2010-02-15

1

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

2

METODY GENERALNE w

ANALIZIE – (1)

METODA ROZBIORU STRUKTURALNEGO

JEST TO LOGICZNE ROZŁO

Ż

ENIE ZAGRE-

GOWANYCH ZJAWISK NA ELEMENTY SKŁA-
DOWE TAK, ABY ICH SUMA NAJPEŁNIEJ
ODZWIERCIEDLAŁA STRUKTUR

Ę

TYCH

ZJAWISK

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

3

TRZY PRZEKROJE ROZBIORU

STRUKTURALNEGO

1. RODZAJOWY

Badanie zjawisk, które obejmuj

ą

jednorodne, lecz

rodzajowo ró

ż

ne wielko

ś

ci elementarne

Np.

- Koszty wg rodzaju

- Koszty wg reagowania na skal

ę

produkcji (czyli

stałe – zmienne)

- Sprzeda

ż

wg rodzajów asortymentów

Asort. X

Asort. Y

Asort. Z

RAZEM

25.000

31.000

19.000

75.000

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

4

2. CZASOWY

Badanie zjawisk, które obejmuj

ą

wielko

ś

ci

elementarne zmieniaj

ą

ce si

ę

w czasie

Np.

- Koszty roczne wg podziału na kwartały

- Sprzeda

ż

w poszczególnych kwartałach

1 kwart.

12.000

2 kwart.

21.000

3 kwart.

17.000

4 kwart.

25.000

ROK

75.000

2010-02-15

2

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

5

3. PRZESTRZENNY

Badanie zjawisk, które obejmuj

ą

wielko

ś

ci

elementarne rozmieszczone przestrzennie

Np.

- Koszty wg miejsc powstawania

- Koszty w oddziałach przedsi

ę

biorstwa

- Sprzeda

ż

w regionach handlowych

Region Północ

34.800

Region Południe

40.200

Ł

Ą

CZNA SPRZEDA

Ż

75.000

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

6

X

Y

Z

RAZEM

PÓŁNOC

2 500

3 900

1 900

8 300

POŁUDNIE

500

1 600

1 600

3 700

RYNEK

3 000

5 500

3 500

12 000

PÓŁNOC

1 300

5 000

2 000

8 300

POŁUDNIE

1 700

6 000

5 000

12 700

RYNEK

3 000

11 000

7 000

21 000

PÓŁNOC

4 700

1 000

1 200

6 900

POŁUDNIE

5 300

1 500

3 300

10 100

RYNEK

10 000

2 500

4 500

17 000

PÓŁNOC

3 400

7 000

900

11 300

POŁUDNIE

5 600

5 000

3 100

13 700

RYNEK

9 000

12 000

4 000

25 000

PÓŁNOC

11 900

16 900

6 000

34 800

POŁUDNIE

13 100

14 100

13 000

40 200

RYNEK

25 000

31 000

19 000

75 000

SPRZEDA

Ż WG 3-ch PRZEKROJÓW

K

w

ar

ta

ł 4

ROK

STRUKTURA RODZAJOWA

STRUKTURA

PRZESTRZENNA

STRUKTURA

CZASOWA

K

w

ar

ta

ł 1

K

w

ar

ta

ł 2

K

w

ar

ta

ł 3

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

7

METODY GENERALNE w

ANALIZIE – (2)

METODA INDUKCYJNA (SCALANIA)

KIERUNEK BADA

Ń

:

- od zjawisk szczegółowych do

ogólnych

- od przyczyn do skutków
- od czynników do wyników

2010-02-15

3

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

8

Czynnik

a

Czynnik

b

Czynnik

c

Czynnik

d

Czynnik

e

ZJAWISKO

BADANE

A

Wszyst-

kie czyn-

niki, kształ-

tuj

ą

ce zja-

wisko

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

9

METODA DEDUKCYJNA (ROZDRABNIANIA)

KIERUNEK BADA

Ń

- odwrotny:

