Karote oidy wykazują astępują e właś iwoś i fizy z e i he i z e:

 Są rozpusz zal e tłusz za h

 Są łat o rozpusz zal e hlorofor ie, e ze ie, eterze afto

, trud o

rozpuszczalne w alkoholu

 Są rażli e a utle ia ie, autooks da ję, ś iatło

 Są opor e a działa ie pod ższo ej te peratur at osferze eztle o ej z

jątkie z ia stereoizo er z

h

 Mają harakter st z e id o a sorp ji z róż

aksi u , zależ ie od

stosowanego rozpuszczalnika

Do oz a za ia karote oidów zale a się etody

:

 Chromatografii kolumnowej

 Wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) – i a etoda poz alają a a

rozdziele ie karote oidó

-

Naj zęś iej stoso a ą etodą oddziela ia i oz a za ia róż

h karote oidó jest

chromatografia kolumnowa

-

Róż i e udo ie posz zegól

h ar ikó poz alają a roz i ię ie a kolu

ie

hro atografi z ej raź

h stref adsorp ji prz zastoso a iu odpo ied iego adsor e tu

i iesza i eluują

h

-

) róż

h stoso a

h adsor e tó do rozdziału karote oidó ajlepsz jest tle ek

magnezu i celit zmieszane w stosunku 1:3, z zastosowaniem do wymywania 2-5% acetonu w

eterze naftowym

Rozdział karote oidów a kolu

ie hro atografi z ej poja iają się stref adsorp ji

astępują ej kolej oś i od gór prz kłado e karote oid

 Likopen

 Izomery likopenu

 Gamma-karoten

 Beta-karoten

 Alfa-karoten

 Fitofluen (phytofluene)

Do produktó po hodze ia z ierzę ego oraz iesza i za ierają

h o ok karote oidó

ita i ę A, zale a się stoso a ie tlenku glinu, a do eluowania obok eteru naftowego z 2-5%

dodatkiem acetonu heksan

METODA CHROMATOGRAFII KOLUMNOWEJ

– etoda ta polega a po iarze prz długoś i

fali ś ietl ej

a sor a ji etero

h rozt oró eta-karote u i pozostał h

karote oidó izolo a

h za po o ą adsorp j ej hro atografii kolu

o ej

Wykonanie oznaczenia beta-karotenu

Postępo a ie a alit z e o ej uje etap :

 E e tual e z dla ie pró ki i ekstrak je oz a za h karote oidó

 Rozdział a kolu ie hro atografi z ej

 Po iar za artoś i eta-karotenu

. Ekstrak ja karote oidó

 Od aż - g zho oge izo a ej pró ki za ierają ej -

ikrogra ó

karote oidó

 W ko a ekstrak ję karote oidó po uprzed i z dla iu pró eterem naftowym

z dla ie pró ki zale a e jest przede sz stki do produktó po hodze ia

z ierzę ego oraz iesza

h i za ierają

h tłusz z

 Lu po roztar iu pró z ez od

siar za e sodu, do uz ska ia jed orod ej

suchej masy

 Uzyskany ekstrakt etero odparo a do su ha at osferze azotu a łaź i od ej

lu par e próż io ej rota j ej

 Su hą pozostałoś rozpuś i -2 cm3 eteru naftowego

. Kolej oś arst kolu

ie: kolej oś doda a ia – przygotowanie kolumny

chromatograficznej)

 Wata

 Na2SO4 bezwodny

 Al2O3

 Na2SO4 bezwodny

. Po iar za artoś i eta-karotenu

 ) ierz a sor a ję rozt oru prz długoś i fali

o e eteru afto ego

jako pró „ślepej”

