plik

Oznaczanie zawarto ci wilgoci.

1. Zawarto

ć i rodzaje wilgoci w naturalnych paliwach stałych

Wilgo

ć stanowi w wi kszo ci przypadków balast paliw stałych, który przy ich

pozyskaniu, sk

ładowaniu, transporcie, przeróbce i u ytkowaniu stwarza szereg problemów.

Zawarto

ć wilgoci w pozyskiwanym (wydobywanym) naturalnym paliwie stałym kształtuje

si na bardzo ró nym poziomie. Dla przyk

ładu: w wie o wydobytym torfie mo e stanowić

nawet do 90 % jego masy, w wie o ci tym drzewie oko

ło 50 %, w tzw. mi kkich w glach

brunatnych do 55 % i wreszcie w w glach kamiennych do kilkunastu, a w drobnych frakcjach

nawet do dwudziestu paru procent.

Zawarto

ć wilgoci jest istotnym wska nikiem jako ci paliwa i bywa w pewnych

przypadkach (np. przy w glach brunatnych) stosowana do celów klasyfikacyjnych, a zawsze

stanowi parametr rozliczeniowy kszta

łtuj cy cen i kierunek u ytkowania paliwa. Z tego

wzgl du pomiar zawarto ci wilgoci ma wa ne znaczenie praktyczne i stanowi jeden z

wa niejszych wska ników oceny technologicznej paliw.

W w glu - podstawowym paliwie sta

łym, nadmierna zawarto ć wilgoci powoduje w

naszych warunkach klimatycznych w okresie zimy k

łopoty ze składowaniem i transportem,

zwi zane z jego zamarzaniem w wagonach. Wzrost zawarto ci wilgoci z regu

ły obni a

wydajno

ć urz dze stosowanych w operacjach jednostkowych takich jak rozdrabnianie czy

przesiewanie, szczególnie drobnych sortymentów.

Je eli w giel s

łu y do wytwarzania energii, zawarto ć wilgoci obni a jego warto ć

kaloryczn gdy cz

ć ciepła jest tracona na ogrzanie i odparowanie wody. Wzrost zawarto ci

wilgoci obni a ponadto temperatur punktu rosy spalin. W koksownictwie wzrost zawarto ci

wilgoci w mieszance w glowej zmniejsza produktywno

ć baterii koksowniczych, powi ksza

zu ycie ciep

ła (pogarsza sprawno ć ciepln ) potrzebnego do skoksowania wsadu, generuje

zwi kszon ilo

ć cieków koksowniczych itd.

Do szczególnych przypadków w których wskazana jest pewna ilo

ć wilgoci w w glu

nale y zaliczy

ć wytwarzanie brykietów w glowych oraz formowanie bryły w glowej w

ubijanym systemie nape

łniania komór koksowniczych. W obu tych przypadkach woda jest

czynnikiem wi

cym ziarna w glowe, a wi c korzystnie oddzia

łuje na wytrzymało ć

mechaniczn brykietów czy ubitego placka w glowego.

Na zawarto

ć wilgoci w w glu rzutuje szereg czynników do których mo na zaliczyć

zawodnienie pok

ładu oraz sposób: urabiania, wzbogacania, transportu i przechowywania

w gla, a tak e stopie jego metamorfizmu i rodzaj sortymentu. Woda wype

łnia pory, kapilary

i szczeliny w gla oraz pokrywa kroplami powierzchni ziaren.

W analityce w gla wyró nia si szereg rodzajów wilgoci takich jak:

- wilgo

ć przemijaj ca,

- wilgo

ć higroskopijna (w w glu powietrzno-suchym),

- wilgo

ć całkowita,

- wilgo

ć analityczna,

- woda konstytucyjna (woda krystalizacyjna w substancji mineralnej).

Wilgo

ć przemijaj ca (W

) jest to wilgo

ć któr w giel traci podczas suszenia do

osi gni cia przybli onej równowagi z wilgoci powietrza. Ten rodzaj wody utrzymuj cej si

mechanicznie na powierzchni ziaren w gla tworzy woda kopalniana oraz pozostaj ca na

ziarnach w gla po operacjach: wzbogacania, transportu czy sk

ładowania (opady

atmosferyczne).

Rys.1. Wp

ływ stopnia metamorfizmu na zawarto ć wilgoci higroskopijnej w w glach

kamiennych i antracytach.