- od ogółu do szczegółu
- od wyników do czynników

Analizowanie ISTOTNYCH czynników,
które powoduj

ą

zmiany badanego

zjawiska

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

10

Czynnik

a

Czynnik

b

Czynnik

c

Czynnik

d

Czynnik

e

ZJAWISKO

BADANE

A

Tylko istot-

ne czynniki,
kształtuj

ą

ce

zjawisko

2010-02-15

4

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

11

W ANALIZIE MO

Ż

NA WYRÓ

Ż

NI

Ć

2 FAZY BADANIA

• 1. FAZA WST

Ę

PNA [PORÓWNAWCZA]–

ma odpowiada

ć

na pytanie

– CO ? –

si

ę

dzieje (lub działo) z

poziomem badanego zjawiska

• 2. FAZA CZYNNIKOWA – ma odpowiada

ć

na pytanie

– DLACZEGO ? –

poziom badanego

zjawiska uległ (ulega) zmianie, czyli jakie
przyczyny – czynniki zmieniaj

ą

poziom

zjawiska i z jak

ą

sił

ą

działaj

ą

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

12

ZJAWISKO

BADANE

A

ZJAWISKO BADANE –

POZIOM BAZOWY –

PUNKT ODNIESIENIA

A

0

ZJAWISKO BADANE –

POZIOM

RZECZYWISTY

A

1

METODA PORÓWNA

Ń

Jej istota polega na wyborze poziomu bazowego badanego zjawiska,
czyli na wyborze odpowiedniego punktu odniesienia

PORÓWNANIE W CZASIE

•Okres (moment) bezpo

ś

rednio

poprzedni
•Okres (moment) z dalszej przeszło

ś

ci

•

Ś

rednia z wielu okresów (momentów)

•Plan; Bud

ż

et

PORÓWNANIE W PRZESTRZENI

•Inna firma - konkurent
•Inna firma – lider w bran

ż

y

•

Ś

rednia w bran

ż

y (sektorze)

•Wielko

ść

normatywna

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

13

METODA ODCHYLE

Ń

Odchylenie BEZWZGL

Ę

DNE

Ró

ż

nica absolutna mi

ę

dzy

poziomem rzeczywistym
[A

1

] a poziomem

bazowym [A

0

] badanego

zjawiska, czyli

∆∆∆∆

A = A

1

– A

0

Informuje o:
- Skali zmiany i
- Kierunku zmiany

PRZYKŁAD

Koszty całkowite
Bie

żą

ce

Bazowe

K

1

= 52

K

0

= 50

Odchylenie bezwzgl

ę

dne:

∆∆∆∆

K = K

1

– K

0

=

52 – 50 = + 2

KOSZTY WZROSŁY BEZ-

WZGLĘDNIE

O

2

JEDNOSTKI

[Brak

możliwości

jedno-

znacznej oceny tej sytuacji]

2010-02-15

5

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

14

METODA ODCHYLE

Ń

Odchylenie BEZWZGL

Ę

DNE

W odniesieniu do zjawisk porównywanych
w czasie mo

ż

na dodatkowo okre

ś

li

ć

:

DYNAMIK

Ę

ZMIANY [tempo, indeks]

104%

tempie

w

[wzrosły]

się

zmieniły

koszty

104%

100

*

50

52

100

*

K

K

K'

e

Przykładzi

w

100

A

A

A'

0

1

0

1

=

=

=

∗

=

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

15

STOP

Ę

ZMIANY

4%

o

[wzrosły]

się

zmieniły

koszty

4%

100

*

50

50

-

52

100

*

K

K

-

K

'

K'

e

Przykładzi

w

100

A

A

-

A

'

A'

0

0

1

0

0

1

+

=

=

=

=

∗

=

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

16

METODA ODCHYLE

Ń

Odchylenie WZGL

Ę

DNE

(relatywne)

