Dydaktyka jako nauka podstawowe informacje

background image

Dydaktyka jako nauka

background image

Etymologia słowa



Nazwa „dydaktyka” pochodzi z języka greckiego, w

którym didaktikos znaczy pouczający,

a didaktika – uczę.

background image

Geneza terminu

Po raz pierwszy użyto jej w 1613 roku w Niemczech. Krzysztof Helwig i Joachim

Jung, analizując działalność Wolfganga Radkego (językoznawcy i rzecznika

nauczania) opracowali „Krótkie sprawozdanie z dydaktyki, czyli sztuki nauczania

Ratychiusza”. Autorzy uważali dydaktykę za sztukę nauczania.

W podobny sposób rozumiał dydaktykę Jan Amos Komeński, autor dzieła „Wielka

dydaktyka”, przedstawiającą uniwersalną sztukę nauczania wszystkich wszystkiego.

Na początku XIX stulecia Jan Fryderyk Herbart, wybitny pedagog i filozof

niemiecki, opracował teoretyczne podstawy dydaktyki, traktował dydaktykę jako

teorię nauczania wychowującego.

Na przełomie XIX i XX wieku, Amerykanin John Dewey dydaktykę traktował jako

teorię uczenia się.

Współcześni traktują dydaktykę jako naukę o nauczaniu i uczeniu się.

background image

Zadania przypisane dydaktyce

1)

Epistemologiczne i psychofizyczne postawy nauczania

uczenia się ze szczególnym uwzględnieniem

charakterystyki współczesnego systemu edukacyjnego.

1)

Cele i treści kształcenia z wyeksponowaniem ich

uwarunkowań i tendencji reform programowych.

1)

Teoria procesu nauczania, uczenia się, ze szczególnym

uwzględnieniem nowoczesnych metod, form

organizacyjnych oraz środków dydaktycznych.

1)

Osiągnięcia szkolne charakteryzowane przez pryzmat

powodzeń i niepowodzeń szkolnych.

background image

Dydaktyka w systemie nauk


- nauka społeczna, pedagogiczna

- spełnia warunki dyscypliny naukowej:( posiada

własną terminologię, posiada własna metodologię,

posiada własny przedmiot badań).

background image

Dydaktyka ogólna a dydaktyki szczegółowe

Dydaktyka jako nauka o nauczaniu i uczeniu się obejmuje swoimi

badaniami wszystkie przedmioty i szczeble pracy szkolnej.

Dydaktyki szczegółowe dotyczą jednego przedmiotu, czyli są to tzw.

metodyki nauczania poszczególnych przedmiotów, np.: metodyka

nauczania języka polskiego, matematyki itd.

Dydaktyka szczegółowa może dotyczyć danego szczebla kształcenia

np. dydaktyka szkoły wyższej, dydaktyka nauczania początkowego.

Dydaktyka ogólna jest ściśle powiązana ze wszystkimi metodykami

nauczania. Z jednej strony stanowi podstawę teoretyczną wszystkim

metodom, z drugiej strony opiera się na wynikach badań

prowadzonych przez przedstawicieli dydaktyk szczegółowych.

background image

Przedmiot i zadanie dydaktyki

Procesy: uczenie się i nauczanie – organizowane w sposób świadomy, systematyczny i
planowy.

• Czynności nauczyciela i uczniów

• Cele kształcenia

• Treści kształcenia

• Zasady kształcenia (reguły, normy)

• Metody kształcenia (sposób postępowania nauczyciela)

• Środki dydaktyczne

• Formy organizacyjne kształcenia

• Osiągnięcia szkolne

• Systemy dydaktyczne

background image

Funkcje dydaktyki ogólnej

Teoretyczne o charakterze:

• Diagnostycznym (bada, analizuje procesy, wykrywa
prawidłowości rządzące procesem)
• Prognostycznym (projektuje działania dydaktyczne)


Praktyczne – wskazują metody, formy organizacyjne i

środki w wywoływaniu zamierzonych zmian uczniów.

background image

Zadania dydaktyki jako nauki

• Analiza i opis czynników tj.: cele, treści, metody,
formy organizacyjne, środki dydaktyczne.
• Wykrywanie prawidłowości charakterystycznych
dla procesu nauczania i uczenia się
• Ustalanie opartych na określonych
prawidłowościach norm postępowania
• Analiza i opis systemów dydaktycznych
charakterystycznych dla szkolnictwa różnych krajów.

background image

System dydaktyczny

Na dany system dydaktyczny składa się całokształt zasad
dotyczących organizacji, treści, metod, środków
nauczania i uczenia się, które tworzą pewną spójną
wewnętrznie strukturę podporządkowaną realizacji
społecznie akceptowanych celów kształcenia.