Wilgo

ć higroskopijna (W

) jest to woda pozosta

ła w w glu po usuni ciu wilgoci

przemijaj cej, któr w giel traci dopiero po wysuszeniu w temperaturze 105 – 110

°C.

Zawarto

ć wilgoci higroskopijnej jest zale na od stopnia metamorfizmu w gla. Zjawiska

zachodz ce w procesie naturalnego uw glenia powoduj stopniowe zmniejszanie si ilo ci

hydrofilowych grup funkcyjnych w substancji organicznej w gla (przede wszystkim grup

karboksylowych) oraz zmian jego struktury fizycznej prowadz c w kierunku zmniejszenia

ilo ci i rednicy por i kapilar. W efekcie ze wzrostem stopnia metamorfizmu w gli maleje

zawarto

ć wilgoci higroskopijnej (rys. 1), która w w glach koksowych nie przekracza 3 - 4 %,

a w w glach energetycznych mo e osi gn

ć kilkana cie procent.

Wilgo

ć całkowita w gla W

jest sum wilgoci przemijaj cej i higroskopijnej

(z uwzgl dnieniem przeliczenia stanu paliwa):

100

−

(1)

gdzie: W

− zawarto

ć wilgoci całkowitej w stanie roboczym, %

− zawarto

ć wilgoci przemijaj cej w stanie roboczym, %

− zawarto

ć wilgoci higroskopijnej, %

W praktyce jest to najcz ciej stosowany parametr kszta

łtuj cy cen i warto ć u ytkow

w gla.

Próbki analityczne np. 0,2 na których wykonuje si wi kszo

ć pomiarów wła ciwo ci

w gla nie zawsze odpowiadaj stanowi higroskopijnemu i dlatego nale y wykona

ć dla nich

oddzielny pomiar zawarto ci wilgoci W

Po usuni ciu wilgoci przemijaj cej i higroskopijnej w w glu pozostaje jeszcze woda

konstytucyjna (krystalizacyjna) W

zwi zana w substancji mineralnej (glinokrzemiany,

krzemiany). Wydzielenie wody z tych zwi zków zachodzi dopiero w wy szych temperaturach

400 – 800

°C. W praktyce nie wykonuje si bezpo redniego pomiaru zawarto ci wody

konstytucyjnej, a jej zawarto

ć mo na w przybli eniu okre lić korzystaj c z zale no ci:

= 0,09 A

(2)

gdzie: W

− zawarto

ć wody konstytucyjnej w w glu suchym, %

− zawarto

ć popiołu w w glu w przybli eniu na stan suchy, %

2. Metody

oceny

zawarto ci wilgoci w w glu.

Pomiary zawarto ci wilgoci w w glu polegaj na pomiarze masy wody zawartej w

badanej próbce w gla lub na po redniej ocenie tego parametru wykorzystuj cej wp

ływ

zawartej w w glu wody na pewne wielko ci fizyczne tego surowca.

Do pierwszej grupy mo na zaliczy

ć metody

- suszarkowe,

- destylacyjne,

- ekstrakcyjne,

- gazometryczne.

przy czym najcz ciej stosowanymi i znormalizowanymi metodami s metody suszarkowe i

destylacyjne stanowi one przedmiot Polskiej Normy: PN-80/G-04511 Paliwa sta

łe.

Oznaczanie zawarto ci wilgoci.

W metodach suszarkowych zawarto

ć wilgoci ocenia si na podstawie ubytku masy

wynikaj cej z odparowania wody z próbki w gla suszonej w znormalizowanych warunkach.

Suszenie jest prowadzone w atmosferze powietrza lub przy w glach

łatwo utleniaj cych si w

atmosferze azotu.

Rys. 2. Schemat zestawu do wykonywania oznaczania zawarto ci wilgoci metod destylacyjn

1 – kolba destylacyjna o pojemno ci 500 cm

; 2 – ch

łodnica; 3 – odbieralnik pomiarowy o pojemno ci

16 cm

W metodzie destylacyjnej badana próbk w gla umieszcza si w kolbie (rys. 2) i zalewa

okre lon ilo ci cieczy (toluenu) nie mieszaj cej si z wod . Ogrzewaj c kolb odp dza si

wod zawart w w glu wraz z parami toluenu. Po och

łodzeniu i skropleniu par kondensat

ływa do kalibrowanego odbieralnika. Otrzymuje si w nim wyra n granic podziału

mi dzy wod i toluenem i z obj to ci wody i masy próbki w gla okre la si zawarto

wilgoci.

