....................................
kod pracy ucznia

.............................................

pieczątka nagłówkowa szkoły

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z GEOGRAFII

DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

Rok szkolny 2008/2009

/etap szkolny/

• Arkusz zawiera 14 stron.

• W arkuszu jest do rozwiązania 20 zadań.

• Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest

kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji
Konkursowej.

• Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

• Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem

bądź piórem.

• Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi.

• Nie używaj korektora. Jeżeli pomylisz się, błędne

sformułowanie przekreśl i wpisz obok poprawne.

• Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały umieszczone

w miejscu do tego przeznaczonym.

• Przy każdym zadaniu podano maksymalną liczbę punktów

możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie.

• Rozwiązując zadania możesz korzystać z kalkulatora.

• Brudnopis nie będzie oceniany.


Pracuj samodzielnie.

Powodzenia!

Czas pracy:

80 minut

Liczba punktów

możliwych

do uzyskania:

65

Zadanie 1 (0 – 2 pkt.)

Uzupełnij luki w poniższym tekście.

Ekspedycja dotarła do ........................................, kontynentu pokrytego lądolodem.

Znad pokrywy lodowej widać było sterczące fragmenty skał.

To ........................................ . W miejscach gdzie pokrywa lodowa spływała

na powierzchnię morza tworzyły się pionowe ściany lodowe zwane

.................................................... . Odłamujące się od lodowców szelfowych

i dryfujące po morzu części pokrywy lodowej to ..................................................... .

Zadanie 2 (0 – 5 pkt.)

Przyporządkuj obiekty geograficzne odpowiednim kontynentom.

Obiekty geograficzne: Dniepr, Półwysep York, Jukatan, Kamczatka, Jezioro

Wener, Ob, Labrador, Synaj, Ziemia Arnhema, Mekong,

Jezioro Huron, Dekan, Jezioro Eyre, Rzeka Św.

Wawrzyńca, Gobi, Kaukaz.

Azja

Ameryka

Północna

Europa Australia

Strona 2 z 14

Zadanie 3 (0 – 2 pkt.)

Oblicz skalę mapy, na której odległość między miastami wynosi 216 mm,

wiedząc, że na mapie w skali 1:60 000 odległość między tymi miastami wynosi

144 mm.

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….

Zadanie 4 (0 – 3 pkt.)

Rozpoznaj formacje roślinne na podstawie opisu. Przyporządkuj każdej formacji

zwierzęta tam występujące (wybrane spośród niżej podanych).

1. Cykl rozwojowy roślin przystosowany jest do krótkiego okresu wegetacyjnego,

dominują tu głównie wieloletnie krzewinki, porosty, karłowata brzoza
i wierzba.

2. Roślinność trawiasta, wśród której mogą występować pojedyncze drzewa. Brak

zwartej powierzchni drzewiastej wywołany jest rytmem opadów.

3. Formacja trawiasta strefy umiarkowanej i podzwrotnikowej z suchą porą letnią,

a zimą mroźną lub przynajmniej chłodną. Składa się z sucholubnych traw
(ostnice, kostrzewy) oraz różnorodnych bylin.

Przedstawiciele świata zwierząt: kuropatwy, gazele, termity, nosorożce, susły,

lamparty, renifery, chomiki, sowy śnieżne,
gronostaje.

Strona 3 z 14

Oznaczenie

formacji

Nazwa

formacji roślinnej

Przedstawiciele świata zwierząt

1

2

3

Zadanie 5 (0 – 6 pkt.)

W tabelach zamieszczono dane klimatyczne dla dwóch stacji.

Dla każdej stacji:

a) określ strefę klimatyczną,

b) nazwij typy klimatu,

c) oblicz roczną amplitudę temperatury.

Stacja 1

Wys.

m-c I II III IV V VI VII

VIII IX X XI XII

Temp.

o

C

3,9 4,1 5,6 7,9 10,1 15,2 16,7 16,2 14,9 9,9 7,2 4,6

180 m
n.p.m.

Opad

mm

51 44 50 46 47 58 62 70 61 62 63 62

Strefa klimatyczna ......................................................................................................

Typ klimatu ................................................................................................................

Roczna amplituda temperatury (zapisz obliczenia) ....................................................