WI

Ę

KSZO

ŚĆ

ZJAWISK ZMIENIA SI

Ę

POD WPŁYWEM

ZMIAN INNYCH ZJAWISK, czyli zmienia si

ę

W RELACJI DO INNYCH ZJAWISK lub inaczej
WZGL

Ę

DEM INNYCH ZJAWISK

ODCHYLENIE WZGL

Ę

DNE ODPOWIADA NA PYTANIE:

JAK ZJAWISKO BADANE ZMIENIA SI

Ę

NA TLE ZMIANY

ZJAWISKA PODSTAWOWEGO, czyli

>>ZJAWISKO BADANE WZGL

Ę

DEM ZMIAN

ZJAWISKA PODSTAWOWEGO<<

2010-02-15

6

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

17

ZJAWISKO PODSTAWOWE

ZJAWISKO BADANE

Przykłady

Produkcja

Koszty całkowite

Sprzeda

ż

Koszty

Kapitał

Zysk

Aktywa

Sprzeda

ż

Aktywa

Zysk

B

A

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

18

METODA ODCHYLE

Ń

Odchylenie WZGL

Ę

DNE













=

0

0

0

0

0

0

0

0

1

1

1

1

1

1

1

1

A

A

A

A

****

B

B

B

B

B

B

B

B

----

A

A

A

A

ΔA'

ΔA'

ΔA'

ΔA'

Dynamika
zjawiska
podstawowego

Skorygowany poziom
bazowy zjawiska
badanego.
KOREKTA o
dynamik

ę

zjawiska
podstawowego

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

20

=













=

A

A

A

A

****

B

B

B

B

B

B

B

B

----

A

A

A

A

ΔA'

ΔA'

ΔA'

ΔA'

0

00

0

0

00

0

1

11

1

1

11

1

ODCHYLENIE WZGL

Ę

DNE – inny sposób liczenia

czyli BAZOWY POZIOM ZJAWISKA BADANEGO MNO

Ż

ONY PRZEZ

RÓ

Ż

NIC

Ę

DYNAMIK ZJAWISKA BADANEGO i PODSTAWOWEGO













=

0

0

0

0

0

0

0

0

1

1

1

1

0

0

0

0

0

0

0

0

1

1

1

1

A

A

A

A

****

B

B

B

B

B

B

B

B

----

A

A

A

A

A

A

A

A

****

A

A

A

A

=

=

B

B

B

B

B

B

B

B

****

A

A

A

A

----

A

A

A

A

A

A

A

A

****

A

A

A

A

0

0

0

0

1

1

1

1

0

0

0

0

0

0

0

0

1

1

1

1

0

0

0

0













=

0

0

0

0

1

1

1

1

0

0

0

0

1

1

1

1

0

0

0

0

B

B

B

B

B

B

B

B

----

A

A

A

A

A

A

A

A

****

A

A

A

A

2010-02-15

7

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

22

ZJAWISKO

BADANE

A

Czynnik

a

Czynnik

b

Czynnik

c

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

23

METODY ANALIZY CZYNNIKOWEJ

POZIOM BADANEGO ZJAWISKA „A” MOG

Ą

KSZTAŁTOWA

Ć

3 GRUPY CZYNNIKÓW:

1. CZYNNIKI MIERZALNE ZWI

Ą

ZANE FUNKCYJNIE

(jednoznaczna zale

ż

no

ść

matematyczna) Z BADA-

NYM ZJAWISKIEM.

S

Ą

TO METODY DETERMINISTYCZNE

2. CZYNNIK (-I) MIERZALNE, KTÓRYCH ZWI

Ą

ZKU FUNKCYJ-

NEGO Z BADANYM ZJAWISKIEM NIE MO

Ż

NA OKRE

Ś

LI

Ć

,

GDY

Ż

DZIAŁAJ

Ą

JAKO ZMIENNA LOSOWA.

S

Ą

TO METODY STOCHASTYCZNE
np.

