PASSIVE VOICE
Znajomość strony biernej jest rzeczą bardzo przydatną. Na przykład w polityce. Rzecznicy rządowi i
sami politycy (w każdym kraju) uwielbiają posługiwać się stroną bierną. Przecież to od razu
poważniej (i bezpieczniej dla mówiącego...) wygląda jeśli się zagrzmi:
Some mistakes
were made
!
Zostały popełnione błędy!
niż poinformuje wprost:
Yeah, WE made some mistakes...
Hej, no to MY popełniliśmy błędy...
Tworzenie strony biernej jest stosunkowo proste. Polega ono na zamianie miejscami podmiotu z
dopełnieniem. W normalnym zdaniu podmiot wykonuje jakąś czynność i nacisk jest kładziony na
sprawcę czynności, w zdaniu w stronie biernej ważniejszy jest efekt niż sprawca (zwłaszcza,
gdy jest on na przykład nieznany, lub, jak wyżej, niekoniecznie chce się ujawnić). Spójrzmy na
kolejne przykłady:
Somebody has stolen my car!
Ktoś ukradł mój samochód!
No, rzeczywiście, ktoś musiał tym samochodem odjechać, sam tego nie zrobił, ale w tym momencie
bardziej interesuje nas fakt braku samochodu niż złodziej. Dlatego zdenerwowany posiadacz
samochodu krzyknie raczej:
My car
has been stolen
!
Mój samochód został ukradziony!
nawet nie dodając, że 'przez kogoś' bo wiadomo, że jakiś 'ktoś' to zrobił.
Po ustaleniu podmiotu w takim nowym zdaniu trzeba dobrać mu jeszcze odpowiednie orzeczenie.
Strona bierna występuje w każdym z czasów angielskich i trzeba pilnować, żeby elementy
konstrukcyjne każdego z nich nigdzie się nie pogubiły. Orzeczenie będzie się za każdym razem
składało z czasownika to be i past participle (tzw. trzeciej formy) czasownika właściwego.
Np. w zdaniach w czasie Present Continuous poniżej, podmiotem w stronie biernej (zdanie b) staje
się a new school, czyli dopełnienie ze zdania a). Jak widać w ramce, orzeczenie w zdaniu b)
składa się z czasownika be użytego w takiej samej formie, jak czasownik główny ze zdania a), oraz
czasownika głównego, który przyjmuje III formę -
built
.
podmiot
orzeczenie
dopełnienie
a) They
are building
a new school in the city.
b) A new school
is being
built
in the city.
W czasach Simple (Present Simple, Past Simple, Future Simple) sprawa jest bardzo prosta: po
odpowiedniej dla danego czasu formie czasownika to be wstawiamy III formę czasownika
właściwego i gotowe. Spójrzmy na przykładowe zdanie w tych trzech czasach:
strona czynna
strona bierna
Present Simple
He writes books.
Books
are written
.
Past Simple
He wrote a book.
A book
was written
.
Future Simple
He will write a book.
A book
will be written
.
Oto schemat podsumowujący tworzenie strony biernej w czasach Simple:
forma 'to be'
dla danego czasu
past participle
(III forma)
A book
Books
+
is/are
was/were
will be
+
written
Prześledźmy więcej przykładów zdań:
This report
was printed
yesterday at 8.
Ten raport został wydrukowany
wczoraj o godzinie 8.
We're sorry to announce that the shop
will be closed
the following week.
Z przykrością informujemy, że sklep
będzie zamknięty w przyszłym
tygodniu.
The dinner
is served
.
Podano do stołu. ;-)
Did you know that they
were robbed
again last night?!
Wiesz, że znów ich okradli wczoraj w
nocy?!
(dosł. zostali okradzeni)
My task
is done
. I can go home now.
Moje zadanie zrobione. Mogę iść do
domu.
This model of Ford
is sold
all over
Europe.
Ten model Forda jest sprzedawany w
całej Europie.
