BANKOWO

– PYTANIA I ZADANIA

dr Adam Barembruch,

11

[2] BANK CENTRALNY I POLITYKA PIENI

NA

2.1

Narodowy Bank Polski

Pyt. 1 Wymie i scharakteryzuj najwa niejsze funkcje banku centralnego w Polsce. Co jest podstawowym celem NBP?

Podstawowy

cel

Funkcje

Inne obszary

dzia alno ci

Dzia alno statystyczna. W ramach dzia alno ci statystycznej zbierane, przetwarzane i publikowane s m in. Dane

dotycz ce: bilansu p atniczego i mi dzynarodowej pozycji inwestycyjnej, statystyka pieni na i bankowa, oczekiwania
inflacyjne osób prywatnych, inflacja bazowa.
Analizy i badania ekonomiczne. NBP prowadzi i wspiera dzia alno analityczn i badawcz w zakresie szeroko
rozumianej ekonomii i finansów. Wyniki tej dzia alno ci publikowane s m.in. W nast puj cych opracowaniach:
Raport o inflacji kwartalna ocena sytuacji gospodarczej przez Rad Polityki Pieni nej,

Informacja o kondycji sektora przedsi biorstw ze szczególnym uwzgl dnieniem stanu koniunktury raport kwartalny
opracowywany na podstawie wyników bada ankietowych przedsi biorstw,
Sytuacja na rynku kredytowym wyniki kwartalnej ankiety do przewodnicz cych komitetów kredytowych,
Raport o stabilno ci systemu finansowego publikacja roczna,

Bank i Kredyt recenzowane pismo naukowe o ekonomii i finansach, ukazuj ce si 11 razy w roku,
Materia y i Studia nieperiodyczne zeszyty prezentuj ce badania i opracowania naukowe (tzw. Working papers)
Edukacja ekonomiczna. W ramach Programu Edukacji Ekonomicznej podejmowane s dzia ania s

ce

upowszechnieniu tematyki ekonomicznej, zrozumieniu zasad funkcjonowania gospodarki rynkowej, promocji

przedsi biorczo ci. Celem dzia jest przybli enie spo ecze stwu nie tylko zasad funkcjonowania i roli NBP, ale tak e
popularyzacja wiedzy o szeroko rozumianej ekonomii i finansach. Dotarcie do powszechnego odbiorcy nast puje
poprzez media, szkolenia, publikacje, konkursy, stypendia oraz Portal Edukacji Ekonomicznej nbportal.
Podpis elektroniczny. Bank prowadzi Narodowe Centrum Certyfikacji, pe ni ce funkcj g ównego urz du certyfikacji w

ramach infrastruktury bezpiecznego podpisu elektronicznego w Polsce.

Pyt. 2 Wymie obszary niezale no ci NBP? Dlaczego NBP powinien by niezale ny?

Obszary

niezale no ci

NBP

2.2

Órgany NBP

Pyt. 3 Wymie organy Narodowego Banku Polskiego

Organy

2 2 2

Prezes NBP

Pyt. 4 Okre l tryb powo ywania prezesa NBP

Prezes NBP

Jest powo ywany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na okres 6 lat

Zgodnie z konstytucj nie mo e on nale

do partii politycznej, zwi zku zawodowego, ani prowadzi dzia alno ci

publicznej nie daj cej si pogodzi z godno ci jego urz du.

Ta sama osoba nie mo e by Prezesem NBP d ej ni przez dwie kolejne kadencje.

Zadania

Przewodniczy RPP, Zarz dowi NBP, Komisji Nadzoru Finansowego oraz reprezentuje NBP na zewn trz

Bierze udzia w debatach ogólno wiatowych dotycz cych zapobiegania prania brudnych pieni dzy czy ich
fa szowania.

W imieniu RPP przedstawia Sejmowi i RM kwartalne informacje o bilansie p atniczym oraz roczne bilanse
nale no ci i zobowi za p atniczych pa stwa

Przekazuje RPP i MF projekt za

polityki pieni nej, opinie w sprawie projektu ustawy bud etowej, prognozy

bilansu p atniczego oraz ustalenia Rady

BANKOWO

– PYTANIA I ZADANIA

dr Adam Barembruch,

12

Jest on prze onym wszystkich pracowników NBP.

Okre la szat graficzna banknotów

Okre la zabezpieczenia banknotów i monet

Termin wprowadzenia i wycofania banknotów

Okre la warto nominalna banknotów

Sposób post powania z banknotami fa szywymi lub zniszczonymi

Okre la formy rozlicze pieni nych pomi dzy podmiotami gospodarczymi

Pyt. 5 Kiedy wygasa kadencja Prezesa NBP

Kadencja

Po up ywie okresu sze cioletniego

W razie mierci

W razie z enia rezygnacji

W razie odwo ania

Odwo anie

Nie wype nia on swych obowi zków na skutek d ugotrwa ej choroby,

Zosta skazany prawomocnym wyrokiem s du za pope nione przest pstwo,

Trybuna Stanu orzek wobec niego zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pe nienia funkcji zwi zanych ze
szczególn odpowiedzialno ci w organach pa stwowych.

2 2 3

Zarz d NBP

Pyt. 6 Scharakteryzuj podstawowe zadania Zarz du

Sk ad

Zadania

Podejmowanie uchwa w sprawie udzielania bankom upowa nie do wykonywania czynno ci obrotu dewizowego

Realizowanie zada z zakresu polityki kursowej

Okresowa wycena obiegu pieni nego i rozlicze pieni nych oraz obrotu dewizowego

Nadzorowanie operacji otwartego rynku

Ocena funkcjonowania systemu bankowego

Uchwalenie planu dzia alno ci i planu finansowego NBP

Okre lenie zasad gospodarowania funduszami NBP

Uchwalenie rocznego sprawozdania z dzia alno ci NBP, sporz dzenie bilansu NBP oraz rachunku zysku i strat.

