1/8. Postêpowanie w przypadku podejrzenia
choroby zawodowej – zg³aszanie chorób do
Pañstwowej Inspekcji Sanitarnej

Rozdzia³ 1/8.

1/8. Postêpowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej

1. Pañstwowa Inspekcja Pracy

grudzieñ 2007

Micha³ Abramowski

Spis treœci

1. Obowi¹zki pracodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

2. Uznanie schorzenia za chorobê zawodow¹ . . . . . .

2

3. Zg³aszanie chorób zawodowych i podejrzeñ

o takie choroby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

3.1. Procedura zg³aszania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

3.2. Forma zg³oszenia i niezbêdne dokumenty . . . .

10

4. Tryb orzekania o chorobie zawodowej . . . . . . . . . .

10

5. Rejestr zachorowañ na choroby zawodowe . . . . . .

12

6. Zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej . .

13

6.1. Obowi¹zek sporz¹dzenia i wys³ania . . . . . . . .

13

6.2. Objaœnienia do formularza . . . . . . . . . . . . . . . .

13

Wzór A: Zg³oszenie podejrzenia choroby

zawodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15

Wzór B: Rejestr zachorowañ na choroby

zawodowe i podejrzeñ o takie choroby . . . . . . . . .

16

Wzór C: Zawiadomienie o skutkach choroby

zawodowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

1. Obowi¹zki pracodawcy

Artyku³em 236 ustawy z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (tj. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94,
ze zm.) zobowi¹zano pracodawcê do systematycznego analizowania przyczyn
chorób zawodowych oraz innych chorób zwi¹zanych z warunkami œrodowiska
pracy i na podstawie wyników tej analizy do zastosowania w³aœciwych œrodków
zapobiegawczych.

W ka¿dym przypadku rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodaw-
ca powinien ustaliæ:

l

przyczyny powstania choroby zawodowej,

l

charakter i rozmiar zagro¿enia t¹ chorob¹.

Ustaleñ powy¿szych pracodawca dokonuje w œcis³ym wspó³dzia³aniu z w³aœci-
wym organem Pañstwowej Inspekcji Sanitarnej.

Po rozpoznaniu choroby zawodowej, pracodawca powinien:

l

przyst¹piæ niezw³ocznie do usuniêcia czynników powoduj¹cych powstanie tej
choroby,

l

zastosowaæ niezbêdne œrodki zapobiegawcze,

l

zapewniæ realizacjê zaleceñ lekarskich

(art. 235 § 3 Kp).

grudzień 2007

1

OPINIE

Rozdział 1/8.

Obowiązki
pracodawcy

Zgłoszenie

Pracodawca nie mo¿e tak¿e zaniedbaæ obowi¹zku zg³oszenia przypadku rozpo-
znania choroby zawodowej, a nawet samego tylko podejrzenia o tak¹ chorobê,
w³aœciwemu okrêgowemu inspektorowi pracy (art. 235 § 1 Kp).

Z tytu³u zachorowania na chorobê zawodow¹ pracownikowi przys³uguj¹ œwiad-
czenia z ubezpieczenia spo³ecznego okreœlone w art. 6 ustawy z 30.10.2002 r. o ubez-
pieczeniu spo³ecznym z tytu³u wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U.
Nr 199, poz. 1673, ze zm.).

Œmieræ pracownika nieuzasadnia odst¹pienia od postêpowania zmierzaj¹cego do
stwierdzenia u niego choroby zawodowej, gdy¿ z rozpoznaniem takiej choroby
u pracownika wi¹¿¹ siê okreœlone uprawnienia dla jego rodziny do œwiadczeñ
z ubezpieczenia spo³ecznego.

PRZYKŁAD

W wypadku œmierci pracownika cz³onkom jego rodziny przys³uguje prawo do:

l

jednorazowego odszkodowania,

l

renty rodzinnej,

l

dodatku do renty rodzinnej.

W przypadku orzeczenia lekarskiego stwierdzaj¹cego u pracownika objawy wska-
zuj¹ce na powstawanie choroby zawodowej, pracodawca musi w terminie i na czas
okreœlony w tym orzeczeniu, przenieœæ pracownika do innej pracy nie nara¿aj¹cej
go na dzia³anie czynnika, który wywo³a³ te objawy.

Przeniesienie
do innej pracy

Je¿eli przeniesienie do innej pracy powoduje obni¿enie wynagrodzenia, to pracow-
nik ma prawo do dodatku wyrównawczego przez okres do 6 miesiêcy.

2. Uznanie schorzenia za chorobê zawodow¹

Zgodnie z art. 4 ww. ustawy o ubezpieczeniu spo³ecznym z tytu³u wypadków
przy pracy i chorób zawodowych, za chorobê zawodow¹ uwa¿a siê chorobê
okreœlon¹ w wykazie chorób zawodowych, który jest za³¹cznikiem do roz-
porz¹dzenia RM z 30.7.2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szcze-
gó³owych zasad postêpowania w sprawach zg³aszania podejrzenia, rozpozna-
wania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów w³aœciwych w tych
sprawach (Dz.U. Nr 132, poz. 1115), je¿eli zosta³a spowodowana dzia³aniem
czynników szkodliwych dla zdrowia wystêpuj¹cych w œrodowisku pracy lub
sposobem wykonywania pracy.

Przy zg³aszaniu podejrzenia, rozpoznawaniu i stwierdzaniu chorób zawodowych
uwzglêdnia siê wiêc wy³¹cznie choroby ujête w tym wykazie. Inaczej mówi¹c, za
chorobê zawodow¹ nie bêdzie uznana ka¿da choroba spowodowana warunkami
pracy, ale jedynie choroba zawarta w wykazie chorób zawodowych, bêd¹cym
za³¹cznikiem do ww. rozporz¹dzenia Rady Ministrów.