- metody EKONOMETRYCZNE
- TAKSONOMIA WROCŁAWSKA

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

24

3. CZYNNIKI NIEMIERZALNE, KTÓRYCH ZWI

Ą

ZKU FUNKCYJ-

NEGO Z BADANYM ZJAWISKIEM NIE MO

Ż

NA OKRE

Ś

LI

Ć

,

GDY

Ż

WYSTEPUJ

Ą

TYLKO ZALE

Ż

NO

Ś

CI PRZYCZYNOWO –

- SKUTKOWE O OPISOWYM CHARAKTERZE.

S

Ą

TO METODY ANALIZY JAKO

Ś

CIOWEJ

2010-02-15

8

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

25

METODY DETERMINISTYCZNE

CZYNNIKI MIERZALNE ZWI

Ą

ZANE FUNKCYJNIE

(jednoznaczna zale

ż

no

ść

matematyczna) Z BADA-

NYM ZJAWISKIEM.

GŁÓWNY CEL ANALIZY CZYNNIKOWEJ:

OKRE

Ś

LI

Ć

(obliczy

ć

) JAKA CZ

ĘŚĆ

ODCHYLENIA BEZWZGL

Ę

DNEGO

BADANEGO ZJAWISKA JEST WY-
NIKIEM WPŁYWU NA TO ZJAWISKO
ZMIENNO

Ś

CI KA

Ż

DEGO Z CZYNNIKÓW

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

26

ZJAWISKO

BADANE

A

Czynnik

a

Czynnik

b

Czynnik

c

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

27

W analizie czynnikowej mo

ż

na wyró

ż

ni

ć

2 etapy:

1.IDENTYFIKACJA CZYNNIKÓW

„ELEMENTARNYCH”, KTÓRE KSZTAŁ-
TUJ

Ą

POZIOM BADANEGO ZJAWISKA

oraz OKRE

Ś

LENIE ZALE

Ż

NO

Ś

CI

Czyli

a, b, c

oraz

A = f(a, b, c)

Zale

ż

no

ść

ma posta

ć

algorytmu

2010-02-15

9

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

28

2.OKRE

Ś

LENIE (obliczenie) JAK ZMIANA

KA

Ż

DEGO CZYNNIKA WPŁYN

Ę

ŁA NA

ZMIANE POZIOMU BADANEGO
ZJAWISKA czyli NA ODCHLENIE BEZ-
WZGL

Ę

DNE

TECHNIKI ANALIZY CZYNNIKOWEJ

JEST TO DEZAGREGACJA ODCHYLE-
NIA BEZWZGL

Ę

DNEGO NA CZ

ĘŚ

CI,

WYNIKAJ

Ą

CE Z WPŁYWU CZYNNIKÓW

np.

∆∆∆∆

A(a)

∆∆∆∆

A

∆∆∆∆

A(b)

∆∆∆∆

A(c)

itd

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

29

PREZENTACJA GŁÓWNYCH

TECHNIK ANALIZY

CZYNNIKOWEJ W OPARCIU O

PROSTY PRZYKŁAD

Zjawiskiem badanym jest warto

ść

Sprzeda

ż

y (S) 1-go

produktu

Okres badany „1”

Okres bazowy „0”

SPRZEDA

Ż

(S)

S

1

= 270 zł

S

0

= 200 zł

Odchylenie bezwzgl

ę

dne:

∆∆∆∆

S = S

1

– S

0

= 270 – 200 = +70

Czynniki elementarne, kształtuj

ą

ce S to

ilo

ść

(q) oraz cena (c). Zale

ż

no

ść

: S = q *c

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

30

Zjawiskiem badanym jest warto

ść

Sprzeda

ż

y (S) 1-go

produktu

Okres badany „1”

Okres bazowy „0”

SPRZEDA

Ż

(S)

S

1

= 270 zł

S

0

= 200 zł

Ilo

ść

(q)

q

1

= 45 szt.

q

0

= 40 szt.

