną należy wymyślić i napisać jej konspekt. Na podstawie tego konspektu trzeba
napisać scenariusz i sporządzić kosztorys, określić zakres zakupu niezbędnych usług
potrzebnych do realizacji audycji. Należy również zastanowić się nad źródłami finansowania
produkcji audycji. W szczególności reklam, produkt placement , zakupu przez stację telewizyjną,
sprzedaży formatu, praw autorskich do emisji, sponsoring itp. Musi być to określone na etapie
projektu produktu, jakim jest audycja. Niekiedy zamawiający audycję żąda przygotowania
szczegółowego scenariusza, eksplikacji realizatorskiej czy nawet kasety demo ze zrealizowanym
naprędce fragmentem przyszłej audycji (zwłaszcza w przypadku serialu, lub większych form
programowych).

Drugą fazę stanowi organizacja produkcji i przystąpienie do realizacji audycji. Do
wyprodukowania audycji potrzebny jest odpowiedni potencjał produkcyjny. Podstawowy potencjał
techniczny w tym obszarze gospodarki to:

−

kamery telewizyjne,

−

odpowiednio wyposażone studio telewizyjne, które najczęściej jest praktycznym miejscem
realizacji audycji,

−

zestawy montażowe,

−

wozy transmisyjne,

−

studia emisyjne, które umożliwiają nadawanie i rozpowszechnianie programu
telewizyjnego.

Ponadto są niezbędni pracownicy, którzy umieją wymieniony sprzęt fachowo obsłużyć.

Audycja może być nagrywana w studiu telewizyjnym, realizowana poza studiem a potem
montowana lub nadana na żywo. Również produkcja audycji może być nagrywana lub nadana na
ż

ywo w plenerze z wykorzystaniem wozu transmisyjnego. Wyprodukowaną audycję telewizyjną

należy dostarczyć do ostatecznego odbiorcy jakim jest widz.

Widz ogląda audycję telewizyjną za pośrednictwem urządzeń odbiorczych – telewizorów
i monitorów – przekazujących sygnał od nadawcy telewizyjnego, który emituje program
telewizyjny. Poszczególne audycje są częściami tego programu. Nadawca dysponuje odpowiednimi
urządzeniami nadawczymi umożliwiającymi emisję programu telewizyjnego, który można
rozpowszechniać za pośrednictwem:

−

nadajników naziemnych,

−

satelity telekomunikacyjnego,

−

sieci kablowych.

Regulacje prawne
Duże znaczenie w regulacjach dotyczących nadawania programu telewizyjnego w poszczególnych
krajach europejskich mają konwencje i dyrektywy Rady Europy, które koncentrują się przede
wszystkim na zasadach swobodnego przepływu usług telewizyjnych wewnątrz Unii Europejskiej.
Najważniejsze z nich to:

−

Konwencja o telewizji ponadgranicznej z 5.05.1989 r.,

−

Dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich nr 89/552/EEC z dnia 3.10.1989 r.
w sprawie koordynacji określonych przepisów prawnych i administracyjnych krajów
członkowskich w zakresie wykonywania działalności telewizyjnej,

−

Dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich nr 92/100/EEC z dnia 19.11.1992 r. dotycząca
prawa wynajmu i wypożyczania oraz określonych praw pokrewnych w zakresie własności
intelektualnej,

−

Dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich z dnia 27.09.1993 r. w sprawie koordynacji określonych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przepisów prawa autorskiego oraz praw pokrewnych w odniesieniu do przekazu satelitarnego
i rozpowszechniania kablowego,

−

Dyrektywa Komisji Finansów Publicznych 2000/52/WE z dnia 26.07.2000 r. w sprawie przej-
rzystości stosunków finansowych między Państwami Członkowskimi i przedsiębiorstwami
publicznymi,

−

Komunikat Komisji Finansów Publicznych w sprawie zasad stosowania pomocy
państwa na rzecz nadawania programów publicznej radiofonii i telewizji
(2001/C320/04).

Należy zaznaczyć, że Konwencja o telewizji ponadgranicznej z 5.05.1989 r., która w Polsce
weszła w życie 1.05.1993 r., przez działalność telewizyjną rozumie nadawanie
i rozpowszechnianie programu. Konwencja ta, dotyczy usług programowych zawartych
w transmisjach. Celem jej jest ułatwienie stronom transmisji międzynarodowych oraz
retransmisji telewizyjnych usług programowych. Transmisja wg Konwencji oznacza pierwotną
emisję za pomocą nadajnika naziemnego, kabla lub jakiegokolwiek rodzaju satelity, w postaci
zakodowanej lub nie, telewizyjnych usług programowych do odbioru masowego. Natomiast
retransmisja oznacza fakt odbioru i jednoczesnego nadawania, bez względu na zastosowane
ś

rodki techniczne, całych i nie zmienionych telewizyjnych usług programowych lub ważnych

fragmentów takich usług, emitowanych przez stację telewizyjną do odbioru masowego W art. 4
Konwencja podkreśla swobodny odbiór, a także domaga się od sygnatariuszy, że nie będą
ograniczać retransmisji telewizyjnych usług programowych na swych terytoriach. W konwencji
zostały omówione sprawy dotyczące m.in. programów, reklam, sponsoringu. Podstawowym
celem Konwencji jest stworzenie zasad swobodnego przepływu informacji między wszystkimi
państwami Europy.

Konwencja odgrywa dużą rolę w tworzeniu europejskiego porządku medialnego.

1.10.1998 r. wydano protokół zmieniający Konwencję. Protokół uznaje za rozstrzygające,
w czyjej jurysdykcji działa nadawca. Okoliczność tę ustala się głównie przez badanie, na
terytorium którego kraju ma siedzibę nadawca. Protokół precyzuje, kiedy uważa się, że
nadawca ma siedzibę na terytorium danego kraju (tu: strony transmitującej). Uwzględnia przy
tym następujące kryteria:

−

lokalizacja głównych władz przedsiębiorstwa,

−

miejsce podejmowania zasadniczych decyzji programowych,

−

miejsce wykonywania pracy przez znaczną część pracowników zaangażowanych
w działalność związaną z obsługą programu telewizyjnego,

−

miejsca rozpoczęcia legalnej działalności nadawczej, pod warunkiem że nadawca
utrzymuje nadal trwałe i rzeczywiste powiązanie z gospodarką tego kraju.
Warunki nadawania programu telewizyjnego
W Polsce nadawanie i rozpowszechnianie programów telewizyjnych regulowane jest

przez ustawę o radiofonii i telewizji z 29.12.1992 r. (z późniejszymi zmianami) oraz przez
rozporządzenia wydawane przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji (KRRiT) wraz
z wykładniami prawa przez właściwe sądy.

Warunkiem nadawania programu telewizyjnego jest posiadanie koncesji wydawanej przez

KRRiT.
Procesowi koncesyjnemu nie podlega Telewizja Polska S.A., gdyż jako telewizja publiczna ma
zagwarantowane ustawowo prawo do nadawania. Natomiast rozprowadzanie programu
w sieciach kablowych wymaga zgłoszenia do rejestru sieci kablowych i koncesji - podobnie
jak w wypadku wszystkich innych komercyjnych nadawców telewizyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rynek telewizyjny
Na rynku telewizyjnym działają przedsiębiorstwa, które mają za zadanie zaspokoić potrzeby
i pragnienia ostatecznego odbiorcy, czyli widza. Przedsiębiorstwa te świadczą usługi dla ich
odbiorców, wypełniając zadania telewizji, do których zalicza się m.in:

−

dostarczanie informacji,

−

udostępnianie dóbr kultury i sztuki,

−

ułatwianie korzystania z oświaty i dorobku nauki,

−

upowszechnianie edukacji obywatelskiej,

−

dostarczanie rozrywki,

−

popieranie krajowej twórczości audiowizualnej.

Od otwarcia rynku radiowo-telewizyjnego dla nowych podmiotów gospodarczych,
niezależnych od państwa, wykształciły się w krajowej praktyce następujące modele
podmiotów, których przedmiotem działalności gospodarczej jest nadawanie i/lub
rozpowszechnianie programu telewizyjnego oraz produkcja audycji telewizyjnych:

−

podmiot, który zajmuje się tylko nadawaniem i/lub rozpowszechnianiem programu
telewizyjnego bez zaplecza produkcyjnego umożliwiającego wyprodukowanie audycji
telewizyjnej,

−

podmiot, który zajmuje się nadawaniem i/lub rozpowszechnianiem programu telewizyjnego
oraz posiada potencjał produkcyjny umożliwiający wyprodukowanie audycji we własnym
zakresie,

−

podmioty gospodarcze zajmujące się wyłącznie produkcją audycji oraz programów
telewizyjnych i/lub świadczące inne usługi na rzecz produkcji tych audycji innym
podmiotom.

Producentem telewizyjnym jest podmiot gospodarczy (bez względu na formę organizacyjno-
prawną), który zajmuje się organizacją produkcji audycji telewizyjnych lub programu
telewizyjnego i/lub świadczy usługi na ich rzecz. Producent telewizyjny może działać na
zamówienie czy też zlecenie innego podmiotu gospodarczego, który np. dostarczył scenariusz
i chce sfinansować produkcję audycji.
Producentami mogą być:

−

nadawcy telewizyjni,

−

operatorzy telewizji kablowych,

−

producenci nie związani bezpośrednio z nadawaniem lub rozpowszechnianiem programu
telewizyjnego.

Nadawca może mieć możliwość produkcji audycji telewizyjnej co wiąże się z posiadaniem
odpowiedniego potencjału produkcyjnego jak: kamery, studio telewizyjne itp. Posiadanie
potencjału produkcyjnego wiąże się z ponoszeniem kosztów jego utrzymania, niezależnie od
tego, kto ten potencjał produkcyjny posiada, nadawca czy też podmiot, który dostarcza
wyspecjalizowaną usługę.

Działalność producenta telewizyjnego obejmuje m.in.:

−

pisanie scenariuszy,

−

produkcję audycji telewizyjnych,

−

produkcję całych programów telewizyjnych,

−

organizację produkcji audycji telewizyjnej lub jej części,

−

usługi w zakresie: montażu audycji, wynajmu sprzętu, studia telewizyjnego i radiowego,
funkcjonowania zespołów realizacyjnych,

−

inne specyficzne usługi potrzebne do zrealizowania audycji lub programu telewizyjnego.

Producentem niezależnym, (pojęcie które wprowadziła nowelizacja ustawy o radiofonii
i telewizji), wobec danego nadawcy, jest producent nie pozostający w stosunku pracy z danym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

nadawcą, nie będący sam nadawcą i nie posiadający udziałów w organizacji nadawcy
oraz w którym nadawca ani żaden podmiot od niego zależny bądź należący do tej samej grupy
kapitałowej nie posiada żadnych udziałów, a w zarządach nie zasiadają żadne osoby
pozostające w stosunku pracy z danym nadawcą lub będące nadawcami.
Producenci telewizyjni dostarczają ofertę programową dla nadawców telewizyjnych.

Istotną rolę na rynku telewizyjnym odgrywają dystrybutorzy oferty programowej. Te

przedsiębiorstwa dostarczają nadawcom pozycje programowe. Są przedstawicielami studiów
filmowych i ich oferty produkcyjnej. Często sami są inwestorami w produkcję filmów, które
później po premierze kinowej i na płytach DVD (lub kasetach wideo) emitują nadawcy
telewizyjni. Sieci telewizyjne również w tych inwestycjach partycypują, aby zapewnić sobie
w pierwszej kolejności emisję tych pozycji, zwłaszcza jeśli były to pozycje szczególnie
lubiane przez widzów.

Ważną grupą na rynku telewizyjnym odgrywają przedsiębiorstwa, które dysponują

sprzętem telewizyjnym. Niezbędny on jest do produkcji audycji telewizyjnych.
Przedsiębiorstwa te świadczą usługi w zakresie wynajmu sprzętu telewizyjnego np. kamer
telewizyjnych, zestawów montażowych, oświetlenia, itp. lub specjalistycznych usług np.
postprodukcyjnych.

Inne przedsiębiorstwa oferują wynajem studiów telewizyjnych wraz z wyposażeniem

technicznym. Są to najczęściej wyspecjalizowane przedsiębiorstwa telewizyjne, których
podstawową działalnością jest świadczenie usług produkcyjnych producentom czy też
telewizjom.

Dźwięk do audycji telewizyjnych nagrywany jest niekiedy także w studiach radiowych,

a potem miksowany z obrazem (zgrywany) podczas montażu.

Nadawca telewizyjny (stacja telewizyjna) jest podmiotem gospodarczym, który nadaje
i rozpowszechnia program telewizyjny w całości i bez zmian. Można wyróżnić następujące
rodzaje nadawców telewizyjnych:

−

publiczny,

−

niepubliczny,

−

społeczny.

Nadawca publiczny ma zagwarantowaną koncesję na nadawanie programu telewizyjnego
z mocy ustawy. Wśród ustawowych zadań telewizji publicznej wynikających z realizacji
misji należy w szczególności:

−

tworzenie i rozpowszechnianie programów ogólnokrajowych, programów regionalnych,
programów dla odbiorców za granicą w języku polskim i innych językach oraz innych
programów realizujących demokratyczne, społeczne i kulturalne potrzeby społeczności
lokalnych,

−

tworzenie i rozpowszechnianie programów wyspecjalizowanych, na których
rozpowszechnianie uzyskano koncesję,

−

budowa i eksploatacja nadawczych i przekaźnikowych stacji radiowych
i telewizyjnych,

−

rozpowszechnianie przekazów tekstowych,

−

prowadzenie prac nad nowymi technikami tworzenia i rozpowszechniania programów
radiowych i telewizyjnych,

−

prowadzenie działalności produkcyjnej, usługowej i handlowej związanej z twórczością
audiowizualną, w tym eksportu i importu,

−

popieranie twórczości artystycznej, literackiej, naukowej oraz działalności oświatowej,

−

upowszechnianie wiedzy o języku polskim,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

tworzenie i udostępnianie programów edukacyjnych na użytek środowisk polonijnych
oraz Polaków zamieszkałych za granicą.
Rolę publicznego nadawcy pełni Telewizja Polska S.A. Jej siedziba znajduje się

w Warszawie. Dysponuje także ośrodkami regionalnymi, tzw. terenowymi. Telewizja Polska
S.A. nadaje dwa programy ogólnopolskie, programy regionalne „w sieci" swoich oddziałów
oraz program satelitarny „TV Polonia", przygotowywany z myślą o Polakach zamieszkałych za
granicą oraz produkuje i emituje kanały tematyczne. TVP S.A. ma zagwarantowane
ustawowo wpływy z abonamentu, który płaci każdy posiadacz odbiornika telewizyjnego
oraz wpływy z normalnej działalności operacyjnej z tytułu:

−

sprzedaży czasu reklamowego,

−

z audycji sponsorowanych,

−

z konkursów, np. typu audiotele,

−

z obrotu prawami do audycji,

−

ze świadczonych usług, np. wynajmowanie środków produkcji itd.