.....................................................................................................................................
Stacja 2

Wys. m-c I II III IV V VI VII VIII

IX X XI XII

Temp.

o

C

-15,1 -11,3 -6,2 0,5 6,2 14,8 22,7 18,4 10,6 4,1 -7,3 -12,8

120 m
n.p.m.

Opad

mm

11 9 6 16

39

62 79 71 51 19 18 16

Strefa klimatyczna ......................................................................................................

Typ klimatu ................................................................................................................

Roczna amplituda temperatury (zapisz obliczenia) ....................................................

.....................................................................................................................................

Strona 4 z 14

Zadanie 6 (0 – 2 pkt.)

Oceń podane stwierdzenia, wpisując obok każdego prawda lub fałsz.

a) Piaskowiec to skała osadowa pochodzenia chemicznego.

...........

b) Karbon to najmłodszy okres ery paleozoicznej.

…...…

c) Najstarszym fałdowaniem w dziejach Ziemi było fałdowanie hercyńskie. ...........

d) Kwarc należy do minerałów rzadko występujących w skorupie ziemskiej. ......…

Zadanie 7 (0 – 2 pkt.)

Rysunek przedstawia graficzny obraz wyżu barycznego, na którym izobary

poprowadzono co 5 hPa.

a) Opisz izolinie tak, aby przedstawiały układ wysokiego ciśnienia.

b) W zamieszczonym poniżej zdaniu skreśl niewłaściwe określenie, by powstało

zdanie prawdziwe.

Dla wyżu barycznego typowe są wstępujące/zstępujące ruchy mas powietrza.

Zadanie 8 (0 – 6 pkt.)

Rysunek I przedstawia fragment doliny rzecznej:

a) zaznacz linią ciągłą nurt rzeki wzdłuż całego koryta, zgodnie ze wskazanym

kierunkiem ───

b) ząbkami zaznacz podcinane brzegi koryta

c) kropkami zaznacz brzegi, na których zachodzi osadzanie materiału

d) nazwij proces prowadzący do zmian w korycie rzeki ..........................................

Strona 5 z 14

Wzdłuż linii A-B, C-D, E-F wykonano profile terenu. Rozpoznaj, którym liniom

na rysunku I odpowiadają poszczególne profile przedstawione na rysunku II.

Wpisz w wykropkowane miejsca litery, którymi oznaczono linie profili.

Strona 6 z 14

Zadanie 9 (0 – 4 pkt.)

Tabela zawiera informacje o wybranych pasmach górskich w Polsce. Uzupełnij

tabelę wpisując brakujące elementy.

Pasmo górskie

Najwyższe wzniesienie

Wysokość w m n.p.m.

Bieszczady

1602 m n.p.m.

Pieniny

Łysica

Zadanie 10 (0 – 2 pkt.)

Nazwij główne jednostki geologiczno-tektoniczne występujące w Polsce.

A .................................................................................................................................

B .................................................................................................................................

C .................................................................................................................................

Podaj nazwę jednostki geologiczno-tektonicznej, na obszarze której położony jest

Rzeszów.

.....................................................................................................................................

Główne jednostki geologiczno-tektoniczne Polski

------- granica jednostek tektonicznych

Strona 7 z 14

Zadanie 11 (0 – 5 pkt.)

Zamieszczona niżej mapa przedstawia zasięgi zlodowaceń na terytorium Polski:

a) opisz legendę mapy,

b) zakreskuj obszar o rzeźbie młodoglacjalnej,

c) podaj, ile razy okolice dzisiejszej Warszawy podlegały zlodowaceniu .................

d) wymień po dwie formy erozyjne i akumulacyjne związane z działalnością

lądolodu:

- formy akumulacyjne: 1.

……………………………………………….

2.

……………………………………….………

- formy erozyjne:

1.

……………………………………………….

2.

……………………………………………….

Strona 8 z 14

Zadanie 12 (0 – 2 pkt.)

Opisz południki wykorzystując zależność między długością geograficzną a czasem

słonecznym (miejscowym).

czas
słoneczny 12

00

14

00

........

długość 110

O

W ....... .......

geograficzna


Zadanie 13 (0 – 2 pkt.)

Rozpoznaj opisaną strefę oświetlenia Ziemi. Wpisz półkulę, na której jest

położona.

