Żywienie i wychów
Żywienie i wychów
cieląt
cieląt
Żywienie i wychów cieląt
Żywienie i wychów cieląt
Wahania śmiertelności – kilka do 20%
Wahania śmiertelności – kilka do 20%
Poród – nieobecność cz
Poród – nieobecność cz
ł
ł
owieka - opieka
owieka - opieka
matki
matki
Czynności poporodowe
Czynności poporodowe
Żywienie i wychów cieląt
Żywienie i wychów cieląt
Odpajanie siarą:
Odpajanie siarą:
Przy matce – 2-5 dni
Przy matce – 2-5 dni
Od
Od
ł
ł
ączenie od matki
ączenie od matki
Schemat pojenia
Schemat pojenia
Dzień
Dzień
Jak często
Jak często
Ilość/1x
Ilość/1x
(l)
(l)
Ogółem
Ogółem
(l)
(l)
1
1
3-4
3-4
1-1,5
1-1,5
5
5
2
2
3
3
1,5-2,5
1,5-2,5
6-8
6-8
3-5
3-5
3
3
2-2,5
2-2,5
6-8
6-8
6-10
6-10
2-3
2-3
2-3
2-3
6
6
Schemat karmienia
Schemat karmienia
wiek
wiek
Mlek
Mlek
Mt
Mt
Sian
Sian
K/m
K/m
W
W
1
1
5-8
5-8
-
-
-
-
-
-
-
-
2
2
6
6
0,1
0,1
0,05
0,05
-
-
-
-
3
3
6
6
0,2
0,2
0,1
0,1
-
-
1
1
4
4
6
6
0,3
0,3
0,2
0,2
-
-
2
2
5
5
6
6
0,4
0,4
0,3
0,3
0,3
0,3
3
3
6
6
6
6
0,5
0,5
0,4
0,4
0,5
0,5
3
3
Schemat karmienia
Schemat karmienia
wiek
wiek
Mlek
Mlek
Mt
Mt
Sian
Sian
K/m
K/m
W
W
7
7
5
5
0,7
0,7
0,5
0,5
0,8
0,8
5
5
8
8
3
3
0,8
0,8
0,6
0,6
1
1
6
6
9
9
2
2
1
1
0,7
0,7
1,3
1,3
8
8
10
10
2
2
1,2
1,2
0,8
0,8
1,6
1,6
9
9
11
11
-
-
1,5
1,5
0,9
0,9
2
2
12
12
12
12
-
-
2
2
1
1
2,5
2,5
12
12
Higiena !!!
Higiena !!!
Higiena pojenia i świeżości
Higiena pojenia i świeżości
Temperatura pasz p
Temperatura pasz p
ł
ł
ynnych 35-30 st
ynnych 35-30 st
Od 2 – go tyg pasza sta
Od 2 – go tyg pasza sta
ł
ł
a – rozwój
a – rozwój
przedżo
przedżo
ł
ł
ądków
ądków
Za wyjątkiem paszy treściwej, do woli
Za wyjątkiem paszy treściwej, do woli
Ja
Ja
ł
ł
ówki
ówki
Umiarkowana intensywność żywienia
Umiarkowana intensywność żywienia
Namnażanie komórek miąższu wymienia
Namnażanie komórek miąższu wymienia
ok. 9 mc życia, syndrom t
ok. 9 mc życia, syndrom t
ł
ł
ustej krowy
ustej krowy
Lato: pastwisko
Lato: pastwisko
Zima: kiszonki (kukurydza 1/3 dawki)
Zima: kiszonki (kukurydza 1/3 dawki)
1 rok – 300 kg
1 rok – 300 kg
2 lata – 580 kg
2 lata – 580 kg
Ja
Ja
ł
ł
ówki
ówki
3 mce 95 kg
3 mce 95 kg
6 mcy 160 kg
6 mcy 160 kg
12 mcy 300 kg
12 mcy 300 kg
15 mcy 370 kg
15 mcy 370 kg
24-25 mcy 580 kg
24-25 mcy 580 kg
Choroby t
Choroby t
ł
ł
a żywieniowego
a żywieniowego
Wzdęcie i skręt trawieńca u
Wzdęcie i skręt trawieńca u
cieląt
cieląt
Szybkie tworzenie się gazu i rozciąganie
Szybkie tworzenie się gazu i rozciąganie
trawieńca – 6 – 12 tyg.
trawieńca – 6 – 12 tyg.