Okre lenie zasad polityki kadrowej i p acowej w NBP

2 2 4

Rada Polityki Pieni nej

Pyt. 7 Scharakteryzuj podstawowe zadania Rady Polityki Pieni nej.

Sk ad

Prezes NBP jako przewodnicz cy oraz dziewi ciu cz onków powo anych w równej liczbie przez Prezydenta RP,
Sejm i Senat. (3 z ramienia Sejmu, 3 z ramienia Senatu, 3 od Prezydenta)

Cz onkowie Rady s powo ywani na 6 lat.

Ponowne powo anie do sk ady Rady jest niedopuszczalne, chyba e poprzednie powo anie nast pi o w trakcie
kadencji na okres krótszy ni 3 lata (por, art. 13 1, 2 i 8 ustawa o NBP)

Posiedzenie Rady zwo uje Prezes NBP co najmniej raz w miesi cu.

Ustalenia Rady podejmowane a w formie uchwa y wi kszo ci g osów przy obecno ci co najmniej 5 cz onków, w

tym Przewodnicz cego Rady.

W przypadku równej liczby g osów rozstrzyga g os Przewodnicz cego Rady.

Funkcje

Ustala wysoko stóp procentowych NBP

Ustala zasady i stopy rezerw obowi zkowych

Ustala zasady operacji otwartego rynku (skup i sprzeda skarbowych papierów warto ciowych oraz panierów
warto ciowych NBP, okre la kursy walut, przyjmuje sprawozdania za dzia alno ci d zarz du banku oraz okre la

polityk pieni na na rok nast pny))

Okre la górne granice zobowi za NBP z tytu u zaci ganych w zagranicznych instytucjach finansowych po yczek i
kredytów.

Zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdania z jego dzia alno ci

Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki
gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

Bank emisyjny-NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce.
Narodowy Bank Polski określa wielkość ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu, za którego płynność odpowiada.
Ponadto, organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.
Bank banków-NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów
zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego.
Organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie
uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym.
Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego,
pełni funkcję banku banków, ponadto, nadzoruje systemy płatności w Polsce.
Centralny bank państwa-NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe
rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych
oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

BANKOWO

– PYTANIA I ZADANIA

dr Adam Barembruch,

13

2.3

Mechanizm kreacji pieni dza

Pyt. 8 Scharakteryzuj mechanizm kreacji pieni dza przez bank komercyjny. Za

e do systemu bankowego wp ywa 5.000 z a

rezerwa obowi zkowa wynosi 10 %

Banki

Depozyty [j.p.]

Kredyty [j.p.]

Rezerwy obowi zkowe [j.p]

Bank I

Bank II

Bank III

Bank IV

Bank V

Bank VI

2.4

Polityka pieni na

Pyt. 9 Wymie rodzaje polityki pieni nej

Rodzaje

polityki

pieni nej

Pyt. 10 Jak zazwyczaj klasyfikuje si cele polityki pieni nej?

Cele polityki

pieni nej

Operacyjne

Po rednie

Strategiczne

Po dana wielko bazy
monetarnej

Po dany poziom stóp
procentowych rynku pieni nego

Poziom nominalnych stóp
procentowych

Poda pieni dza

Limity kredytowe

Nominalny dochód narodowy

Struktura stóp procentowych

Utrzymywanie niskiego poziomu
cen

Utrzymywanie wysokiej
koniunktury i zatrudnienia

Pyt. 11 Na czym polega strategia tzw. Bezpo redniego celu inflacyjnego?

Strategia

bezpo redniego

celu

inflacyjnego

2.5

Instrumenty polityki pieni nej

Pyt. 12 [!!! ]Wymie i scharakteryzuj instrumenty finansowe, przy pomocy których NBP wp ywa na wielko poda y pieni dza na rynku.

Jakie znasz klasyfikacje tych instrumentów?

Klasyfikacja teoretyczna

Klasyfikacja NBP

1. Instrumenty kontroli ogólnej

a. Rezerwa obowi zkowa
b. Operacje otwartego rynku

i. Warunkowe (repo i reverse repo)

ii. Bezwarunkowe

2. Kredyt refinansowy

a. Kredyt lombardowy
b. Kredyt redyskontowy

3. Instrumenty kontroli selektywnej
4. Oddzia ywanie przez perswazj
5. Polityka kursu walutowego

1. Stopy procentowe

a. Depozytowa
b. Referencyjna

c. Lombardowa

2. Operacje otwartego rynku

a. Operacje podstawowe
b. Operacje dostrajaj ce
c. Operacje strukturalne

3. Rezerwa obowi zkowa
4. Operacje depozytowo kredytowe

a. Depozyt na koniec dnia
b. Kredyt lombardowy

5. Interwencje walutowe

BANKOWO

– PYTANIA I ZADANIA

dr Adam Barembruch,

14

Pyt. 13 Wyja nij poj cia zwi zane z instrumentami polityki pieni nej

Rezerwa

obowi zkowa

Operacje

otwartego

rynku

Repo

Reverese

repo

Podstawowa

Dostrajaj ca

Strukturalna

SBB sell-buy-

back

Operacje

depozytowo-

kredytowe

Kredyt

refinansowy

BANKOWO

– PYTANIA I ZADANIA

dr Adam Barembruch,

15

Kredyt

lombardowy

Kredy

redyskontowy

Depozyt na
koniec dnia

Interwencja

walutowa

Stopa

depozytowa

Stopa

referencyjna

Stopa

lombardowa

Stopa

redyskontowa

NBP