Cena (c)

c

1

= 6 zł / szt.

c

0

= 5 zł / szt.

Nale

ż

y obliczy

ć

jaka cz

ęść

odchylenia

bezwzgl

ę

dnego sprzeda

ż

y

∆∆∆∆

S = +70 jest

skutkiem zmian ka

ż

dego czynnika

2010-02-15

10

JK-WZ-UW

5

40

200

45

6

270

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

32

Cztery techniki:
TECHNIKA RÓ

Ż

NICOWANIA

TECHNIKA RÓ

Ż

NIC CZ

Ą

STKOWYCH

TECHNIKA RESZTY

TECHNIKA KRZY

Ż

OWYCH PODSTAWIE

Ń

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

33

TECHNIKA RÓ

Ż

NICOWANIA

∆∆∆∆

S(q) = (q

1

– q

0

) * c

0

= (45 – 40) * 5 = +25 zł
Wpływ zmiany ilo

ś

ci na warto

ść

sprzeda

ż

y,

czyli
cz

ęść

odchylenia bezwzgl

ę

dnego sprzeda

ż

y,

wynikaj

ą

ca ze zmiany ilo

ś

ci (q)

∆∆∆∆

S(c) = q

1

* (c

1

– c

0

) = 45 * (6 – 5) = +45 zł

Wpływ zmiany ceny na warto

ść

sprzeda

ż

y,

czyli
cz

ęść

odchylenia bezwzgl

ę

dnego sprzeda

ż

y,

wynikaj

ą

ca ze zmiany ceny (c)

25 + 45 = 70 czyli

∆∆∆∆

S(q) +

∆∆∆∆

S(c) =

∆∆∆∆

S

2010-02-15

11

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

34

W Technice ró

ż

nicowania nale

ż

y prze-

strzega

ć

dwóch zasad:

1.Kolejno

ść

badania czynników

- na pocz

ą

tku czynnik ilo

ś

ciowy

- na ko

ń

cu czynnik warto

ś

ciowy

- mi

ę

dzy nimi – czynniki efekty-

wno

ś

ci cz

ą

stkowej

2. W kolejnym kroku oblicze

ń

czynnik

poprzednio ju

ż

rozliczony przyjmujemy

w wysoko

ś

ci okresu badanego („1”)

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

35

TECHNIKA RÓ

Ż

NIC CZ

Ą

STKOWYCH

W tej technice wychodzi si

ę

z zało

ż

enia,

ż

e

oprócz zmienno

ś

ci czynników elementarnych

na odchylenie zjawiska wpływaj

ą

oddzielnie

- jako specyficzne czynniki

ZALE

Ż

NO

Ś

CI MI

Ę

DZY CZYNNIKAMI

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

36

ZJAWISKO

BADANE

A

Czynnik

a

Czynnik

b

1

Wpływ zwi

ą

zków mi

ę

dzy czynnikami

1. Wpływ zwi

ą

zku „a” i „b”

na zmian

ę

badanego zjawiska

2010-02-15

12

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

40

ZJAWISKO

BADANE

A

Czynnik

a

Czynnik

b

Czynnik

c

1

4

2

3

Wpływ zwi

ą

zków mi

ę

dzy czynnikami

1. Wpływ zwi

ą

zku „a” i „b”

2. Wpływ zwi

ą

zku „b” i „c”

3. Wpływ zwi

ą

zku „a” i „c”

4. Wpływ jednoczesnego zwi

ą

zku

„a” i „b” i „c”

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

41

TECHNIKA RÓ

Ż

NIC CZ

Ą

STKOWYCH

∆∆∆∆

S(q) = (q

1

– q

0

) * c

0

= (45 – 40) * 5 = +25 zł

Wpływ zmiany ilo

ś

ci na zmian

ę

sprzeda

ż

y,

czyli
cz

ęść

odchylenia bezwzgl

ę

dnego sprzeda

ż

y,

wynikaj

ą

ca ze zmiany ilo

ś

ci (q)

