1

 

1.  Skały magmowe 

1.1 Granit 
1.2 Sjenit 
1.3 Bazalt 
1.4 Dioryt 
1.5 Gabro 
1.6 Riolit 
1.7 Andezyt 
1.8 Melafir 

2.  Skały osadowe 

2.1 Rumosze 
2.2 świry 
2.3 Piaski 
2.4 Lessy 
2.5 Iły pstre 
2.6 Iły warstwowe 
2.7 Gliny aluwialne 
2.8 Gliny zwałowe 
2.9  Gliny zwietrzelinowe 

3.  Skały scementowane 

 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

2

1. Skały magmowe 

1.1 Granit 
1)  Skład mineralny 

a)  materiały dominujące : 

kwarc, skalenie podstawowe (andezyt) 

b)  materiały dodatkowe : 

skalenie sodowo – wapniowe , czyli 

plagioklazy kwaśne (albit, aligoklaz), oraz miki, amfibole i 
pirokseny 

2)  Struktura skały: 

jawnokrystaliczna, drobnoziarnista

 

3)  Tekstura skały : 

zbita i nieuporządkowana

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Kwarc – twardość – 7, barwa – barwny, połysk – tłustyna przełamie szklisty, 
odporny na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Granit

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała magmowa, głębinowa, kwaśna

 

7)  Odpowiednik : 

Riolit

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Sudety oraz na ich przedgórzu i w Tatrach 

9)  Zastosowanie :   

Do budowy podkładów(pod budowy) nawierzchni drogowych, jako 
kruszywo do betonu, płyty okładzinowe 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

3

1.2 Sjenit 
1)  Skład mineralny 

a)  materiały dominujące : 

ortoklaz, biotyt 

b)  materiały dodatkowe : 

plagioklazy kwaśne, pirokseny, amfibole, 

miki 

2)  Struktura skały: 

jawnokrystaliczna, średnioziarnista

 

3)  Tekstura skały : 

zbita i nieuporządkowana

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Ortoklaz – twardość – 6, barwa – bezbarwny, połysk – matowy, słabo 
odporny na wietrzenie chemiczne   

5)  Nazwa skały : 

Sjenit

  

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała magmowa, głębinowa, obojętna

 

7)  Odpowiednik : 

Trachit

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Sudety Kotlina Kłodzka, okolice Niemczycy 

9)  Zastosowanie :   

W budownictwie ogólnym na wszelkiego rodzaju wykładziny, w 
budownictwie drogowym do produkcji kruszywa 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

4

1.3 Bazalt 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

plagiklazy (lablador, bytownit), pirokseny 

b) materiały dodatkowe : 

amfibole 

2)  Struktura skały: 

skrytokrystaliczna

 

3)  Tekstura skały : 

zbita i uporządkowana

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Pirokseny – twardość – 5-6, barwa – czarny, połysk – matowy, słabo 
odporny na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Bazalt

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała magmowa, wylewna, obojętna

 

7)  Odpowiednik : 

Gabro

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Sudety i przedgórze sudeckie, okolice Krakowa 

9)  Zastosowanie :   

W budownictwie drogowym do wyrobu kamienia podkładowego oraz jako 
kruszywo 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

5

1.4 Dioryt 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

plagioklazy (oligoklaz, andezyt), amfibole 

b) materiały dodatkowe : 

biotyt, pirokseny 

2)  Struktura skały: 

drobnoziarnista

 

3)  Tekstura skały : 

zbita i bezładna

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Oligoklaz – twardość – 6, barwa – czarny, połysk – szklisty, słaba odporny 
na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Dioryt

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała magmowa, głębinowa, obojętna

 

7)  Odpowiednik : 

Andezyt

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Sudety : Kotlina Kłodzka okolice Niemczycy i Złotego Stoku 

9)  Zastosowanie :   

W budownictwie drogowym na kamień łamany i tłuczeń drogowy oraz 
rzadziej na okładziny, stosowany równieŜ do produkcji kruszywa do betonów 
i nawierzchni bitumicznych 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