TYP S.A. może otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa na cele oświatowe.

Nadawcami niepublicznymi, zwanymi potocznie komercyjnymi, są pozostałe podmioty
gospodarcze, które otrzymały koncesję na nadawanie programu telewizyjnego od KRRiT
Zadaniem telewizji niepublicznej jest:

−

dostarczanie informacji,

−

udostępnianie dóbr kultury i sztuki,

−

dostarczanie rozrywki,

−

popieranie krajowej twórczości audiowizualnej.
W dziedzinie programowej w typowych telewizyjnych stacjach komercyjnych można

wyróżnić następujące gatunki telewizyjne: filmy, seriale, telenowele, teleturnieje, audycje
informacyjne, publicystyka, bajki dla dzieci, audycje tematyczne, np. o modzie itd.

Największe komercyjne stacje telewizyjne, które mają największy udział w rynku

ogólnopolskich to TVN i Polsat S.A. Te dwie grupy są najsilniejsze na polskim rynku
telewizyjnym. Inne to TV 4, TV Puls, oraz inne telewizje o charakterze lokalnym

Specyficznym nadawcą telewizyjnym jest nadawca społeczny. Nadawcą społecznym jest
nadawca:

−

którego program upowszechnia działalność wychowawczą i edukacyjną, działalność
charytatywną, respektuje chrześcijański system wartości za podstawę przyjmując
uniwersalne zasady etyki oraz zmierza do ugruntowania tożsamości narodowej,

−

w którego programie nie są rozpowszechniane audycje ani inne przekazy, które mogą
zagrażać fizycznemu, psychicznemu i moralnemu rozwojowi niepełnoletnich,

−

który nie nadaje reklam lub telesprzedaży oraz sponsorowanych audycji lub innych
sponsorowanych przekazów,

−

który nie pobiera opłat z tytułu rozpowszechniania, rozprowadzania lub odbierania jego
programu.
Motywem działalności telewizji niepublicznych jest osiąganie zysku. Można wyróżnić w tym

wypadku telewizje płatne i bezpłatne. Telewizje płatne są kodowane, co oznacza, że ich programy
można odbierać za pomocą specjalnych dekoderów. Natomiast telewizje bezpłatne nie pobierają
opłat za swoje programy.

Telewizje niepubliczne utrzymują się z własnych przychodów. Wpływa to na dobór i jakość

emitowanych programów. W dużej mierze, niezależnie od sytuacji finansowej danej telewizji,
wpływ na dobór i jakość programów mają udziałowcy. Wyróżnić tu można przychody ze
sprzedaży:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

reklam i audycji sponsorowanych,

−

wiadczonych usług,

−

produkcji audycji, np. reklamówek,

−

konkursów audiotele,

−

czasu antenowego, innego niż emisja reklam,

−

pozostałej.

Odbiorcy telewizji kodowanej płacą abonament za tę ofertę programową co jest głównym źródłem
jej przychodów.

Za pośrednictwem satelitów, programy nadają także polskojęzyczne stacje telewizyjne, i to

nie tylko z kapitałem polskim. Oprócz wcześniej wymienionych polskich telewizji, które również
nadają przez satelitę, istnieją też polskojęzyczne stacje, które nadają z zagranicy, np. Polonia l
z Włoch, Eurosport (niektóre pozycje programowe), Planeta Polska. Świadczy to o globalizacji
telewizji i zainteresowaniu zagranicznych koncernów polskim rynkiem, który na tle innych krajów
europejskich przedstawia się jako spory

Obecnie w Polsce widzowie mają do dyspozycji platformy cyfrowe (o przekazie cyfrowym):

Cyfra-t- i Polsat Cyfrowy. Oferują one kanały tematyczne. Za pośrednictwem tych stacji
telewizyjnych można odbierać programy np. HBO, Animal Planet, CNN, Discovery Channel, Fox
Kids, Polsat, TVN, Canal +, Travel i wiele innych. Ponadto za pośrednictwem tych platform można
odbierać stacje radiowe. W przyszłości za pośrednictwem telewizji cyfrowych i telewizyjnych sieci
kablowych będzie można również korzystać z internetu, usług telekomunikacyjnych, bankowych.
Będzie to zależeć od rozwoju nowych technologii informatycznych i telekomunikacyjnych. Jest to
zupełnie inna jakość, niż ta do której są dotychczas przyzwyczajeni widzowie tradycyjnej
telewizji.

Obok przedstawionych stacji telewizyjnych znajdują się podmioty gospodarcze, które zajmują

się rozpowszechnianiem programów telewizyjnych za pośrednictwem telewizyjnych sieci
kablowych. Są to operatorzy telewizji kablowych.
Rozpowszechnianiem programu telewizyjnego jest:

−

bezprzewodowa emisja programu do równoczesnego, powszechnego odbioru (system
powszechnego odbioru),

−

wprowadzanie programu do sieci kablowej (system zbiorowego odbioru).
Na podstawie ustawy należy przyjąć, że telewizyjna sieć kablowa (telewizja kablowa) jest to

podmiot gospodarczy, który rozpowszechnia programy telewizyjne za pomocą sieci kablowej
i został wpisany do rejestru sieci kablowych.

Program telewizyjny można rozpowszechniać za pośrednictwem:

−

nadajników naziemnych,

−

satelity telekomunikacyjnego,

−

sieci kablowych.
Często telewizje kablowe oferują własny program, poświęcony lokalnym sprawom.
Operator sieci kablowej wprowadza programy do sieci kablowej w następującej kolejności:

−

ogólnokrajowe programy radiofonii i telewizji publicznej,

−

regionalne programy radiofonii i telewizji publicznej dostępne na danym obszarze,

−

programy nadawców społecznych dostępnych na danym obszarze,

−

programy innych nadawców krajowych dostępnych na danym obszarze,

−

programy innych nadawców krajowych i nadawców zagranicznych.
Przewodniczący KRRiT może, w uzasadnionych przypadkach, wydać decyzję zezwalającą

na inną kolejność wprowadzania programów do sieci kablowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Operatorzy sieci kablowych, oprócz programów telewizyjnych, mogą oferować także inne

usługi, aby zachęcić klientów do korzystania z sieci. Mogą być one wykorzystane do
transmisji danych komputerowych czy do usług internetowych.

Kolejną metodą rozprowadzania programu telewizyjnego, rozwijającą się intensywnie, jest

przekaz sygnału za pośrednictwem satelity. Z ziemi ze stacji nadawczej sygnał nadawany jest do
satelity. Na satelicie znajduje się przekaźnik, który ma za zadanie m.in. wzmocnić i przekazać
sygnał. Następnie sygnał dociera do wszystkich odbiorców, którzy odbierają program za pomocą
anteny satelitarnej lub za pośrednictwem sieci kablowych. Stacja telewizyjna musi wynająć
transponder na satelicie, poprzez który nadaje na obszarze objętym sygnałem satelity.

Dzięki przekazowi satelitarnemu stacje regionalne mogą stać się stacjami ogólnopolskimi czy

nawet kontynentalnymi. Tym sposobem można ominąć ograniczenia przyznanej koncesji na
nadawanie programu telewizyjnego na wyznaczonym obszarze.

Sygnał telewizyjny może być przesłany techniką analogową lub cyfrową. Sygnał cyfrowy

jest systemem binarnym. Dzięki transmisji cyfrowej jakość odbieranego programu staje się
lepsza, bardziej odporna na zakłócenia zewnętrzne sygnałów. Stosując cyfrowy przekaz sygnału
można zmieścić więcej kanałów telewizyjnych w jednym paśmie niż w systemie analogowym,
a także wprowadzić nowe usługi. Tak więc, przyszłość należy zdecydowanie do techniki
cyfrowej.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakich znasz uczestników rynku telewizyjnego?

Jakie znasz fazy działalności na rynku telewizyjnym?

Jakie znasz regulacje prawne dotyczące nadawania programu telewizyjnego?

Jakie znasz warunki nadawania programu telewizyjnego?

Co rozumiesz pod pojęciem rynek telewizyjny?

Co rozumiesz pod pojęciem producent telewizyjny?

Co rozumiesz pod pojęciem producent niezależny?

Co rozumiesz pod pojęciem nadawca telewizyjny?

Co rozumiesz pod pojęciem nadawca publiczny?

10.

Co rozumiesz pod pojęciem nadawca niepubliczny?

11.

Jakie zadanie pełni telewizja niepubliczna?

12.

Co rozumiesz pod pojęciem nadawca społeczny?

13.

Na czym polega rozpowszechnianie programu telewizyjnego?

14.

Jakie znasz metody rozpowszechniania programu telewizyjnego?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj w formie opisowej fazy działalności na rynku telewizyjnym. Zaprezentuj

wykonane ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące faz działalności na rynku
telewizyjnym,

zapoznać się z fazami działalności na rynku telewizyjnym,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

opracować w formie opisowej fazy działalności na rynku telewizyjnym,

dokonać prezentacji wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−−−−

przybory do pisania,

−−−−

notatnik

−−−−

literatura z rozdziału 6 dotycząca faz działalności na rynku telewizyjnym.

Ćwiczenie 2

Wpisz w poniższą tabele definicje poszczególnych pojęć. Zaprezentuj wykonane

wiczenie.

Pojęcia

Definicje

Rynek telewizyjny

Producent telewizyjny

Producent niezależny

Nadawca telewizyjny

Nadawca publiczny

Nadawca niepubliczny

Nadawca społeczny

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące poszczególnych pojęć,

wpisać w powyższą tabelę definicje poszczególnych pojęć,

dokonać prezentacji wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−−−−

przybory do pisania,

−−−−

notatnik

−−−−

literatura z rozdziału 6 dotycząca proces produkcji audycji telewizyjnej.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wymienić uczestników rynku telewizyjnego?

wymienić fazy działalności na rynku telewizyjnym?

wymienić regulacje prawne dotyczące nadawania programu

telewizyjnego?

wymienić warunki nadawania programu telewizyjnego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wymienić zadania telewizji niepublicznej?

określić na czym polega rozpowszechnianie programu telewizyjnego?

wymienić metody rozpowszechniania programu telewizyjnego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Produkt telewizyjny, przychody z reklam, program stacji

telewizyjnej

4.2.1. Materiał nauczania

Produkt telewizyjny

Program telewizyjny jest to uporządkowany zestaw audycji telewizyjnych, reklam

i innych przekazów, regularnie rozpowszechniany pochodzący od jednego nadawcy. Natomiast
programem wyspecjalizowanym jest program, w którym nie mniej niż 70 %

;

czasu nadawania

programu w ciągu miesiąca, w godzinach 6-23, stanowią audycje i inne przekazy realizujące
przyjętą specjalizację

Audycja telewizyjna jest to część programu telewizyjnego, stanowiąca odrębną całość ze

względu na treść, formę, przeznaczenie lub autorstwo programu. Audycja telewizyjna może
przybierać różne formy gatunkowe. Może być to np. teleturniej, dziennik telewizyjny jako
całość, a także jego poszczególne części (jedna filmowa informacja w dzienniku), reportaż,
audycja publicystyczna, talk-show, teleturniej, sitcom i inne

W środowisku telewizyjnym audycję telewizyjną nazywa się programem. Nawet

komórki organizacyjne stacji telewizyjnych mają w nazwie słowo program, np. Dyrekcja
Programów Informacyjnych, Dział Programów Informacyjnych, Redakcja Programów
Sponsorowanych. Nazwa „audycja” jest używana i typowa dla radia. Określenie audycja
telewizyjna, wprowadzone przez ustawę o radiofonii i telewizji, jest używane w oficjalnych
dokumentach.

Program telewizyjny, a w nim poszczególne audycje telewizyjne, tak jak każdy produkt

musi być adresowany do kogoś i korzystnie sprzedany odbiorcy. Za pośrednictwem oglądanej
stacji telewizyjnej widz staje się odbiorcą tego produktu. Zarząd lub upoważnieni pracownicy
stacji telewizyjnej powinni odpowiedzieć na pytania:

−

czy tę audycję kupić,

−

czy wyprodukować we własnym zakresie.
Podstawowym kryterium powinien być zysk jaki przynosi produkt, aczkolwiek należy

pamiętać także o innych celach, jak choćby niezwykła waga społeczna przekazywanej treści.

Z emisją programu telewizyjnego są związane przychody nadawcy telewizyjnego:

−

ze sprzedaży czasu reklamowego,

−

z audycji sponsorowanych,

−

z konkursów audiotele,

−

z wynajmowania czasu antenowego, np. na potrzeby kampanii wyborczej lub audycji typu
TV shop,

−

od operatorów telewizyjnych sieci kablowych.
Jakość prezentowanej oferty programowej przez nadawcę będzie mieć wpływ na osiągane

przychody. Dlatego nadawcy telewizyjnemu nie powinno być obojętne, co oferuje widzowi,
a tym samym, co kupuje od producentów telewizyjnych.

Producent audycji telewizyjnej musi ją odpowiednio wypromować. Wszystkie

zainteresowane strony (nadawcy, operatorzy telewizji kablowej) powinni wiedzieć o istnieniu
tego produktu. Wielu autorów i producentów po ukończeniu produkcji audycji zapomina już
o niej, co jest błędem. Po ukończeniu tej produkcji dopiero zaczyna się właściwa praca.
Produkt ten należy dobrze „ulokować", tzn. sprzedać tak, aby uzyskiwać odpowiednie
przychody ze sprzedaży audycji lub sprzedaży praw do emisji. Można to powierzyć
dystrybutorowi, którego zadaniem jest zaopatrywanie stacji telewizyjnych w pozycje

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

programowe. Dziś także można sprzedać tzw. formaty audycji, na podstawie których zostały
wyprodukowane audycje w innych krajach i były tam popularne.