2

grudzień 2007

OPINIE

1. Państwowa Inspekcja Pracy

Rozdział 1/8.

Definicja

Wykaz chorób zawodowych

Choroby zawodowe

Okres, w którym wyst¹pie-

nie udokumentowanych

objawów chorobowych

upowa¿nia do rozpoznania

choroby zawodowej

pomimo wczeœniejszego

zakoñczenia nara¿enia

zawodowego

1

2

1. Zatrucia ostre albo przewlek³e lub ich nastêpstwa
wywo³ane przez nastêpuj¹ce substancje chemiczne:

1) antymon lub jego zwi¹zki,
2) arsen lub jego zwi¹zki,
3) bar lub jego zwi¹zki,
4) beryl lub jego zwi¹zki,
5) chrom lub jego zwi¹zki,
6) kadm lub jego zwi¹zki,
7) kobalt lub jego zwi¹zki,
8) mangan lub jego zwi¹zki,
9) nikiel lub jego zwi¹zki,

10) o³ów lub jego zwi¹zki,
11) rtêæ lub jej zwi¹zki,
12) wanad lub jego zwi¹zki,
13) wolfram lub jego zwi¹zki,
14) amoniak,
15) azotany (V) lub (III),
16) brom,
17) chlor,
18) chlorowodór,
19) cyjanki lub zwi¹zki pochodne,
20) fluor lub jego zwi¹zki,
21) fosfor lub jego zwi¹zki,
22) fosgen,
23) izocyjaniany,
24) jod,
25) kwas azotowy (V),
26) kwas cyjanowodorowy,
27) kwas siarkowy (VI),
28) ozon,
29) siarkowodór,
30) tlenek wêgla,
31) tlenki azotu,
32) tlenki siarki,
33) akrylonitryl,

W przypadku zatruæ ostrych
– 3 dni, w przypadku zatruæ
przewlek³ych – nie okreœla
siê.

grudzień 2007

3

1/8. Postępowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej

OPINIE

Rozdział 1/8.

1

2

34) alkohol butylowy, metylowy lub izopropylowy,
35) aminy alifatyczne lub ich chlorowcopochodne,
36) aminy aromatyczne lub hydrazyny albo ich

pochodne,

37) benzen lub jego homologi,
38) chinony,
39) chlorowcopochodne sulfonianów alkiloarylowych,
40) chlorowcopochodne tlenków alkiloarylowych,
41) chlorowcopochodne wêglowodorów alifatycznych

lub alicyklicznych,

42) chlorowcopochodne wêglowodorów aromatycznych,
43) disiarczek wêgla,
44) estry fosforoorganiczne,
45) eter metylowy, eter etylowy, eter izopropylowy,

eter dietylowy, eter dichloroizopropylowy, gwajakol,
eter metylowy lub etylowy glikolu etylenowego,

46) fenol lub jego homologi albo ich chlorowcopochod-

ne lub nitropochodne,

47) formaldehyd,
48) glikol etylenowy, glikol dietylenowy, 1, 4 butandiol

lub ich nitrowe pochodne, nitrowe pochodne glikoli
lub gliceryny,

49) ketony lub ich chlorowcopochodne,
50) kwasy organiczne,
51) naftalen lub jego homologi,
52) naftole lub ich homologi lub ich chlorowcopochodne,
53) nitropochodne wêglowodorów aromatycznych,
54) nitropochodne wêglowodorów alifatycznych,
55) styren lub dietylobenzen,
56) wêglowodory alifatyczne lub alicykliczne wystê-

puj¹ce w benzynie lub benzynie ³¹kowej,

57) inne substancje chemiczne.

2. Gor¹czka metaliczna.

3 dni.

3. Pylice p³uc:
1) pylica krzemowa,
2) pylica górników kopalñ wêgla,
3) pylico-gruŸlica,
4) pylica spawaczy,
5) pylica azbestowa,
6) inne rodzaje pylic.

Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.

4. Choroby op³ucnej lub osierdzia wywo³ane py³em
azbestu:
1) rozleg³e zgrubienia op³ucnej,
2) rozleg³e blaszki op³ucnej lub osierdzia,
3) wysiêk op³ucnowy.

Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.
3 lata.

4

grudzień 2007

OPINIE

1. Państwowa Inspekcja Pracy

Rozdział 1/8.

1

2

5. Przewlek³e obturacyjne zapalenie oskrzeli, które
spowodowa³o trwa³e upoœledzenie sprawnoœci wen-
tylacyjnej p³uc z obni¿eniem natê¿onej objêtoœci
wydechowej pierwszosekundowej (FEVi) poni¿ej
50% wartoœci nale¿nej, wywo³ane nara¿eniem na py³y
lub gazy dra¿ni¹ce, je¿eli w ostatnich 10 latach pracy
zawodowej by³y przypadki stwierdzenia na stanowi-
sku pracy przekroczeñ odpowiednich normatywów
higienicznych.

1 rok.

6. Astma oskrzelowa.

1 rok.

7. Zewn¹trzpochodne alergiczne zapalenie pêcherzy-
ków p³ucnych:
1) postaæ ostra i podostra,
2) postaæ przewlek³a.

1 rok.
3 lata.

8. Ostre uogólnione reakcje alergiczne.

1 dzieñ.

9. Byssinoza.

1 rok.

10. Beryloza.

Nie okreœla siê.

11. Choroby p³uc wywo³ane py³em metali twardych.

Nie okreœla siê.

12. Alergiczny nie¿yt nosa.

1 rok.