Wyróżnia się następujące systemy dydaktyczne, z których
każdy zbudowany jest ze szczegółowych podsystemów:

tradycyjny

progresywistyczny

współczesny

background image

System tradycyjny

System tradycyjny reprezentowany był przez takich
pedagogów jak:

Herbart

Bell

Sturm

Komeński

background image

Szkoła tradycyjna

treści nauczania podzielone są na poszczególne przedmioty

wiedza jest przekazywana przez nauczyciela

uczniowie zazwyczaj są bierni

uczniowie nie mają głosu w sprawie doboru treści nauczania

dominacja uczenia się pamięciowego

uczniowie są zachęcani do nauki przez zewnętrzne motywy

ma miejsce częste sprawdzanie wyników nauczania

panuje współzawodnictwo

szkoła stanowi jedyny teren uczenia się (tylko praca domowa

jest wykonywana poza nią)

mały nacisk na własną, spontaniczną twórczość uczniów

background image

Szkoła progresywistyczna

treści nauczania podzielone są na interdyscyplinarne

bloki

uczniowie samodzielnie zdobywają wiedzę

nauczyciel jedynie obserwuje pracę uczniów

uczniowie biorą aktywny udział w zajęciach

uczniowie mają wpływ na dobór treści nauczania

przeważa uczenie się w toku rozwiązywania problemów

sporadyczna kontrola wyników kształcenia

współpraca uczniów podczas wykonywania zadań

szkoła stanowi główne, lecz nie jedyne miejsce uczenia

się

background image

Układy treścinauczania

układ liniowy - polega na tym, że poszczególne partie
materiału tworzą pewien nieprzerwany ciąg powiązanych
ze sobą ogniw, które są zazwyczaj tylko raz przerabiane w
trakcie całej nauki szkolnej

układ koncentryczny - pewne treści kształcenia są co jakiś
czas powtarzane, a z każdym kolejnym razem ich zakres
jest stopniowo poszerzany o nowe wiadomości

układ spiralny - uczniowie mając cały czas na uwadze
problem wyjściowy, stopniowo poszerzają zakres
informacji z nim związanych

background image

Teorie doboru treści

kształcenia

background image

Materializm dydaktyczny

podstawowym zadaniem szkoły jest przekazanie

uczniom jak największej wiedzy ze wszystkich
możliwych dziedzin nauki; realizacja programu
wymusza na nauczycielu pośpiech i
powierzchowność pracy, podczas gdy nauka uczniów
jest bardzo mało efektywna.

background image

Formalizm dydaktyczny

zwolennicy formalizmu dydaktycznego uważali treść
kształcenia jedynie za środek służący do rozwijania
zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów .
Celem szkoły jest pogłębianie , rozszerzanie i
uszlachetnianie zdolności i zainteresowań . Dlatego
głównym kryterium doboru przedmiotów nauczania
powinna być ich zdaniem wartość kształcąca danego
przedmiotu ,jego przydatność do kształcenia i
rozwijania sił poznawczych uczniów .

background image

Utylitaryzm dydaktyczny

według Deweya istotnym czynnikiem w zakresie

korelacji określonych przedmiotów szkolnych nie jest
ani przyrodoznawstwo, ani literatura, ani historia,
ani geografia, lecz tylko indywidualna i społeczna
aktywność ucznia . Dlatego też przy doborze treści
kształcenia należy koncentrować uwagę na zajęciach
typu ekspresyjnego i konstrukcyjnego, wyznaczając
właściwe miejsce gotowaniu, szyciu, robotom
ręcznym itp.