Koszty promocji obejmują:

−

reklamę w innych środkach masowego przekazu (radio, prasa),

−

produkcję zwiastunów audycji,

−

inne środki promocji, np. plakaty, bilboardy, maskotki itd.
Taki sposób najczęściej dotyczy najciekawszych lub najatrakcyjniejszych pozycji

programowych. Zaliczyć do nich można nowe audycje, filmowe hity, gorące wydarzenia, np.
koncert gwiazdy muzyki, wybory prezydenckie itd.

Audycję rozpatruje się inaczej, jeśli ukazuje się ona na antenie telewizyjnej jednorazowo,

inaczej zaś, gdy cyklicznie. Należy przy tym pamiętać, że widz jest przyzwyczajony do układu
ramowego programu w swojej telewizji, a szczególnie swoich ulubionych pozycji
programowych. Tego nie należy lekceważyć, gdyż może to spowodować spadek liczebności
widowni audycji, a tym samym zmniejszyć oglądalność stacji telewizyjnej.

W Polsce audycje telewizyjne muszą respektować chrześcijański system wartości, choć

nigdy w ustawodawstwie krajowym nie sprecyzowano, co należy przez to rozumieć.
Emitowane programy telewizyjne nie mogą propagować działań sprzecznych z prawem czy
z polską racją stanu, a także postaw i poglądów sprzecznych z moralnością i dobrem
społecznym.

O znaczeniu warunków kupowania audycji telewizyjnej do programu telewizyjnego

decyduje to, że jest ona utworem audiowizualnym w rozumieniu prawa autorskiego. Ustawa
o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4.02.1994 r. reguluje prawną istotę utworu
audiowizualnego, a zwłaszcza to:

−

kto jest właścicielem utworu,

−

jakie prawa i komu przysługują do utworu,

−

kto jest współtwórcą utworu.
Najwięcej komplikacji prawnych pojawia się z powodu nienależytego respektowania

osoby współtwórcy utworu i posiadanych przez nią praw. Współtwórcami utworu
audiowizualnego zgodnie z art. 69 ustawy są osoby, które wniosły wkład twórczy w jego
powstanie, a w szczególności: reżyser, operator obrazu, twórca adaptacji utworu literackiego,
twórca

utworów

muzycznych

lub

słowno-muzycznych

stworzonych

dla

utworu

audiowizualnego oraz twórca scenariusza

Autorskie prawa majątkowe do utworu audiowizualnego przysługują producentowi. Jeśli

w danej audycji telewizyjnej występują inne utwory, np. muzyczne, to domniemywa się, że
producent utworu audiowizualnego nabył autorskie prawa majątkowe do tych utworów
stworzonych na jego zamówienie lub włączonych do utworu audiowizualnego, jednakże tylko
w zakresie eksploatacji audiowizualnej tego utworu, o czym stanowi art. 70, pkt 2 ustawy
o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Producent utworu audiowizualnego jest
obowiązany do zapłaty należnego wynagrodzenia reżyserowi, twórcom scenariusza, utworów
muzycznych i słowno-muzycznych oraz odtwórcom głównych ról w utworze
audiowizualnym.

Wynagrodzenie należne współtwórcom utworu audiowizualnego jest naliczane

i wypłacane w dwóch etapach. To co dzieje się w etapie pierwszym, reguluje umowa
producenta z współtwórcami utworu. Etap drugi przebiega pod dyktando regulacji
ustawowych zgodnie z którymi wynagrodzenie z drugiego etapu jest proporcjonalne do
wpływów z tytułu publicznego odtwarzania utworu. Stanowią one, że prawo do wynagrodzenia
powstaje również z tytułu publicznego odtwarzania utworu przez czas trwania praw

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

majątkowych do niego. Ma to istotne znaczenie przy ustalaniu kosztów eksploatacji utworu.
Należy wręcz przyjąć, że wraz z nowym utworem audiowizualnym - audycją telewizyjną,
„wyprodukowano" kolejne prawa autorskie i obrót tymi prawami może przyjmować korzystne
dla producenta formy: np. sprzedaż pełnych praw autorskich do audycji, udzielenie licencji na
emisję jednorazową lub wielokrotną z różną opcją jej częstotliwości. Dlatego też w umowie
telewizji z producentem należy dokładnie zaznaczyć pola eksploatacji audycji. Odrębne pola
eksploatacji stanowią w szczególności (art. 50):

−

w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu: wytwarzanie określoną techniką
egzemplarzy utworu, w tym zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową,

−

w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono –
wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy,

−

w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 – publiczne
wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie,
a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego
dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
W umowie również należy określić zasady i formy wykorzystania fragmentów

dostarczonej audycji w celach informacyjnych i promocyjnych. Natomiast bez uszczerbku dla
praw twórców, artystów wykonawców i producentów fonogramów i wideogramów, organizacji
radiowej lub telewizyjnej przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania ze
swoich nadań programów w zakresie:

−

utrwalania

−

zwielokrotniania określoną techniką,

−

nadawania przez inną organizację radiową lub telewizyjną,

−

reemitowania,

−

wprowadzania do obrotu ich utrwaleń,

−

odtwarzania w miejscach dostępnych za opłatą wstępu,

−

udostępniania ich utrwaleń w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp
w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

W praktyce radiofonii i telewizji rozróżnia się kategorię tzw. wielkich i małych praw. Te
pojęcia nie mają legitymacji ustawowej, lecz tak przyjęło się te prawa nazywać. Pojęcia te
występowały w podpisywanych przez ZAiKS tzw. umowach generalnych z telewizjami
i rozgłośniami radiowymi. Stowarzyszenie Autorów ZAIKS, które jest najstarszą organizacją
w Polsce reprezentującą właścicieli praw autorskich, definiuje utwory należące do kategorii
wielkich praw:
a)

utwory stanowiące duże formy literackie, sceniczne, sceniczno-muzyczne, muzyczno
choreograficzne i pantomimiczne będące zamkniętą całością tematyczną i artystyczną,
nadawane w całości lub w części, a w szczególności:

−

w dziedzinie utworów literackich: powieści, opowiadania, nowele, scenariusze
słuchowisk, utwory wierszowane powyżej 13 linijek wraz z tytułem z wyjątkiem
tekstów w utworach słowno-muzycznych;

−

w dziedzinie utworów dramatycznych, dramatyczno-muzycznych: opery, operetki,
wodewile, musicale, komedie muzyczne, dramaty, komedie, farsy.

do kategorii „wielkich praw" należą także większe części tych utworów, stanowiące
zamkniętą kompozycyjnie twórczą całość tematyczną i artystyczną, jak np. akt opery,
albo akt dramatu (sztuki teatralnej).

do kategorii „wielkich praw" nie zalicza się nadań pojedynczych fragmentów utworów,
które nie mają charakteru zamkniętej całości tematycznej i artystycznej (arie operowe,
uwertury itp.).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

do kategorii „wielkich praw" należą opracowania utworów zaliczonych do kategorii
„wielkich praw", takie jak tłumaczenia, przeróbki, adaptacje, scenariusze słuchowisk
powstałych na podstawie istniejących utworów,

utwory należące do kategorii „wielkich praw" nie tracą tego charakteru, gdy nadawane
są w odcinkach.

Utworami należącymi do „małych praw" są utwory słowne z zakresu literatury pięknej,
muzyczne, słowno-muzyczne i choreograficzne, nie zaliczone do „wielkich praw" o których
mowa była wcześniej.

Przychody z reklam

Znaczącymi obecnie przychodami stacji telewizyjnych są wpływy m.in. z reklamy

i audycji sponsorowanych.

Reklamą (według ustawy i radiofonii i telewizji) jest każdy przekaz, nie pochodzący od

nadawcy, zmierzający do promocji sprzedaży albo innych form korzystania z towarów lub
usług, popierania określonych spraw lub idei albo osiągnięcia innego efektu pożądanego przez
reklamodawcę, nadawany za opłatą lub inną formą wynagrodzenia.

Sponsorowaniem jest bezpośrednie lub pośrednie finansowanie albo współfinansowanie

tworzenia lub rozpowszechniania audycji lub innych przekazów, przez podmiot nie będący
nadawcą lub producentem audycji, dla upowszechnienia, utrwalenia lub podniesienia renomy
nazwy,

firmy,

towaru

lub

usługi,

znaku

towarowego

lub

innego

oznaczenia

indywidualizującego sponsora lub jego działalność.

Nadawane reklamy nie tylko powinny być rzetelne i uczciwe, ale też nie powinny

wprowadzać konsumentów w błąd ani przynosić szkody ich interesom. Reklamy adresowane
do dzieci lub wykorzystujące dzieci w charakterze aktorów powinny unikać wszystkiego, co
mogłoby przynieść szkodę ich interesom, oraz uwzględniać szczególny charakter tej grupy
widzów.

Reklamy mają być wyraźnie wyodrębnione w programie i oznaczone w sposób nie

budzący wątpliwości, że są reklamami i nie pochodzą od nadawcy. Zakazane są reklamy
działające na podświadomość widza. W reklamach nie mogą występować wizualnie lub
użyczać swojego głosu osoby, które regularnie prezentują programy informacyjne, takie jak
dzienniki czy magazyny aktualności.

Na emisji reklam nie może ucierpieć ciągłość i wartość programu oraz dobro posiadaczy

praw do tego programu. Filmy fabularne i filmy telewizyjne, z wyłączeniem serii, seriali
i audycji dokumentalnych, trwające ponad 45 minut, mogą być przerwane, w celu nadania
reklam lub telesprzedaży, wyłącznie jeden raz podczas każdego okresu pełnych 45 minut.
Kolejne przerwy w celu nadania reklam lub telesprzedaży są dopuszczalne, jeżeli film trwa co
najmniej 20 minut dłużej niż dwa lub więcej okresów pełnych 45 minut. Natomiast audycje
mogą być przerywane w celu nadania reklam lub telesprzedaży, jeżeli okres pomiędzy
kolejnymi przerwami w danej audycji wynosi w programie telewizyjnym co najmniej 20 minut.

W programach złożonych z niezależnych pozycji, programach sportowych lub innych

programach o podobnej strukturze, mających przerwy, reklamy mogą być nadawane wyłącznie
pomiędzy poszczególnymi pozycjami lub w przerwach. W transmisjach z uroczystości
religijnych nie umieszcza się reklam.

Nie wolno również przerywać reklamami audycji:

−

serwisów informacyjnych i magazynów na temat aktualnych wydarzeń,

−

audycji o treści religijnej,

−

audycji publicystycznych i dokumentalnych o czasie krótszym niż 30 nut; jeżeli czas ich
emisji wynosi co najmniej 30 minut,

−

audycji przeznaczonych dla dzieci.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Telewizja publiczna nie może przerywać reklamami audycji, z wyjątkiem audycji z transmisji
sportowej. Również zakazana jest reklama ukryta (kryptoreklama), czyli przedstawianie
w audycjach towarów, usług, nazwy, znaku towarowego lub działalności przedsiębiorcy
będącego producentem towaru lub świadczącego usługi, jeżeli zamiarem nadawcy,
w szczególności związanym z wynagrodzeniem lub uzyskaniem innej korzyści, jest
osiągnięcie efektu reklamowego oraz jeżeli możliwe jest wprowadzenie publiczności w błąd
co do charakteru przekazu.

Reklama nie może:

−

naruszać godności ludzkiej,

−

zawierać treści dyskryminujących ze względu na rasę, płeć lub narodowość,

−

ranić przekonań religijnych lub politycznych,

−

zagrażać fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi niepełnoletnich,

−

sprzyjać zachowaniom zagrażającym zdrowiu, bezpieczeństwu lub ochronie
ś

rodowiska.

Zakazane jest nadawanie reklamy:

−

wyrobów tytoniowych, rekwizytów tytoniowych, produktów imitujących wyroby
tytoniowe lub rekwizyty tytoniowe oraz symboli związanych z używaniem tytoniu,

−

napojów alkoholowych,

−

usług medycznych,

−

produktów leczniczych,

−

wideoloterii, gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości, zakładów
wzajemnych, gier na automatach.

Również zakazuje się nadawanie reklam:

−

nawołujących bezpośrednio małoletnich do nabywania produktów lub usług,

−

zachęcających małoletnich do wywierania presji na rodziców lub inne osoby w celu
skłonienia ich do zakupu reklamowanych produktów lub usług,

−

wykorzystujących zaufanie małoletnich, jakie pokładają oni w rodzicach, nauczycielach
i innych osobach,

−

w nieuzasadniony sposób ukazujących małoletnich w niebezpiecznych sytuacjach.

Natomiast generalnie reklamowanie napojów alkoholowych:

−

nie może być adresowane do małoletnich,

−

nie może wiązać konsumpcji alkoholu z tężyzną, fizyczną lub prowadzeniem
samochodu,

−

nie może zawierać stwierdzenia, że alkohol jest środkiem leczniczym pobudzającym
bądź środkiem rozwiązywania problemów osobistych,

−

nie powinny zachęcać do nieumiarkowanego spożycia alkoholu ani też przedstawiać
abstynencji lub umiarkowania w negatywnym świetle.

W wypadku leków i metod leczenia powinny być one łatwo rozpoznawalne jako takie,

rzetelne, prawdziwe i możliwe do weryfikacji oraz zgodne z wymogiem ochrony jednostki przed
szkodą.

Konwencja o telewizji ponadgranicznej wymagała pewnych zmian wskutek rozwoju rynku

telewizyjnego. Dlatego też 1.10.1998 r. podpisano protokół zmieniający konwencję.