13. Zapalenie obrzêkowe krtani o pod³o¿u alergicznym. 1 rok.

14. Przedziurawienie przegrody nosa wywo³ane sub-
stancjami o dzia³aniu ¿r¹cym lub dra¿ni¹cym.

2 lata.

15. Przewlek³e choroby narz¹du g³osu spowodowane
nadmiernym wysi³kiem g³osowym, trwaj¹cym co
najmniej 15 lat:
1) guzki g³osowe twarde,
2) wtórne zmiany przerostowe fa³dów g³osowych,
3) niedow³ad miêœni przywodz¹cych i napinaj¹cych

fa³dy g³osowe z niedomykalnoœci¹ fonacyjn¹ g³oœni
i trwa³¹ dysfoni¹.

2 lata.
2 lata.
2 lata.

16. Choroby wywo³ane dzia³aniem promieniowania
jonizuj¹cego:
1) ostra choroba popromienna uogólniona po napromie-

niowaniu ca³ego cia³a lub przewa¿aj¹cej jego czêœci,

2) ostra choroba popromienna o charakterze zmian za-

palnych lub zapalno-martwiczych skóry i tkanki
podskórnej,

3) przewlek³e popromienne zapalenie skóry,
4) przewlek³e uszkodzenie szpiku kostnego,
5) zaæma popromienna,
6) nowotwory z³oœliwe z prawdopodobieñstwem

indukcji przekraczaj¹cym 10%.

2 miesi¹ce.

1 miesi¹c.

Nie okreœla siê.
3 lata.
10 lat.
Indywidualnie, po oszaco-
waniu ryzyka.

grudzień 2007

5

1/8. Postępowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej

OPINIE

Rozdział 1/8.

1

2

17. Nowotwory z³oœliwe powsta³e w nastêpstwie
dzia³ania czynników wystêpuj¹cych w œrodowisku
pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi:
1) rak p³uca, rak oskrzela,
2) miêdzyb³oniak op³ucnej albo otrzewnej,
3) nowotwór uk³adu krwiotwórczego,
4) nowotwór skóry,
5) nowotwór pêcherza moczowego,
6) naczyniako-miêsak w¹troby,
7) inne nowotwory.

Indywidualnie w zale¿noœci
od okresu latencji nowotworu.

18. Choroby skóry:

1) alergiczne kontaktowe zapalenie skóry,
2) kontaktowe zapalenie skóry z podra¿nienia,
3) tr¹dzik olejowy, smarowy lub chlorowy o rozleg³ym

charakterze,

4) dro¿d¿akowe zapalenie skóry r¹k u osób pracuj¹cych

w warunkach sprzyjaj¹cych rozwojowi dro¿d¿aków
chorobotwórczych,

5) grzybice skóry u osób stykaj¹cych siê z materia³em

biologicznym pochodz¹cym od zwierz¹t,

6) pokrzywka kontaktowa,
7) toksyczne zapalenie skóry z przebarwieniem

wywo³ane przez smary lub oleje,

8) liszaj p³aski kontaktowy wywo³any odczynnikami

stosowanymi w fotografii barwnej,

9) fotodermatozy zawodowe,

10) rozleg³e szpec¹ce odbarwienia lub przebarwienia

skóry albo inkrustacja skóry cz¹stkami cia³ obcych.

5 lat.
1 miesi¹c.
1 miesi¹c.

1 miesi¹c.

1 miesi¹c.

1 rok.
2 lata.

2 lata.

3 lata.
3 lata.

19. Przewlek³e choroby uk³adu ruchu wywo³ane spo-
sobem wykonywania pracy:
1) przewlek³e zapalenie œciêgna i jego pochewki,
2) przewlek³e zapalenie kaletki maziowej,
3) przewlek³e uszkodzenie ³¹kotki,
4) przewlek³e uszkodzenie torebki stawowej,
5) przewlek³e zapalenie oko³ostawowe barku,
6) przewlek³e zapalenie nadk³ykcia koœci ramiennej,
7) zmêczeniowe z³amanie koœci,
8) martwica koœci nadgarstka.

1 rok.
1 rok.
1 rok.
1 rok.
1 rok.
1 rok.
1 rok.
1 rok.

20. Przewlek³e choroby obwodowego uk³adu nerwo-
wego wywo³ane sposobem wykonywania pracy:
1) zespó³ cieœni w obrêbie nadgarstka,
2) zespó³ rowka nerwu ³okciowego.

1 rok.
1 rok.

21. Obustronny trwa³y ubytek s³uchu typu œlimako-
wego spowodowany ha³asem, wyra¿ony podwy¿-
szeniem progu s³uchu o wielkoœci co najmniej 45 dB
w uchu lepiej s³ysz¹cym, obliczony jako œrednia
arytmetyczna dla czêstotliwoœci audiometrycznych
1,2 i 3 kHz.

2 lata.

6

grudzień 2007

OPINIE

1. Państwowa Inspekcja Pracy

Rozdział 1/8.

1

2

22. Zespó³ wibracyjny:
1) postaæ naczyniowo-nerwowa,
2) postaæ kostno-stawowa,
3) postaæ mieszana: naczyniowo-nerwowa i kostno-sta-

wowa.

1 rok.
3 lata.
3 lata.

23. Choroby wywo³ane prac¹ w warunkach podwy¿-
szonego ciœnienia atmosferycznego:
1) choroba dekompresyjna,
2) urazy ciœnieniowe,
3) nastêpstwa oddychania mieszaninami gazowymi

pod zwiêkszonym ciœnieniem.

5 lat.
3 dni.
3 dni.

24. Choroby wywo³ane dzia³aniem wysokich albo
niskich temperatur otoczenia:
1) udar cieplny albo jego nastêpstwa,
2) wyczerpanie cieplne albo jego nastêpstwa,
3) odmroziny.