Pozosta

łe dwa rodzaje metod tj. ekstrakcyjne i gazometryczne s stosowane

sporadycznie. W metodzie ekstrakcyjnej wod zawart w w glu ekstrahuje si za pomoc

rozpuszczalników organicznych (np. bezwodnego metanolu), a nast pnie okre la si jej ilo

na drodze miareczkowania lub wyznaczania punktu kriohydratycznego. Z kolei w metodach

gazometrycznych próbk badanego w gla miesza si z substancjami, które w reakcji z wod

daj sk

ładniki gazowe (np. karbid reaguj c z wod tworzy acetylen).

W najcz ciej stosowanych metodach drugiej grupy (metody instrumentalne) do

oszacowania zawarto ci wilgoci w w glu stosuje si :

- absorpcj mikrofal,

- pomiar

sta

łej dielektrycznej,

- pomiar przewodnictwa cieplnego,

- pomiar przewodnictwa elektrycznego.

Metody te z regu

ły daj wyniki obarczone wi kszym bł dem, ale pozwalaj znacznie

szybciej, a cz sto w sposób on line (na przeno nikach) wyznacza

ć omawiany parametr.

Najcz ciej stosowane s metody: mikrofalowa i dielektryczna.

W metodzie mikrofalowej wykorzystuje si oddzia

ływanie wody zawartej w w glu na

wielko

ć adsorpcji mikrofal (fal o długo ci kilku centymetrów). Ocena zawarto ci wilgoci na

podstawie pomiarów parametrów dielektrycznych w gla wykorzystuje znacz c ró nic

pomi dzy sta

ł dielektryczn suchego w gla ( ≈ 2,5) i wody ( ≈ 81).

Jak ju wspomniano Polska Norma PN-80/G-04511 przewiduje oznaczanie wilgoci w

paliwach sta

łych metoda suszarkow b d destylacyjn i w praktyce te dwa sposoby s

powszechnie stosowane.

3. Ocena zawarto ci wilgoci w koksie.

Woda zawarta w karbonizatach w glowych (pó

łkoksie i koksie) pochodzi głównie z

mokrego gaszenia, a jej ilo

ć zale y od: technologii gaszenia, stopnia gotowo ci koksu i jego

uziarnienia, jako ci wody ga niczej, czasu odparowania koksu na zrzutni itd. Na zawarto

wilgoci oddzia

łuj równie warunki atmosferyczne w jakich odbywa si transport i

magazynowanie koksu. Zawarto

ć wilgoci w niesorcie koksu po jego zgaszeniu mo e si

mie ci

ć w zakresie od około 3 do 7 %, przy czym jest bardzo zró nicowana w tworz cych go

klasach ziarnowych (rys. 3).

Rys. 3. Zale no

ć pomi dzy redni zawarto ci w niesorcie oraz zawarto ci wilgoci w

wydzielonych z niego sortymentach.

W koksie pochodz cym z suchego ch

łodzenia zawarto ć wilgoci nie przekracza

0,5

÷ 1,0 % (wilgo

ć jest sorbowana z powietrza).

Zawarto

ć wilgoci w koksie stanowi balast obni aj cy jego warto ć opałow i z reguły

stanowi parametr rozliczeniowy. Z kolei koks z suchego ch

łodzenia o minimalnej zawarto ci

wilgoci stwarza problemy przy transporcie, gdy bardzo pyli i wymaga hermetyzacji urz dze

za- i roz

ładowczych oraz przeno ników.

Oznaczenie zawarto ci wilgoci w koksie tradycyjnie wykonuje si metod suszarkow .

Normy wyró niaj dwa rodzaje zawarto ci wilgoci: wilgo

ć całkowit i wilgoć w próbce

analitycznej. Szczegó

łowy opis oznaczenia zawieraj :

- PN-80/G-04511

Paliwa sta

łe. Oznaczanie zawarto ci wilgoci.

- PN-ISO 579:2002 Koks z w gla kamiennego. Oznaczanie zawarto ci wilgoci ca

łkowitej.

- PN-ISO 687:2002 Koks z w gla kamiennego. Oznaczanie zawarto ci wilgoci w próbce

analitycznej.