W protokole tym wyjaśniono, że do reklam nie zalicza się:

−

informacji sporządzanych przez nadawcę w związku z jego własnymi programami oraz
materiałów towarzyszących, które pochodzą bezpośrednio z tych programów,

−

informacji nadawanych bezpłatnie w interesie publicznym oraz apeli służących celom
dobroczynnym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zakazane jest sponsorowanie:

−

dzienników,

−

audycji publicystycznych o treści społeczno-politycznej,

−

audycji poradniczych i konsumenckich,

−

audycji wyborczych lub bezpośrednio związanych z kampanią wyborczą,

−

udycji religijnych.
W wypadku sponsorowania audycji poprzez udostępnianie nagród dla uczestników konkursu,

gry lub innej formy współzawodnictwa dopuszcza się dwukrotnie wskazanie osoby, która
udostępniła nagrody, oraz nazwy towaru lub usługi stanowiącej nagrodę w czasie trwania audycji.
Jednakże nie mogą być nagrodami produkty lub usługi, których reklama jest zakazana. Przepisy te
są ważne zwłaszcza dla producentów teleturniejów.

Wszystkie te regulacje prawne mają wpływ na kształt emitowanego programu,

a równocześnie wpływają na koszty jego wytworzenia oraz uzyskiwane przychody. Regulacje
prawne mają bardzo silny wpływ na działalność przedsiębiorstw telewizyjnych na tym
konkurencyjnym rynku oraz nie pozostają bez wpływu na ich płynność finansową, rentowność
i bezpieczeństwo egzystencji tych przedsiębiorstw.

Program stacji telewizyjnej

Program telewizyjny jest sumą audycji telewizyjnych, które wypełniają jego treść. Treść

programową należy zaplanować co później przekłada się na program ramowy nadawcy
telewizyjnego. Program ten musi być planowany z dużym wyprzedzeniem. Dlatego też
nadawca telewizyjny poszukuje producentów, którzy wypełnią program treścią.

Każda telewizja ma swój układ ramowy programu, zwany popularnie ramówką. Układ

ramowy programu przedstawia plan telewizyjnego dnia. W każdej telewizji wiadomo w jakim
paśmie godzinowym będą nadawane audycje publicystyczne, filmy, dzienniki. Przykładem
takim jest dziennik telewizyjny o 19:30 w programie l TVP, który jest emitowany o tej
godzinie od niepamiętnych czasów. Jedynie nazwy tego dziennika się zmieniały. Z jednej
strony ramówka ułatwia planowanie zakupów, produkcję audycji oraz planowanie kosztów
programu, z drugiej zaś strony ułatwia reklamodawcom planowanie i prowadzenie kampanii
reklamowych.

Ramówka zawiera stałe, regularnie nadawane pozycje programowe. Układana ona jest

z uwzględnieniem różnych pasm oglądalności tzn. dobowych przedziałów czasowych,
w których zainteresowanie widzów jest większe lub mniejsze, np. pasmem o największej
oglądalności tzw. prime time są godziny 18-22. W tych godzinach zazwyczaj proponuje się
główne wydanie wiadomości i najlepsze bądź najpopularniejsze filmy [Popularna.. .1999].

Proces tworzenia ramówki jest skomplikowany. Należy uwzględnić w nim gusty

widzów, a także preferencje własnych pracowników tworzących audycje. Układ ramowy
programu odzwierciedla cele danej stacji telewizji, a tym samym politykę programową zarządu
stacji lub jej właścicieli.

Telewizja publiczna zgodnie z ustawą o radiofonii i telewizji musi realizować tzw. misję

publiczną. Dlatego też, nie zawsze może sobie pozwolić na eliminacje kosztownych
w produkcji pozycji programowych jak np. teatr. Inne cele i zadania ma telewizja komercyjna,
której motywem działania jest osiągnięcie zysku z prowadzonej działalności gospodarczej.

Poza tym ramówka musi uwzględniać prawo, które odnosi się do nadawanych treści

programowych. Przykładem takim jest nadawanie audycji zawierające treści erotyczne.
W Polsce mogą one być nadawane tylko i wyłącznie w godzinach 23:00-6:00. To samo dotyczy
filmów zawierających sceny przemocy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Układ ramowy programu stacji telewizyjnych nigdy nie jest stały. Zmienia się on

bowiem w zależności od potrzeb widzów, a nawet pory roku.

Program telewizyjny powinien być atrakcyjny treściowo i absorbujący oraz zmieniać się

tak, aby przyciągał stale widzów. Dlatego też o zakupie ciekawych dla widza propozycji
programowych trzeba myśleć odpowiednio wcześniej. Przykładowo, prawa do emisji
ciekawych filmów kupowane są od ich dystrybutorów na wyłączność. Trwa ona najczęściej
około dwóch do trzech lat. Umowy licencyjne przewidują z reguły dwie – trzy emisje
w okresie wyłączności. Wyłączność oznacza to, że w tym okresie żadna inna stacja
telewizyjna na konkretnym obszarze nie wyemituje zakupionego filmu.

Większa oglądalność danego programu telewizyjnego może zapewnić większe wpływy

z emitowanych reklam oraz pozwala znaleźć odpowiedniego producenta audycji lub sponsora.
Program ramowy musi uwzględniać koszty pozyskania tych pozycji programowych, gdyż
każda stacja telewizyjna określa limit wydatków na zakupy programowe. Wynikać to może z
sytuacji ekonomicznej danej stacji telewizyjnej oraz wymagań konkurencyjnego rynku na
którym trzeba walczyć o pozyskanie lub o utrzymanie widza przy swoim produkcie.
Dlatego należy ustalić optimum kosztowe dla ramówki.

Atrakcyjność programu telewizyjnego uzależniona jest od poziomu kosztów pozyskania

pozycji programowych i posiadanych zasobów finansowych przeznaczonych na ten cel. Tak
więc, czasem program telewizyjny wypełniają tańsze pozycje programowe a innym razem –
droższe. Suma tych kosztów w pewnym okresie powinna zmieścić się w określonym, wcześniej
założonym poziomie kosztów.

W ramówce wyróżnia się dni tygodnia, godziny oraz nadawane pozycje programowe.

W skład ramówki wchodzą:

−

seriale (pozycje wieloodcinkowe),

−

telenowele (seriale charakteryzujące się tym, że nadawane są z dużą częstotliwością,
nawet codziennie),

−

filmy (pozycje jednoodcinkowe, filmy np. familijne przeznaczone dla całych rodzin),

−

teatr telewizji,

−

bajki dla dzieci,

−

teleturnieje (audycje rozrywkowe, mające jednak na celu sprawdzenie określonej wiedzy
bądź umiejętności zawodników biorących w nich udział),

−

magazyny (audycje poświęcone określonej tematyce, np. modzie, filmowi, wędkarstwu
itd.),

−

reportaże,

−

talk-show,

−

realisty show,

−

muzyka,

−

audycje na żywo,

−

audycje publicystyczne poświęcone różnorodnej tematyce aktualnej w danym okresie,

−

dzienniki (audycje, które relacjonują bieżący dzień i przygotowywane ą kilka razy
dziennie),

−

audycje sportowe (w tym transmisje i relacje zawodów sportowych oraz informacje),

−

telezakupy (audycje poświęcone sprzedaży za pośrednictwem ekranu telewizora),

−

inne (np. transmisje z obrad parlamentarnych, sitcomy, docusoap, itp.)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wymienione pozycje należy wypełnić treścią. Jest to zadanie dziennikarzy, producentów

audycji telewizyjnych i innych twórców audycji.

Niektóre instytucje czy też organizacje proponują nadawcom nieodpłatną emisję własnych

audycji na antenie. Może być to film o przedsiębiorstwie czy też informator o wydarzeniach
w mieście przekazanych przez wydział promocji miasta. Nadawca pozyskuje audycję, ale
najczęściej wiąże się to z tym, że produkuje tę audycję na zlecenie zainteresowanego. Dzięki
temu, nadawca zarabia na wykorzystaniu swojego potencjału produkcyjnego.

Aktualnie u wielu nadawców obserwuje się odejście od własnych produkcji na rzecz

zakupu pozycji programowych od niezależnych producentów. Dlatego też producenci
telewizyjni muszą się starać przekonać osoby zamawiające audycje do swoich produktów.
Produkowane przez nadawcę we własnym zakresie audycje to takie, które są wizytówką –
wyróżnikiem stacji telewizyjnej i nadawca nie chce stracić nad tym produktem kontroli, np.
serwisy informacyjne.

Audycję telewizyjną trzeba przede wszystkim wymyślić, a więc należy posiadać ciekawy

pomysł. Może być to nowy teleturniej, reportaż, audycja publicystyczna, audycja rozrywkowa,
audycja dotyczącą zwierząt, itp. Jeżeli już pomysł audycji został sformułowany, to należy
napisać konspekt audycji (krótki opis audycji) i scenariusz (opis przebiegu audycji).

Konspekt powinien zawierać następujące informacje o audycji:

−

tytuł audycji,

−

tematykę i rodzaj audycji,

−

cele do osiągnięcia,

−

planowany czas emisji,

−

proponowaną obsadę realizacyjną, itp.

Ważną częścią konspektu jest wskazanie adresata, czy rodzaju widowni do której dany

produkt jest kierowany. Najlepiej, aby również podać przybliżoną widownię lub zdobycie
odpowiedniej oglądalności. Konspekt powinien być czytelny i zawierać główne informacje
o proponowanej audycji. Tak sporządzony dokument przedstawia się redaktorowi naczelnemu,
redaktorowi zamawiającemu lub do odpowiedniej komórki kwalifikacyjnej (w zależności od
struktury organizacyjnej) w telewizji. Nadawca telewizyjny by pozyskać nową audycję może
ogłosić konkurs, którego przedmiotem może być scenariusz, konspekt audycji, produkcja
audycji na podstawie scenariusza lub konspektu.

Wybrane konspekty audycji telewizyjnych wraz z przybliżonym kosztami analizowane

są przez komisję, która kieruje je do negocjacji. Negocjacje prowadzone są przez
przedstawicieli nadawcy telewizyjnego np. dyrektora finansowego i redaktora naczelnego, czyli
strony zamawiające z oferentem, czyli producentem telewizyjnym. W szczególności
negocjowane są:

−

warunki finansowe produkcji wynikające z przedstawionego kosztorysu,

−

formy płatności i rozliczeń,

−

zakres współpracy m.in. korzystanie z usług nadawcy telewizyjnego,

−

ilość odcinków i czas emisji,

−

harmonogram produkcji,

−

prawa do audycji i późniejsza eksploatacja tych praw, w tym wykorzystanie audycji,

−

parametry i standardy techniczne nośników na których audycja zostanie przekazana.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Korzystanie z usług nadawcy telewizyjnego może dotyczyć określenia środków

technicznych, za pomocą których będzie realizowana produkcja audycji telewizyjnej,
określenie obsady ekipy realizacyjnej, obsady aktorskiej itp. Każdy nadawca telewizyjny ma
wypracowane zasady współpracy z zewnętrznymi producentami. Najczęściej zasady te
przedstawione są w formie zarządzeń zarządu przedsiębiorstwa. Ma to istotne znaczenie, jeśli
przedmiotem działalności nadawcy telewizyjnego jest również produkcja telewizyjna
a nadawca posiada własny potencjał produkcyjny, który powinien być maksymalnie
wykorzystany, a oferowane usługi korzystnie sprzedane.

Jeśli strony dojdą do porozumienia to podpisana zostaje umowa o wykonanie dzieła. Po

podpisaniu umowy, a w nim kosztorysu, w określonym terminie audycja skierowana zostaje do
produkcji i następuje proces jej realizacji. Po wyprodukowaniu audycji jest ona poddana
kolaudacji. Podczas kolaudacji nadawca wnosi lub nie swoje zastrzeżenia. Jeśli są
zastrzeżenia do produkcji, to producent musi poprawić swoje dzieło. Audycja telewizyjna
kierowana jest do emisji po pozytywnym procesie kolaudacji oraz pozytywnej ocenie kontroli
technicznej nośnika, na którym audycja została utrwalona. Termin emisji audycji wynika
z ramówki.

Koszt audycji telewizyjnej stanowi jeden z czynników decydujących o koszcie programu

telewizyjnego a w konsekwencji całkowitym koszcie działalności nadawcy telewizyjnego
i operatora telewizji kablowej. Fakt ten pozostaje w ścisłym związku z wysokością opłat
jakie pobierane są od telewidza. Opłaty te przyjmują różną formę, poczynając od
abonamentu na rzecz telewizji publicznej, poprzez opłaty za korzystanie z sieci telewizji
kablowej, oraz na zakupie dekoderów i wnoszeniu opłat w przypadku telewizji z sygnałem
kodowanym kończąc. Każdy program telewizyjny i audycja telewizyjna ma sobie właściwy
zakres i poziom kosztów wytworzenia, którego nie można pod żadnym względem
porównywać a tym bardziej utożsamiać z kosztem emisji programu telewizyjnego zwanym
potocznie kosztem programu.

Ponieważ nasila się konkurencja między nadawcami telewizyjnymi i producentami

audycji telewizyjnych, coraz bardziej zmuszani są oni do troski o odpowiednią wysokość
kosztu swojego produktu. Stwarza to naturalny klimat dla tworzenia takiego modelu rachunku
kosztów i zarządzania kosztami, w którym znajdzie odbicie całość istoty produktu
audiowizualnego.

Konspekt
PRZYKŁAD
Koncepcja programu telewizyjnego typu BIZNES SHOW
ZŁOTY INTERES
1. PRZESŁANIE PROGRAMU

W uproszczeniu mówiąc, przeciętny człowiek potrzebuje do szczęścia w zasadzie dwóch

rzeczy: miłości i pracy. Dożyliśmy czasów, w których o miłość jest dużo łatwiej niż o pracę.
W Polsce brak pracy jest tematem wciąż bardziej wstydliwym niż brak miłości. Pewnie
dlatego większość formatów telewizyjnych zajmuje się sprawami związanymi z potrzebą
miłości, a jak na razie nie ma praktycznie programów zajmujących się problemami
związanymi z powszechnym już brakiem pracy.

Dlatego proponujemy program telewizyjny, w którym chcemy pomóc ludziom mającym

pomysł na własną działalność gospodarczą.
2. Ogólne zasady programu:

„Złoty interes" to rozrywkowy, ale i jednocześnie edukacyjny program telewizyjny,

z elementami talk show, w którym bezrobotni mający dobre pomysły na własną działalność

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

gospodarczą mogą zdobyć pieniądze na ich realizację cotygodniowego programu będzie
prezentacja pięciu osób, które wały się zmienić coś w swoim dotychczasowym życiu i pragną
podjąć samodzielną działalność gospodarczą według własnego pomysłu, przed owym Jury
Fachowców oraz przed zgromadzoną w studio Widownią , składającą się z Bezrobotnych.