1 rok.
1 rok.
1 rok.

25. Choroby uk³adu wzrokowego wywo³ane czynni-
kami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi:
1) alergiczne zapalenie spojówek,
2) ostre zapalenie spojówek wywo³ane promieniowa-

niem nadfioletowym,

3) epidemiczne wirusowe zapalenie spojówek lub

rogówki,

4) zwyrodnienie rogówki wywo³ane czynnikami

dra¿ni¹cymi,

5) zaæma wywo³ana dzia³aniem promieniowania pod-

czerwonego lub d³ugofalowego nadfioletowego,

6) centralne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki i naczy-

niówki wywo³ane krótkofalowym promieniowaniem
podczerwonym lub promieniowaniem widzialnym
z obszaru widma niebieskiego.

1 rok.
1 dzieñ.

1 rok.

3 lata.

10 lat.

3 lata.

26. Choroby zakaŸne lub paso¿ytnicze albo ich
nastêpstwa:
1) wirusowe zapalenie w¹troby,
2) borelioza,
3) gruŸlica,
4) bruceloza,
5) pe³zakowica,
6) zimnica,
7) inne choroby zakaŸne lub paso¿ytnicze.

Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.
Nie okreœla siê.

Choroba wymieniona w powy¿szym wykazie bêdzie uznana za chorobê zawo-
dow¹, jeœli w wyniku oceny warunków pracy mo¿na stwierdziæ bezspornie lub
z wysokim prawdopodobieñstwem, ¿e zosta³a ona spowodowana dzia³aniem
czynników szkodliwych dla zdrowia (tzw. nara¿eniem zawodowym):

l

wystêpuj¹cych w œrodowisku pracy albo

l

w zwi¹zku ze sposobem wykonywania pracy.

grudzień 2007

7

1/8. Postępowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej

OPINIE

Rozdział 1/8.

PRZYKŁAD

Typow¹ chorob¹ zawodow¹, powsta³¹ w wyniku dzia³ania czynników szkodliwych dla zdrowia w œro-
dowisku pracy jest pylica krzemowa.

PRZYKŁAD

Zespó³ cieœni w obrêbie nadgarstka to choroba zawodowa, spowodowana sposobem wykonywania pracy.

Narażenie
zawodowe

Oceniaj¹c nara¿enie zawodowe nale¿y uwzglêdniæ:

l

rodzaje wystêpuj¹cych czynników chemicznych i fizycznych, wartoœæ ich stê-
¿eñ lub natê¿eñ oraz okres nara¿enia zawodowego,

l

rodzaj czynnika biologicznego, czas kontaktu oraz mechanizm dzia³ania lub dro-
gi szerzenia siê czynnika (bez koniecznoœci okreœlenia stê¿enia tego czynnika),

l

rodzaj czynnika o dzia³aniu uczulaj¹cym (alergenu), stwierdzenie kontaktu
z takim czynnikiem w czasie pracy, je¿eli wystêpowa³ on w œrodowisku pracy,
surowcach, pó³produktach lub gotowych wyrobach (bez koniecznoœci okreœla-
nia stê¿enia tego czynnika),

l

sposób wykonywania pracy – stopieñ obci¹¿enia wysi³kiem fizycznym oraz
chronometra¿ czynnoœci, które mog¹ powodowaæ nadmierne obci¹¿enie odpo-
wiednich narz¹dów lub uk³adów organizmu ludzkiego.

Stwierdzane u pracownika (by³ego pracownika) schorzenie mo¿na uznaæ za cho-
robê zawodow¹, jeœli zostanie dowiedzione, ¿e:

l

zosta³o ono ujête w wykazie chorób zawodowych;

l

jest skutkiem nara¿enia zawodowego, tzn.:

Uznanie za cho-
robę zawodową

o

objawy choroby odpowiadaj¹ znanym skutkom biologicznym dzia³ania
czynnika szkodliwego wystêpuj¹cego w œrodowisku pracy,

o

udowodniono istotne nara¿enie zawodowe (wielkoœæ, rodzaj i czas trwania
nara¿enia pracownika na dzia³anie czynnika szkodliwego potwierdzono
w ocenie nara¿enia, na poziomie stwarzaj¹cym ryzyko wyst¹pienia danej
choroby).

PRZYKŁAD

Rozpoznanie u pracownika obustronnego trwa³ego ubytku s³uchu typu œlimakowego (spowodowane-
go ha³asem), wyra¿onego podwy¿szeniem progu s³uchu o wielkoœci co najmniej 45 dB w uchu lepiej
s³ysz¹cym, obliczonego jako œrednia arytmetyczna dla czêstotliwoœci audiometrycznych 1, 2 i 3 kHz to
spe³nienie warunku podstawowego – schorzenie zosta³o ujête w wykazie chorób zawodowych.
Z kolei nale¿y udowodniæ, ¿e na stanowisku pracy wystêpowa³o nara¿enie na ha³as ponadnormatyw-
ny, tzn. ¿e poziom ekspozycji na ha³as odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy
przekracza³ 85 dB, bowiem taki rodzaj ubytku s³uchu jest skutkiem tylko przewlek³ego dzia³ania
ha³asu (spe³niony zostanie drugi warunek).

Zg³oszenie podejrzenia choroby zawodowej oraz jej rozpoznanie mo¿e nast¹piæ
u pracownika lub by³ego pracownika:

l

w okresie jego zatrudnienia w nara¿eniu zawodowym,

l

po zakoñczeniu pracy w nara¿eniu zawodowym, ale nie póŸniej ni¿ w okresie
okreœlonym powy¿ej w wykazie chorób zawodowych.