6

1.5 Gabro 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące :

 plagioklazy (lablador, bytownit), pirokseny, 

oliwin 

b) materiały dodatkowe : 

amfibole, biotyt 

2)  Struktura skały: 

gruboziarnista

 

3)  Tekstura skały : 

masywna i bezładna

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Oliwin – twardość – 5-7, barwa – oliwkowa, połysk – szklisty, słaba odporny 
na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Gabro

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała magmowa, głębinowa, obojętna

 

7)  Odpowiednik : 

Bazalt

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Przedgórze Sudeckie : masyw ŚlęŜy okolice Nowej Rudy 

9)  Zastosowanie :   

Stosowany głównie jako tłuczeń drogowy 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

7

1.6 Riolit 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

ortoklaz, kwarc, plagioklazy kwaśne 

b) materiały dodatkowe :

 miki, amfibole, pirokseny 

2)  Struktura skały: 

skrytokrystaliczna, 

 

3)  Tekstura skały : 

masywna i bezładna

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Kwarc – twardość – 7, barwa – barwny, połysk – tłustyna przełamie szklisty, 
odporny na wietrzenie   

5)  Nazwa skały : 

Riolit

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała magmowa, głębinowa, kwaśna

 

7)  Odpowiednik : 

Granit

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Sudety okolice Kłodzka, Wałbrzycha, Kamiennej Góry, Lwówka 

9)  Zastosowanie :   

W budownictwie ogólnym i drogowym jako róŜne asortymenty materiałów 
kamiennych 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

8

1.7 Andezyt 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

andezyn 

b) materiały dodatkowe : 

amfibole, biotyt, pirokseny 

2)  Struktura skały: 

porfirowa

 

3)  Tekstura skały : 

zbita i nieuporządkowana

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Andezyn – twardość – 6, barwa – bezbarwny, połysk – brak, słabo odporny 
na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Andezyt

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała magmowa, głębinowa, obojętna

 

7)  Odpowiednik : 

Dioryt

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Sudety : kotlina Kłodzka okolice Niemczycy i Złotego Stoku 

9)  Zastosowanie :   

Do wyrobu krawęŜników, kostki, okładzin, kamienia łamanego i tłucznia 
oraz kruszywa 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

9

1.8 Melafir 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

plagiklazy (lablador, bytownit), pirokseny 

b) materiały dodatkowe : 

amfibole 

2)  Struktura skały: 

skrytokrystaliczna

 

3)  Tekstura skały : 

porowata

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Pirokseny – twardość – 5-6, barwa – brunatny, połysk – matowy, słabo 
odporny na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Melafir

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała magmowa, wylewna, obojętna

 

7)  Odpowiednik : 

Gabro

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Przedgórze Sudety : masyw ŚlęŜy, okolice Nowej Rudy 

9)  Zastosowanie :   

Jako materiały brukarskie i kruszywo 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

10

2. Skały osadowe 

2.1 Rumosze 
1)  Skład mineralny 

a)  materiały dominujące : 

 

b)  materiały dodatkowe : 

 

2)  Struktura skały: 

frakcje kaministe lub Ŝwirowe ostrokrawędziaste, 

lepiszcze - glina zwietrzelinowa 

 

3)  Tekstura skały :  
4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

 Kwarc – twardość – 7, barwa – barwny, połysk – tłustyna przełamie szklisty, 
odporny na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Rumosze

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skały sypkie i spoiste

 

7)  Geneza powstawania skały :  

Powstawanie nie było poprzedzone transportem lub był on bardzo krótki

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Na obszarach o płaskiej lub prawie płaskiej powierzchni w podłoŜu, w 
którym występują skały lite na stropach skał macierzystych  

9)  Zastosowanie:  

Do budowy nasypów drogowych i hydrotechnicznych 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

11

 
 
2.2 świry 
1)  Skład mineralny 

a)  materiały dominujące : 

 

b)  materiały dodatkowe : 

 

2)  Struktura skały: 

frakcja kamienista lub Ŝwirowa (otoczaki)

 

3)  Tekstura skały :  
4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

 Kwarc – twardość – 7, barwa – barwny, połysk – tłustyna przełamie szklisty, 
odporny na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