Właśnie zgromadzona w studio Widownia podejmie decyzję na podstawie prezentacji

Uczestnika oraz ocen Jury, komu z piątki Uczestników przyznać na realizację najlepszego
pomysłu na własną działalność gospodarczą, w wysokości 10 tysięcy złotych, Narratorem
i gospodarzem wszystkich etapów programu jest Prowadzący dziennikarz.

Każdy zakwalifikowany na podstawie specjalnego castingu Uczestnik programu zostanie

najpierw przedstawiony Widowni i Jury w formie minutowego felietonu filmowego
zrealizowanego przez Prowadzącego program dziennikarza, opisującego sytuację życiową
Uczestnika oraz jego potencjalne możliwości, a także ukazującego jak Uczestnik zachowywał
się podczas castingu. Następnie ten Uczestnik uzyskuje prawo do trzyminutowej prezentacji
swojego pomysłu na własną działalność gospodarczą przed Jury Fachowców, składającego
się z Psychologa, Ekonomisty oraz znanego Człowieka Sukcesu. Każdy z Jurorów ma
zapalone na stoliku zielone światełko dopóki jest zainteresowany prezentacją pomysłu
Uczestnika. W momencie, kiedy Juror traci zainteresowanie prezentacją Uczestnika włącza
czerwone światełko. Uczestnik ma prawo tak długo opisywać swój pomysł dopóki słucha go
z zainteresowaniem chociaż jeden Juror

Po prezentacji Uczestnika Prowadzący wypytuje Jurorów o ich oceny oraz motywacje ich

decyzji o zapaleniu zielonego lub czerwonego światła dla Uczestnika.

Po zaprezentowaniu się całej piątki Uczestników Prowadzący wypytuje wybrane osoby

z Widowni o ich wrażenia, przypomina też pokrótce sylwetki wszystkich Uczestników,
poczym ogłasza głosowanie zgromadzonej w studio Widowni.

Uczestnik, który otrzyma największy procent głosów zgromadzone w studio Widowni

wygrywa dotację w wysokości 10 tysięcy złotych na realizację swojego pomysłu na własną
działalność gospodarczą, oczywiście z możliwością obserwacji jego poczynań przez
telewizyjną ekipę z programu „Złoty interes".

Z biegiem czasu będziemy prezentować widzom przebieg realizacji zwycięskich

pomysłów na działalność gospodarczą, poddając je ocenie fachowców i widzów.

3. Typowy przebieg programu:

Prowadzący przed Wydziałem ds. Zatrudnienia kwalifikuje bezrobotnych do udziału
programie w charakterze Widowni.

Zwiastun, informujący o zasadach tego programu.

Czołówka programu „Złoty interes".

Prowadzący wita telewidzów oraz Widownię zgromadzoną w studio i przedstawia
Jury Fachowców: Psychologa; Ekonomistę oraz znanego Człowieka Sukcesu.

Prowadzący zaprasza Laureata poprzedniego programu i rozmawia z nim o stanie
zaawansowania jego przedsięwzięcia.

Po tym wstępie Prowadzący prezentuje na widocznym dla wszystkich telebimie
Felieton filmowy o pierwszym z Uczestników.

Po Felietonie zaprasza Pierwszego Uczestnika do trzyminutowej prezentacji swojego
pomysłu na własną działalność gospodarczą.

Podczas prezentacji Pierwszego Uczestnika Członkowie Jury Fachowców mają
zapalone lampki o zielonym lub czerwonym kolorze. Uczestnik może opowiadać o
swoim pomyśle dopóty dopóki chociaż jeden z Jurorów ma zapaloną lampkę o

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zielonym kolorze.

Po zakończeniu prezentacji Pierwszego Uczestnika Prowadzący wypytuje Jurorów o
ich oceny oraz motywacje ich decyzji o zapaleniu zielonego lub czerwonego światła
dla Uczestnika.

10.

Według tego schematu trwa też prezentacja pozostałej czwórki Uczestników.

11.

Po zaprezentowaniu się całej piątki Uczestników Prowadzący wypytuje wybrane
osoby z Widowni o ich wrażenia, przypomina też pokrótce sylwetki wszystkich
Uczestników, poczym ogłasza głosowanie zgromadzonej w studio Widowni;

12.

Prowadzący ogłasza wyniki głosowania Widowni. Uczestnik, który otrzyma
największy procent głosów wygrywa dotację w wysokości 10 tysięcy złotych na
realizację swojego pomysłu na własną działalność gospodarczą oczywiście z
możliwością obserwacji jego poczynań przez telewizyjną ekipę z programu „Złoty
interes".

13.

Prowadzący przedstawia telewidzom oraz wszystkim zgromadzonym w studio
felieton filmowy o przebiegu realizacji zwycięskich pomysłów na działalność
gospodarczą, poddając je następnie ocenie fachowców i widzów.

14.

Prowadzący żegna się i zaprasza na następny program.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co rozumiesz pod pojęciem program telewizyjny?

Co rozumiesz pod pojęciem program wyspecjalizowany?

Co rozumiesz pod pojęciem audycja telewizyjna?

Co obejmują koszty promocji?

Komu przysługują autorskie prawa majątkowe?

Co rozumiesz pod pojęciem ZAIKS?

Co rozumiesz pod pojęciem reklama?

Jakich audycji nie wolno przerywać reklamami?

Czego nie może reklama?

10.

Czego nadawanie reklamy jest zakazane?

11.

Czego sponsorowanie jest zakazane?

12.

Co rozumiesz pod pojęciem program stacji telewizyjnej?

13.

Co wchodzi w skład ramówki?

14.

Co powinien zawierać konspekt?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyobraź sobie, że jesteś właścicielem małej firmy „Kacper” Studio Filmowe.

wiadczysz usługi z zakresu: wideofilmowanie (śluby i przyjęcia weselne, I Komunie Święte,

Studniówki, realizacja filmów, zdjęć oraz oprawa muzyczna wszelkiego rodzaju innych
imprez okolicznościowych).Sporządź ofertę dla klienta z wyceną realizacji swoich usług.
Zaprezentuj wykonane ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące kalkulacji kosztów,

zapoznać się z metodami i sposobem przeprowadzania kalkulacji kosztów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

sporządzić ofertę w postaci tabeli z wyceną realizacji swoich usług,

dokonać prezentacji wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−−−−

przybory do pisania,

−−−−

notatnik,

−−−−

kalkulator,

−−−−

literatura z rozdziału 6 dotycząca produktu telewizyjnego.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić pojęcie program telewizyjny?

2) wyjaśnić pojęcie program wyspecjalizowany?

3) wymienić komu przysługują autorskie prawa majątkowe?

4) wyjaśnić pojęcie reklama?

5) wymienić jakich audycji nie wolno przerywać reklamami?

6) wymienić czego nadawanie reklamy jest zabronione?

7) wymienić czego sponsorowanie jest zabronione?

8) wymienić co wchodzi w skład ramówki?

9) określić co powinien zawierać konspekt?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Produkcja programu telewizyjnego

4.3.1. Materiał nauczania

Produkcję programu telewizyjnego można podzielić na poszczególne etapy:

−

budowa układu ramowego,

−

zakup audycji telewizyjnych dla potrzeb programu telewizyjnego,

−

produkcja własnych audycji tv,

−

dostarczenie audycji telewizyjnych,

−

reklama programu telewizyjnego,

−

emisja programu telewizyjnego.

Budowę układu ramowego (ramówkę) przedstawiono w podrozdziale Program stacji
telewizyjnej.

Zakup audycji telewizyjnych jest podporządkowany ramówce. Najczęściej audycje
nabywane są w tzw. pakietach od dystrybutorów. Obok najlepiej sprzedawanych filmów,
w pakiecie znajdują się inne filmy lub audycje, które nie cieszą się wysokim popytem.
Niemniej mogą stanowić uzupełnienie podstawowej oferty. Ważną częścią zakupów obok
filmów są małe formy do których można zaliczyć teledyski z muzyką bądź krótkie etiudy,
które stanowią dodatkową atrakcję nadawanego programu.
Ramówka stanowi bazę odniesienia do planu produkcji własnej. W odpowiednich pasmach
emitowane są audycje wytworzone przez nadawcę. Dlatego też należy zaplanować koszty
własnej produkcji, a wcześniej ilość potrzebnych godzin emisji programu. Również musi być
określony rodzaj audycji np. teleturnieje, dzienniki itp.
Zakupiona audycja może być dostarczona różnymi sposobami do stacji telewizyjnej. Część
audycji telewizyjnych jest dostarczana przez dystrybutora na kasetach, czy też innym nośniku
np. CD-ROM (reklamy).

Program stacji telewizyjnej w założeniu ma dotrzeć do jak największej liczby odbiorców,

którymi są widzowie. Ilość kanałów telewizyjnych pozwala widzowi wybierać taki program,
który go najbardziej interesuje. Dlatego też do widza trzeba dotrzeć i to nie tylko za
pośrednictwem własnych anten. Promocja programu stacji telewizyjnej odbywa się przy
pomocy:

−

opisu programu telewizyjnego w prasie,

−

zwiastunów wybranych audycji telewizyjnych na antenie własnej lub obcej,

−

reklam w prasie,

−

reklam emitowanych w radiu,

−

reklam na tablicach (billboardy),

−

internetu.
Reklama i jej częstotliwość za pośrednictwem różnych mediów jest elementem kampanii

reklamowej. Kampania reklamowa programu telewizyjnego powinna być dobrze
zaplanowana, gdyż wiąże się to z ponoszeniem jej kosztów. Istotą reklamy jest dotarcie do
odbiorcy produktu. Z punktu widzenia ponoszonych kosztów istotne jest, aby efektywność
reklamy była duża przy minimalnych kosztach własnych.

Emisja audycji telewizyjnej musi respektować prawa autorskie. Audycji telewizyjnej

nie można wyemitować bez zgody właściciela praw autorskich do tejże audycji. Dlatego też
w umowie zakupu praw do emisji audycji telewizyjnej powinno być jednoznacznie
określone:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

ile należy zapłacić z tytułu należnych praw autorskich,

−

formę i termin płatności,

−

na jakim obszarze zakupiona audycja może być emitowana, czyli muszą być określone
tzw. pola eksploatacji.

Tabela 1. Koszty programu telewizyjnego

L.p.

Nazwa

Wartość

zł

Struktura

1. Pozycje programowe

a) wartość zakupionych audycji telewizyjnych b) koszty produkcji
własnych audycji c) koszty praw autorskich

2. Koszty reklamy programu telewizyjnego;

a) w prasie b) billboardy c) w rozgłośniach radiowych d) Internet e)
produkcja zwiastunów f) pozostałe

4. Koszty redakcyjne

a) wynagrodzenia b) narzuty na wynagrodzenia c) usługi
telekomunikacyjne d) amortyzacja sprzętu e) materiały biurowe f)
czynsz za wynajmowane pomieszczenia i ich eksploatację g) koszty
badań marketingowych h) pozostałe

5. Koszty emisji programu

KOSZTY PRODUKCJI PROGRAMU TELEWIZYJNEGO
(1+2+3+4+5)

Organizacja produkcji

Właściwe przygotowanie organizacyjne produkcji ma istotny wpływ na późniejsze

ponoszenie kosztów produkcji audycji telewizyjnej a tym samym programu telewizyjnego.

Produkcja audycji telewizyjnej jest specyficznym procesem o zespołowym charakterze.

Członkowie ekipy realizacyjnej muszą umieć ze sobą ściśle współpracować. Każdy
pracownik zaangażowany w produkcję audycji telewizyjnej, a w szczególności podczas
realizacji audycji na żywo, pewne czynności musi wykonywać intuicyjnie bardzo często na
podstawie rutynowych komend lub w ogóle bez słownego komentarza. Dotyczy to
w szczególności kamerzystów, oświetleniowców, prezenterów itp. Dlatego dobór
odpowiedniego zespołu realizacyjnego ma zasadnicze znaczenie. W konsekwencji właściwy
dobór obsady realizacyjnej w dużej mierze decyduje o końcowym rezultacie wyprodukowanej
audycji.

Zespół realizacyjny to zespół realizatorów:

−

obrazu,

−

wiatła,

−

dźwięku,

−

oświetlenia,

−

kamerzystów,

−

prowadzących audycję,

−

autorów

−

innych osób potrzebnych do wyprodukowania audycji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W telewizji poszczególne audycje mogą realizować zarówno własne zespoły

producenckie (wewnętrzne), jak też producenci zewnętrzni (niezależni od nadawcy). Zarówno
wśród pracowników stacji telewizyjnych jak i innych producentów telewizyjnych są zespoły
ludzi, którzy systematycznie ze sobą współpracują. Tak tworzą się najczęściej samoistne
grupy producenckie przechodzące niejako od audycji do audycji.

Kosztorys wstępny sporządzany jest zawsze przed ostatecznym skierowaniem audycji do

produkcji. Poszczególne pozycje kalkulacyjne kosztów są oparte o dane rzeczywiste lub
szacunkowe. Danymi rzeczywistymi znanymi z „góry" są najczęściej koszty wynajęcia
techniki telewizyjnej, studia itp., których ceny można znaleźć w ofertach (cennikach)
poszczególnych producentów lub stacji telewizyjnych. W przypadku wynagrodzenia
poszczególnych współtwórców audycji zazwyczaj stawki za udział w produkcji są z nimi
każdorazowo negocjowane i zależą one od różnych czynników takich jak: fachowość, pozycja
zawodowa, popularność wśród widzów.

Produkcja audycji telewizyjnej wymaga zaangażowania potencjału produkcyjnego (np.

kamery, studio telewizyjne) oraz poniesienia kosztów za usługi niezbędne do jej produkcji.
Właściciele potencjału produkcyjnego stosują cenniki swoich usług opartych na ich własnych
kalkulacjach kosztów. Przykładowo, jeśli potrzebna jest do realizacji audycji animacja
komputerowa to producent tej audycji może kupić tę usługę, co przekłada się na koszty jej
produkcji.

