Grafika In

Grafika In

Ŝ

Ŝ

ynierska

ynierska

Semestr I/II

Semestr I/II

Wydzia

Wydzia

ł

ł

Mechaniczny

Mechaniczny

Politechnika Gda

Politechnika Gda

ń

ń

ska

ska

Wyk

Wyk

ł

ł

ad 8

ad 8

Tolerancje

Tolerancje

Tolerancje i pasowania1.pdf

Tolerancje i pasowania2.pdf

Tolerancje i pasowania3.pdf

Tolerancje

Tolerancje

Wymiar nominalny

Wymiar rzeczywisty

Element wykonany

Rysunek techniczny 

elementu

Pasowania

Pasowania

Tolerancje i pasowania4.pdf

Tolerancje i pasowania5.pdf

Pasowania

Pasowania

Zasada stałego otworu

Zasada stałego wałka

Pasowanie lu

ź

ne

Min. 
Hole

Max. 
Hole

HOLE

SHAFT

Max. 
Clearance

Min. 
Clearance

Min. 
Shaft

Max. 
Shaft

Pasowania

Pasowania

Pasowanie ciasne

Pasowanie mieszane

Min. 
Hole

Max. 
Hole

HOLE

SHAFT

Max. 
Interference

Min. 
Interference

Min. 
Shaft

Max. 
Shaft

Min. 
Hole

Max. 
Hole

HOLE

SHAFT

Interference 
or clearance

Min. 
Shaft

Max. 
Shaft

Pasowania

Pasowania

Drobne nier

Drobne nier

ó

ó

wno

wno

ś

ś

ci 

ci 

powierzchni 

powierzchni 

przedmiotu b

przedmiotu b

ę

ę

d

d

ą

ą

ce 

ce 

wynikiem stosowanej 

wynikiem stosowanej 

obr

obr

ó

ó

bki nazywamy 

bki nazywamy 

chropowato

chropowato

ś

ś

ci

ci

ą

ą

tej 

tej 

powierzchni.

powierzchni.

Przecinaj

Przecinaj

ą

ą

c przedmiot 

c przedmiot 

p

p

ł

ł

aszczyzn

aszczyzn

ą

ą

prostopad

prostopad

ł

ą

ł

ą

do 

do 

powierzchni nominalnej 

powierzchni nominalnej 

otrzymujemy profil nominalny 

otrzymujemy profil nominalny 

i 

i 

profil zaobserwowany

profil zaobserwowany

.

.

Chropowato

Chropowato

ść

ść

powierzchni

powierzchni

Liczbowa warto

Liczbowa warto

ść

ść

chropowato

chropowato

ś

ś

ci powierzchni jest 

ci powierzchni jest 

okre

okre

ś

ś

lona za pomoc

lona za pomoc

ą

ą

parametru chropowato

parametru chropowato

ś

ś

ci 

ci 

R

R

a

a

, 

, 

podaj

podaj

ą

ą

cego 

cego 

ś

ś

rednie arytmetyczne odchylenie profilu 

rednie arytmetyczne odchylenie profilu 

od linii 

od linii 

ś

ś

redniej.

redniej.

Parametr R

Parametr R

a

a

jest 

jest 

parametrem 

parametrem 

podstawowym. 

podstawowym. 

Jego warto

Jego warto

ś

ś

ci s

ci s

ą

ą

znormalizowane.

znormalizowane.

Chropowato

Chropowato

ść

ść

powierzchni

powierzchni

Chropowato

Chropowato

ść

ść

powierzchni

powierzchni

Gdy warto

Gdy warto

ść

ść

parametru 

parametru 

R

R

a

a

nie mo

nie mo

Ŝ

Ŝ

e by

e by

ć

ć

wyznaczona (np. z 

wyznaczona (np. z 

braku przyrz

braku przyrz

ą

ą

d

d

ó

ó

w pomiarowych), wtedy mo

w pomiarowych), wtedy mo

Ŝ

Ŝ

na poda

na poda

ć

ć

parametr 

parametr 

pomocniczy 

pomocniczy 

R

R

z

z

chropowato

chropowato

ś

ś

ci. Jest on okre

ci. Jest on okre

ś

ś

lony jako r

lony jako r

ó

ó

Ŝ

Ŝ

nica 

nica 

ś

ś

redniej arytmetycznej odleg

redniej arytmetycznej odleg

ł

ł

o

o

ś

ś

ci od linii odniesienia pi

ci od linii odniesienia pi

ę

ę

ciu 

ciu 

najwy

najwy

Ŝ

Ŝ

szych punkt

szych punkt

ó

ó

w profilu i 

w profilu i 

ś

ś

redniej arytmetycznej 

redniej arytmetycznej 

odleg

odleg

ł

ł

o

o

ś

ś

ci od tej linii pi

ci od tej linii pi

ę

ę

ciu najni

ciu najni

Ŝ

Ŝ

szych punkt

szych punkt

ó

ó

w.

w.

Parametr R

Parametr R

z

z

jest 

jest 

parametrem 

parametrem 

pomocniczym. 

pomocniczym. 

Jego warto

Jego warto

ś

ś

ci s

ci s

ą

ą

znormalizowane.

znormalizowane.

Budowa pełnego oznaczenia 

chropowato

ś

ci powierzchni

Chropowato

Chropowato

ść

ść

powierzchni

powierzchni

Chropowato

Chropowato

ść

ść

powierzchni

powierzchni

Przy wpisywaniu warto

ś

ci parametru 

R

a

podajemy tylko jego warto

ść

liczbow

ą

, opuszczaj

ą

c symbol R

a

.