Zasiedlenie żwacza przez bakt kwasu
Zasiedlenie żwacza przez bakt kwasu
mlekowego
mlekowego
2 x pojenie ad libitum, nieregularne picie
2 x pojenie ad libitum, nieregularne picie
dużych ilości mleka po d
dużych ilości mleka po d
ł
ł
ugiej
ugiej
przerwie,
przerwie,
brudny preparat, dodatki fermentujące
brudny preparat, dodatki fermentujące
(p
(p
ł
ł
atki, śruta, mączka)
atki, śruta, mączka)
Wzdęcie i skręt trawieńca u
Wzdęcie i skręt trawieńca u
cieląt
cieląt
Niepokój, kolki, drżenie mięśni,
Niepokój, kolki, drżenie mięśni,
wyginanie grzbietu
wyginanie grzbietu
UWYPUKLENIE
UWYPUKLENIE
PRAWEGO BOKU
PRAWEGO BOKU
(niekiedy
(niekiedy
obustronnie)
obustronnie)
Nak
Nak
ł
ł
ucie przezskórne, zabieg
ucie przezskórne, zabieg
Niedostateczna zdolność
Niedostateczna zdolność
flory i fauny żwacza do
flory i fauny żwacza do
trawienia i syntezy
trawienia i syntezy.
.
Bakterie
Bakterie
rozk
rozk
ł
ł
adające celulozę, skrobię,
adające celulozę, skrobię,
cukry, bia
cukry, bia
ł
ł
ka, t
ka, t
ł
ł
uszcze, produkujące lotne
uszcze, produkujące lotne
kwasy t
kwasy t
ł
ł
uszczowe, metan itd
uszczowe, metan itd
Przyczyny
Przyczyny
Niedostateczna zdolność flory i
Niedostateczna zdolność flory i
fauny żwacza do trawienia i
fauny żwacza do trawienia i
syntezy
syntezy
Niedobór substancji odżywczych:
Niedobór substancji odżywczych:
synteza bia
synteza bia
ł
ł
ka bakteryjnego wymaga
ka bakteryjnego wymaga
ł
ł
atwo strawnych węglowodanów
atwo strawnych węglowodanów
Niedobór makro i mikroelementów: P,
Niedobór makro i mikroelementów: P,
Mg, Na, S, Cu, Co, Zn – potrzebne do
Mg, Na, S, Cu, Co, Zn – potrzebne do
rozwoju mikroorganizmów. Brak =
rozwoju mikroorganizmów. Brak =
zmiany stosunków jakościowych i
zmiany stosunków jakościowych i
ilościowych bakterii
ilościowych bakterii
Niedostateczna zdolność flory i
Niedostateczna zdolność flory i
fauny żwacza do trawienia i
fauny żwacza do trawienia i
syntezy
syntezy
Dzia
Dzia
ł
ł
anie substancji hamujących
anie substancji hamujących
bakterie: stosowanie antybiotyków
bakterie: stosowanie antybiotyków
Substancje antyżywieniowe
Substancje antyżywieniowe
Niedostateczne rozdrobnienie części
Niedostateczne rozdrobnienie części
roślin
roślin
Zmiana paszy: dopasowywanie flory trwa
Zmiana paszy: dopasowywanie flory trwa
ok. 2 tyg (żywienie zimowe i letnie)
ok. 2 tyg (żywienie zimowe i letnie)
Niedostateczna zdolność flory i
Niedostateczna zdolność flory i
fauny żwacza do trawienia i
fauny żwacza do trawienia i
