 | Pobierz cały dokument motywy literackie matura 2016 język polski.pdf Rozmiar 216,1 KB |
MOTYWY W UTWORACH
KRÓL EDYP
Fatum – Gdy Edyp dowiedział się w młodości od wyroczni delfickiej, że zabije swego
ojca i podzieli łoże z matką, postanowił opuścić rodziców i ruszyć w świat, by nie
dopuścić do wypełnienia przepowiedni. Na nic to się jednak zdało, ponieważ
ciążyło na nim fatum, czyli nieodwracalne przeznaczenie. Dramat doskonale
ukazuje, że przed losem nie można uciec, ponieważ człowiek jest jedynie bezwolną
marionetką, zbyt bezsilną, by zmienić bieg przeznaczenia.
Małżeństwo – w dramacie mamy wspomniane trzy małżeństwa – Lajosa i Jokasty,
Polybosa i Meropy oraz Edypa i Jokasty. Najbardziej znanym jest oczywiście to
ostatnie, ponieważ zawarte między synem a matką. Edyp i Jokasta byli szczęśliwym i
zgodnym małżeństwem, opartym na partnerstwie i wzajemnym szacunku. Gdy Edyp,
wystraszony słowami Tyrezjasza oraz przepowiednią wyroczni delfickiej, zaczął tracić
rozsądek i jasność umysłu, Jokasta podtrzymywała go na duchu. Była nawet gotowa
sama dźwigać świadomość popełnionego grzechu, by tylko odciążyć sumienie
męża. Mieli czwórkę dzieci: dwóch synów i dwie córki.
Miłość rodzicielska – chodzi tu o uczucie, jakim Edyp darzył córki. W Exodusie
pozostawił dzieci pod opieką Kreona. Nakazał przy tym, by o chłopców nie troszczył
się zbytnio, ponieważ byli mężczyznami: „I nie zabraknie im życia zasobów”. Większą
uwagę miał przykładać do wychowania dziewcząt – małej Antygony i Ismeny, z
którymi pożegnał się przed odejściem.
Przepowiednia – przepowiednia jest w tym dramacie elementem sprawczym,
maszyną wprawiającą wszystko w ruch. To przez nią Lajos i Jokasta pozostawiają
swego nowonarodzonego synka w lesie na pożarcie zwierząt, to za jej przyczyną
młody Edyp opuszcza Korynt i kochających rodziców, a w końcu – dowiedziawszy się
o dopełnieniu słów wyroczni – wyłupuje sobie oczy, a Jokasta wiesza się na chuście.
Przepowiednia jest nieodwracalna, niezmienna, stała.
Samobójstwo i samookaleczenie – Edyp nie jest tragicznym romantycznym
kochankiem, wypijającym truciznę z powodu miłosnego zawodu. Nie jest także
zawiedzionym niespełnionymi ideałami społecznikiem, który rzuca się pod pociąg.
Jest tylko człowiekiem, który nieświadomie dopuścił się dwóch grzechów, a wyrzuty
sumienia doprowadziły go do wyłupienia sobie oczu. Podobny los spotkał Jokastę.
Dowiedziawszy się o dopełnieniu przepowiedni, mając świadomość, że dzieliła
małżeńskie łoże z rodzonym synem – wiesza się na chuście.
Władca – Od czasu, gdy rozwiązał zagadkę Sfinksa, nękającego Teby i ich
mieszkańców – Edyp jest królem tej krainy. Sprawuje władzę sprawiedliwie, kochając
i wykazując gotowość poświęcenia dla ojczyzny, o czym dowiadujemy się podczas
rozmowy bohatera z Kapłanem. Upewniał starca, że miłuje swą ojczyznę miłością
szczerą i bezinteresowną i nie spocznie, póki nie odnajdzie przyczyn klęsk,
nękających jego ziemię.
| Pobierz cały dokument motywy literackie matura 2016 język polski.pdf Rozmiar 216,1 KB |