07 romantyzm

Romantyzm

druga połowa XIX w.

Tematyka współczesna mówiąca o walkach narodowo-wyzwoleńczych oraz historii
narodu. Dominuje uczucie, emocje. Akcentuje się osobiste zaangażowanie twórcy.
Postawa indywidualistyczna twórców decyduje o tym, że malarz chce przede
wszystkim wyrazić siebie. Kompozycja obrazów staje się swobodna, często
dynamiczna. Koloryt żywy, śmiało zestawiony z ostrymi kontrastami światła i
cienia. Technika malowania utrwala zamaszysty, żywiołowy ruch pędzla.

Malarze:

- Francja

Eugene Delacroix - Zagłębiał się w tajemnice barw, poczuł ich względność tj.
zależność od kolorów sąsiadujących oraz zasadę refleksji kolorystycznych.
Artysta czasem posługiwał się nawet kolorem abstrakcyjnym. Jego najsłynniejszym
obrazem jest "Wolność wiodąca lud na barykady". Kompozycja nawiązuje do wydarzeń
lipcowej rewolucji we Francji. Kolorystyka obrazu w niektórych punktach
zgaszona, w innych rozjaśniona z akcentem czerwonej plamy na sztandarze. W
kompozycji zawarty jest ogromny dynamizm.
Theodore Gerioaul (czyt. żeriko) - autor "Tratwy meduzy", gdzie przedstawiany
jest los rozbitków na tratwie rzucanej przez fale. Głównym środkiem wyrazu
artystycznego jest światło i cień, którymi malarz kontrastuje i modeluje
postacie.
- Polska

Piotr Michałowski - Koncentrował się on na scenach z końmi, batalistyce i
portretach. Jego kompozycje cechuje niepospolita brawura pędzla, farba kładziona
jest śmiało (akcentowane są pociągnięcia pędzla). Artysta nie koncentruje się na
detalach, stosuje błękity, róże, oranże i żółcie tworząc jedną wielką głębię
kolorów. Jest autorem paru wersji bitwy pod Samosierrą.
- Hiszpania

Goya - hiszpan, zasłynął z portretów, gdzie modele przedstawiane są czasem w
sposób karykaturalny. Agresja wojsk Napoleona I przedstawiona jest w obrazie
"Rozstrzelanie powstańców madryckich". Kompozycja dzieli się na dwie części.
Prawa strona to osnuty ........ pluton egzekucyjny symbolizujący zimny mechanizm
wojny. Przeciwna strona to skłębione w oślepiającym blasku postacie powstańców,
których gesty wyrażają rozpacz, determinację.

ENCYKLOPEDIA

ROMANTYZMU SZTUKA. Romantyzm — szeroki i wieloznaczny termin stosowany w
odniesieniu do różnych przejawów sztuki (gł. malarstwa) lat ok. 1760–1850.
Romantyzm nie ma cech odrębnego stylu, jest rozumiany raczej jako wyraz postawy
światopoglądowej, artyst. i uczuciowej. Znamionuje ją pojmowanie sztuki jako
przejawu odrębności cywilizacyjnych, nar. i osobowych oraz jako ekspresji
przeżyć wewn. twórcy, wyolbrzymienie roli sztuki, artysty i doznania estet.,
wybujały indywidualizm i subiektywizm, odrzucenie przekonania o racjonalnym
charakterze twórczości artyst., zwrot ku poznaniu intuicyjnemu i twórczej roli
wyobraźni. Postawa ta zaowocowała zarówno ogromnym rozszerzeniem repertuaru
tematycznego wyobrażeń, jak też różnorodnością form artystycznych. Źródłami
nowych tematów stały się pn. mitologie celt.-germ. (Pieśń o Nibelungach, Pieśń
Osjana), poezja nieklasyczna (Dante, W. Szekspir, J. Milton) i współcz. (J.W.

Strona 1

07 romantyzm

Goethe, G. Byron), lud. podania, nar. legendy. Swoboda tematyczna znalazła upust
w wyobrażeniach fantastycznych, nie skrępowanych tradycyjnymi ramami
ikonograficznymi. Skodyfikowany język alegor.-sybol. zastąpiło działanie
emocjonalnym nastrojem albo indywidualna, często ezoteryczna symbolika. Potrzeba
odwoływania się do przeszłości zrodziła wielką popularność malarstwa hist., zwł.
podejmującego wątki nar., zarówno o anegdotycznym, jak historiozoficznym
charakterze. Kult natury nadał nową rangę malarstwu pejzażowemu, zyskującemu w
twórczości panteistycznie nastrojonych romantyków niem. wymiar sakralny (Ph.O.
Runge, C.D. Friedrich), ale przybierającemu też charakter udramatyzowanej wizji
(W. Turner) lub przyr. obserwacji (J. Constable). Wobec braku jednolitości
stylowej terminem romantyzm określa się wiele nurtów mal. i indywidualnych
dokonań, jak np. fantasmagoryczna późna twórczość F. Goi, poet.-fantastyczne
wyobrażenia H. Füselego, ezoteryczno-wizyjne dzieło W. Blake'a, kontemplacyjne
krajobrazy C.D. Friedricha, rel.-historyzująca sztuka powstająca w kręgu Bractwa
Św. Łukasza (nazareńczycy ), barokowo dynamiczne i wysoce emocjonalne malarstwo
franc. (T. Géricault, E. Delacroix). W odniesieniu do architektury termin
romantyzm jest stosowany wobec niektórych malowniczych, na ogół nieregularnych
budowli epoki historyzmu, zwł. neogot. (rezydencje w formie zamków, zameczków,
willi włoskich, pawilony parkowe). Typowym wyrazem idei romantyzmu były
stylizowane naturalne założenia ogrodowe (park krajobrazowy), z budowlami lub
ich ruinami w różnych stylach hist. i egzotycznych. W rzeźbie znamion romantyzmu
upatruje się w dziele artystów podejmujących typową romantyczną tematykę i
operujących dynamiczną, nie klasycyzującą formą (F. Rude). W sztuce pol.
najwybitniejszym przedstawicielem malarstwa romantyzmu jest wykształcony we
Francji P. Michałowski.

J. STARZYŃSKI O romantycznej syntezie sztuk: Delacroix, Chopin, Baudelaire,
Warszawa 1965;

J. STARZYŃSKI Romantyzm i narodziny nowoczesności, Warszawa 1972;

H. MORAWSKA Kryteria oceny romantyzmu, Warszawa 1976;

Tematy, tradycje i teorie w sztuce doby romantyzmu, Warszawa 1981;

Encyklopedia romantyzmu, Warszawa 1992.

Strona 2