8

grudzień 2007

OPINIE

1. Państwowa Inspekcja Pracy

Rozdział 1/8.

Dla wielu chorób zawodowych ustalono okres, w którym wyst¹pienie udokumen-
towanych objawów chorobowych upowa¿nia do rozpoznania choroby zawodo-
wej pomimo wczeœniejszego zakoñczenia nara¿enia zawodowego.

PRZYKŁAD

Dla przytoczonego we wczeœniejszym przyk³adzie uszkodzenia s³uchu objawy uszkodzenia winny
byæ udokumentowane wynikami badañ wykonanych nie póŸniej ni¿ 2 lata od ust¹pienia nara¿enia.

PRZYKŁAD

W przypadku niektórych schorzeñ, np.:

l

zatruæ przewlek³ych,

l

pylic p³uc,

l

niektórych skutków dzia³ania azbestu,

l

chorób zakaŸnych

takiego okresu nie okreœlono.

3. Zg³aszanie chorób zawodowych i podejrzeñ o takie
choroby

3.1. Procedura zg³aszania

Rozporz¹dzeniem MZ z 1.8.2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób za-
wodowych i skutków tych chorób (Dz.U. Nr 132, poz. 1121) zosta³y szczegó³owo
okreœlone:

l

sposób zg³aszania podejrzenia choroby zawodowej,

l

placówki upowa¿nione do rozpoznawania tych chorób,

l

przebieg procedury orzeczniczo-diagnostycznej,

l

w³aœciwe organy wydaj¹ce decyzjê administracyjn¹ stwierdzaj¹c¹ chorobê za-
wodow¹ oraz

l

tryb odwo³awczy od wydanych decyzji.

Gdzie zgłosić

Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub podejrzenie o tak¹ chorobê
pracodawca powinien zg³osiæ w³aœciwemu:

l

pañstwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu,

l

okrêgowemu inspektorowi pracy.

W³aœciwego powiatowego inspektora sanitarnego czy okrêgowego inspektora pra-
cy nale¿y ustaliæ wed³ug miejsca, w którym:

l

praca jest lub by³a wykonywana przez pracownika lub

l

znajduje siê krajowa siedziba pracodawcy (jeœli dokumentacja dotycz¹ca nara-
¿enia zawodowego jest gromadzona w tej siedzibie).

Osoby
zgłaszające

Zg³oszenia podejrzenia choroby zawodowej u pracownika dokonuje jego praco-
dawca. Zg³oszenia mo¿e dokonaæ tak¿e:

l

lekarz, który podczas wykonywania zawodu powzi¹³ podejrzenie o zaistnieniu
choroby zawodowej u pracownika (niezale¿nie do specjalnoœci lekarskiej, tak¿e
lekarz stomatolog),

grudzień 2007

9

1/8. Postępowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej

OPINIE

Rozdział 1/8.

l

sam pracownik, który podejrzewa, ¿e wystêpuj¹ce u niego objawy mog¹ wska-
zywaæ na tak¹ chorobê,

l

lekarz weterynarii, który podczas wykonywania zawodu stwierdzi³ u pracow-
nika maj¹cego kontakt z chorymi zwierzêtami objawy mog¹ce nasuwaæ podej-
rzenie choroby zawodowej.

Aktualnie zatrudniony pracownik zg³asza podejrzenie za poœrednictwem lekarza
sprawuj¹cego nad nim profilaktyczn¹ opiekê zdrowotn¹.

By³y pracownik mo¿e zg³osiæ podejrzenie choroby zawodowej na dwa sposoby:

l

sam zg³asza takie podejrzenie (wykorzystuj¹c do tego druk „Zg³oszenia podej-
rzenia choroby zawodowej”):

o

pañstwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu oraz

o

okrêgowemu inspektorowi pracy;

l

zg³asza podejrzenie lecz¹cemu go lekarzowi, a ten wype³nia druk „Zg³osze-
nia...” i kieruje by³ego pracownika do Poradni Chorób Zawodowych.

3.2. Forma zg³oszenia i niezbêdne dokumenty

Zg³oszenia choroby zawodowej (podejrzenia o tak¹ chorobê) dokonuje siê na
formularzu za³¹czonym do rozporz¹dzenia Ministra Zdrowia w sprawie sposobu
dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (wzór A zamiesz-
czony na koñcu opinii).

Je¿eli choroba zawodowa:

l

mia³a ostry przebieg lub zachodzi podejrzenie, ¿e

l

by³a przyczyn¹ œmierci pracownika

– dodatkowo nale¿y dokonaæ zg³oszenia telefonicznie.

4. Tryb orzekania o chorobie zawodowej

Obowiązki
inspekcji
sanitarnej

Po otrzymaniu zg³oszenia o podejrzeniu choroby zawodowej, pañstwowy inspek-
tor sanitarny ma obowi¹zek wszcz¹æ postêpowanie i skierowaæ pracownika, któ-
rego dotyczy podejrzenie, na badanie w celu rozpoznania choroby zawodowej.
Rozpoznania i orzeczenia o wyst¹pieniu choroby zawodowej dokonuje lekarz
o specjalizacji w zakresie medycyny pracy, zatrudniony w:

l

poradni lub oddziale chorób zawodowych wojewódzkiego oœrodka medycyny
pracy,

l

katedrze, poradni lub klinice chorób zawodowych akademii medycznej,

l

przychodni lub oddziale chorób zakaŸnych poziomu wojewódzkiego – w za-
kresie chorób zawodowych zakaŸnych i inwazyjnych,

l

jednostce zak³adu opieki zdrowotnej hospitalizuj¹cej pracowników – w przy-
padku wyst¹pienia ostrych objawów choroby.