 )a artoś eta-karote u od z ta z krz ej zor o ej, a astęp ie po

u zględ ie iu spół z

ikó roz ie ze poda ikrogra a h a

g

produktu

WITAMINA E

Jest to grupa z iązkó o ej ują a sz stkie po hod e tokoli i tokoferoli kazują

h

akt

oś iologi z ą alfa-tokoferolu, za ierają a tokoferole i tokotrie ole

Zawartoś wita i y E w wy ra y h produkta h spożyw zy h w g/

g

Produkt z ierzę e

 Mięso

0,3-0,6

 Halibut

0,9

 Dorsz

0,3

 Mleko

0,1

 Masło

0,3-7,0

 Jaja

1,0

Produkt rośli e

 Kasza ję z ie a

0,5

 Płatki o sia e

0,8

 R ż

0,2

 Chleb pszenny0,4

 Chle ż t i

0,7

 Kiełki psze i 10-26

 Warzywa

0,1-2,5

 Owoce

0,2-1,3

Oleje rośli e

 Sło e z iko

48-52

 Sojowy

4-14

 Rzepakowy 15-22

Margaryny

5-37

Wykorzystanie witaminy E z dziennej racji pokarmowej wynosi od 20 do 80 % -

śred io %

)a artoś ita i E produkta h podaje się j. . lu g

1 mg d-alfa-tokoferolu = 0,91 mg octanu d-alfa-tokoferolu = 1,75 mg d-beta-tokoferolu = 7,0

mg d-gamma-tokoferolu

1 mg octanu dl-alfa-tokoferolu = 1 j.m.

1 mg octanu d-alfa-tokoferolu = 1,36 j.m.

1 mg d-alfa-tokoferolu = 1,49 j.m.

Wita i a E jest wrażliwa a działa ie:

 Tlenu

 Ogrze a ia po żej

C

 O e oś katalizatoró p. śladó iedzi, żelaza soki h te peratura h

pł a a jej z isz zenie

 Środo iska k aś ego i zasado ego

Na wykorzysta ie z diety wita i y E wpływa

 O e oś ielo ie as o h k asó tłusz zo

h alfa-tokoferol (mg) / NNKT (g)

= 0,6]

 Sele , k, żelazo, iedź

 Witamina A

 Witamina C

 Metale iężkie

 Nitrozoaminy

 Dwutlenek azotu

Do oz a za ia wita i y E zale a się etody

 Kolor etr z ą z reak ją E

erie-Engla

 Fluor etr z ą

 W sokospra ą hro atografię ie zo ą HPLC

 Chro atografię gazo ą GC

Oraz metody biologiczne

Etapy poprzedzają e oz a za ie właś iwe etoda i he icznymi

. Prz goto

a ie pró ki

Wielkoś a ażki – zależ oś i od rodzaju produktu - g iloś tokoferoli do oz a ze ia
4-60 mikrogram)

Zale a e sposo y przygotowa ia pró ki

 Tłusz ze i oleje – lekko ogrza do stopie ia, do rze

iesza , ko a a ażkę i

z dla ezpośred io

 Mleko pł

e, proszku, odż ki le z e – ekstraho a tłusz z poprzez

trząsa ie kolej o pró z alkohole et lo

, etere et lo

, etere

afto

, ze ra e frak je etero e połą z i odparo a do su ha otrz ują

tłusz z

 Produkt za ierają e iększą iloś od – utrze z ez od

siar za e sodu aż

do otrz a ia su hej iesza i . Prze ieś iloś io o do gilz aparatu So hleta i

pro adzi ekstrak ję tłusz zu alkohole et lo

a solut

iągu -16 godzin

 Produkty suche – ze le , u ieś i gilzie aparatu So hleta, pro adzi ekstrak ję

alkohole et lo

a solut

iągu -16 godzin. Otrzymany ekstrakt

trząsa z etere afto

, ze ra ą frak ję etero ą odparo a do su ha

otrz ują tłusz z

2. Zmydlani

e pró h droliza zasado a

 Pro adzi a rzą ej łaź i od ej pod hłod i ą z rot ą at osferze azotu prz

uż iu stężo ego

-60%) wodorotlenku potasu (0,5-

/ g pró ki i ałej iloś i

alkoholu o e oś i prze i utle ia z pirogallolu, k asu askorbinowego lub
hydrochinonu)