I think that this book
was stolen
from
the library - can you see the places
where the stamps were?
Myśle, że ta książka została
ukradziona z biblioteki - widzisz
miejsca, gdzie były pieczątki?
Will
this street
be closed
till next
month?
Czy ta ulica będzie zamknięta do
następnego miesiąca?
You
won't be paid
next week, I'm
afraid.
Obawiam się, że nie zapłacą ci w
następnym tygodniu.
("nie zostaniesz zapłacony")
This statue
was made
by Donatello.
Ten posąg został wykonany przez
Donatella.
Jak wiemy, czasy Continuous charakteryzują się tym, że w zdaniu musi wystąpić forma czasownika
z końcówką -ing. Tak samo musi ona wystąpić w stronie biernej. Pierwsza sprawa to to be w
formie odpowiedniej dla czasu, następnie wstawiamy formę gerund (z końcówką -ing) czasownika
be - otrzymujemy being. Co zostało? Oczywiście konieczna jest III forma czasownika właściwego,
dajemy ją na koniec i już mamy zdanie w stronie biernej w czasach Continuous. Zobaczmy
wzorcowe zdanie w trzech czasach:
strona czynna
strona bierna
Present Continuous
He is writing a book.
A book
is being written
.
Past Continuous
He was writing a book.
A book
was being written
.
I do zapamiętania schemat:
forma 'to be'
dla danego czasu
past participle
(III forma)
A book
Books
+
is/are
was/were
+
being
+
written
Utrwalmy te wiadomości analizując więcej przykładowych zdań:
Dinner
was being cooked
by Sue
when the guests arrived.
Obiad był gotowany przez Sue kiedy zjawili
się goście.
I can't give you a lift. My car
is
being serviced
right now.
Nie mogę cie podwieźć. Mój samochód jest w
przeglądzie w tej chwili.
(jest przeglądany)
A man
was being interviewed
for a
job when I was waiting to see the
boss.
Jakiś człowiek był przesłuchiwany w
sprawie pracy kiedy czekałem na spotkanie z
szefem.
The new staff
are being introduced
to the boss.
Nowy personel jest przedstawiany szefowi.
Because of the noise, I could hardly
hear what
was being said
.
Z powodu hałasu prawie nie słyszałem o czym
mówiono. (co było mówione)
Criminals
were being chased
by the
police as their car crashed into a
tree.
Przestępcy byli ścigani przez policję, gdy ich
samochód uderzył w drzewo.
Teraz kolej na czasy typu Perfect. Pamiętamy jak je tworzymy? Jeśli Perfect to III forma
czasownika. W takim razie tworzymy III formę czasownika to be, otrzymujemy been, dodajemy
słówko pomocnicze wymagane w danym czasie, a na koniec... znów czasownik w III formie! Tak
tak, będziemy mieli obok siebie dwa czasowniki w III formie. Zobaczmy:
strona czynna
strona bierna
Present Perfect
He has written a book.
A book
has been written
.
Past Perfect
He had written a book.
A book
had been written
.
Future Perfect
He will have written a book.
A book
will have been written
.
Do tego schemat:
forma 'to be'
dla danego czasu
past participle
(III forma)
A book
Books
+
has/have
had
will have
+ been + written
I przykładowe zdania:
Those fields
have been flooded
and
the people living in the area
had to
be evacuated
.
Pola zostały zalane i ludzie tam
mieszkający musieli być ewakuowani.
The window
had been broken
before
we arrived.
Okno zostało zbite zanim przybyliśmy.
You can't complain - everything
has
been done
as you wanted.
Nie możesz narzekać - wszystko zostało
zrobione tak jak chciałeś.
Have
the apples
been transported
to
the shop already?
Czy jabłka zostały już przewiezione do
sklepu?
By the end of the month all the tasks
will have been completed
and we can
go for a holiday.
Do końca miesiąca wszystkie zadania
zostaną zakończone i możemy się udać
na zasłużony urlop. ;-)
The boss
has been forced
to fire one
of his best workers.