Obok klasycznej metody suszarkowej w przemy le do pomiaru zawarto ci wilgoci

łkowitej w koksie znalazła zastosowanie metoda neutronowa. Zasada metody polega na

ilo ciowym pomiarze spowolnienia neutronów pr dkich. Neutrony pr dkie o redniej energii

rz du 5 MeV emitowane ze ród

ła – mieszaniny izotopów ameryk – beryl lub pluton – beryl,

s spowalniane przez j dra atomów otaczaj cego o rodka – koksu. Strata energii kinetycznej

neutronów (spowalnianie) w wyniku ich zderze z j drami atomów b dzie tym wi ksza, im

bardziej b d do siebie zbli one masy uczestników zderze . W efekcie o wielko ci

spowolnienia neutronów b d decydowa

ły j dra atomów wodoru, które pochodz od wodoru

zwi zanego w substancji organicznej lub w wodzie. Przy ustabilizowanych warunkach

technologicznych produkcji koksu, zawarto

ć wodoru w jego substancji organicznej mo na

przyj

ć za wielko ć stał , a wi c efekt spowalniania w którym neutrony pr dkie zamieniaj

si w neutrony termiczne o energii rz du 0,025 eV, b dzie w praktyce zale a

ł od zawarto ci

wilgoci w koksie. G sto

ć strumienia neutronów termicznych mierzona detektorem, jest po

uprzednim wzorcowaniu przyrz du miar zawarto ci wilgoci w koksie.

Oznaczanie zawarto ci cz ci lotnych

1. Zawarto

ć cz ci lotnych jako uniwersalny wska nik odporno ci termicznej

substancji organicznej i stopnia uw glenia paliw sta

łych.

Pod poj ciem zawarto ci cz ci lotnych w paliwach nale y rozumie

ć ubytek masy próbki

analitycznej (wyra ony w procentach), zachodz cy w wyniku termicznej destrukcji paliwa

podczas pirolizy (a wi c ogrzewanego bez dost pu powietrza), prowadzonej w ci le

okre lonych norm warunkach, pomniejszony o zawarto

ć wilgoci w próbce analitycznej

odparowuj cej podczas pomiaru.

Zawarto

ć cz ci lotnych jest podstawowym wska nikiem charakteryzuj cym paliwa stałe

zwi zanym ze stopniem zaawansowania procesów naturalnego uw glenia (utorfienia,

diagenezy, metamorfizmu) lub stopniem odgazowania surowców w glowych w procesie

pirolizy w przypadku karbonizatów w glowych w rodzaju pó

łkoksu czy koksu.

Rys. 1. Wspó

łzale no ć stopnia uw glenia i zawarto ci cz ci lotnych w naturalnych paliwach stałych.

W przypadku naturalnych paliw sta

łych zawarto ć cz ci lotnych, jak ju wspomniano

jest miar ich odporno ci termicznej zwi zanej ze stopniem uw glenia tak jak ilustruje to

rys. 1. W najni ej uw glonych naturalnych paliwach sta

łych - biopaliwach (słoma, drewno)

zawarto

ć cz ci lotnych wynosi od 70 do 80 %, a z kolei najbardziej zmetamorfizowane

paliwo sta

łe - antracyt zawiera od 2 do 10 %.

Najwi ksze znaczenie praktyczne ma ocena zawarto ci cz ci lotnych w w glach

kamiennych. Prostota pomiaru i krótki czas potrzebny do wykonania oznaczenia

spowodowa

ły, e zawarto ć cz ci lotnych, przeliczona na stan suchy i bezpopiołowy, ju w

łowie XIX wieku stała si podstawowym wska nikiem jako ci w gla, okre laj cym w

pierwszym przybli eniu najw

ła ciwszy kierunek jego technologicznego wykorzystania.

W gle kamienne o wysokiej zawarto ci cz ci lotnych s w glami typowo

energetycznymi przeznaczonymi do spalania i zgazowania. Zawarto

ć cz ci lotnych daje np.

wskazówk o d

ługo ci płomienia powstaj cego przy spalaniu w gla (ze wzrastaj c

zawarto ci cz ci lotnych wyd

łu a si płomie ).