W³aœciwoœæ jednostki orzeczniczej I stopnia nale¿y ustaliæ wg miejsca, w którym:

l

praca jest lub by³a wykonywana przez pracownika lub

l

znajduje siê krajowa siedziba pracodawcy (jeœli dokumentacja dotycz¹ca nara-
¿enia zawodowego jest gromadzona w tej siedzibie).

10

grudzień 2007

OPINIE

1. Państwowa Inspekcja Pracy

Rozdział 1/8.

W przypadku, gdy pracownik zamieszkuje w innym województwie, ni¿ by³a wy-
konywana praca powoduj¹ca zagro¿enie zawodowe, w³aœciwoœæ jednostki orzecz-
niczej I stopnia ustala siê wg aktualnego miejsca zamieszkania pracownika.

O rozpoczêciu postêpowania i skierowaniu pracownika, którego dotyczy podejrze-
nie, na badanie w celu rozpoznania choroby zawodowej, pañstwowy inspektor
sanitarny powiadamia:

l

pracodawcê oraz

l

jednostkê podstawow¹ s³u¿by medycyny pracy sprawuj¹c¹ profilaktyczn¹
opiekê zdrowotn¹ nad pracownikiem.

Skierowania do jednostki orzeczniczej nie stosuje siê, je¿eli zg³oszenie podejrzenia
choroby zawodowej dokona³ lekarz lub lekarz stomatolog w formie kopii skiero-
wania.

Lekarz orzekaj¹cy o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do roz-
poznania takiej choroby, wydaje decyzjê na podstawie:

l

wyników przeprowadzonych badañ lekarskich i pomocniczych,

l

dokumentacji medycznej pracownika,

l

dokumentacji przebiegu zatrudnienia oraz oceny nara¿enia zawodowego.

Uzupełnienie
dokumentacji

Je¿eli informacje zawarte w dokumentacji nie s¹ wystarczaj¹ce do wydania
orzeczenia, lekarz orzekaj¹cy ma prawo wyst¹piæ o ich uzupe³nienie, m.in. do pra-
codawcy i pracownika. Obowi¹zkiem pracodawcy jest podanie informacji do-
tycz¹cych przebiegu oraz organizacji pracy zawodowej podejrzanego o chorobê
zawodow¹ pracownika, w tym danych o:

l

pracy w godzinach nadliczbowych,

l

nara¿eniu zawodowym (³¹cznie z wynikami pomiarów czynników szkodli-
wych wykonanych na stanowiskach pracy, na których pracownik by³ zatrud-
niony),

l

stosowanych przez pracownika œrodkach ochrony indywidualnej.

W przypadku nara¿enia pracownika na czynniki o dzia³aniu uczulaj¹cym (alerge-
nów), pracodawca powinien przekazaæ tak¿e próbki substancji, w iloœci niezbêdnej
do przeprowadzenia badañ diagnostycznych.
Obowi¹zkiem pracownika jest uzupe³nienie przeprowadzonego wczeœniej wy-
wiadu zawodowego.

Orzeczenie lekarskie o rozpoznaniu choroby zawodowej (ewentualnie o braku
podstaw do rozpoznania) nale¿y przes³aæ:

l

w³aœciwemu pañstwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu,

l

zainteresowanemu pracownikowi oraz

l

osobie zg³aszaj¹cej podejrzenie choroby zawodowej.

Je¿eli pracownik nie zgadza siê z treœci¹ orzeczenia – mo¿e wnioskowaæ o przepro-
wadzenie ponownego badania przez jednostkê orzecznicz¹ II stopnia.

Wniosek o ponowne badanie nale¿y z³o¿yæ w terminie 14 dni od otrzymania orze-
czenia lekarskiego. Wniosek powinien byæ z³o¿ony za poœrednictwem jednostki
orzeczniczej I stopnia zatrudniaj¹cej lekarza wydaj¹cego orzeczenie. O wniosku
pracownika o ponowne badanie, jednostka orzecznicza powiadamia w³aœciwego
pañstwowego inspektora sanitarnego.

Nie okreœlono obowi¹zuj¹cego wzoru pisma, na którym nale¿y wnioskowaæ o prze-
prowadzenie ponownego badania.

grudzień 2007

11

1/8. Postępowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej

OPINIE

Rozdział 1/8.

Odwołanie

Postępowanie
odwoławcze

Postêpowanie odwo³awcze przeprowadzaj¹ lekarze o specjalizacji w zakresie me-
dycyny pracy zatrudnieni w jednostkach orzeczniczych II stopnia:

l

przychodniach, oddzia³ach lub klinikach chorób zawodowych jednostek ba-
dawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy,

l

katedrach, poradniach i klinikach chorób zakaŸnych i inwazyjnych akademii
medycznych, a w odniesieniu do gruŸlicy tak¿e w jednostkach badawczo-roz-
wojowych rozpoznaj¹cych i lecz¹cych gruŸlicê

Orzeczenie wydane w wyniku ponownego badania jest ostateczne.

Ponowne orzeczenie lekarskie o rozpoznaniu (lub nie) choroby zawodowej nale¿y
przes³aæ w³aœciwemu pañstwowemu inspektorowi sanitarnemu, zainteresowane-
mu pracownikowi, osobie zg³aszaj¹cej podejrzenie choroby zawodowej oraz jedno-
stce orzeczniczej I stopnia.

