Klasyfikacja aktywów 

AKTYWA TRWAŁE 
I.  Wartości niematerialne  
     i prawne  
 

 
(wartości prawne - prawa majątkowe nabyte 
przez jednostkę, nadające się do 
gospodarczego wykorzystania, przeznaczone 
do używania na potrzeby jednostki) 

1. Koszty zakończonych prac       
    rozwojowych 

Koszty poniesione (przed podjęciem produkcji) na 
opracowanie nowych produktów lub technologii 

2. Wartość firmy 
 

Nadwyżka ceny nabycia przedsiębiorstwa lub jego 
zorganizowanej części nad wartością godziwą jego 
aktywów netto (aktywa netto=aktywa-zobowiązania) 

3. Inne wartości niematerialne    
    i prawne 

Autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne (programy 
komputerowe), licencje, koncesje, prawa do wynalazków, 
patentów, znaków towarowych, zdobniczych, know-how 

4. Zaliczki na wartości niem. i prawne 

 

II. Rzeczowe aktywa trwałe 

1. Środki trwałe 

 

Aktywa kompletne, zdatne do użytku,  przeznaczone na 
potrzeby jednostki. Zalicza się do nich : nieruchomości (w 
tym grunty, budynki, budowle, prawo użytkowania . 
wieczystego gruntu, . spółdzielcze własnościowe prawo  do 
lokalu), maszyny, urządzenia. techniczne, środki transportu,  
ulepszenia w obcych środkach  trwałych, inwentarz żywy 

2.  Środki trwałe w budowie 

Ś

rodki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub 

ulepszenia  

3. Zaliczki na środki trwałe w budowie 

 

III. Należności  długoterminowe 

1. Od jednostek powiązanych 

Termin spłaty przypada w okresie dłuższym niż 1 rok od 
dnia bilansowego  (np. należności z tyt. sprzedaży środków 
trwałych) 
 (!!!  należności  z tyt. dostaw i usług – zaliczane są  w 
całości do należności krótkoterminowych niezależnie od  
umownego terminu ich uregulowania) 

2. Od pozostałych jednostek 

j. w. 

IV. Inwestycje   długoterminowe 

 

 
 
 
Aktywa posiadane przez jednostkę w celu 
osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych  
(np. z tytułu przyrostu ich wartości, 
uzyskanych odsetek, dywidend) 

1.  Nieruchomości 
 

Np. grunty, które nie są używane przez jednostkę, lecz są 
oddane w dzierżawę (w celu osiągnięcia korzyści ) 

2. Wartości niematerialne i   
     prawne 

Np. prawa majątkowe, które nie są używane przez 
jednostkę, lecz są posiadane w celu osiągnięcia korzyści 

3. Długoterminowe aktywa  
     finansowe 

Np.; nabyte udziały, akcje, obligacje, inne papiery 
wartościowe. Udzielone pożyczki. Lokaty bankowe 
 

4. Inne inwestycje  
    długoterminowe 

Dzieła sztuki, metale szlachetne 

AKTYWA OBROTOWE 
I. Zapasy 
 

 
 
 
 
Aktywa przeznaczone do zbycia lub zużycia 
w ciągu 1 roku od dnia bilansowego, lub 
dłużej jeżeli wynika to z normalnego cyklu 
operacyjnego 

1. Materiały  
 

Do materiałów zaliczamy : m. podstawowe,  m. 
pomocnicze, paliwo, części zamienne maszyn i urządzeń,  
opakowania, odpady 

2. Półprodukty i produkty w   
    toku 

Półprodukty .- zakończona  faza produkcji  
Produkty w toku – trwa faza produkcji 

3. Produkty gotowe 

Produkty własnej produkcji zdatne do sprzedaży 
np.:wyroby gotowe, zakończone roboty i usługi oraz prace 
projektowe, naukowo-badawcze. 

4. Towary 
 

Wyroby obcej produkcji nabyte celem odsprzedaży w stanie 
nieprzetworzonym 

5. Zaliczki na dostawy 

 

II. Należności krótkoterminowe 
 

1. Od jednostek powiązanych 

Z tyt. dostaw i usług, pozostałe 

2. Od pozostałych jednostek 

Należności z tytułu: 
- dostaw i usług (-do i –powyżej 12 m-cy)  
- podatków, ceł, ubezpieczeń   
- od pracowników 
- dochodzone na drodze sądowej 

III. Inwestycje krótkoterminowe 

 
 
 

 
 
Aktywa finansowe płatne i wymagalne lub 
przeznaczone do zbycia w ciągu 1 roku od 
dnia bilansowego lub od daty ich założenia, 
wystawienia lub nabycia oraz aktywa 
pieniężne 

 

1. Krótkoterminowe aktywa   
    finansowe 

W tym: 
a) nabyte udziały, akcje, obligacje i inne papiery  
   wartościowe przeznaczone do sprzedaży   w ciągu   
   1 roku od dnia bilansowego  
b) udzielone pożyczki, 
c) czeki obce, weksle obce , bony  (o dacie wykupu  
   od 3  m-cy do 1 roku) 
d) środki pieniężne; do których zalicza się : 
   -   śr. pieniężne w kasie i banku 
   -   inne śr. pieniężne – tj. czeki obce i  weksle obce o  
        dacie wykupu do 3   m-cy,   śr. pien. w drodze  
    -  inne aktywa pieniężne – odsetki od lokat, obligacji 