W gle kamienne o zawarto ci cz ci lotnych od oko

ło 16 ÷ 35% stanowia baz

surowcow koksownictwa. Zawarto

ć cz ci lotnych w powi zaniu z innymi wska nikami

(spiekalno

ć, dylatacja, plastyczno ć, ci nienie rozpr ania) daje w tym przypadku cenne

wskazówki, co do roli danego w gla jak b dzie pe

łnił w mieszance koksowniczej (w giel

podstawowy, uszlachetniaj cy, schudzaj cy). Dodatkow informacj uzyskuje si ponadto z

wygl du nielotnej pozosta

ło ci (pozostałego w tygielku karbonizatu) po wykonaniu

oznaczenia cz ci lotnych. W przypadku dobrych w gli koksowych, nielotna pozosta

ło ć jest

silnie wyd ta i spieczona. Wynika st d uwaga, e przy bie cej kontroli zawarto ci cz ci

lotnych celowe jest równie prowadzenie obserwacji uzyskanego karbonizatu tygielkowego.

Zawarto

ć cz ci lotnych w w glowym wsadzie decyduje o uzysku i składzie produktów

koksowania. Pogl dowy obraz zmian udzia

łu ciekłych i gazowych składników surowego gazu

koksowniczego w zale no ci od zawarto ci cz ci lotnych wsadu w glowego daj wyniki

bada [1] przedstawione na rys. 2.

Rys. 2. Wp

ływ zawarto ci cz ci lotnych na uzyski lotnych produktów koksowania.

Zawarto

ć cz ci lotnych w glowej mieszanki koksowniczej słu y równie do

oszacowania uzysku koksu. Jak wykaza

ły badania prowadzone w polskiej koksowni [2]

spo ród wielu wzorów empirycznych umo liwiaj cych prognoz uzysku koksu na podstawie

zawarto ci cz ci lotnych wsadu w glowego mo na poleci

ć wzory:

A. Karcza:

= 86,39 – 0,37 V

(1)

UCh i N:

= 96,84 – 0,7 V

(2)

koksowników japo skich:

= 103,19 – 0,75 V

– 0,0067 t (3)

Simonisa i wsp.:

= 117,28 – 237,0

100

daf

- 0,176 K

+ 0,00635 K

+ 13,3

100

daf

K – 0,0133

100

daf

(4)

gdzie: K

– uzysk suchego koksu z suchej mieszanki w glowej, %

daf

– zawarto

ć cz ci lotnych w mieszance w glowej przeliczona odpowiednio na

stan suchy lub suchy i bezpopio

łowy, %

t – rednia temperatura koksu wypchanego z komory,

°C

K =

⋅

(5)

gdzie: – rednia g sto

ć wsadu w glowego wilgotnego w komorze koksowniczej, g/cm

B – rednia szeroko

ć komory koksowniczej, cm

– czas koksowania, h

Zawarto

ć cz ci lotnych w w glach kamiennych (w przeliczeniu na stan suchy i

bezpopio

łowy) stanowi podstawowy parametr słu cy do ich klasyfikacji wg typów. Dotyczy

to zarówno polskiej klasyfikacji wg typów (PN/G-97002) jak i klasyfikacji mi dzynarodowej

(EC 1988).

W przypadku sztucznych paliw sta

łych - karbonizatów pochodz cych przede wszystkim z

procesów odgazowania (wytlewanie, koksowanie) zawarto

ć cz ci lotnych zale y przede

wszystkim od temperatury i czasu trwania procesu. W pó

łkoksach zawarto ć cz ci lotnych

waha si od 5 do 15 %, a w koksach od 0,5 do 3 %. W im wy szej temperaturze i przy

łu szym czasie było prowadzone odgazowanie surowca w glowego tym mniej cz ci

lotnych zawiera ko cowy produkt sta

ły – karbonizat. Dlatego zawarto ć cz ci lotnych bywa

u ywana jako miernik stopnie odgazowania karbonizatu – tzw. „gotowo ci” koksu, cho

ć jak

wykaza

ły badania Knaufa [3] który kontrolował skład gazów i par wydzielaj cych si

podczas oznaczania zawarto ci cz ci lotnych koksów, tworz je nie tylko produkty rozk

ładu

termicznego substancji organicznej ale równie gazy sorbowane na powierzchni koksu

podczas jego gaszenia i sk

ładowania.

2. Metodyka

oznaczania

zawarto ci cz ci lotnych.

Na ilo

ć substancji lotnych wydzielaj cych si podczas ogrzewania próbki paliwa bez

dost pu powietrza (odgazowania) wp

ływaj warunki prowadzenia pomiaru takie jak :

- ko cowa temperatura ogrzewania próbki

- szybko

ć ogrzewania próbki

- czas przetrzymywania próbki w ko cowej temperaturze ogrzewania

- nawa ka i wielko

ć ziaren próbki

- wielko

ć, kształt i materiał tygla, w którym umieszczono próbk .

