1.Wymień metody badania sposobu żywienia

1) Metody jakościowe

a) Ankietowa – do oceny szerszej populacji na podstawie charakterystyki odżywiania z

okresu tygodnia

b) Punktowa – stosowana do oceny żywienia indywidualnego lub zakładów żywienia

zbiorowego. Polega na przypisaniu ocen punktowych wybranym elementom
jadłospisu w wymiarze tygodnia lub dekady.

c) Historii żywienia – ocenia zwyczajowy sposób odżywiania. Informuje o ilości i jakości

spożywanych produktów na przestrzeni 3-4 tygodni.

d) Preferencji żywnościowych – Określa preferencje żywnościowe w skali hedonicznej

oraz określa czynniki wyboru.

2) Metody ilościowe

a) Pośrednie

I) Bilansu żywności – do oceny wyżywienia w skali kraju.
II) Szacunkowa – do oceny sposobu żywienia w zakładach żywienia zbiorowego

zamkniętego, na podstawie porównania zużycia grup produktów z zalecanymi
normami.

III) Badania budżetów rodzinnych – pozwala śledzić struktury społeczne w obrębie

rodziny.

b) Bezpośrednie

I) Wywiad z 24 godzin
II) Inwentarzowa – określa zmiany w zakupach żywnościowych na przestrzeni 3-4

dni

III) Wagowa – pozwala na ilościowe określenie spożycia produktów. Dokładna ale

pracochłonna.

2. Błonnik - z jakich składa się frakcji

1) Nierozpuszczalnej – celuloza i lignina
2) Rozpuszczalnej – pektyny, gumy, hemicelulozy, β-glukany

3. Podaj definicję "prawidłowego żywienia"

1) Prawidłowe żywienie – jest to dostarczenie niezbędnych dla prawidłowego rozwoju i

funkcjonowania organizmu człowieka składników odżywczych w odpowiednich ilościach,
w zależności od potrzeb determinowanych wiekiem, płcią, aktywnością fizyczną i stanem
zdrowia.

4. Choroby żywieniowe pierwotne (? Cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, osteoporoza itp?)


5. Podaj rozkład procentowy energii dla jadłospisu składającego się z 3 posiłków

1) Śniadanie – 30-35%
2) Obiad – 35-40%
3) Kolacja 25-30%

6. normy żywieniowe - wymień

1) Normy żywieniowe – określają ilość energii i niezbędnych składników odżywczych,

wyrażone w przeliczeniu na jedną osobę i jeden dzień, uwzględniając specyfikę
zapotrzebowania organizmu zależnie od wieku, płci, stanu fizjologicznego i aktywności
fizycznej oraz warunków bytowania i trybu życia. Wyróżnia się:
a) Zalecane dzienne spożycie – RDI
b) Wzorcowe spożycie dla grupy – PRI
c) Najmniejsze dopuszczalne spożycie

d) Bezpieczny zakres spożycia
e) Najwyższe tolerowane spożycie

7. rola NNKT

1. Materiał wyjściowy do biosyntezy eikozanoidów
2. Biorą udział w transporcie i utlenianiu cholesterolu
3. Składniki błon komórkowych

8. funkcje błonnika

1. Poprawa motoryki jelitowej – zwiększenie pasażu
2. Przyspieszenie usuwania niestrawionych resztek
3. Adsorpcja toksyn
4. Promowanie rozwoju prawidłowej flory bakteryjnej jelit
5. Ograniczenie wartości energetycznej żywności

9. opisz zapotrzebowanie energetyczne na tłuszcze

Zapotrzebowanie energetyczne na tłuszcze stanowi 25-30% energii całodziennej racji
pokarmowej. W wartościach bezwzględnych 60-120 g/dobę.
Zaleca się aby przynajmniej 3% ( u dzieci do 1. r.ż. 4-6%) dziennego zapotrzebowania
energetycznego był pokrywany z NNKT.

10. badania antropometryczne

1. Umożliwiają określenie zmienności fizycznych rozmiarów ciała i jego składników oraz

odpowiedź na pytanie czy proporcje ciała i jego rozwój są właściwe. Mają charakter
nieinwazyjny, są proste i obejmują:

a. pomiary oceniające rozmiary ciała i stan rozwoju fizycznego. Uwzględniają wzrost i

masę.

i. BMI – ocenia stan odżywienia energetyczno-białkowego. Ilościowo określa

tkankę tłuszczową w organizmie.

ii. WHR – ocenia rozmieszczenie tkanki tłuszczowej

iii. % spadek masy ciała – określa stopień niedożywienia białkowo-

energetycznego

b. pomiary oceniające skład ciała

i. OMR – wskaźnik odżywienia białkowego organizmu

11. Zapotrzebowanie energetyczne człowieka

W zakresie 370-3400 kcal/dobę w zależności od wieku, płci, aktywności fizycznej i masy ciała.

(370kcal – niemowlęta; 3400kcal – mężczyźni w wieku 19-60 lat o dużej aktywności fizycznej),
pokrywane przez:

1. Tłuszcze – 25-30%
2. Białka – 10-15%
3. Węglowodany – 50-65%

12. Źródła NNKT

1. Oleje (sojowy, słonecznikowy, z wiesiołka, z ogórecznika, z orzechów włoskich, arachidowy,

wątłuszowy)

2. Ryby

13. Jakie badania wykona lekarz w celu oceny stanu wyżywienia

1. Wywiad i badania ogólnolekarskie
2. Badania antropometryczne
3. Badania biochemiczne (krwi, moczu)

14. Niedobór białka- wymień i omów

1. Niedożywienie typu marasmus – Pojawia się w wyniku długotrwałego głodzenia, urazów,

stanów pooperacyjnych. Skutkuje:

a. ↓ masy ciała
b. ↓ siły mięśni
c. ↓ odporności
d. Niedokrwistość
e. Upośledzenie funkcji oddechowych, krążenia, trawienia, wchłaniania

2. Niedożywienie typu kwashiorkor – Można traktować jako dalszy etap marasmus, występujący

w wyniku pogłębienia niedożywienia białkowego oraz nasileniu katabolizmu. Rezultatem jest
krańcowe wyniszczenie organizmu a nawet zejście śmiertelne.

3. Niedożywienie typu mieszanego – w stanach znacznego zwiększenia katabolizmu przy

niedostatecznej podaży białka. Występuje u przewlekle chorych w następstwie etapu
marasmus.

15. Mikroelementy- definicja, skutki niedoboru

1. Mikroelementy – pierwiastki, których zawartość w organizmie w przeliczeniu na suchą masę

jest mniejsza od 0,01% a bezpieczne lub zalecane spożycie jest mniejsze od 100mg/dobę.
Należą do nich – Fe, Zn, Cu, I, Se, F, Cr, Mn, Mo, B, Co, Ni, Si, Sn, V

2. Skutki niedoboru:

a. Niedokrwistość (Fe, Mo, Cu, Co)
b. Spadek beztłuszczowej masy ciała, upośledzenie układu nerwowego (Zn)
c. Zwiększenie stężenia cholesterolu we krwi (Cu)
d. Niewydolność krążenia, kardiomiopatia (Se)
e. Zaburzenia metaboliczne, dysfunkcja tarczycy (I)
f. Spadek wytrzymałości szkliwa i kości (F)
g. Nietolerancja glukozy, cukromocz (Cr)
h. Zaburzenie przemian tłuszczowych i węglowodanowych (Mn)
i. Tachykardia , ślepota zmierzchowa, nudności, śpiączka (Mo)

© Sir Whatever, gr V, 2011/12