Ważnym elementem organizacji produkcji audycji jest sporządzenie harmonogramu jej

produkcji. Harmonogram ten powinien być sporządzony przed przystąpieniem do produkcji
audycji i zwyczajowo jest załączany do kosztorysu. Sporządzanie harmonogramu produkcji
powinno być obowiązkową praktyką, ponieważ zasoby, jak: kamery, studia, zestawy
montażowe są ograniczone.

Harmonogram produkcji obejmuje m.in. takie informacje jak:

−

ilość i terminy dni zdjęciowych,

−

czas i termin potrzebny na budowę i ustawienie scenografii (jeśli zachodzi taka potrzeba),

−

termin i czas wynajęcia studia,

−

termin i czas wynajęcia ekipy realizacyjnej

−

skład ekipy realizacyjnej,

−

szczegóły planu pracy aktorów i/lub prowadzących,

−

inne.
Odpowiednia organizacja produkcji audycji ma wpływ na późniejsze ponoszenie kosztów

jej produkcji. Dlatego proces organizacji produkcji musi być zaplanowany i przemyślany
w najdrobniejszych szczegółach.

Kosztorys danej audycji lub cyklu, na podstawie scenariusza lub konspektu sporządza

kierownik produkcji w porozumieniu z m.in.:

−

autorem scenariusza, reżyserem i scenografem,

−

osobami odpowiedzialnymi za technikę telewizyjną, (najczęściej technologiem
telewizyjnym i/lub inżynierem studia telewizyjnego lub wozu transmisyjnego),

−

dyrektorem, redaktorem naczelnym stacji (lub często delegowanym przez niego
producentem

−

wykonawczym),

−

zespołem realizacyjnym (w tym realizatorami: wizji, fonii i światła),

−

czasami też z pozostałymi autorami i uczestnikami audycji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kierownik produkcji reprezentuje i działa w imieniu producenta audycji; odpowiada m.in.
za:

−

skosztorysowanie produkcji audycji w fazie planowania,

−

właściwą organizację produkcji (np. ustalanie terminów, rezerwację

−

sprzętu, organizację zespołów realizujących poszczególne części audycji),

−

nadzorowanie harmonogramu produkcji czyli dotrzymanie terminów realizacji,

−

utrzymanie dyscypliny finansowej w fazie realizacji,

−

negocjowanie stawek wynagrodzeń i kosztów usług realizacyjno-technicznych.
Telewizja bez wątpienia jest skomplikowanym medium które przy produkcji i emisji

wykorzystuje wysokiej klasy wyposażenie techniczne. Do obsługi tego wyposażenia
potrzebni są więc ludzie o wysokich kwalifikacjach. Stąd organizacja produkcji telewizyjnej
nie jest prosta. Dużo przy tym zależy właśnie od sprawnego kierownika produkcji, od którego
wymaga się umiejętności łączenia setek detali i inwencji twórczej. Należy znaleźć
odpowiednie terminy realizacji, zarezerwować studio, itp. Jeżeli biorą udział w audycji znane
osobistości to często bywa, że właśnie pod ich kalendarz trzeba wszystko zaplanować. Bez
odpowiednich umiejętności organizacyjnych kierownika produkcji jest mała szansa
w osiągnięciu sukcesu polegającego na zamianie pomysłu audycji w realny, wytworzony
produkt.

Charakterystyka kosztów produkcji audycji telewizyjnej

Dla producenta telewizyjnego obiektem kalkulacyjnym kosztów jest wytwarzana przez

niego audycja telewizyjna. Jej powstawanie charakteryzują:

−

czas realizacji,

−

zaangażowanie środków techniki telewizyjnej i innej,

−

zróżnicowany rodzaj oraz jakość pracy ludzkiej.
Ma to wpływ nie tylko na ostateczną wysokość kosztu wytworzenia audycji, lecz również

na jego strukturę. Tak więc o strukturze kosztów wytwarzania decyduje przyjęty zestaw
kryteriów klasyfikacji kosztów.

Logika powstawania audycji telewizyjnej nakazuje wyróżniać następujące grupy kosztów

wytworzenia:

−

koszty redakcyjne,

−

koszty wykorzystania techniki telewizyjnej,

−

koszty realizacyjne.
Redakcja audycji telewizyjnej jest ważnym etapem w procesie jej powstawania. W etapie

tym następuje konkretyzacja wizji autorów pomysłu co w dalszym efekcie ma wpływ na
ostateczny kształt antenowy audycji. Składa się na to m.in. nabycie praw autorskich,
napisanie scenariusza, dobór uczestników audycji, podpisanie umów z wykonawcami itd. Na
koszty redakcyjne składają się koszty:

−

wynagrodzeń zwanymi tu honoriami wraz narzutami,

−

nabycia materiałów filmowych,

−

nabycia praw autorskich,

−

nabycia innych niezbędnych usług,

−

pozostałe, bezpośrednio związane z pracami redakcyjnymi.
Koszty wynagrodzeń obejmują w szczególności wynagrodzenie: kierownika produkcji,

wszystkich współtwórców audycji - utworu audiowizualnego (w tym reżysera, scenarzysty,
autora opracowania muzycznego), lektora oraz wykonawców takich jak: prowadzący audycję,
gości, aktorów itp. w zależności od rodzaju audycji. W przypadku wykorzystania
przygotowanych specjalnie do audycji felietonów czy relacji - także autora felietonu i relacji,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

np. z jakiegoś wydarzenia, a także dokumentalistów dokonujących wyboru materiałów
archiwalnych dla potrzeb audycji, jeśli wymaga tego jej formuła.

W przypadku produkcji specjalistycznej audycji telewizyjnej często zdarza się że

niezbędne jest również zatrudnianie wielu konsultantów - specjalistów we właściwych dla
tematu danej audycji dziedzinach. Może to dotyczyć audycji historycznych, medycznych itp.
Jeśli będzie to koprodukcja z partnerem zagranicznym zapewne nie obejdzie się również bez
tłumaczy.

Koszty materiałów filmowych mogą dotyczyć zakupu materiałów gotowych filmowych

niezbędnych do wykorzystania w audycji.

Koszty praw autorskich dotyczą zakupu licencji do audycji telewizyjnch, filmów lub ich

fragmentów, praw autorskich i wykonawczych. Bez tych praw nie wolno bowiem
eksploatować utworów audiowizualnych zgodnie z ustawą o prawach autorskich i prawach
pokrewnych. Za wykorzystanie utworów muzycznych czy też audiowizualnych
w produkowanych audycjach należy się ich twórcom wynagrodzenie.

Pozycja usługi dotyczy wszelkich usług, które są potrzebne do sprawnej realizacji

produkcji. Mogą też być to tłumaczenia tekstów. W przypadku teleturnieju np. należy
zatrudnić pracowników lub specjalistyczne przedsiębiorstwo do obsługi konkursu, np. lektora
czy też obsługi systemu komputerowego z właściwym oprogramowaniem tak, aby można
sprawnie przeprowadzić konkurs. W zależności od charakteru produkowanej audycji usługi
mogą być mniej lub bardziej skomplikowane.

W kosztach redakcyjnych znaczący udział mogą mieć również podróże służbowe, które

najczęściej są niezbędne przy organizacji produkcji. Są to koszty delegacji, hoteli, transportu,
wyżywienia itp. Nie zawsze można zrealizować audycję tylko w jednym miejscu. Przykładem
są audycje publicystyczne, gdy reporterzy muszą odwiedzić kilka miejsc w celu zrobieniu
dokumentacji.

Pozostałe koszty redakcyjne to zakup materiałów biurowych, kaset, nagród i inne

niezbędne do prawidłowego funkcjonowania redakcji. Również można zaliczyć do tej pozycji
- koszty rozmów telefonicznych, gdyż redakcja nie może pracować bez podstawowych
ś

rodków łączności jak telefony czy też internet.

Na koszty techniczne składają się koszty wynajęcia niezbędnego sprzętu do realizacji

audycji telewizyjnej jak: zestawów zdjęciowych, zestawów montażowych, wozu
transmisyjnego czy też całego studia telewizyjnego oraz pozostałego specjalistycznego
sprzętu technicznego. W kosztach technicznych mieszczą się również koszty przygotowania
efektów specjalnych.

Reporterski zestaw zdjęciowy tworzy kamera telewizyjna wraz z oprzyrządowaniem

takim jak: statyw, monitor, mikrofony przewodowe i bezprzewodowe, mikser fonii oraz
przenośny zestaw oświetleniowy. Kamery reporterskie służą do rejestracji obrazu i dźwięku.
Rejestracja obrazu może odbywać się na nośniku magnetycznym, lub innym nośniku, np.
dyski optyczne. Kamera również może pracować w studiu telewizyjnym, ale wówczas obraz
przekazywany jest do reżyserki i dopiero tam rejestrowany na magnetowidzie lub emitowany
ze studia „na żywo". W zależności od złożoności zestawu zdjęciowego koszty jego wynajęcia
będą różne. Najczęściej za dodatkowe wyposażenie zestawu zdjęciowego trzeba również
zapłacić. Dlatego ważna jest właściwa dla danych potrzeb każdorazowa konfiguracja zestawu
zdjęciowego. Od tego bowiem zależą koszty wynajęcia tego zestawu.

Zestaw montażowy służy do łączenia obrazu, dźwięku, muzyki czy też innych podkładów

służących do uzyskania zamierzonego, końcowego efektu. Aktualnie w produkcji
telewizyjnej wykorzystuje się już wyłącznie montaż elektroniczny, najczęściej montaż ten
odbywa się komputerowo przy wykorzystaniu specjalistycznego oprogramowania
komputerowego. Nieliniowy komputerowy (cyfrowy) zestaw montażowy ma znacznie wiele
więcej możliwości, niż do niedawna stosowane analogowe zestawy montażowe (liniowe),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

włącznie z zaprogramowaniem kolejności łączenia poszczególnych sekwencji. Zestaw
sterowany jest komputerem. Można na nim bardzo często bezpośrednio wykonać efekty
specjalne, wpisać napisy, a także wykonać grafikę tzw. montaże kompozycyjne itp. Wybór
konkretnego typu zestawu zależy od potrzeb realizacyjnych oraz możliwości finansowych
producenta.

Studio telewizyjne jest to miejsce rejestracji/emisji audycji telewizyjnej i jej produkcji.

W studiu telewizyjnym, w zależności od wielkości i jego wyposażenia, znajdują się wszystkie
urządzenia techniczne, które pozwalają i umożliwiają zrealizowanie przedsięwzięcia, którego
efektem końcowym jest zapisanie audycji na nośniku lub wyemitowanie jej na żywo na
antenie. W studiu znajduje się miejsce na zorganizowanie planu zdjęciowego. Na planie
zdjęciowym ustawia się scenografię, oświetlenie planu oraz kamery itp. W reżyserce i pokoju
aparatury znajduje się niezbędna aparatura elektroniczna taka jak: mikser wizyjny i foniczny,
monitory, magnetowidy, magnetofony oraz sterownik oświetlenia i inne.

Studio obsługuje zespół realizacyjny, natomiast zestaw montażowy – montażysta. Przy

czym pamiętać należy, że montaż może dotyczyć zarówno obrazu i dźwięku jak i obu tych
warstw osobno, w zależności od skomplikowania audycji telewizyjnej.

Studio posiada również pełne zaplecze techniczne dla realizatorów audycji

telewizyjnych, takie jak:

−

toalety,

−

catering,

−

miejsca do charakteryzacji,

−

inne.

W przypadku realizacji większej audycji telewizyjnej w plenerze, np. widowiska

sportowego na stadionie, niezbędne staje się użycie wozu transmisyjngo z wyposażeniem.
Wóz transmisyjny pełni w terenie rolę reżyserki studia telewizyjnego, jeśli zaś zostanie
dodatkowo wyposażony w wóz łączowy lub satelitarny także jako zespołu emisyjnego. Wóz
transmisyjny jest używany do produkcji na zewnątrz, tzn. w miejscach gdzie coś się dzieje.
Mogą być to zawody sportowe, czy też spektakl teatralny lub koncert w hali widowiskowej.
Wyposażenie takiego wozu pozwala zarejestrować zdarzenie, do którego nie wystarcza tylko
ekipa reporterska. Wóz transmisyjny wraz z wyposażeniem umożliwia przemieszczanie się
oraz posiada środki łączności, które służą do utrzymania kontaktu z realizatorami
programu telewizyjnego znajdujących się zarówno na planie jak i w siedzibie w telewizji.
Do tego celu wykorzystuje się najczęściej łączność bezprzewodową lub przewodową
bazując na łączach, które można wynająć od operatorów telekomunikacyjnych na czas danej
transmisji lub na dłuższy okres.

Na koszty realizacyjne składają się:

wynagrodzenia wraz z narzutami obsługi kamer, studia, zestawów montażowych:

−

pracowników i współpracowników realizatorów obrazu, dźwięku, światła

−

operatorów kamer,

−

montażysty,

−

inżynierów i techników,

−

asystentów i realizatorów,

−

operatorów oświetlenia,

−

operatorów magnetowidów,

−

innych osób związanych bezpośrednio z realizacją audycji,

2) koszty obsługi planu zdjęciowego:

−

wynagrodzenia wraz z narzutami,

−

obsługa planu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

charakteryzacja,

−

rekwizyty,

−

kostiumy,

−

materiały eksploatacyjne potrzebne do obsługi planu zdjęciowego (żarówki, folie itp.)
itp,

3) usługi budowy dekoracji:

−

wynagrodzenia z narzutami,

−

koszty materiałów do budowy dekoracji,

−

usługi niezbędne przy budowie dekoracji,

4) pozostałe koszty:

−

nośniki do rejestracji np. kasety,

−

wyżywienie ekipy podczas zapisu audycji,

−

inne np. kopiowanie itd.