W strefie tej w ciągu doby zawsze występuje dzień i noc, ale Słońce nigdy nie
góruje w zenicie. W południe obserwujemy Słońce po północnej stronie sfery
niebieskiej. Ilość energii słonecznej zmienia się w zależności od wysokości Słońca
nad horyzontem i długości dnia. Występują wyraźne pory roku.

Strefa ....................................................................... na półkuli .................................

W strefie tej przez większą część roku nie ma 24-godzinnego rytmu dobowego,
do którego jesteśmy przyzwyczajeni. 22 grudnia Słońce zatacza koło nisko nad
horyzontem. Powierzchnia Ziemi otrzymuje tu małe ilości promieniowania
w ciągu roku, najwięcej zaś w czasie kalendarzowego lata.

Strefa ........................................................................ na półkuli ................................

Strona 9 z 14

Zadanie 14 (0 – 2 pkt.)

Przypisz formację roślinną odpowiedniej krainie geograficznej.

a) Wyżyna Gujańska

1.

selva

b) Nizina Amazonki

2. catinga (caatinga)

c) Wyżyna

Brazylijska 3.

llanos

d) Nizina La Platy

4. puna

5. pampa

a) ..................

b) .................

c) .................. d)

..................

Zadanie 15 (0 – 1 pkt)

Obok pasm górskich wpisz nazwę fałdowania, w którym zostały utworzone:

a)

Wogezy,

Ural

.........................................

b) Andy, Kordyliery, Himalaje

.........................................

c) G. Skandynawskie, G. Pennińskie, G. Grampian

.........................................

Zadanie 16 (0 – 6 pkt.)

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie prądów morskich. Podaj nazwy prądów

oznaczonych na mapie numerami 1-4 oraz określ ich rodzaj.

Oznaczenie

prądu

Nazwa prądu

Rodzaj prądu ze względu

na temperaturę

1

2

3

4

Strona 10 z 14

Podkreśl pustynie, których powstanie związane jest między innymi

z oddziaływaniem zimnych prądów morskich:

Gobi , Atakama , Namib , Kyzył-kum , Rub al-Chali , Wielki Nefud , Sahara

Zadanie 17 (0 – 4 pkt.)

Uzupełnij tabelę o typ jeziora oraz opis powstania misy jeziornej. Każdemu typowi

genetycznemu przyporządkuj jezioro wybrane spośród zamieszczonych poniżej.

Jeziora: Aralskie, Dąbie, Gopło, Drużno, Czarny Staw nad Morskim Okiem,

Śniardwy, Duszatyńskie, Bajkał, Łebsko, Ontario.

Typ genetyczny

jeziora

Geneza misy

Jezioro

tektoniczne

Powstają w zagłębieniach pochodzenia
tektonicznego, które zostały przemodelowane przez
lądolód i wypełnione wodą z jego topnienia.

Powstają w długich, wąskich zagłębieniach
utworzonych wskutek erozyjnej działalności wód
płynących pod lądolodem.

cyrkowe

Strona 11 z 14

Zadanie 18 (0 – 2 pkt.)

Korzystając z mapy przedstawiającej pas Kotlin Podkarpackich, nazwij krainy

geograficzne zaznaczone numerami 1-3:

1. ...............................................................

2. ...............................................................

3. ...............................................................

Podkreśl 6 surowców mineralnych występujących w pasie Kotlin Podkarpackich:

rudy żelaza , siarka , sól kamienna , węgiel kamienny , węgiel brunatny ,

piaski , gaz ziemny , uran , gliny , rudy miedzi.

Zadanie 19 (0 – 3 pkt.)

Rysunek przedstawia obieg Ziemi dookoła Słońca:

a) strzałkami zaznacz kierunek ruchu obiegowego Ziemi,

b) uzupełnij nazwy brakujących pór roku i daty ich rozpoczęcia,

c) narysuj oś ziemską zgodnie z jej położeniem w dniu rozpoczęcia

poszczególnych pór roku.

Strona 12 z 14

Zadanie 20 (0 – 4 pkt.)

W pewnej miejscowości 22 grudnia Słońce góruje po południowej stronie sfery

niebieskiej na wysokości 35

o

23'. Oblicz współrzędne geograficzne tej

miejscowości wiedząc, że na południku 90

o

długości geograficznej wschodniej

w tym samym momencie jest 18

36

czasu miejscowego.

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

Strona 13 z 14

BRUDNOPIS

Strona 14 z 14