Decyzja
inspektora
sanitarnego

Pañstwowy inspektor sanitarny wydaje decyzjê o stwierdzeniu choroby zawodo-
wej albo decyzjê o braku podstaw do stwierdzenia takiej choroby i przesy³a j¹:

l

zainteresowanemu pracownikowi,

l

pracodawcy (pracodawcom) zatrudniaj¹cemu pracownika w warunkach, które
mog³y spowodowaæ skutki zdrowotne uzasadniaj¹ce postêpowanie w sprawie
rozpoznania i stwierdzenia choroby zawodowej,

l

jednostce orzeczniczej zatrudniaj¹cej lekarza wydaj¹cego orzeczenie,

l

w³aœciwemu okrêgowemu inspektorowi pracy.

Od tej decyzji przys³uguje odwo³anie do w³aœciwego pañstwowego wojewódzkie-
go inspektora sanitarnego.
Od decyzji pañstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego mo¿na wnieœæ
skargê do Naczelnego S¹du Administracyjnego.

5. Rejestr zachorowañ na choroby zawodowe

Zgodnie z artyku³em 235 § 4 Kp, pracodawca powinien prowadziæ rejestr stwier-
dzonych:

l

zachorowañ na choroby zawodowe,

l

podejrzeñ o chorobê zawodow¹.

Wzór rejestru zachorowañ na choroby zawodowe nie zosta³ okreœlony. Proponowa-
ny przez nas formularz rejestru (wzór B) zosta³ oparty w du¿ej mierze o:

l

zapisy okreœlone w § 6 ust. 1 rozporz¹dzenia MZiOS z 15.9.1997 r. w sprawie
rodzajów dokumentacji medycznej s³u¿by medycyny pracy oraz sposobu jej
prowadzenia i przechowywania (Dz.U. Nr 120, poz. 768, ze zm.), gdzie po-
dano dane niezbêdne do prowadzenia „Ksiêgi podejrzeñ i rozpoznañ chorób
zawodowych” oraz

l

konsultacje przeprowadzone wœród praktyków – specjalistów ds. bhp.

12

grudzień 2007

OPINIE

1. Państwowa Inspekcja Pracy

Rozdział 1/8.

6. Zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej

6.1. Obowi¹zek sporz¹dzenia i wys³ania

Po zakoñczeniu postêpowania w celu ustalenia uszczerbku na zdrowiu lub niezdol-
noœci do pracy w zwi¹zku ze stwierdzon¹ chorob¹ zawodow¹ pracownika – praco-
dawca sporz¹dza „Zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej” i przesy³a
je do:

Adresaci „Za-
wiadomienia...”

l

Zak³adu Epidemiologii Instytutu Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera
w £odzi, który mieœci siê przy ulicy Œw. Teresy 8 (90-950 £ódŸ, skr. poczt. 199)
oraz

l

pañstwowego inspektora sanitarnego wydaj¹cego decyzjê w I instancji.

Zawiadomienie powinno byæ sporz¹dzone przez pracodawcê zatrudniaj¹cego
pracownika, u którego stwierdzono chorobê zawodow¹ po jego przyst¹pieniu do
pracy lub po przyznaniu renty z tytu³u niezdolnoœci do pracy.

Zawiadomienia o skutkach choroby zawodowej dokonuje siê na formularzu za-
³¹czonym do rozporz¹dzenia Ministra Zdrowia w sprawie sposobu dokumentowa-
nia chorób zawodowych i skutków tych chorób (wzór C).

Formularz nale¿y wype³niæ pismem maszynowym i przed wys³aniem sprawdziæ.

6.2. Objaœnienia do formularza

Prawy margines „Zawiadomienia ...”

Ta czeœæ formularza jest przeznaczona na kod i nie nale¿y tu dokonywaæ jakichkol-
wiek wpisów.

Pole „Numer decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej”

Nale¿y tu wpisaæ kolejny numer decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej w da-
nym roku kalendarzowym.

Pole „Województwo”

Wpisujemy tu nazwê województwa, na terenie którego powsta³a choroba zawo-
dowa.

Pole „Data decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej”

Nale¿y wpisaæ tu datê wydania decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej.

Pkt 5.

Przeznaczony jest na wpisanie pe³nego rozpoznania choroby zawodowej zgodnie
z brzmieniem podanym w decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej.

grudzień 2007

13

1/8. Postępowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej

OPINIE

Rozdział 1/8.

Pkt 6.

Wpisujemy tu liczbê dni niezdolnoœci do pracy w zwi¹zku ze stwierdzon¹ chorob¹
zawodow¹.

Pkt 7.

To miejsce na wpisanie liczby dni okresowej niezdolnoœci do pracy z powodu:

l

stwierdzonej choroby zawodowej lub

l

przeniesienia na inne stanowisko pracy.

Pkt 8.

Nale¿y wpisaæ tu procent uszczerbku na zdrowiu orzeczony przez lekarza orzecz-
nika ZUS.

Pkt 8a.

Wpisujemy tu wysokoœæ jednorazowego odszkodowania, wyp³aconego w zwi¹zku
ze stwierdzeniem choroby zawodowej.

Pkt 8b.

Zaznaczamy w tym miejscu, czy przyznano œwiadczenia wyrównawcze w zwi¹zku
ze stwierdzeniem choroby zawodowej.

Pkt 9., podpunkty 9a.–c.

W kolejnych podpunktach nale¿y zaznaczyæ, czy pracownikowi przyznano z ty-
tu³u choroby zawodowej:

l

rentê szkoleniow¹ (9a.),

l

rentê okresow¹ (9b.),

l

rentê sta³¹ (9c.).

Nale¿y tu tak¿e podaæ, czy jest to renta z tytu³u czêœciowej, czy ca³kowitej niezdol-
noœci do pracy.

W przypadku rent – szkoleniowej (9a.) i okresowej (9b.) nale¿y podaæ równie¿
okres, na jaki zosta³y one przyznane.