syntezy - objawy
syntezy - objawy
↓
↓
% zawartości t
% zawartości t
ł
ł
uszczu w mleku
uszczu w mleku
↓
↓
produkcji mleka, ↑ ketozy,
produkcji mleka, ↑ ketozy,
prze
prze
ł
ł
adowanie żwacza, wychudzenie,
adowanie żwacza, wychudzenie,
lizawość, cia
lizawość, cia
ł
ł
a ketonowe w moczu i
a ketonowe w moczu i
mleku
mleku
Niedostateczna zdolność flory i
Niedostateczna zdolność flory i
fauny żwacza do trawienia i
fauny żwacza do trawienia i
syntezy - rozpoznaie
syntezy - rozpoznaie
↓
↓
% zawartości t
% zawartości t
ł
ł
uszczu w mleku, badanie
uszczu w mleku, badanie
treści żwacza (ph ok. 7,0;
treści żwacza (ph ok. 7,0;
oliwkowobrązowa, ↑sedymentacji,
oliwkowobrązowa, ↑sedymentacji,
redukcja b
redukcja b
ł
ł
ękiitu pow 5 min.), cia
ękiitu pow 5 min.), cia
ł
ł
a
a
ketonowe w mleku i krwi
ketonowe w mleku i krwi
Niedostateczna zdolność flory i
Niedostateczna zdolność flory i
fauny żwacza do trawienia i
fauny żwacza do trawienia i
syntezy - terapia
syntezy - terapia
Usunąć b
Usunąć b
ł
ł
ąd żywieniowy, siano, drożdże
ąd żywieniowy, siano, drożdże
200-500 gr, melasa 200-300 gr,
200-500 gr, melasa 200-300 gr,
przeniesienie 3-5 l treści od zdrowych (3-
przeniesienie 3-5 l treści od zdrowych (3-
5 x)
5 x)
Rozk
Rozk
ł
ł
ad gnilny treści żwacza
ad gnilny treści żwacza
Wypieranie fizjologicznej flory
Wypieranie fizjologicznej flory
Podawanie silnie zanieczyszczonej,
Podawanie silnie zanieczyszczonej,
nadgni
nadgni
ł
ł
ej paszy zasobnej w bia
ej paszy zasobnej w bia
ł
ł
ko
ko
Rozk
Rozk
ł
ł
ad gnilny treści żwacza
ad gnilny treści żwacza
-diagnostyka
-diagnostyka
Badanie treści żwacza – zielono-czarna,
Badanie treści żwacza – zielono-czarna,
wodnista, zapach ka
wodnista, zapach ka
ł
ł
u, pH -7,0
u, pH -7,0
Zmiana karmy, transfuzja treści, terapia
Zmiana karmy, transfuzja treści, terapia
farmakologiczna
farmakologiczna
Zaburzenia mineralne
Zaburzenia mineralne
Wynikają ze sposobu użytkowania
Wynikają ze sposobu użytkowania
Absorpcja z p.pok: Ca do 50%, P do
Absorpcja z p.pok: Ca do 50%, P do
60%, Na do 80%, Mg 20%
60%, Na do 80%, Mg 20%
Mleko 1l = 1,2g Ca + 0,9g P + 0,4g Mg
Mleko 1l = 1,2g Ca + 0,9g P + 0,4g Mg
8 i 9 mc ciąży w p
8 i 9 mc ciąży w p
ł
ł
odzie co dzień:4g Ca,
odzie co dzień:4g Ca,
2,5g P, 0,1 g Mg
2,5g P, 0,1 g Mg
Zaburzenia mineralne
Zaburzenia mineralne
Porażenie poporodowe
Porażenie poporodowe
Paresis
Paresis
Puerperalis,
Puerperalis,
gorączka mleczna
gorączka mleczna
Krzywica
Krzywica
Osteomalacja