ś

wiry

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skały sypkie i spoiste

 

7)  Geneza powstawania skały :  

MoŜe być pochodzenia morskiego, rzecznego, jeziornego lub lodowcowego 

8)  Występowanie w Polsce :  

W dolinach rzek górskich , rzekach 

9)  Zastosowanie :   

Jako kruszywo do produkcji betonów, podbudowy dróg, do budowy nasypów 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

12

 
 
 
2.3 Piaski 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

kwarc 

b) materiały dodatkowe : 

skalenie, muskowity, glaukonity, tlenki i 

wodorotlenki Ŝelaza 

2)  Struktura skały: 

piaskowa

 

3)  Tekstura skały :  
4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

 Kwarc – twardość – 7, barwa – bezbarwny, połysk – tłusty na przełamie 
szklistyna ściankach, duŜa odporność na wietrzenie chemiczne 

5)  Nazwa skały : 

Piaski

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skały sypkie i spoiste

 

7)  Geneza powstawania skały :  

Zlodowacenie północno polskie 

8)  Występowanie w Polsce :  

Cała Polska 

9)  Zastosowanie :   

Do wyrobu zaprawy budowlanej, betonu,cegieł 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

13

2.4 Lessy 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

kwarc, węglany (głównie kwarcyt) 

b) materiały dodatkowe : 

materiały ilaste, związki Ŝelaza 

2)  Struktura skały: 

pyłowa, węglan wapnia

 

3)  Tekstura skały : 

nie warstwowa (najczęściej)

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Kwarc – twardość – 7, barwa – barwny, połysk – tłustyna przełamie szklisty, 
odporny na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Lessy

 

6)  Grupa i podgrupa : 

skały sypkie i spoiste

 

7)  Geneza powstawania skały :  

Osad powstały przez przeniesienie drobinek skalnych na londzie

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Okolice Warszawy najwięcej w Puławach  

9)  Zastosowanie :   

W rolnictwie jako dobra gleba w budownictwie brak zastosowania z powodu 
duŜych zmian objętości lessów 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

14

2.5 Iły pstre 
1)  Skład mineralny 

a)  materiały dominujące : 

minerały ilaste (kaolinit i illit) 

b) materiały dodatkowe : 

gliny, pyły kwarcowe, łyszczyki, 

wodorotlenki Ŝelaza 

2)  Struktura skały: 

iłowa

 

3)  Tekstura skały : 

 warstwowa

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Illit – twardość – 1, barwa – szary, połysk – tłusty lub matowy, odporny na 
wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Ił pstry

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skały sypkie i spoiste

 

7)  Geneza powstawania skały :  

Osad duŜego słodkiego zbiornika wodnego z epoki Pliocenu 

8)  Występowanie w Polsce :  

Centralna Polska, Wielkopolska, Śląsk, Mazury 

9)  Zastosowanie :   

Surowiec ceramiki budowlanej 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

15

2.6 Iły warstwowe 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

materiały ilaste (kaolinit i illit) 

b) materiały dodatkowe : 

glin, pył kwarcowy, łyszczaki, wodorotlenki 

Ŝ

elaza 

2)  Struktura skały: 

iłowa

 

3)  Tekstura skały : 

warstwowa

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

Kaolinit – twardość – 1, barwa – biały, połysk – tłusty lub matowy, odporny 
na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Ił warstwowy

 

6)  Grupa i podgrupa : 

skała sypka i spoista

 

7)  Geneza powstawania skały : 

Powstał w trakcie topnienia lodowca 

8)  Występowanie w Polsce :  

Cała Polska poza obszarem Karpat 

9)  Zastosowanie :   

Jako kruszywo do produkcji materiałów budowlanych 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

16

2.7 Glin aluwialny 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

minerały ilaste (kaolinit, illit, 

montmorillonit) 

b) materiały dodatkowe : 

muł, piasek, Ŝwir 

2)  Struktura skały: 

Iłowa, pyłowa i piaskowa

 

3)  Tekstura skały : 

