Budowa kwasów nukleinowych
RNA
Zasady azotowe:
A – adenina
G- guanina
C – cytozyna
U – Uracyl
P – reszta kwasu fosforowego
R – ryboza
DNA
Zasady azotowe
A – adenina
G- guanina
C – cytozyna
T – tynina
P – reszta kwasu fosforowego
D –dezoksyryboza
** nie ma przebiegu i znaczenia translacji
Odkrycie struktury DNA – 1953r – F. Crick, J. Waston, R. Franklin
Replikacja DNA to samo powielanie się cząsteczki DNA w taki sposób że z 1
cząsteczki macierzystej powstają dwie identyczne
Funkcje kwasów nukleinowych: DNA (kwas dezoksyrybonukleinowy)
przechowuje informacje genetyczną w kolejności ułożenia czyli
sekwencji par zasad azotowych przekazuje informacje genetyczną
komórką i organizmom potomnym steruje wszystkimi procesami
zachodzącymi w komórce RNA (kwas rybonukleinowy) rRNA –
rybosomalny – buduje rybosomy tRNA – transportujący RNA –
aminokwasy potrzebne do budowy białka mRNA – matrycowy RNA –
zawiera informacje o kolejności aminokwasów w białku
Replikacja DNA zaczyna się w miejscach inicjacji replikacji. W miejscach tych
rozrywane są wiązania wodorowe, rozplatany jest podwójny heliks, a
następnie do starych nici dobudowywane są nowe na zasadzie
komplementarności zasad azotowych . za przebieg procesu replikacji
odpowiada enzym: polimeraza DNA
Semikonserwatywnośd replikacji oznacza, że nowo powstałe cząsteczki w
połowie są zbudowane z nici starej, a w połowie z nowo dobudowanej
DNA
RNA
Proces replikacji jest wierny tzn. że błędny nukleotyd wstawiany jest
niezmiernie rzadko (1 błędny na 1000mln) wynika to ze zdolności polimerazy
RNA do korekty błędów
Występuje TYNINA
Występuje URACYL
Występuje dezoksyryboza
Występuje ryboza
Składa się z dwóch łaocuchów
nukleotydów
Jeden łaocuch nukleotydów
Znaczenie procesu replikacji – replikacja zachodzi po to aby każda komórka
po podziale otrzymała odpowiednią ilośd DNA. W mitozie tyle samo co
macierzysta w mejozie o ½ mniej
Podwójne i potrójne wiązanie
wodorowe między zasadami
azotowymi
Brak wiązao wodorowych
Kod genetyczny to zbiór reguł zapisu i odczytu informacji genetycznych
składa się z kodon (trzy nukleotydy) odpowiedzialny za 1 aminokwas
1 rodzaj
3 rodzaje (rRNA; tRNA; mRNA)
Cechy kodu genetycznego jest trójkowy oznacza to że trójka kolejnych
nukleotydów (triplet, kodon) wyznacza jeden aminokwas w białku (64 kodony
61 tripletów kodujących jakiś aminokwas 3 kodony STOP *UAA *UGA
*UAG jest nie zachodzący oznacza to kolejne kodony leżą obok siebie i na
siebie nie zachodzą. Jeden nukleotyd wchodzi w skład jednego kodonu ale
trzech kolejnych jest bezprzecinkowy oznacza to że pomiędzy trójkami
nukleotydów nie ma żadnych pojedynczych nukleotydów oddzielających
jeden kodon od drugiego jest zdegenerowany co oznacza że jeden
aminokwas może byd wyznaczony przez kilka rożnych kodonów jest
jednoznaczny co oznacza że dana trójka może wyznaczad jeden konkretny
aminokwas jest uniwersalny – u wszystkich organizmów funkcjonuje i jest
zbudowany w ten sam sposób
Podwójna helisa (heliks)
Różne postacie w zależności od typu
W DNA występują pary zasad komplementarnych – A=T i T=A (są w
stosunku do siebie komplementarne) G C i C G (są do siebie
komplementarne
Na ekspresje informacji genetycznej składają się dwa procesy:
transkrypcja to przepisanie informacji genetycznej z kolejności
nukleotydów w DNA na kolejnośd nukleotydów w mRNA translacja –
przetłumaczenie informacji genetycznej z kolejności nukleotydów w
mRNA na kolejnośd aminokwasów w białku
Przebieg transkrypcji transkrypcja przebiega od miejsca inicjacji
translacji (tzw. Promotora) do miejsca zakooczenia transkrypcji (tzw.
Terminatora), obejmuje jeden gen. W procesie transkrypcji począwszy
od promotora rozrywane są wiązania wodorowe rozrywany jest
podwójny heliks (topnienie DNA) i wybierana jest nid sensowna.
Następnie polimeraza RNA dobudowuje nowe nukleotydy do nic
sensownej w wyniku czego powstaje kompleks DNA-RNA w koocowej
fazie RNA odłącza się od DNA, a DNA wraca do pierwotnej struktury
Elementy komórki potrzebne o procesu translacji rybosomy cząsteczka
mRNA – powstaje na bazie DNA cząsteczki tRNA – transportują
aminokwasy aminokwasy energia zawarta w ATP
Kodon (triplet) to trójka nukleotydów w mRNA wyznaczająca jeden
aminokwas w białku
Antykodon – trójka nukleotydów w tRNA komplementarna do kodonów w
mRNA
Znaczenie procesu translacji w wyniku tego procesu powstają białka
Obróbka potranskrypcyjna cząsteczka prekursora RNA jest
modyfikowana na obu koocach i czasami pewne elementy są wycinane,
a pozostałe kawałki RNA – eksony – są ze sobą łączone. Wycinane
fragmenty – introny- nie kodują białka więc są usuwane. Po tych
procesach powstaje mRNA, który jest transportowany z jądra
komórkowego do cytoplazmy