Prawo koś cielne (wykł ad 3) 26.01.2013
1) Definicje i typy konkordatów :
* concordo are - zgadzać się
* umowa dwustronna międzynarodowa miedzy stolica apostolska
i państwem
* zupełne i częściowe
* wertykalne i horyzontowe ( szczególny nacisk na sytuacje prawna wiernego
lub na strukturę organizacyjna)
* czasowe i wieczyste
wertykalna -pozycja prawna wiernego
horyzontalne - organizacja
Konkordaty są wytworem łacińskiego chrześcijaństwa. W kościołach wschodnich
konkordatów nie ma.
Konkordat zupełny stara się zawrzeć w sobie większość
spraw spornych.
Konkordat częściowy nie uwzględnia wielu zagadnień. Konkordat częściowy jest
zawierany nie chętnie przez stolice apostolska (wyjątki np. prusy, państwa pod
zaborami)
Konkordat spełnia wymogi konwencji wiedeńskiej. Zerwanie konkordatu przez stronę
państwową skutkuje zerwaniem stosunków dyplomatycznych.
* wytwór prawa europejskiego
*charakter umowy międzynarodowej
w zakresie interesującym strony
* zawieranie praktyczne od średniowiecza ( np. w Wormacja 1112 , Bolonia 1516 )
*formy i treść ulegały zmianie
*pierwsze polskie konkordaty ( 1519r . 1525r)
* stolica apostolska jest czymś ponad nie posiadając suwerenności ( Polska 1925
Włochy 1922, Rumunia1927)
* sobór watykański II w konstytucjach wspólne ustępstwa państwa i kościoła służące
dobru i realizacji konkordatu
2)Natura prawna konkordatu
a) teoria legalna
*koncepcja supremacji czyli przewadze. ( państwo dyktuje warunki)
*koncepcja jednostronna
*tylko wola państwa źródłem prawa
*konkordat źródłem prawa wewnętrznego.
b)teoria przywilejów
*kościół udzielił kompetencji do ingerowania w pewien zakres praw kościelnych
*teokratyczna jednostronna
*wyraz aspiracji papieży do pośredniej władzy nad świeckimi
c)teoria prawa międzynarodowego
*zasady autonomiczności i należności Stolicy Apostolskiej państwa
*umowa międzynarodowa bo są dwa podmioty prawa międzynarodowego
*wola współdziałania ze strony kościoła katolickiego na rzecz wspólnego dobra
obywateli
3) Preambuła konkordatu
*przesłanki polityczne
*przesłanka socjologiczna
*przesłanki historyczne - są powiązane z politycznymi
*przesłanki aksjologiczne - system wartości akcentuje chrześcijańskie wartości
którymi państwo bd się kierować
*przesłanka legalizmu - jest realizacja zasad państwa prawnego
4) Klauzule konkordatu
a) materialne
*federacyjna - zastrzeżenie w jaki sposób ma obowiązywać terenie państwa
*stosunków dyplomacyjnych -określa w jaki sposób państwo bd reprezentowane i
kościół przy stosunkach wzajemnych
b) formalne
*derogacyjna uchylenie
*interpretacyjna wykładnia
*o trybie rozstrzygania sporów
*dotycząca wejścia w życie
*ratyfikacji
*określającą język umowy
*dotycząca czasu obowiązywania
*denuncjacyjna - w jaki sposób mógł by zostać wypowiedziany konkordat
*prolongacyjna –w jaki sposób mógłby zostać przedłużony
*rewizyjna
5) Procedura przygotowania i zawarcia konkordatu (brak rozwinięcia
podpunktów)
a) etap negocjacji (zakończony parafowaniem tekstu)
b) etap realizacji
6) Osobowość prawna
7) Podmiotowość międzynarodowo- prawna Stolicy apostolskiej i Watykanu
Pod pojęciem Stolicy Apostolskiej ( inaczej kurii rzymskiej) należy rozumieć
biskupa Rzymu oraz o ile co innego nie wynika z natury rzeczy lub kontekstu zespołu
organów pomocniczych (…)
Kościół
powszechny
Nadprzyrodzona
podmiotowość
Osobowość
prawna
Osoba
moralna
Kn.132
§1 KPK
Źródło
osobowości
prawnej dla innych osób
kościelnych
Kościół powszechny
Jeden, jedyny i
prawdziwy
Wielość w rzeczywistej
jedności
kościoły partykularne w
komunii z kościołem
8) Organa władzy
9) Państwo kościelne - powstanie Watykanu
*biskupstwo Rzymu do VIII w. powstanie państwa kościelnego
*zjednoczenie Włoch
*traktaty laterańskie 1929r podpisane przez kardynała Pietro Gasparri papieskiego
sekretarza stanu w imieniu Piusa XI i Mussoliniego
10) Spór o podmiotowości prawa międzynarodowego Watykanu i Stolicy
apostolskiej
a)koncepcja monistyczna
*zlanie ontologiczne obu bytów
* brak wszystkich cech państwa
b) koncepcja dualistyczna implikuje spory o charakter relacji miedzy Stolica
Apostolską a Watykanem
* koncepcja wasalności
*koncepcja Józefa Krukowskiego historycznej suwerenności duchowej
Biskup Rzymu
koncentracja i dekoncentracja władzy w
kościele
kolegium biskupów
osoby moralne
prymat powszechny
prymat partykularny
Rada Publicznych
spraw kościoła
Kongregacje
Inne instytucje i ich
organy
Trybunał papieski
sekretariat stanu
Kuria rzymska
i terytorialnej
11) Argumentu za osobowością na gruncie prawa międzynarodowego
* ius legatum - ogólne utrzymywanie stosunków międzynarodowych
* ius tractatum = ius contrajendi -prawo zawierania traktatów
zdolność występowania prawa przed sadami prawa międzynarodowego
ius standi zdolność prawna przed sadami prawa międzynarodowego
uznanie na arenie międzynarodowej
Watykan ma konstytucje 26. XI. 2000
12) Argumenty za podmiotowością na płaszczyźnie prawa międzynarodowego
*argument dla Watykanu
- koncepcja państw miniaturowych
*argumenty dla Stolicy apostolskiej
- koncepcja państwa personalnego
- suwerenność związku społecznego
- wspólnota duchowa na podstawie argumentów historycznych
13) Relacje miedzy Watykanem a Stolicą Apostolską na płaszczyźnie prawa
międzynarodowego
*wasalność Watykanu względem Stolicy Apostolskiej
*protektorat Stolicy Apostolskiej względem Watykanu
*unia personalna wspólny władca jako os. fizyczna
*unia realna wspólny najwyższy organ
*unia funkcjonalna
*historyczne powiazanie funkcjonalnych podmiotów
*funkcjonalna służebność Watykanu
Sposoby nabycia osobowości prawnej związków wyznaniowych
*ustawa indywidualna
*rejestracja
*konkordat