Szef został zmuszony do zwolnienia
jednego ze swoich najlepszych
pracowników.
Należy jeszcze omówić tworzenie strony biernej po czasownikach modalnych. Na szczęście jest to
bardzo proste. Zobaczmy.
W czasie teraźniejszym i przyszłym sprawa jest bardzo prosta, po czasowniku modalnym
wstawiamy be a po nim III formę czasownika właściwego. Oto schemat oraz garść przykładów:
can/can't
could/couldn't
may/may not
might/mightn't
should/shouldn't
ought to
+
be
+
past participle
(III forma)
must/mustn't
It
can be done
.
To może być zrobione.
Michael
may be given
a promotion.
Michael może awansować (dostać awans).
The meeting
might be postponed
as John hasn't arrived yet.
Spotkanie może być przełożone, bo John
jeszcze nie przyjechał.
This door
musn't be opened
by
unauthorized personnel.
Tych drzwi nie wolno otwierać
nieupoważnionym osobom. (nie mogą być
otwierane)
The letter
should be sent
by the
end of the week.
List powinien być wysłany do końca
tygodnia.
This painting is so valuable that it
ought to be kept
in a safe.
Ten obraz jest tak cenny, że powinien być
trzymany w jakimś sejfie.
This table
can't be repaired
any
more. It's completely destroyed.
Ten stół nie może już być naprawiony. Jest
kompletnie zniszczony.
You
may not be given
another
chance...
Możesz nie dostać kolejnej szansy...
It's the kind of secret that
shouldn't be told
to anyone.
To taki sekret, który nie powinien być
wyjawiony nikomu.
Czas przeszły jest niewiele trudniejszy, tutaj po czasowniku modalnym (jeżeli wyrażamy
przypuszczenie oraz mówiąc, że coś powinno/nie powinno mieć miejsca w przeszłości)
wstawiamy zawsze have been a potem III formę czasownika właściwego, zobaczmy:
can/can't
could/couldn't
may/may not
might/mightn't
should/shouldn't
ought to
must
+
have been
+
past participle
(III forma)
She
couldn't have been murdered
earlier. The traces say otherwise.
Ona nie mogła być zamordowana
wcześniej. Ślady mówią co innego.
The parcel
should have been sent
to a
different address.
Ta paczka powinna była być
wysłana pod inny adres.
I couldn't find the key all day. You know
Nie mogłem znaleźć klucza przez cały
it
ought to have been put
on its place.
dzień. Wiesz, że powinien był być
odłożony na miejsce.
This essay
could have been written
much better.
Ten esej mógł być napisany dużo
lepiej.
C'mon, Mary
must have been given
her
own card. Everyone got one.
Bez jaj, Mary musiałą dostać własną
kartę, każdy ją dostał. ("musiała być
dana")
The missing documents
may have been
stolen
.
Brakujące dokumenty mogły zostać
skradzione.
She
may not have been informed
.
Być może nie została
poinformowana.
Jeżeli natomiast w czasie przeszłym chcemy wyrazić konieczność lub jej brak, czy też
możliwość lub jej brak, strona bierna wygląda prawie tak samo, jak w czasie teraźniejszym.
Jedynie czasownik modalny ma III formę.
had to
didn't have to
could
couldn't
+
be
+
past participle (III forma)
The report
had to be finished
on
time so we worked like mad till
midnight.
Raport musiał być skończony na czas, więc
pracowaliśmy jak szaleni do północy.
(konieczność)
The professor arrived on time
and the lecture
didn't have to be
cancelled
.
Profesor przybył na czas i wykład nie musiał
być odwołany. (nie było takiej konieczności)
All dishes
could be tasted
before
you decided to order them.
Wszystkie dania mogły być próbowane zanim
decydowano się na ich zamówienie. (istniała taka
możliwość)
My brother's CDs were locked in
his desk and they
couldn't be
touched
.