∆∆∆∆

S(c) = q

0

* (c

1

– c

0

) = 40 * (6 – 5) = +40 zł

Wpływ zmiany ceny na zmian

ę

sprzeda

ż

y,

czyli
cz

ęść

odchylenia bezwzgl

ę

dnego sprzeda

ż

y,

wynikaj

ą

ca ze zmiany ceny (c)

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

42

∆∆∆∆

S(q, c) = (q

1

– q

0

) * (c

1

– c

0

) =

(45 – 40) * (6 – 5) = +5

Wpływ zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy ilo

ś

ci

ą

i cen

ą

na zmian

ę

sprzeda

ż

y

czyli
cz

ęść

odchylenia bezwzgl

ę

dnego sprzeda

ż

y

wynikaj

ą

ca z wzajemnej zale

ż

no

ś

ci ilo

ś

ci i ceny

25 + 40 + 5 = 70 czyli

∆∆∆∆

S(q) +

∆∆∆∆

S(c) +

∆∆∆∆

S(q,c) =

=

∆∆∆∆

S

2010-02-15

13

JK-WZ-UW

45

6

270

(45-40) * 5 = 25

(6-
5)

*

40=

40

5

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

44

TECHNIKA RESZTY

W tej technice wychodzi si

ę

z zało

ż

enia,

ż

e

na zmian

ę

badanego zjawiska wprawdzie

mo

ż

e wpływa

ć

wiele czynników, ale bada si

ę

wpływ tylko jednego z nich wybranego z okre-

ś

lonych powodów (ma dominuj

ą

ce znaczenie

lub firma ma mo

ż

liwo

ść

sterowania nim lub

przeciwnie – nie ma takiej mo

ż

liwo

ś

ci).

Wpływ pozostałych czynników traktowany
jest ł

ą

cznie – jako wpływ RESZTY czynników

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

45

Czynnik

a

Czynnik

b

Czynnik

wyró

ż

niony

c

Czynnik

d

Czynnik

e

ZJAWISKO

BADANE

A

Reszta

czynników

2010-02-15

14

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

46

Zjawiskiem badanym jest warto

ść

Sprzeda

ż

y (S) 1-go

produktu

Okres badany „1”

Okres bazowy „0”

SPRZEDA

Ż

(S)

S

1

= 270 zł

S

0

= 200 zł

Ilo

ść

(q)

q

1

= 45 szt.

q

0

= 40 szt.

Cena (c)

c

1

= 6 zł / szt.

c

0

= 5 zł / szt.

Etapy techniki RESZTY

1. Obliczy

ć

stop

ę

zmian badanego zjawiska

0,35

czyli

%

100

*

200

200

-

270

100

*

S

S

-

S

'

S'

0

0

1

35

+

=

=

=

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

47

2. Obliczy

ć

stop

ę

zmian wybranego czynnika

Czynnik wybrany: ilo

ść

(q)

0,125

czyli

%

100

*

40

40

-

45

100

*

q

q

-

q

'

q'

0

0

1

5

,

12

+

=

=

=

3. Obliczy

ć

udział stopy zmian wybranego

czynnika (q’’) w stopie zmian zjawiska (S”)

35,71%

czyli

0,35

0,125

'

S'

'

q'

u

3571

,

0

+

=

=

=

INTERPRETACJA: zmiana ilo

ś

ci (q) wpłyn

ę

ła

na zmian

ę

sprzeda

ż

y (S) z sił

ą

35,71% - RESZTA

czynników (tu: cena) z sił

ą

ok.65%

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

48

4. Obliczy

ć

wpływ zmiany wybranego

czynnika (q) na odchylenie sprzeda

ż

y (S)