 Nad iar pirogallolu oże utrud ia póź iejszą hro atografię, po ie aż produkt

jego utle ia ia są rozpusz zal e eterze i heksa ie

 Ogra i z zas z dla ia do i i u

 Dodatko

środkie ostroż oś i prz z dla iu jest zastosowanie czynnika

helatują ego EDTA-Na – erse ia u d usodo ego iloś i , - , g dla z iąza ia

śladó etalu

 ) dla ie jest etape , pod zas którego ogą za hodzi z a z e strat tokoferoli,

dlatego ależ przepro adzi odz sk doda a ego alfa-tokoferolu

3. Ekstrakcja witaminy

 Po z dle iu przepro adzi -krot ą ekstrak ję por ja i iesza i eteró

diet lo ego ol ego od adtle kó i afto ego :

 Połą zo e ekstrakt prze

kilkakrot ie odą do od z u o ojęt ego o e

fe oloftalei

, a astęp ie przesą z elu osusze ia przez arst ę ez od ego

siarczanu sodu

 Odparo a rozpusz zal ik do su ha at osferze azotu

 Stoso a p. e ze , heksa , lu ez od eta ol jako rozpusz zal iki su hej

pozostałoś i

. Rozdział hro atografi z iez ęd prz ko

a iu oz a ze ia etodą

kolor etr z ą lu fluor etr z ą

 Na ieś za po o ą ikropipet lu ikrostrz ka ki e ze o rozt ór a pł tkę

hro atografi z ą pokr tą żele krze io ko

z dodatkie ,

% soli sodo ej

fluoresceiny (uraniny)

 Naniesio e krople susz stru ie ie azotu

 Nat h iast po zako ze iu akłada ia pró ek i sta dardu u ieś i pł tkę

ko orze hro atografi z ej za ierają ej rozpusz zal ik p. e ze :alkohol et lo

: lu hlorofor lu e ze :alkohol et lo : ; ko orę prz kr

 Gd zoło rozpusz zal ika dojdzie do sz z tu pł tki, ją ją z ko or , osusz

stru ie iu azotu i ś ietle UV

lu

o r so a ide t fikują

posz zegól e zgaszo e pla tokoferoli sta dardu i pró ada ej

 Moż a ró ież dodatko o spr ska pł tki od z

ikie

ołują

za ar ie ie

p. stosują iesza i ę , % hlorku żelazo ego i alfa-alfa’-dwupirydylu (1:1) lub

, % rozt ór , -dwufenylo-1,10-fenantroliny w alkoholu etylowym lub kwas

fosforomolibdenowy

5. Eluowanie

 )akreślo e a pł t e o szar żelu zeskro a za po o ą szpatułki, prze ieś do

posz zegól

h pró ó ek iró ko

h

 Doda alkohol et lo , e ergi z ie trząsa , a astęp ie ałoś od iro a

 Po od iro a iu zęś pł u z ad osadu po ra do oz a ze kolor etr z h lu

fluorymetrycznych

Oz a za ie kolory etry z e z reak ją E

erie-Engla

 Po ra uprzed io prz goto a e po rozdziale hro atografi z

posz zegól e

rozt or otrz a

h tokoferoli do pró ó ek kolor etr z

h dodają , %

rozt ór alfa-alfa’-dwupirydylu i , % rozt ór hlorku żelazo ego

 Po stałe za ar ie ie ierz iągu - i ut prz długoś i fali

, o e

pró od z

iko ej

 W reak ji tej korz stuje się łaś i oś i reduk j e tokoferoli stosu ku do jo ó

żelazo

h Fe +

 Fe2+)

 Po stałe jo żelaza e łą zą się z alfa-alfa’-d upir d le dają ar

zer o

kompleks

 Przez zastąpie ie alfa-alfa’-dwupirydylu 4,7-dwufenylo-1,10-fe a troli ą do reduk ji

żelaza z iększa się około -krot ie zułoś etod , a zas reak ji ulega skró e iu do
10-30 se

ku d; po iar atęże ia ar

METODA WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII CIECZOWEJ (HPLC)