Przy oznaczaniu zawarto ci cz ci lotnych wszystkie w/w parametry s ci le zdefiniowane

w odpowiednich normach. W krajowych laboratoriach stosowane s nast puj ce

unormowania:

PN-G-04516 – Paliwa sta

łe. Oznaczanie cz ci lotnych metod wagow

II.

PN-ISO 562 – W giel kamienny i koks. Oznaczanie zawarto ci cz ci lotnych.

Pierwsza z nich stosuje ko cow temperatur ogrzewania próbki 850

°C, natomiast druga

900

°C, co powoduje zró nicowanie uzyskiwanych wyników. Stosowane s 1g nawa ki o

uziarnieniu próbki analitycznej 0,2 w przypadku w gli i karbonizatów oraz poni ej

0,425 mm, w przypadku biopaliw. Do tygla z nawa on próbk karbonizatu (pó

łkoksu czy

koksu), który ze swej natury zawiera ma

ło cz ci lotnych, celem stworzenia atmosfery

chroni cej próbk przed utlenieniem, przed odgazowaniem dodaje si kilka kropel

N-heksanu.

Równolegle z oznaczeniem zawarto ci cz ci lotnych musi by

ć wykonywany pomiar

zawarto ci wilgoci w próbce analitycznej, którego wynik uwzgl dniany jest w obliczeniach:

−

⋅

∆

100

[%]

(6)

gdzie : V

– zawarto

ć cz ci lotnych w próbce analitycznej, %

– ‘’ wilgoci ‘’ ‘’ , %

m – ubytek masy próbki w procesie odgazowania, g

m – masa próbki przed odgazowaniem, g

Zawarto

ć cz ci lotnych powinna charakteryzować stopie rozkładu termicznego

substancji organicznej w gla. W praktyce mo e by

ć jednak zniekształcona dodatkowym

ubytkiem masy próbki na skutek przemian zachodz cych pod wp

ływem temperatury w

substancji mineralnej paliwa (wydzielanie wody krystalizacyjnej, rozk

ład w glanów,

sublimacja alkaliów itd.). W tym wietle wskazanym jest przy du ej zawarto ci substancji

mineralnej zastosowanie przy obliczaniu zawarto ci cz ci lotnych odpowiednich

wspó

łczynników korekcyjnych. Dla przykładu Leighton i Tomlison [4] zaproponowali dla

w gli brytyjskich nast puj cy wska nik korekcyjny C, który nale y odj

ć od uzyskanego

wyniku pomiaru zawarto ci cz ci lotnych:

C = 0,13 (A) + 0,2 (S) + 0,7 (CO

) + 0,7 (Cl) – 0,32 (7)

gdzie: A, S, Cl i CO

oznaczaj odpowiednio procentow zawarto

ć popiołu, siarki, chloru i

w glanów przeliczonych na CO

w badanym w glu.

Wymieniona wcze niej Polska Norma PN-G-04516 uwzgl dnia cz ciowo ten problem

ograniczaj c zawarto

ć popiołu w próbce analitycznej do 10 % oraz wprowadzaj c

odpowiedni poprawk na zawarto

ć CO

w w glanach przy badaniach w gli zwi zanych z

ich klasyfikacj .

W specjalistycznych laboratoriach coraz cz ciej stosowane s zautomatyzowane metody

oznaczania w jednym cyklu pomiarowym zawarto ci wilgoci, cz ci lotnych i popio

łu z

wykorzystaniem analizy termograwimetrycznej. Zastosowanie tej metody przewiduje Polska

Norma PN-G-04560 Paliwa sta

łe - Oznaczanie zawarto ci wilgoci, cz ci lotnych oraz

popio

łu analizatorem automatycznym.

Rys. 3. Schemat aparatury do automatycznego pomiaru zawarto ci wilgoci, cz ci lotnych i popio

łu w

paliwach sta

łych.

P – badana próbka; T – termometr, Z – zawór trójdro ny

Zasad dzia

łania tego analizatora przestawiaj rys. 3 i 4. Analityczna próbka w gla,

której zmiany masy s automatycznie rejestrowane jest traktowana azotem (oznaczanie

zawarto ci wilgoci i cz ci lotnych), a nast pnie spalana w atmosferze tlenu (oznaczenie

zawarto ci popio

łu). Procesy te s prowadzone w okre lonych zakresach temperaturowo-

czasowych (rys. 4).