Zbita

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

kaolinit – twardość – 1, barwa – biała, połysk – tłusty lub matowy, odporny 
na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Glin aluwialny

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skały osadowe

 

7)  Geneza powstawania skały :  

Są osadem powstającym na tarasach zalewanych przez rzeki przy wysokich 
stanach wód (w czasie powodzi) 

8)  Występowanie w Polsce : 

     Okolice rzek 

9)  Zastosowanie :   

Ceramika budowlana 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

17

 
2.8 Glina zwałowa 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

iły 

b) materiały dodatkowe : 

muły, piaski, Ŝwiry 

2)  Struktura skały: 

brak warstwowania

 

3)  Tekstura skały : 

wszystkie frakcje

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

kaolinit – twardość – 1, barwa – barwny, połysk – tłustyna lub matowy, 
odporny na wietrzenie chemiczne  

5)  Nazwa skały : 

Glina zwałowa

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała magmowa, głębinowa, kwaśna

 

7)  Geneza powstawania skały :  

Powstała po przez występowanie skał w lodowcu i osadzanie się tej skały 
podczas wycofywania lodowca

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Cała Polska poza górami 

9)  Zastosowanie :   

Do produkcji ceramiki budowlanej 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

18

 
 
2.9 Glina zwietrzelinowa 
1)  Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

 

b) materiały dodatkowe : 

 

2)  Struktura skały: 

wszystkie frakcję

 

3)  Tekstura skały : 

zbita

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 
 
5)  Nazwa skały : 

Glina zwietrzelinowa

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała osadowa

 

7)  Geneza powstawania skały :  

Powstaje w wyniku jednoczesnego działania wietrzenia mechanicznego i 
chemicznego na skałę litą.

 

8)  Występowanie w Polsce :  

Pokrywają znacznie duŜą powierzchnie na obszarze Karpat Fliszowych, 
ponad to moŜemy spotkać je w postaci płatów w rejonie gór Świętokrzyskich 
w jurze Krakowsko-Częstochowskiej i w Sudetach 

9)  Zastosowanie :   

Do ceramiki budowlanej 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

19

3.1  Zlepieniec zygmuntowski 
1) Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

otoczaki wapienne 

b) materiały dodatkowe : 

lepiszcze wapniste lub Ŝelazisto-wapnisty 

2)  Struktura skały: 

frakcja kamienista lub Ŝwirowa

 

3)  Tekstura skały : 

zbita i nieuporządkowana

 

4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

  

5)  Nazwa skały : 

zlepieniec Zygmuntowski

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała scementowana

 

7)  Geneza powstawania skały :  
 
8)  Występowanie w Polsce :  

Kielce 

9)  Zastosowanie :   

Jako kruszywo do produkcji ceramiki budowlanej oraz jako marmur 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

20

3.2 Zlepieniec Ŝelazisty 

BRAK DANYCH

 

1) Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

 

b) materiały dodatkowe : 

 

2)  Struktura skały:  
3)  Tekstura skały :  
4)  Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych : 

  

5)  Nazwa skały : 

zlepieniec Ŝelazisty

 

6)  Grupa i podgrupa : 

Skała scementowana

 

7)  Geneza powstawania skały :  
 
8)  Występowanie w Polsce :  

 

9)  Zastosowanie :   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

21

3.3 Piaskowiec Szydlowiecki 
1) Skład mineralny 

a) materiały dominujące : 

kwarc

 

 

b) materiały dodatkowe : 

lepiszcz krzemiankowy 

2)  Struktura skały: 

frakcja piaskowa

 

3)  Tekstura skały : 

zbita i uporządkowana

 

4) 

Cechy fizyczne jednego z minerałów głównych :

 

Kwarc – twardość – 7, 

barwa – barwny, połysk – tłustyna przełamie szklisty, odporny na 
wietrzenie chemiczne

 

5)  Nazwa skały : 

Piaskowiec Szydłowiecki

 

6)  Grupa i podgrupa : 
7)  Geneza powstawania skały :  
8)  Występowanie w Polsce :  

Okolice Szydłowca 

9)  Zastosowanie :   

Jako okładziny fragmentów elewacji