∆∆∆∆

S(q) =

∆∆∆∆

S * u = 70 * 0,3571 = +25 zł

Cz

ęść

odchylenia bezwzgl

ę

dnego sprzeda

ż

y

wynikaj

ą

ca ze zmiany ilo

ś

ci

Zmiana reszty czynników (czyli ceny) spo-
wodowała pozostał

ą

cz

ęść

odchylenia

sprzeda

ż

y

∆∆∆∆

S(reszta - c) =

∆∆∆∆

S –

∆∆∆∆

S(q) = 70 – 25 = +45

2010-02-15

15

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

49

TECHNIKA KRZY

Ż

OWYCH PODSTAWIE

Ń

Ilo

ść

Cena

q

0

=40

q

1

=45

c

0

=5

c

1

=6

200

270

225

240

225-200=+25

270-240=+30

(25+30) / 2 = +27,5
czyli

∆∆∆∆

S(q)

(45+40) / 2 = +42,5
czyli

∆∆∆∆

S(c)

240-200=+40

270-225=+45

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

51

OGÓLNY MODEL ZALE

Ż

NO

Ś

CI

• Dwuczynnikowy

A = a * b

Trzyczynnikowy

A = a * b * c

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

52

• Cz

ę

sto

model

trzyczynnikowy

jest

stosowany

w

analizie

kosztów

bezpo

ś

rednich

KOSZTY BEZPO

Ś

REDNIE ROBOCIZNY

K

br

= p * t * s

gdzie

p – poziom produkcji
t – jednostkowy czas pracy (pracochłonno

ść

)

s – stawka na godzin

ę

pracy

2010-02-15

16

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

53

Model trzyczynnikowy - PRZYKŁAD

Okres „0”

Okres „1”

Produkcja (p) w szt.

950

1.400

Czas jednostkowy (t) w godz./szt.

3,5

3,3

Stawka płac (s) w zł/godz

80

84

KOSZTY ROBOCIZNY (K

r

= p*t*s)

266.000

388.080

Odchylenie bezwzgl

ę

dne:

∆∆∆∆

K

r

= K

r1

– K

r0

= 388.080 – 266.000 = +122.080

1. Okre

ś

li

ć

wpływ czynników na

∆∆∆∆

K

r

technik

ą

ró

ż

nicowania

i technik

ą

ró

ż

nic cz

ą

stkowych

2. Okre

ś

li

ć

czy wzrost wydajno

ś

ci (spadek pracochłonno

ś

ci)

i jednoczesny wzrost stawek był korzystny dla firmy

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

59

KOSZTY MATERIAŁÓW BEZPO

Ś

REDNICH

K

bm

= p * n * c

gdzie

p – poziom produkcji
n – jednostkowa norma zu

ż

ycia materiałów

c – cena za jednostk

ę

materiału

ZADANIE DO SAMODZIELNEGO ROZWI

Ą

ZANIA

Okres „0”

Okres „1”

Produkcja (p) w szt.

24.000

19.000

Norma zu

ż

ycia mat. (n) w kg/szt.

6

5,5

Cena materiału (c) w zł/kg

15

14

Oblicz odchylenie bezwzgl

ę

dne i wzgl

ę

dne globalnych kosztów ma-

teriałów bezpo

ś

rednich i przeprowad

ź

analiz

ę

czynnikow

ą

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

60

ODMIANY ZALE

Ż

NO

Ś

CI

Produkcja

pracy

Czas

ność

Pracochłon

np.

x

*

a

czyli

b

1

*

a

b

a

A

1)

:

ILORAZOWE

ZALEŻNOŚCI

=

=

=

PRZYKŁAD

Okres „0”

Okres „1”

Czas pracy w godz..

142

135

Produkcja w szt.