Płyty mojego brata były zamknięte w jego biurku
i nie mogły być dotykane. (nie było takiej
możliwości)
Strony biernej używa się także, aby wyrazić powszechne przekonania, domysły, itp. Stosujemy w
tym przypadku następujące czasowniki
w stronie biernej
:
say believe think report claim know expect allege suppose
W zdaniu wyglądają one następująco:
1.
It is said
that the government will raise taxes soon.
Mówi się, że rząd wkrótce podniesie podatki.
2.
It is reported
that large numbers of penguins are leaving their
habitat.
Raporty donoszą, że duża liczba pingwinów opuszcza swoje siedlisko.
3.
It is alleged
that the celebrity accepts regular presents from the
mafia boss.
Podobno celebryta otrzymuje regularne prezenty od szefa mafii.
4.
It is expected
that a lot of people will be against the new
regulations.
Oczekuje się, że wiele osób będzie przeciwko nowym zarządzeniom.
5.
It is supposed
that the driver who caused the accident was drunk.
Przypuszcza się, że kierowca, który spowodował wypadek, był pijany.
6.
It is thought
that the burglars were waiting for everyone to leave
the museum.
Uważa się, że włamywacze czekali, aż wszyscy opuszczą muzeum.
7.
It is claimed
that the party has gone back on its promises.
Twierdzi się, że partia nie dotrzymała swoich obietnic.
Tę samą treść można wyrazić zaczynając zdanie od podmiotu, czyli w naszych przykładach the
burglars, the goverment, itd. Czasownik raportujący pozostaje w stronie biernej,
natomiast czasownik opisujący czynność, o której mowa, jest użyty w bezokoliczniku.
Uwaga: Jeżeli czynność ta jest w stosunku do czasownika raportującego jednoczesna lub
późniejsza (przykłady 1-4), stosujemy bezokolicznik teraźniejszy w formie simple (np. to
raise) lub continuous (np. to be leaving).
Jeżeli czynność ta jest w stosunku do czasownika raportującego wcześniejsza (przykłady 5-7),
stosujemy bezokolicznik przeszły - perfect infinitive, w formie simple (np. to have gone) lub
continuous (np. to have been waiting).
No dobrze, po tych obszernych wyjaśnieniach zobaczmy, jak to wygląda w zdaniach:
1. The government is said
to raise
taxes soon.
2. Large numbers of penguins are reported
to be leaving
their
habitat.
3. The celebrity is alleged
to accept
regular presents from the mafia
boss.
4. A lot of people are expected
to be
against the new regulations.
5. The driver who caused the accident is supposed
to have been
drunk.
6. The burglars are thought
to have been waiting
for everyone to
leave the museum.
7. The party is claimed
to have gone
back on its promises.
SUMMARY
Ćwicząc sobie stronę bierną warto pamiętać zasadę, że w naturze nic nie ginie... Jeśli w zdaniu w
stronie czynnej pojawia się końcówka -ing, musi się ona także pojawić w zdaniu w stronie biernej.
Jeśli czasownik be jest już odmieniony (bo występuje w formie been, do której nic już nie można
dokleić, lub w formach osobowych am, are, is, were, was), to należy 'dostawić' sobie drugie be,
do którego już bez problemu można będzie przyczepić -ing tworząc słówko being.
Warto pamiętać, że w języku angielskim strona bierna jest znacznie częściej używana niż
w polskim.
Na koniec zestawienie naszego wzorcowego zdania w stronie biernej w każdym czasie:
forma 'to be'
dla danego czasu
past participle
(III forma)
Present Continuous
A book
is being
written.
Books
are being
written.
Present Simple
A book
is
written.
Books
are
written.
Present Perfect
A book
has been
written.
Books
have been
written.
Past Simple
A book
was
written.
Books
were
written.
Past Continuous
A book
was being
written.
Books
were being
written.
Past Perfect
A book
had been
written.
Books
had been
written.
Future Simple
A book
will be
written.
Books
will be
written.
Future Perfect
A book
will have been
written.
Books
will have been
written.