14

grudzień 2007

OPINIE

1. Państwowa Inspekcja Pracy

Rozdział 1/8.

Rozdzia³ 1/8.

pieczêæ zg³aszaj¹cego

podejrzenie choroby zawodowej

Pañstwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny

*)

Okrêgowy Inspektor Pracy

*)

w .....................................................................

Zg³oszenie podejrzenia choroby zawodowej

Imiê i nazwisko ............................................................................. data urodzenia .....................................

Adres zamieszkania ............................................................... numer ewidencyjny PESEL ..........................

Aktualne zatrudnienie (nazwa pracodawcy, adres, numer identyfikacyjny REGON

*)

.................................

......................................................................................................................................................................

rencista – emeryt – bezrobotny

*)

Miejsce zatrudnienia, w którym wyst¹pi³o zagro¿enie bêd¹ce powodem zg³oszenia podejrzenia choroby
zawodowej (pe³na nazwa pracodawcy – zak³adu pracy, adres, numer identyfikacyjny REGON) ...............
......................................................................................................................................................................

Stanowisko i rodzaj pracy ..........................................................................................................................

Pe³na nazwa choroby zawodowej, której dotyczy zg³oszenie ....................................................................
......................................................................................................................................................................

Pozycja w wykazie chorób zawodowych ...............

Rodzaj nara¿enia zawodowego, które wskazuje siê jako przyczynê choroby zawodowej
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

Okres nara¿enia zawodowego na czynniki, które wskazuje siê jako przyczynê choroby zawodowej
......................................................................................................................................................................

Uzasadnienie podejrzenia choroby zawodowej ..........................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

Data ....................................................

......................................................

(imiê i nazwisko osoby zg³aszaj¹cej

podejrzenie choroby zawodowej)

*)

Niepotrzebne skreœliæ

15

WZÓR A

Rozdział 1/8.

R

ejestr

zachorowañ

na

choroby

zawodowe

i

podejrzeñ

o

takie

choroby

Lp.

Imiê

i

nazwisko

pracownika

chorego

lub

podejrzanego

o

chorobê

zawodow¹

Stanowisko

pracy/sta¿

na

tym

stanowisku

Datazg³oszenia

podejrzenia

chorobyzawodowej

Datastwierdzenia

choroby

zawodowej

Datai

nr

decyzjipañstwowego

inspektorasanitarnego

Nazwa

lub

nr

statystyczny

choroby

zawodowej

Skutki

choroby

zawodowej

Datawys³ania

zawiadomienia

oskutkach

chorobyzawodowej

doInstytutu

MedycynyPracy/

pañstwowegoinspektora

sanitarnego

Datarozwi¹zania

stosunku

pracyz

pracownikiem/przejœcia

narentê

Wnioski

w

zakresie

poprawy

stanu

bhp,

w

przypadku

gdy

choroba

powsta³a

wskutek

pracy

w

tym

zak³adzie

pracy

12

3

4

5

6

7

8

9

1

0

1

1

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Rozdział 1/8.

WZÓR B

16

Nazwa i adres pracodawcy,

w którego zak³adzie pracy

stwierdzono chorobê zawodow¹

ZAWIADOMIENIE O SKUTKACH

CHOROBY ZAWODOWEJ

Adresat:
1) Centralny Rejestr Chorób
Zawodowych, Instytut
Medycyny Pracy
im. prof. dr. med. J. Nofera
w £odzi

2) Pañstwowy Wojewódzki
Inspektor Sanitarny
w ………….........……...

Numer decyzji o stwierdzeniu choroby

Zawodowej

Numer identyfikacyjny –
REGON pracodawcy

Województwo:

..........................................

Przed wype³nieniem przeczytaæ
objaœnienie na odwrocie

Wys³aæ bez pisma przewodniego

Data decyzji o stwierdzeniu choroby
zawodowej
.............................................................

NIE WYPE£NIAÆ

1. ...........................................................

2. ........................ 3. ...........................

imiê i nazwisko chorego

p³eæ /M lub K/

data urodzenia

4. ..............................................................................................................................

adres chorego

5. ..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

pe³ne rozpoznanie choroby zawodowej

– pozycja w wykazie chorób zawodowych ..................................................
6. Orzeczono czasow¹ niezdolnoœæ do pracy

NIE/TAK* na ile dni ................

7. Orzeczono okresow¹ niezdolnoœæ do pracy z powodu choroby/czasowo
przeniesiono na inne stanowisko pracy/:

NIE/TAK* na ile dni ................

8. Stwierdzono sta³y lub d³ugotrwa³y uszczerbek na zdrowiu

NIE/TAK* w wysokoœci .............%

8a. Wyp³acono jednorazowe odszkodowanie

NIE/TAK*

8b. Przyznano œwiadczenia wyrównawcze z tytu³u sta³ego lub d³ugotrwa³ego
uszczerbku na zdrowiu spowodowanego chorob¹ zawodow¹

NIE/TAK*

9. Przyznano rentê z tytu³u czêœciowej/ca³kowitej* niezdolnoœci do pracy
spowodowanej skutkami choroby zawodowej

NIE/TAK*

9a. Przyznano rentê szkoleniow¹

NIE/TAK*, na okres ................ miesiêcy

9b. Przyznano rentê okresow¹

NIE/TAK*, na okres ................ miesiêcy

9c. Przyznano rentê sta³¹

NIE/TAK*

10. Stwierdzenie choroby zawodowej dotyczy emeryta/rencisty/bezrobotnego*

NIE/TAK*

...........................

data

...........................................

podpis

* Niepotrzebne skreœliæ

0.

4.

17

WZÓR C

Rozdział 1/8.