background image

Teoria problemowo- kompleksowa

według Suchodolskiego : Na cel pracy dydaktyczno –

wychowawczej rzutuje dobór i układ treści

programowej . Treści te powinny dotyczyć

problemów współczesnego świata , a mianowicie

problemów z zakresu techniki , socjologii , ekonomii ,

sztuki kultury estetycznej itp. Układ treści w

programach dla szkół podstawowych powinien być

jednolity , natomiast zróżnicowanie należy

poprowadzić stopniowo na poziomach

ponadpodstawowych .

background image

Strukturalizm

przesłanką wyjściową strukturalizmu było stwierdzenie , iż

programy nauczania są przeładowane materiałem , co

powoduje wiele ujemnych następstw , a postulat jego

redukcji pozostaje w sprzeczności z rozwojem nauki ,

której osiągnięcia powinny być uwzględniane w

programach szkolnych . Mechaniczna realizacja

wymienionego postulatu mogłaby zatem naruszyć zasadę

systematycznego układu treści kształcenia . Aby uniknąć

tego niebezpieczeństwa trzeba włączyć do programu

treści najważniejsze , stanowiące trwały dorobek danej

nauki nawiązując jednak i do jej historycznego źródła i

osiągnięć naukowych .

background image

Egzemplaryzm

Wychodzili z założenia , że bezwzględnie konieczna jest

redukcja materiału nauczania przewidzianego w
dotychczasowych programach dla różnych typów
szkół . Redukcja ta nie powinna jednak prowadzić do
zubożenia obrazu świata odzwierciedlanego w
świadomości uczniów , gdyż pociągnęłoby to za sobą
wiele nie korzystnych skutków pedagogicznych i poza
pedagogicznych .

background image

Materializm funkcjonalnhy

Okonia – podkreśla opracowania teorii która

zapewniałaby uczniom zarówno wiedzę jak i
umiejętności posługiwania się nią w procesie
przekształcania rzeczywistości . U podstaw tej nowej
teorii musi się znaleźć o integralnym związku
poznania z działaniem .Zgodnie z tym założeniem
podstawowym kryterium doboru i układu treści
programowych powinny być względy
światopoglądowe .

background image

Teoria programowania dydaktycznego

w przeciwieństwie do opisywanych dotychczas teorii ,

stanowi odpowiedź nie tyle na pytanie czego uczyć na

określonym szczeble dydaktyczno wychowawczym ,

co raczej jak to czynić w sposób optymalny . Dlatego

też rzecznicy tej teorii przywiązują dużą wagę do

starannej analizy treści kształcenia , a zwłaszcza

składających się na tę treść wiadomości oraz

zachodzących między nimi związków w tym celu

posługują się przeważnie metodą tzw. .macierzy

dydaktycznych oraz metodą grafów .


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Epidemiologia jako nauka podstawowe założenia
Dydaktyka jako nauka
egzamin, 02 - Pedagogika jako nauka. Podstawowe pojęcia pedagogiki. Pedagogika jako nauka empiryczna
Dydaktyka jako nauka, DYDAKTYKA(1)
DYDAKTYKA JAKO NAUKA, STUDIA, dydaktyka
Dydaktyka jako nauka(1), pedagogika, dydaktyka
DYDAKTYKA JAKO NAUKA PREZENTACJA
wykad 1 DYDAKTYKA JAKO NAUKA gwne pojecia, zasady nauczania
Epidemiologia jako nauka podstawowe założenia
Dydaktyka jako nauka
Teoria wychowania jako nauka oraz jej miejsce wśród innych nauk, opracowane tematy na teoretyczne po
Internet jako źródło wiedzy i informacji, edukacja i nauka, Informatyka
Rzeczownik-podstawowe informacje, ZDROWIE, NAUKA
2008[1].10.04 Tekst poprawiony Ps. jako nauka i wiedza praktyczna, PSYCHOLOGIA I rok I semestr, pod
Antropologiczno kluturowe podstawy pedagogiki Pedagogika jako nauka o kulturze Antropologia kultury

więcej podobnych podstron