Osteomalacja
Hipomagnezemia – tężyczka
Hipomagnezemia – tężyczka
pastwiskowa
pastwiskowa
Zapotrzebowanie
Zapotrzebowanie
Ca/g
Ca/g
dzień
dzień
P/g
P/g
dzień
dzień
Mg/g
Mg/g
dzień
dzień
Bytowe
Bytowe
36
36
27
27
12
12
+ 1 l mleka
+ 1 l mleka
5
5
2
2
0,6
0,6
Zapotrzebowanie -
Zapotrzebowanie -
zasuszone
zasuszone
Ca g/dzień
Ca g/dzień
P g/dzień
P g/dzień
Mg g/dzień
Mg g/dzień
Bytowe
Bytowe
60
60
37
37
15
15
Porażenie POPORODOWE
Porażenie POPORODOWE
Krowy wysokomleczne (3-8 wycielenie)
Krowy wysokomleczne (3-8 wycielenie)
Hipoklcemia
Hipoklcemia
→przechodzenie Ca do
→przechodzenie Ca do
mleka
mleka
Objawy: zanik apetytu, utrudnione
Objawy: zanik apetytu, utrudnione
poruszanie, chwiejny chód, drżenie
poruszanie, chwiejny chód, drżenie
mięśni, porażenie kończyn, opistotonus,
mięśni, porażenie kończyn, opistotonus,
ciężkie przypadki śmierć w ciągu 48 h
ciężkie przypadki śmierć w ciągu 48 h
Porażenie POPORODOWE
Porażenie POPORODOWE
Przemiany Ca – Kalcytonina, PTH, vit D
Przemiany Ca – Kalcytonina, PTH, vit D
Odk
Odk
ł
ł
adanie Ca w kościach
adanie Ca w kościach
Uśpienie PTH ok. 48h
Uśpienie PTH ok. 48h
Postępowanie dietetyczne - ↓Ca
Postępowanie dietetyczne - ↓Ca
(20 g/dzień) ostatni tydzień, po porodzie
(20 g/dzień) ostatni tydzień, po porodzie
norma
norma
Krzywica
Krzywica
Niedostateczne kostnienie szkieletu –
Niedostateczne kostnienie szkieletu –
tzw tkanka kostnawa
tzw tkanka kostnawa
↓
↓
P, ↑Ca – 2:1, ↓wit D (b.b. rzadko)
P, ↑Ca – 2:1, ↓wit D (b.b. rzadko)
Deformacje nasad kości d
Deformacje nasad kości d
ł
ł
ugich,
ugich,
zaburzenia ruchu
zaburzenia ruchu
Rozpoznanie: obraz kliniczny, P<1,6
Rozpoznanie: obraz kliniczny, P<1,6
mmol/l
mmol/l
Krzywica
Krzywica
Zmiana żywienia, Fosforan sodu 30
Zmiana żywienia, Fosforan sodu 30
g/zwierzę, wit D 200 000 jm/zwierzę
g/zwierzę, wit D 200 000 jm/zwierzę
Kontrola P we krwi
Kontrola P we krwi
Osteomalacja
Osteomalacja
Osteomalacja: doros
Osteomalacja: doros
ł
ł
e byd
e byd
ł
ł
o
o
wysokomleczne
wysokomleczne
Patogeneza: laktacja = demineralizacja
Patogeneza: laktacja = demineralizacja
szkieletu; ↓P = zahamowanie
szkieletu; ↓P = zahamowanie
remineralizacji po laktacji (tk kostnawa)
remineralizacji po laktacji (tk kostnawa)
Ca 2,25 -3,03 mmol/l
Ca 2,25 -3,03 mmol/l
P 1,00 – 2,71 mmol/l
P 1,00 – 2,71 mmol/l
Krzywica/Osteomalacja
Krzywica/Osteomalacja
Bogate w P
Bogate w P
Trawa
Trawa
ł
ł
ąkowa,
ąkowa,
koniczyna,
koniczyna,
lucerna (siano),
lucerna (siano),
grochowiny,