W skład zespołu realizacyjnego wchodzą:

−

realizator wizji,

−

realizator dźwięku,

−

realizatorzy światła,

−

operatorzy kamer, którzy obsługują studio podczas nagrania lub emisji na żywo audycji.
W niektórych telewizjach dzieli się osoby obsługujące kamery na operatorów kamer

(kamerzystów) i operatora obrazu. Różnica polega na tym, że operator kamery jest prowadzony
przez realizatora wizji i pracuje w większym zespole w studio telewizyjnym lub wozie
transmisyjnym. Natomiast operator obrazu, w porozumieniu z autorem audycji, najczęściej
samodzielnie podejmuje wszystkie decyzje co do sposobu filmowania. Jest niejako okiem autora,
przekazuje treść i jego wizję.

Realizacja audycji telewizyjnej polega na nadaniu jej formy pozwalającej przekazać jej

treści odbiorcy. Przesyłanie treści audycji może odbywać równocześnie z jej realizacją
(w czasie rzeczywistym, „na żywo"). Częściej jednak treść audycji jest najpierw nagrywana,
następnie poddawana montażowi i po tym kierowana do emisji.

Kosztorys audycji telewizyjnej

Znajomość mechanizmów i przyczyn powstawania kosztów jest pomocna w budowie

budżetów kosztów produkcji, a także kosztorysu pojedynczej audycji telewizyjnej. Na budżet
kosztów produkcji składa się suma kosztów pojedynczych audycji telewizyjnych lub cykl
audycji, np. teleturnieje.

O budżecie kosztów produkcji można mówić wtedy, kiedy istnieje zatwierdzony plan

produkcji audycji telewizyjnych stworzony na podstawie wynegocjowanych z producentami
(wewnętrznymi lub zewnętrznymi) kosztów produkcji poszczególnych audycji. Dopiero na
podstawie takiego planu można sporządzić budżet kosztów produkcji audycji telewizyjnych.
Budżet kosztów produkcji musi mieścić się w wyznaczonym przez decydenta (np. zarząd
stacji telewizyjnej) limicie przyznanych środków finansowych, gdyż niezbędne jest
posiadanie środków na pokrycie wydatków na ich produkcję.

W przypadku jednej audycji można mówić o kosztorysie jej produkcji. Kosztorys to

zestawienie, które zawiera dane o ilości i rodzaju zaangażowanego sprzętu telewizyjnego,
zakupie usług, praw autorskich i zasobów ludzkich wyrażonych wartościowo w przyjętym
układzie kalkulacyjnym kosztów. Po wyprodukowaniu audycji sporządza się kosztorys
powykonawczy, który jest podstawą do rozliczenia kosztów produkcji i ich ostatecznej
akceptacji. Kosztorys audycji odpowiada na pytania: ile jest potrzebnych pieniędzy na

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zrealizowanie przedsięwzięcia oraz ile można spodziewać się pieniędzy na potrzeby
produkcji. Powstaje więc wariant optymistyczny i pesymistyczny, najczęściej w fazie
negocjacji z zamawiającym. Bez odpowiednich środków finansowych nie ma sensu
rozpoczynać produkcji.

Podstawowymi celami sporządzania kosztorysu audycji są:

−

poznanie poziomu kosztów jej produkcji przed podjęciem decyzji o skierowaniu do
realizacji,

−

planowanie kosztów produkcji audycji, bloków programowych i programu
telewizyjnego,

−

planowanie zaangażowania zasobów sprzętowych (zestawy zdjęciowe, zestawy
montażowe, studio telewizyjne i wozy transmisyjne, transport itp.), usług zewnętrznych,

−

pomiar ilościowy i wartościowy zużycia zasobów ludzkich, rzeczowych, finansowych
i materiałowych,

−

racjonalizację zużycia zasobów,

−

sporządzenie budżetu kosztów produkcji audycji,

−

sporządzenie budżetu kosztów programu emitowanego przez stację telewizyjną,

−

sporządzenie budżetu kosztów przedsiębiorstwa,

−

kontrolowanie kosztów na poziomie wykonywania zadania produkcyjnego,

−

planowanie środków finansowych niezbędnych do wyprodukowania audycji,

−

racjonalizację wydatkowania środków finansowych.

Przykładowy kosztorys audycji telewizyjnej

Tabela 2. KOSZTORYS AUDYCJI [A. Wurtzel, J. Rosenbaum 1995]

Tytuł
Producent

Pozycja

Koszt
planowany

Koszt
rzeczywisty

Odchylenia

Producent / Producer

Reżyser / Director

Scenarzysta / Writer/Script

Prawa autorskie / Rights

Muzyka/Musie

Koszty ogólnego zarządu/Office Overhead

Pozostałe koszty /Miscellaneous

Ubezpieczenie społeczne/Pension & Welfare

1. RAZEM

Studio / Studio/technicians

Data sporz

dzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Asystent reżysera / Assistant Director

Realizator światła / Lighting Director

Scenograf/ Scenie Designer

Budowa scenografii / Set Construction

a) Dostawy / Supplies

b) Pracownicy / Personnel

Dodatkowy sprzęt / Special eąuipment

Taśma filmowa / Film stock

Kasety video / Yideotape Stock

Garderoba / Wardrobe

Rekwizyty / Props

Wydatki / Expenses

a) wyżywienie / Food

b) zakwaterowanie / Lodging

c) transport / Transportation

Grafika / Graphics

Przegrywanie i montaż / Yideotape Editing &
Postproduction

Pozostałe koszty / Miscellaneous

Koszty nieprzewidywalne / Contingency

Narzuty związkowe / Union Benefits

2. RAZEM

RAZEM KOSZT PRODUKCJI

Układy kosztorysów mogą być bardzo różne w zależności od potrzeb producenta, czy też

zamawiającego a także w zależności od zwyczajów panujących na lokalnym rynku. Niemniej
można zauważyć ich cechy wspólne.

W kosztorysach można wyróżnić trzy podstawowe segmenty kosztów:

−

koszty redakcyjne, w tym pozyskania praw autorskich,

−

koszty techniki telewizyjnej i usług niezbędnych do realizacji audycji,

−

koszty pracy ekipy realizacyjnej,
Segmenty te odzwierciedlają organizację procesu produkcyjnego audycji telewizyjnej.

Wyróżnione segmenty kosztów produkcji audycji telewizyjnych składają się z właściwych
sobie pozycji kalkulacyjnych kosztów. Używanie różnego rodzaju szablonów pozwala na
lepsze planowanie kosztów i skrócenie czasu sporządzania kosztorysu. To także zmniejsza

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

szansę na popełnianie błędów w kalkulacji kosztów audycji. Najczęściej błędy te polegają na
nieuwzględnianiu pewnych pozycji w kalkulacji kosztów. Należy pamiętać o tym, że audycja
telewizyjna jest najczęściej niepowtarzalna.

Jednak nie zawsze prezentowane są w kosztorysach takie pozycje lub grupy kosztów jak:

koszty ubezpieczeń, koszty likwidacji scenografii i dekoracji czy też koszty promocji.

Można przyjąć, że prosta audycja telewizyjna produkowana w studiu telewizyjnym nie

potrzebuje specjalnego ubezpieczenia. Jeśli jednak będzie to koncert, to może zdarzyć się
uszkodzenie sprzętu.

Przy imprezach z dużą ilością wykonawców z udziałem publiczności, producent audycji

musi uzyskać zgody wszystkich służb porządkowych, straży pożarnej, policji, itp. zgodnie
z ustawą o imprezach masowych; nieprzestrzeganie tych przepisów grozi odpowiedzialnością
cywilno-prawną.

Ubezpieczenie się przedsiębiorstwa od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz

odpowiedzialności cywilnej jest już powszechną praktyką. Naturalnie, niezależnie od tego,
większość przedsiębiorstw, które dysponują własnym sprzętem telewizyjnym ma ogólne,
całoroczne pakiety ubezpieczeń swojego majątku. Niemniej mogą zdarzyć się uszkodzenia
i kradzieże wynajętego sprzętu do realizacji audycji telewizyjnej. W szczególności
narażone na uszkodzenia są kamery reporterskie podczas wszelkich demonstracji
i manifestacji ulicznych, a także w sytuacji wysyłania takich ekip w rejony konfliktów
i wojen.

W kosztorysach powinno uwzględniać się koszty likwidacji scenografii i dekoracji użytych

w audycji telewizyjnej. W przypadku gdy jest to audycja cykliczna – koszty ich
magazynowania. O tych pozycjach kosztów często zapomina się podczas sporządzania
kosztorysów i nie wyodrębnia się tej grupy kosztów.

W praktyce koszty promocji nie są wyeksponowane, często kryją się pod innymi pozycjami

kosztów. Może być to zakup kaset, montaż itp. Jednak dla przejrzystości kosztorysu koszty te
powinny być wyodrębnione, jeśli jest to możliwe i celowe. Dotyczy to zwłaszcza audycji
cyklicznych emitowanych na antenie. Mogą być to reklamy audycji w innych środkach
masowego przekazu, druk folderów informacyjnych o audycji dla sponsorów nagród itp.

W kosztorysie powinna być uwzględniona pozycja kosztów nieprzewidzialnych. Może

ona wystąpić w szczególności w audycjach realizowanych w terenie, gdyż wielu rzeczy nie da
się z góry przewidzieć tak jak w nagraniu studyjnym. Koszty te powinny być rozliczane po
zakończeniu produkcji, niemniej muszą być przygotowane takie właśnie rezerwy finansowe.

Koszty pośrednie produkcji audycji w kosztorysach najczęściej planuje się za pomocą

narzutu procentowego od kosztów bezpośrednich. Powszechne to rozwiązanie stosowane jest
we współpracy telewizji z producentami zewnętrznymi z zastrzeżeniem, że wielkość tego
wskaźnika wymaga uprawdopodobnienia przez producenta zewnętrznego.

Niezbędnym elementem uzupełniającym kosztorys audycji jest harmonogram produkcji.

Tabela 3. Przykładowy harmonogram nagrywania i montażu audycji rozrywkowej

L.p. Czynność

Data

1. Filmowanie nagród

10.01.2007

2. Montaż przygotowanych materiałów nagród

11.01.2007

3. Budowa scenografii

17.01.2007

4. Nagranie

18-19.01.2007

5. Rozbiórka scenografii

20.01.2007

6. Montaż cyklu 1 0 odcinków

20-31.01.2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konieczność łącznego posługiwania się kosztorysem i harmonogramem produkcji

usprawniają zarządzanie produkcją audycji telewizyjnej i umożliwia właściwą kontrolę
procesów produkcyjnych.

Harmonogram produkcji audycji telewizyjnej powinien jasno określać kiedy odbywają

się poszczególne etapu produkcji.

Audycje telewizyjne produkowane są na indywidualne zamówienie klienta, a więc jest to

produkcja na zamówienie. Uruchomienie zlecenia produkcyjnego następuje po podpisaniu
umowy przez zamawiającego i producenta. Integralną częścią tej umowy jest wynegocjowany
kosztorys i sprecyzowane zadania każdej ze stron. Również ważnym elementem, obok
kosztorysu, jak już zaznaczono, jest harmonogram produkcji audycji telewizyjnej
i oczywiście scenariusz, które zwyczajowo również traktuje się jako załączniki do kontraktu
produkcyjnego.

Organizacja produkcji audycji telewizyjnej zostanie pokazana na przykładzie produkcji

audycji rozrywkowej.

Do grupy audycji o charakterze rozrywkowym można zaliczyć bardzo wiele ciekawych

pozycji programowych. Może być to zarówno teleturniej, kabaret, audycja świąteczna
z koncertami, spotkania z ciekawymi ludźmi w formie zabawy, a nie „gadających głów",
szopki noworoczne, parodie życia codziennego lub inne audycje poświęcone ciekawym
wydarzeniom.

Audycje tego typu mogą być emitowane cyklicznie zgodnie z ramówką lub produkowane

i emitowane okazjonalnie w okolicznościowych ramówkach świątecznych bądź
weekendowych. Przykładowe audycje rozrywkowe to np. Kabaretowa Liga Dwójki, Maraton
uśmiechu, Dziennik telewizyjny Jacka Fedorowicza, Familiada, Europa da się lubić.
Wyróżniają się one często bardzo odmiennymi celami oraz bardzo różnym zaangażowaniem
zasobów niezbędnych do ich produkcji. Audycja o charakterze rozrywkowym jest prawie
zawsze szczególnym artystycznym przedsięwzięciem. Oprócz dobrej organizacji produkcji
liczy się przede wszystkim świetny pomysł, który zostanie zaakceptowany przez telewidzów,
dobra - najlepiej znana obsada wykonawców, którzy gwarantują publiczność przed
telewizorami oraz właściwie dobrany repertuar tekstowy i muzyczny.

Nad całością artystyczną sprawuje piecze reżyser wspomagany przez realizatora

telewizyjnego oraz scenografa.

Przykładowa produkcja telewizyjna to 50-minutowa audycja satyryczna o charakterze

spektaklu, z udziałem znanych artystów estrady i aktorów oraz publiczności. W audycji
przewidziane są piosenki w wykonaniu aktorów wraz z akompaniamentem zespołu
muzycznego. Planowane są 3 dni zdjęciowe. Cały okres produkcji potrwa 14 dni. Nagranie
audycji ma nastąpić w wynajętym obiekcie (sali teatralnej), a nie w studiu telewizyjnym.

Najpierw powstał konspekt (pomysł) audycji a następnie scenariusz audycji i kosztorys.

W scenariuszu audycji opisano szczegółowo zawartość audycji, jej autorów oraz uczestników.
Ta opisowa część projektu jest niezbędnym elementem całej propozycji programowej.
Scenariusz jest niezbędny, aby można było realnie oceniać dostarczony kosztorys w aspekcie
planowanych kosztów produkcji audycji.

W kosztorysie wyodrębniono następujące grupy kosztów:

−

honorariów współtwórców i zespołu produkcyjnego,

−

realizacji zdjęć,

−

realizacji nagrania muzyki do spektaklu,

−

realizacji dźwięku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

oświetlenia,

−

scenografii, dekoracji i rekwizytów,

−

kostiumów scenicznych i garderoby,

−

charakteryzacji,

−

obsługi planu zdjęciowego,

−

transportu,

−

montażu i udźwiękowienia,

−

nośniki magnetyczne (kasety),

−

pozostałe.

Do spektaklu zaangażowani zostali znani główni aktorzy oraz aktorzy drugoplanowi,

którzy mają wspomagać główne postacie. Teksty piosenek muszą odzwierciedlać przesłanie
całego spektaklu.