Przy podawaniu warto

ś

ci R

z

symbol 

ten zawsze nale

Ŝ

y umieszcza

ć

przed warto

ś

ci

ą

liczbow

ą

.

W przypadku gdy dopuszczalna 
chropowato

ść

powierzchni ma by

ć

uzyskana przy zastosowaniu 
okre

ś

lonej obróbki, to informacj

ę

t

ę

zapisuje si

ę

słownie.

Warto

ś

ci liczbowe parametru R

a

w zale

Ŝ

no

ś

ci od rodzaju obróbki

Chropowato

Chropowato

ść

ść

powierzchni

powierzchni

Tolerancje kszta

Tolerancje kszta

ł

ł

tu i po

tu i po

ł

ł

o

o

Ŝ

Ŝ

enia

enia

Tolerancje kszta

Tolerancje kszta

ł

ł

tu

tu

okre

okre

ś

ś

laj

laj

ą

ą

wymagane dok

wymagane dok

ł

ł

adno

adno

ś

ś

ci 

ci 

wykonania kszta

wykonania kszta

ł

ł

tu powierzchni i sk

tu powierzchni i sk

ł

ł

adaj

adaj

ą

ą

si

si

ę

ę

z symboli 

z symboli 

tolerancji i z liczbowej warto

tolerancji i z liczbowej warto

ś

ś

ci odchy

ci odchy

ł

ł

ki. 

ki. 

Rozr

Rozr

ó

ó

Ŝ

Ŝ

niamy trzy sposoby zapisywania odchy

niamy trzy sposoby zapisywania odchy

ł

ł

ek kszta

ek kszta

ł

ł

tu. 

tu. 

Spos

Spos

ó

ó

b zapisywania odchy

b zapisywania odchy

ł

ł

ek kszta

ek kszta

ł

ł

tu zale

tu zale

Ŝ

Ŝ

y od tego, czy 

y od tego, czy 

odchy

odchy

ł

ł

ka obowi

ka obowi

ą

ą

zuje na ca

zuje na ca

ł

ł

ej powierzchni, czy na 

ej powierzchni, czy na 

ograniczonym jej fragmencie w okre

ograniczonym jej fragmencie w okre

ś

ś

lonym miejscu 

lonym miejscu 

elementu, czy wreszcie na ca

elementu, czy wreszcie na ca

ł

ł

ej d

ej d

ł

ł

ugo

ugo

ś

ś

ci odniesienia.

ci odniesienia.

T

T

olerancja po

olerancja po

ł

ł

o

o

Ŝ

Ŝ

enia

enia

jest zawsze zwi

jest zawsze zwi

ą

ą

zana z dwiema 

zana z dwiema 

powierzchniami rozpatrywanego przedmiotu (w przypadkach 

powierzchniami rozpatrywanego przedmiotu (w przypadkach 

szczeg

szczeg

ó

ó

lnych powierzchni tych mo

lnych powierzchni tych mo

Ŝ

Ŝ

e by

e by

ć

ć

wi

wi

ę

ę

cej ni

cej ni

Ŝ

Ŝ

dwie).

dwie).

Spos

Spos

ó

ó

b opisywania odchy

b opisywania odchy

ł

ł

ek 

ek 

kszta

kszta

ł

ł

tu.

tu.

Ramki zawieraj

Ramki zawieraj

ą

ą

ce opis elementu 

ce opis elementu 

tolerowanego 

tolerowanego 

ł

ą

ł

ą

czy si

czy si

ę

ę

z lini

z lini

ą

ą

konturow

konturow

ą

ą

powierzchni lub lini

powierzchni lub lini

ą

ą

pomocnicz

pomocnicz

ą

ą

za pomoc

za pomoc

ą

ą

odnosz

odnosz

ą

ą

cej, zako

cej, zako

ń

ń

czonej strza

czonej strza

ł

ł

k

k

ą

ą

.

.

Warto

Warto

ść

ść

odchy

odchy

ł

ł

ki podajemy w mm.

ki podajemy w mm.

Sposoby opisywania 

Sposoby opisywania 

tolerancji po

tolerancji po

ł

ł

o

o

Ŝ

Ŝ

enia

enia

Tolerancja prostoliniowo

Tolerancja prostoliniowo

ś

ś

ci

ci

Tolerancja r

Tolerancja r

ó

ó

wnoleg

wnoleg

ł

ł

o

o

ś

ś

ci

ci

Tolerancje kszta

Tolerancje kszta

ł

ł

tu i po

tu i po

ł

ł

o

o

Ŝ

Ŝ

enia

enia

Sposoby 

Sposoby 

opisywania 

opisywania 

tolerancji 

tolerancji 

po

po

ł

ł

o

o

Ŝ

Ŝ

enia.

enia.

Tolerancja r

Tolerancja r

ó

ó

wnoleg

wnoleg

ł

ł

o

o

ś

ś

ci

ci

Tolerancje kszta

Tolerancje kszta

ł

ł

tu i po

tu i po

ł

ł

o

o

Ŝ

Ŝ

enia

enia

Tolerancja 

Tolerancja 

walcowato

walcowato

ś

ś

ci

ci

Tolerancja bicia wzd

Tolerancja bicia wzd

ł

ł

u

u

Ŝ

Ŝ

nego

nego

Tolerancja 

Tolerancja 

prostopad

prostopad

ł

ł

o

o

ś

ś

ci

ci

Tolerancja bicia poprzecznego

Tolerancja bicia poprzecznego

Tolerancje kszta

Tolerancje kszta

ł

ł

tu i po

tu i po

ł

ł

o

o

Ŝ

Ŝ

enia

enia