grochowiny,
s
s
ł
ł
oma sojowa
oma sojowa
Ubogie w P
Ubogie w P
Liście buraczane,
Liście buraczane,
kiszonka, melasa,
kiszonka, melasa,
s
s
ł
ł
oma
oma
Hipomagnezemia,
Hipomagnezemia,
tężyczka pastwiskowa
tężyczka pastwiskowa
Choroba byd
Choroba byd
ł
ł
a mlecznego
a mlecznego
Wch
Wch
ł
ł
anianie
anianie
5-30% wartości przyjętej,
5-30% wartości przyjętej,
ma
ma
ł
ł
e rezerwy ustrojowe
e rezerwy ustrojowe
Pierwiastek obecny w glebie, tereny
Pierwiastek obecny w glebie, tereny
tężyczkowe (monitoring stężenia Mg)
tężyczkowe (monitoring stężenia Mg)
Pora roku
Pora roku
Funkcje Mg
Funkcje Mg
Hipomagnezemia,
Hipomagnezemia,
tężyczka pastwiskowa
tężyczka pastwiskowa
Objawy zależne od stężenia we krwi
Objawy zależne od stężenia we krwi
Postać ostra
Postać ostra
↓ 0,41 mmol/l, 6-12 h,
↓ 0,41 mmol/l, 6-12 h,
pobudliwość, skurcze toniczno-kloniczne,
pobudliwość, skurcze toniczno-kloniczne,
opistotonus, ślinotok, temp 40stC, 30-60
opistotonus, ślinotok, temp 40stC, 30-60
min śmierć
min śmierć
Postać podostra: 0,41-0,74 mmol/l,
Postać podostra: 0,41-0,74 mmol/l,
sztywny chód, drżenia w
sztywny chód, drżenia w
ł
ł
ókienkowe,
ókienkowe,
częste oddawanie ka
częste oddawanie ka
ł
ł
u, 2-3 dni
u, 2-3 dni
Hipomagnezemia,
Hipomagnezemia,
tężyczka pastwiskowa
tężyczka pastwiskowa
Postać przewlek
Postać przewlek
ł
ł
a: 0,74-1,23 mmol/l,
a: 0,74-1,23 mmol/l,
spadek produjcji mleka, lizawość,
spadek produjcji mleka, lizawość,
Monitoring Mg w krwi i moczu/0,5 roku
Monitoring Mg w krwi i moczu/0,5 roku
Preparaty mineralne
Preparaty mineralne
Leczenie: Mg iv PODGRZANY DO TEMP
Leczenie: Mg iv PODGRZANY DO TEMP
CIA
CIA
Ł
Ł
A( siarczan, glukonian: antiparen,
A( siarczan, glukonian: antiparen,
tetanusan 50% i 24%)
tetanusan 50% i 24%)
Stężenie minera
Stężenie minera
ł
ł
ów
ów
Ca = 2,25-3,03 mmol/l / 9-12,1 mg/dl
Ca = 2,25-3,03 mmol/l / 9-12,1 mg/dl
P = 1-2,27 mmol/l / 3,1-8,4 mg/dl
P = 1-2,27 mmol/l / 3,1-8,4 mg/dl
Mg =
Mg =
0,78-1,23 mmol/l / 1,9 -3 mg/dl
0,78-1,23 mmol/l / 1,9 -3 mg/dl
Preparaty mineralne
Preparaty mineralne
Hipocalcemia – Calcium borogluconatum
Hipocalcemia – Calcium borogluconatum
iv, Calciglut iv, Glucalvet iv, 250 -500 ml
iv, Calciglut iv, Glucalvet iv, 250 -500 ml
Hipomagnezemia - Antiparen N iv,
Hipomagnezemia - Antiparen N iv,
Tetanusan 50 i 24% iv sc, Duphalythe iv
Tetanusan 50 i 24% iv sc, Duphalythe iv
sc ip, Siarczan magnezu 20% sc.
sc ip, Siarczan magnezu 20% sc.
Stężenie minera
Stężenie minera
ł
ł
ów
ów