Cały spektakl z udziałem publiczności będzie nagrywany w wynajętym obiekcie.
Do realizacji takiego przedsięwzięcia należy skompletować ekipę realizacyjną,

odpowiednie kamery, sprzęt dźwiękowy, oświetlenie, wózki do kamer, ramię kamerowe, itp.
Nagranie zrealizowane zostanie z wykorzystaniem dwóch reporterskich zestawów
zdjęciowych. Nie zakładano w tym projekcie użycia wozu transmisyjnego. Realizacja zdjęć
wymaga zaangażowania reżysera, realizatora wizji, kamerzystów, itd. Sprzęt do tego typu
produkcji najczęściej się wynajmuje, gdyż dla wielu producentów utrzymanie zwłaszcza
sprzętu transmisyjnego i dużego zespołu ludzi nie jest po prostu opłacalne. Stąd do tego
przedsięwzięcia jest on jednorazowo wynajmowany. Dotyczy to oczywiście też zespołu ludzi,
którzy ten sprzęt obsługują. W praktyce na naszym rynku produkcyjnych usług telewizyjnych
jest wielu bardzo dobrych specjalistów z niezbędnymi kwalifikacjami, których można zawsze
zaangażować tylko do obsługi konkretnej produkcji.

Zanim dojdzie do pracy na planie to należy wcześniej nagrać w studiu dźwiękowym

piosenki z udziałem zespołu muzycznego, który będzie akompaniował podczas spektaklu.
Podczas samego nagrania spektaklu muzyka będzie puszczana z playbacku. Do
wcześniejszego nagrania muzyki należy wynająć studio dźwiękowe i realizatora nagrania.

Obiekt zdjęciowy wymaga odpowiedniego nagłośnienia obiektu i obsługi zarówno

playbacku, jak i urządzeń do nagrywania dźwięku na żywo (live). Należy uwzględnić koszty
w kosztorysie produkcji.

Istotnym elementem realizacji zdjęć jest właściwe oświetlenie planu zdjęciowego wraz ze

sceną. Światła są elementem gry scenicznej i ich odpowiednia gra pozwala na uzyskanie
lepszego efektu scenicznego. Stąd też należy wynająć oświetlaczy, którzy mają również
doświadczenie sceniczne. Zupełne inne warunki pracy są w profesjonalnym studiu
telewizyjnym niż w wynajętym obiekcie, gdzie trzeba praktycznie wszystko zaplanować
i ustawić w warunkach nowej sceny.

Sama oprawa sceniczna wymaga przygotowania i budowy odpowiedniej scenografii

właściwej dla tego spektaklu. Zatem należy wykonać odpowiednie dekoracje i rekwizyty,
kupić je albo wynająć. W ten proces zaangażowani są: scenograf, który przedstawia
koncepcję scenografii spektaklu, jego asystenci, rekwizytor, asystent rekwizytora i każdy
z nich ma swoje zadania do wykonania. Osobnym elementem są kostiumy. Podczas nagrania
audycji aktorzy będą musieli przebierać się i zmieniać kostiumy w zależności od konkretnej
sceny. W związku z tym kostiumograf musi opracować koncepcję ubioru a później należy te
kostiumy kupić, uszyć lub wynająć. Podczas samego kręcenia zdjęć musi być obecny
garderobiany, aby ktoś panował nad wszystkimi kostiumami i kolejnością ich przygotowania
dla aktorów. Również muszą być wynajęte pomieszczenia na garderoby, gdzie aktorzy mogą
przygotować się do poszczególnych scen. Po użyciu kostiumów, a przed ich oddaniem do
wypożyczalni, należy je wyprać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podczas spektaklu muszą być obecni charakteryzatorzy. Należy więc wynająć miejsce dla

stanowisk charakteryzacji, kupić niezbędne usługi i materiały do charakteryzacji aktorów oraz
zaangażować charakteryzatorów.

Plan zdjęciowy musi mieć zapewnioną obsługę. Poszczególne ekipy realizacyjne muszą

mieć wzajemny kontakt na planie. Nie należy zapominać też o posiłkach profilaktycznych
(catering) i napojach ze względu, że aktorzy i ekipy długi czas spędzają na planie. Również
plan zdjęciowy musi mieć kierownika, który będzie tym wszystkim właściwie zawiadywał
i koordynował.

Podczas realizacji zdjęć i wcześniej - do organizacji planu zdjęciowego niezbędny jest

transport. Transport niezbędny jest w różnych fazach produkcji do przewożenia kamer,
rekwizytów, dekoracji, ludzi. Koszty transportu przedstawiono w tabeli 3.33.

Ostatnim etapem produkcji tego typu przedsięwzięcia jest postprodukcja, czyli montaż

i udźwiękowienie. Materiał zapisany podczas realizacji zdjęć należy odpowiednio zgrać
w kolejności poszczególnych sekwencji, aby nadać temu materiałowi postać 50 minutowej
audycji. Dźwięk, który został nagrany podczas zapisu, musi przejść odpowiednią obróbkę,
aby dostarczona kaseta do telewizji spełniała jej wymagania techniczne do emisji. Normy
w tej dziedzinie określa nadawca telewizyjny. Również należy przegrać audycję na kasety
przeglądowe VHS.

Podczas produkcji tego typu przedsięwzięcia należy wynająć obiekty zdjęciowe,

ubezpieczyć aktorów i ekipy, wynająć hotele itp. Obsługa biurowa produkcji również musi
mieć swoje miejsce, gdyż podczas realizacji przedsięwzięcia należy na bieżąco załatwiać
różne sprawy kontrahentów. Ponadto trzeba pamiętać o przygotowaniu fotosów dla celów
promocji (np. zdjęć do prasy).

Pomysł i organizacja takiego przedsięwzięcia artystycznego wymaga szczególnego

przemyślenia. Programy satyryczne i muzyczne są jedne z trudniejszych artystycznie do
wyprodukowania.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie znasz etapy produkcji programu telewizyjnego?

Co wchodzi w zakup audycji telewizyjnej?

Jakimi sposobami jest dostarczana do stacji telewizja?

Co powinno być określone w umowie zakupu praw do emisji audycji telewizyjnej?

Co obejmują koszty programu telewizyjnego?

Co rozumiesz pod pojęciem organizacja produkcji?

Jakie informacje obejmuje harmonogram produkcji?

Kto sporządza kosztorys danej audycji?

Jaki zakres obowiązków pełni kierownik produkcji?

10.

Jakie znasz koszty produkcji audycji telewizyjnej?

11.

Co obejmuje koszty wynagrodzeń?

12.

Co obejmują koszty praw autorskich?

13.

Co składa się na koszty realizacyjne?

14.

Co wchodzi w skład zespołu realizacyjnego?

15.

Co obejmuje kosztorys audycji telewizyjnej?

16.

Jakie znasz podstawowe cele sporządzania kosztorysu audycji?

17.

Jakie znasz podstawowe segmenty kosztów w kosztorysach?

18.

Jakie grupy kosztów wyodrębnia się w kosztorysie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Charakteryzuj w formie opisowej koszt produkcji audycji telewizyjnej. Zaprezentuj

wykonane ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące kosztów produkcji audycji
telewizyjnej,

zapoznać się z kosztami produkcji audycji telewizyjnej,

scharakteryzować w formie opisowej koszt produkcji audycji telewizyjnej,

dokonać prezentacji wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−−−−

przybory do pisania,

−−−−

notatnik,

−−−−

literatura z rozdziału 6 dotycząca kosztów produkcji audycji telewizyjnej.

Ćwiczenie 2

Sporządź kalkulacje kosztów realizacji audycji telewizyjnej. Zaprezentuj wykonane

wiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące kalkulacji kosztów
realizacji audycji telewizyjnej,

zapoznać się z metodami i sposobem przeprowadzania kalkulacji kosztów,

opracować tabelę kalkulacji kosztów realizacji audycji telewizyjnej,

w pierwszej kolumnie wpisać, zaproponowane przez siebie koszty, w drugiej kolumnie –
ich wartość,

obliczyć koszty całkowite,

dokonać prezentacji wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−−−−

przybory do pisania,

−−−−

notatnik

−−−−

kalkulator,

−−−−

literatura z rozdziału 6 dotycząca kalkulacji kosztów realizacji audycji telewizyjnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wymienić etapy produkcji programu telewizyjnego?

określić co powinna zawierać umowa zakupu praw do emisji audycji
telewizyjnej?

wymienić co obejmują koszty programu telewizyjnego?

wymienić kto sporządza kosztorys?

określić zakres obowiązków kierownika produkcji?

wymienić koszty produkcji audycji telewizyjnej?

określić co obejmują koszty praw autorskich?

wymienić co obejmuje kosztorys audycji?

wymienić podstawowe segmenty kosztów w kosztorysie?

10)

wymienić grupy kosztów w kosztorysie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań wielokrotnego wyboru.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Głównymi uczestnikami podstawowego rynku telewizyjnego są

nadawcy telewizyjni.

komedianci.

wizażyści.

garderobiane.

Podstawowy potencjał techniczny rynku produkcji telewizyjnej to
a)

sieci kabli.

nadajniki satelitarne.

zestawy montażowe.

regulacje prawne.

3. Przedsiębiorstwa telewizyjne świadczą usługi dla odbiorców, wypełniając zadania

telewizji m.in.
a)

dostarczają informacji.

udostępniają nadajniki satelitarne.

zapewniają finanse.

udostępniają twórczość.

Producent telewizyjny to

podmiotem gospodarczy, który nadaje i rozpowszechnia program telewizyjny
w całości i bez zmian.

pozostałe podmioty gospodarcze, które otrzymały koncesję na nadawanie programu
telewizyjnego od KRRiT.

podmiot gospodarczy (bez względu na formę organizacyjno-prawną), który zajmuje
się organizacją produkcji audycji telewizyjnych lub programu telewizyjnego i/lub
ś

wiadczy usługi na ich rzecz.

podmiot, który zajmuje się tylko nadawaniem.

Producentami mogą być

nadawcy telewizyjni.

wspólnicy.

publiczne zgromadzenia.

niepubliczne zgromadzenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Działalność producenta telewizyjnego obejmuje m.in.

pisanie opowiadań.

pisanie dialogów.

pisanie scenariuszy.

organizacja budżetu.

Ważna grupą na rynku telewizyjnym odgrywają przedsiębiorstwa, które dysponują

sprzętem telewizyjnym.

nagraniami akcji.

budżetem.

kostiumami.

Nadawca telewizyjny to

podmiot, który zajmuje się tylko nadawaniem.

jest podmiotem gospodarczym, który nadaje i rozpowszechnia program telewizyjny
w całości i bez zmian.

pozostałe podmioty gospodarcze, które otrzymały koncesję na nadawanie programu
telewizyjnego.

specjalne studia telewizyjne.

Następujące rodzaje nadawców telewizyjnych to

publiczny.

osobowy.

grupowy.

powołany.

10.

Nadawca publiczny ma zagwarantowaną koncesję na nadawanie programu telewizyjnego z

mocy ustawy.

prezydenta danego miasta.

proboszcza parafii.

burmistrza.

11. Scenariusz to

surowiec przeznaczony do sfilmowania.

napisane do czytania.

napisane do recytowania.

napisane do opowiadania.

12. Reżyser z gotowym pomysłem udaję się do

reżysera.

scenografa.

asystenta.

scenarzysty.

13. Kto pisze scenariusz

scenarzysta

operator

asystent

dźwiękowiec

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Scenariusz jest pisany w czasie

przeszłym.

teraźniejszym.

przyszłym.

tylko i wyłącznie przeszłym.

15. Pracą ekipy budowlanej steruje

reżyser.

scenarzysta.

kierownik budowy dekoracji.

asystent.

16. Zalecenia działu technicznego to głównie

liczenie sprzętu.

układanie sprzętu.

drobne naprawy urządzeń elektronicznych.

dobranie oświetlenia.

17.

Dział techniczny to

operatorzy kamer.

operatorzy utrzymania porządku.

lektorzy.

researcherzy.

18.

Dział redakcji to

dźwiękowcy.

copywriterzy.

researcherzy.

operatorzy kamer.

19.

Kolejność prac przygotowawczych do produkcji audycji telewizyjnej to

skompletowanie ekipy zdjęciowej i podpisanie z nimi stosowanych umów
określających czas pracy i wynagrodzenie.

skompletowanie kostiumów.

skompletowanie metrażu.

dobranie metrażu.

20. Koszty obsługi planu zdjęciowego to

wynagrodzenia wraz z narzutami.

montażyści.

operatorzy kamer.

nośniki do rejestracji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Przygotowanie i organizacja produkcji audycji telewizyjnej

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

E. Zajček. Praca i film – system pracy, elementy, relacja, sztuka – tom1, tom 2

J. Lisiecki. FILM i sztuki tradycyjne. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin
2005

K. Damm., B. Kaczorowski. Leksykon PWN –KINO. PWN. Warszawa 2000

O. Schütte. Praca nad scenariuszem. PWN. Warszawa 2005

T. Kingdon. Sztuka reżyserii filmowej. Wojciech Marzec. Warszawa 2007

W. Dąbal & P. Andrzejew. Kompendium terminologii filmowej Oficyna Wydawnicza.
Sadyba 2005

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
05 Przygotowanie i organizacja Nieznany (2)
09 Planowanie i organizowanie p Nieznany (2)
09 Przygotowanie i organizacja produkcji
09 Przygotowanie i organizacja produkcji
Propozycja przygotowania schema Nieznany
Prawo dewizowe 2010 09 id 38648 Nieznany
06 Projektowanie i organizowani Nieznany (2)
m wypych dobkowska organizacyj Nieznany
postawa, socjologia organizacji Nieznany (3)
2000 09 Szkola konstruktorowid Nieznany (2)
Biomechanika sprawy organizacyj Nieznany (2)
cwiczenia 09 id 124345 Nieznany
09 Programowanie w srodowisku j Nieznany
09 wykladid 8098 Nieznany
Fizyka 0 wyklad organizacyjny I Nieznany
2002 09 Osla laczka Nieznany (2)
gal08 09 id 185722 Nieznany
84 Nw 09 Wzmacniacz operacyjny Nieznany (2)

więcej podobnych podstron