420

378

PRACOCHŁONNO

ŚĆ

0,34

0,36

∆∆∆∆

Pr = Pr

1

– Pr

0

= 0,36 – 0,34 = +0,02

2010-02-15

17

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

61

ności

pracochłon

spadek

spowodował

pracy

czasu

Spadek

0,017

-

420

1

*

142)

-

(135

ΔPr(czas)

=

=

ności

pracochłon

wzrost

spowodował

produkcji

Spadek

0,036

420

1

-

378

1

*

135

cja)

ΔPr(produk

+

=













=

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

62

własny

Kapitał

Koszty

-

Sprzedaż

[ROE]

zysku

Stopa

np.

x

*

b

-

x

*

a

c

1

*

b

-

c

1

*

a

czyli

c

b

-

c

a

c

b

-

a

A

2)

=

=

=

=

PRZYKŁAD

Okres „0”

Okres „1”

Sprzeda

ż

(S)

118.700

124.450

Koszty (K)

110.425

120.380

Kapitał własny (Kw)

83.000

86.000

ROE

9,97%

4,73%

∆∆∆∆

ROE = ROE

1

– ROE

0

= 4,73% – 9,97% = -5,42%

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

63

ROE

stopy

wzrost

spowodował

sprzedaży

Wzrost

6,93%

Kw

1

*

)

S

-

(S

ΔROE(S)

0

0

1

+

=

=

ROE

stopy

spadek

spowodował

kosztów

Wzrost

11,99%

-

Kw

1

*

)

K

-

(K

-

ΔROE(K)

0

0

1

=

=

ROE

stopy

spadek

spowodował

własnego

kapitału

Wzrost

0,17%

-

Kw

1

-

Kw

1

*

)

K

-

(S

ΔROE(Kw)

0

1

1

1

=













=

2010-02-15

18

JK-WZ-UW

JK-WZ-UW

64

obrotowe

Aktywa

trwałe

Aktywa

Sprzedaż

[OA]

aktywów

Rotacja

np.

c

b

1

*

a

c

b

a

A

3)

+

=

+

=

+

=

ZADANIE DO SAMODZIELNEGO ROZWI

Ą

ZANIA

Okres „0”

Okres „1”

Sprzeda

ż

(S)

145.000

159.000

Aktywa trwałe (At)

75.000

84.000

Aktywa obrotowe (Ao)

34.000

42.000

Oblicz

∆∆∆∆

OA(S)

∆∆∆∆

OA(At)

∆∆∆∆

OA(Ao)

JK-WZ-UW

ROZLICZENIE CZYNNIKÓW WPŁYWAJ

Ą

CYCH NA ZYSK

Okres”0”

Okres „1”

(S) Sprzeda

ż

1.239 tys. zł

1.452,1 tys. zł

Koszty operacyjne

1.046 tys. zł

1.212 tys. zł

ZYSK OPERACYJNY

193 tys. zł

240,1 tys. zł

(O) Odsetki

46 tys. zł

32 tys. zł

ZYSK BRUTTO

147 tys. zł

208,1 tys. zł

ODCHYLENIE ZYSKU BRUTTO

∆∆∆∆

Z = 208,1 tys. – 147 tys. =

61,1 tys. zł

INFORMACJE DODATKOWE

(q) Produkcja

6.000 szt.

6.500 szt.

(c) Cena

206,5 zł

223,4 zł

(KS) Koszty stałe

520 tys. zł

552. tys. zł

JK-WZ-UW

CZYNNIKI KSZTAŁTUJ

Ą

CE WYNIK FINANSOWY

ROK 0

Asortyment

q – Ilo

ść

szt

c – cena zł

k – koszt. jed

Zysk jedn

Zysk global

A

1.000

300

220

80

80.000

B

500

200

150

50

25.000

C

1.500

400

280

120

180.000

Razem ZYSK

285.000

ROK 1

Asortyment

q – Ilo

ść

szt

c – cena zł

k – koszt. jed

Zysk jedn

Zysk global

A

700

350

300

50

35.000

B

1.200

250

160

90

108.000

C

1.600

420

320

100

160.000

Razem ZYSK

303.000

∆

∆∆

∆

Z = 303.000 – 285.000 = + 18.000