2. Inne inwestycje  
    krótkoterminowe 

Dzieła sztuki, metale szlachetn – do 12 m-cy 

 

Klasyfikacja pasywów 

KAPITAŁ WŁASNY 

I.       Kapitał podstawowy 

Równowartość aktywów sfinansowana przez właścicieli jednostki w momencie 
jej założenia. W trakcie działalności wysokość kapitału podstawowego może 
być zmieniana (przy zachowaniu ustawowych wielkości minimalnych). Kapitał 
podstawowy przybiera różne  nazwy w zależności od formy organizacyjno-
prawnej jednostki.  np.: 
- kapitał zakładowy  - w spółkach kapitałowych 
- kapitał właścicieli – w np. spółkach jawnych 
- fundusz założycielski – w przeds.. państwowych 
- fundusz udziałowy – w spółdzielniach 

II.      Należne wpłaty na kapitał  
          podstawowy 

Zadeklarowane w umowie, a niewniesione wkłady 
(wartość ujemna) 

III.     Udziały ( akcje) własne 

Nabyte własne udziały (akcje) z przeznaczeniem do sprzedaży lub umorzenia.   
(wartość ujemna) 

IV.     Kapitał zapasowy 

Tworzony ustawowo ( sp. akcyjna-patrz pod tabelą) lub zgodnie ze statutem lub 
umową. Tworzony jest m.in. z :zysku netto, dopłat akcjonariuszy za przyznanie 
szczególnych uprawnień, nadwyżki(agio)osiągniętej przy obejmowaniu 
udziałów powyżej ich wartości nominalnej. Przeznaczony jest przede 
wszystkim na pokrycie strat, zwiększenie kapitału podstawowego,.  
Przybiera różne  nazwy w zależności od formy organizacyjno-prawnej 
jednostki. np. 
- kapitał zapasowy  - w spółkach kapitałowych 
- fundusz zasobowy – w spółdzielniach 
- fundusz przedsiębiorstwa – w przeds. państwowych 

V.      Kapitał z aktualizacji wyceny 

Powstaje m.in. w wyniku aktualizacji wyceny wartości początkowej środków 
trwałych oraz  w wyniku przeszacowania długoterminowych aktywów 
finansowych. 
 Różnice z aktualizacji środków trwałych zbywanych, likwidowanych -  
Przenoszone są na kapitał zapasowy 

VI.     Pozostałe kapitały rezerwowe 

Tworzony najczęściej z zysku netto i przeznaczony jest .na np. wypłaty 
przyszłych dywidend, przyszłe sfinansowanie prac badawczych. 
W spółkach kapitałowych w organizacji w pozycji tej, do czasu rejestracji w 
KRS, wykazywany jest kapitał podstawowy. 

VII.   Zysk (strata) z lat ubiegłych 

Kwota nie podzielonego zysku lub nie pokrytej straty z lat ubiegłych 
Pozycja ta nie występuje w spółkach osobowych. 

VIII.  Zysk (strata) netto 

Wynik (zysk/strata) roku bieżącego. Zysk- po pomniejszeniu o podatek 
dochodowy, przed zatwierdzeniem i podziałem; strata- przed pokryciem.  

IX.     Odpisy z zysku netto w ciągu      
           roku obrotowego 

Wypłaty z zysku mające charakter zaliczek na poczet dywidendy – jeżeli 
przewiduje to statut lub umowa spółki. Dokonywane są zgodnie z przepisami 
Ksh   ( wartość ujemna) 

ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA 

I.  Rezerwy na zobowiązani 

Zobowiązania, których kwota oraz termin zapłaty nie są dokładnie określone 
np. rezerwy na świadczenia emerytalne 

I. Zobowiązania długoterminowe 

1. Wobec jednostek powiązanych 
2. Wobec pozostałych jednostek 
     a) kredyty i pożyczki 
     b) z tyt. emisji dłużnych papierów wartościowych 
          (np. obligacji, skryptów dłużnych) 
      c) inne zobowiązania finansowe (np. z tyt. leasingu     
           finasowego) 
     d) inne (np. z tyt. zakupionego na raty śr. trwałego) 

II. Zobowiązania krótkoterminowe 

1. Wobec jednostek powiązanych 
     a) z tyt. dostaw i usług 
     b) inne 
2. Wobec pozostałych jednostek 
     a) kredyty i pożyczki 
     b) z tyt. emisji dłużnych pap. wartościowych 
     c) inne zobowiązania finansowe 
     d) z tyt. dostaw i usług (-do i – powyżej 12 m-cy) 
      e) zaliczki otrzymane na dostawy 
     f)  z tyt. wynagrodzeń 
     g) z tyt. podatków, ubezpieczeń itp. 
     h) zobowiązania wekslowe 
     i)  inne 
3.  Fundusze specjalne (ZFŚS) 

Spółki akcyjne (zgodnie z art. 396 § 1 Ksh) zobowiązane są przekazywać na kapitał zapasowy co najmniej 
8% zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten  nie osiągnie co najmniej 1/3 kapitału zakładowego.