 W ko a ą a ażkę ada ego produktu z dli , a z dlo h drolizat ekstraho a

iesza i ą eteró et lo ego i afto ego : ; osuszo e połą zo e ekstrakt

odparo a at osferze azotu, a su hą pozostałoś rozpuś i ez od

eta olu

 Na ieś rozt ór ada ej pró ki a aparat

 Jako fazę ru ho ą stoso a rozt ór eta olu i od : , długoś fali

;

sz koś przepł u , l/ i

 A alizę iloś io ą przepro adzi a podsta ie po ierz h i pikó pró ada ej i

sta dardó ita i E

TIAMINA

– WITAMINA B1

W stępuje produkta h posta i

 Niezestryfikowanej (tzw wolna tiamina)

 Fosfora ó o o-, di- i trifosfora ó < zor >

Zawartoś tia i y w wy ra y h produkta h spożyw zy h w g/

g

Produkt z ierzę e

 Jaja kurze ałe

0,065

 Mięso ieprzo e

0,40

– 1,00

 Pozostałe ięsa

0,04

– 0,18

 Wędli

0,04

– 0,90

 Ryby i przetwory rybne

0,02

– 0,25

 Mleko proszku peł e

0,30

 Mleko i produkty mleczne

0,02

– 0,05

Produ

kt rośli e

 Nasio a strą zko e su he

0,70

– 0,80

 Produkt z ożo e

0,10

– 0,70

 Warz a i o o e ś ieże

0,02

– 0,10

Tia i a jest rażli a a działa ie

 Te peratur po żej

C odpor a a ogrze a ie jed ie środo isku k aś

 Tlenu i promieni jonizują h

 Niski h te peratur środo isku o ojęt

lu alkali z

 Dwutlenku siarki

 Tia i az o e ej p. suro

h r a h i ię zaka h

 Katalizatoró Cu + i Fe +

Do oz a za ia tia i y zale a e są etody

 Tiochromowa

 )a po o ą te h iki HPLC

 Mikro iologi z e, któr h jako orga iz testo uż a e są róż e dro oustroje,

do któr h zrostu iez ęd a jest tia i a, p. La to a illusfer e ti i irides e s,
Kloeckerabrevis, Ochromonasdanica i inne

METODA TIOCHROMOWA

– polega na utlenianiu tiamin prz uż iu K Fe CN

środo isku zasado

do tio hro u, któr odz a za się i te s

ą ie ieską

fluores e ją

po aś ietle iu ś iatłe o długoś i fali

Utlenianie

Chlorowodorek tiaminy



NaOH

chlorek

Chlorek

hydroksyd

Hydroksyd

tiochrom

Fluores e ja prz padku rozt oró poz a io

h i

h z iązkó fluor zują

h jest

sta dardo

h aru ka h propor jo al a do stęże ia tio hro u, a pośred io do

za artoś i tia i rozt orze

Metoda tio hro o a jest aj zęś iej stoso a ą etodą oz a za ia tia i ż

oś i

Przed przeprowadzeniem reakcji utlenienia konieczne jest:

 U ol ie ie tia i z połą ze iałko o – fosfora o

h, jaki h stępuje

atural ie produkta h, za po o ą h droliz k aso ej , HCl i e z at z ej

(enzym Taka-Diastase)

 Oddziele ie jej od i

h su sta ji fluor zują

h i i terferują

h poprzez

o z sz ze ie rozt oru a kolu

ie jo o

ie ej peł io ej a

erlite

Metoda tiochromowa

 W kazuje dużą spe fi z oś

 Jest stosu ko o sz ka i iez t pra o hło a

 W aga odpo ied iego sprzętu fluor etru

METODA PRZY UŻYCIU TECHNIKI HPLC – polega a stęp

u ol ie iu tia i z połą ze

iałko

h i fosfora o

h, a astęp ie jej iloś io

oz a ze iu prz uż iu HPLC

układzie faz od ró o

h z detektore fluorymetrycznym