r

Z PRAKTYKI

14

Monta¿ i uruchomienie

Uniwersalnoœæ urz¹dzeñ z uk³adem NE567

sk³oni³a nas do pozostawienia pola dla pomy-

s³owoœci Czytelników, st¹d np. podane warto-

œci elementów biernych nie dotycz¹ tych, które

wyznaczaj¹ Tz. f

O

i

∆

f, poniewa¿ dla ró¿nych

zastosowañ bêd¹ one ró¿ne. Nale¿y wykorzy-

staæ podane tu wzory w celu dostosowania

wartoœci Tz, f

O

i

∆

f do konkretnych potrzeb.

Rezystory Ro na rys. 1 i 2 to ”fantomy” obci¹-

¿enia, zastêpuj¹ce np. (od³¹czony dla wygody)

g³oœnik i przydatne np. kiedy sygna³ wywo³aw-

czy pochodzi z CB-radio; nie musicie go teraz

wlutowywaæ, ale zostawcie miejsce na p³ytce

_ przyda siê w kolejnej aplikacji. ”Fantomem”

jest równie¿ rezystor Ro na rys. 2; symbolizu-

je on obci¹¿enie na wyjœciu logicznym (k. 8) _

nie musicie siê nim przejmowaæ. Zasilanie de-

kodera osobnym scalonym stabilizatorem na-

piêcia US3 (5 V) o ma³ym spadku napiêcia

(Low Drop) polepsza sta³oœæ szerokoœci pasma

∆

f oraz jego czêstotliwoœci œrodkowej f

O

.

Elementy jp1, Ro, Rx i Cx s¹ opcjonalne _

zwiêkszaj¹ one jedynie uniwersalnoœæ urz¹-

dzenia i nie s¹ niezbêdne, jeœli ma ono pe³niæ

jedn¹ funkcjê; mo¿na ich wiêc nie montowaæ,

nie wystêpuj¹ te¿ w wykazie elementów i na

p³ytce drukowanej,- gdzie jednak z uwagi na

dostateczn¹ iloœæ miejsca mo¿na je zawsze

wlutowaæ póŸniej. Dok³adniejsze poznanie

schematu z rys. 1 pomo¿e zdecydowaæ, co

mo¿na pomin¹æ, a co zachowaæ dla innych

aplikacji; warto pamiêtaæ, ¿e obok sygna³u lo-

gicznego na koñcówce 8, NE567 pojawia siê

równie¿ przebieg prostok¹tny (k. 5) i trójk¹tny

(k. 6).

Na rys. 4a przedstawiono p³ytkê drukowan¹

(jednostronn¹, z jedn¹ zwor¹ zw) od strony lu-

towania, na rys. 4b rozmieszczenie elementów.

Wygl¹d p³ytki wynika z zastosowania specjal-

nej nak³adki na program ReKad. U³atwia ona

amatorskie wykonanie p³ytek, a ponadto jest

uk³onem Redakcji w stronê ekologii _ pozwa-

la zmniejszyæ zu¿ycie œrodka trawi¹cego.

n

Jerzy Frydrychowicz

L I T E R A T U R A
[1] R.E. Schattauer: Funkamateur nr 6/1994 str. 513
[2] Materia³y katalogowe firmy National Semiconductors

MODULATOR SZEROKOŒCI

IMPULSÓW

Uk³ad za grosik

M

odulator szerokoœci impulsów

znajduje szerokie zastosowanie

w urz¹dzeniach drobnej automa-

tyki u¿ytkowej, m.in. w zasila-

czach impulsowych oraz regulatorach jasno-

œci œwiecenia diod i ¿arówek. Na rys.1 przed-

stawiono schemat modulatora zbudowane-

go z wykorzystaniem inwerterów CMOS i tran-

zystorów bipolarnych. Dziêki korzystnym w³a-

œciwoœciom uk³adów scalonych CMOS, modu-

lator mo¿e pracowaæ przy bardzo ma³ych na-

piêciach zasilania, pobieraj¹c ze Ÿród³a zasi-

Rys. 1. Schemat modulatora

Rys. 2. P³ytka drukowana (skala 1:1)

Rys. 3. Rozmieszczenie elementów na p³ytce

drukowanej

wiêksz¹ ni¿ napiêcie zasilania inwerterów.

Nastêpuje roz³adowywanie kondensatora C1

przez rezystor R2, diodê D1 i tranzystor T1.

Ten proces koñczy cykl generacji.

Doprowadzenie do wejœcia uk³adu (J1-1)

napiêcia sta³ego o wartoœci dodatniej spo-

woduje, ¿e tranzystory T1 i T2 bêd¹ ró¿nie po-

laryzowane, czego efektem bêd¹ ró¿ne cza-

sy ³adowania i roz³adowywania kondensa-

tora C1. Przy zmianach napiêcia wejœciowe-

go od 0,6 V do (U

CC

_ 0,6 V), mo¿na osi¹-

gn¹æ zmiany wspó³czynnika wype³nienia ge-

nerowanego przebiegu w zakresie 1

÷

99%.

Uk³ad pracuje w zakresie napiêæ zasilania

2

÷

7 V. Czêstotliwoœæ generowanego prze-

biegu jest odwrotnie proporcjonalna do pojem-

noœci kondensatora C1 i zale¿y od pr¹du ³a-

dowania i roz³adowywania kondensatora.

Rezystancja R1 wp³ywa na czu³oœæ modula-

cji, przy ma³ych wartoœciach R1 uzyskuje siê

silne zmiany wspó³czynnika wype³nienia przy

zmianach napiêcia wejœciowego.

Na rys. 2 przedstawiono p³ytkê drukowan¹

uk³adu, a na rys. 3 rozmieszczenie elemen-

tów na p³ytce drukowanej.

(cr)

n

lania pr¹d rzêdu pojedynczych mikroamperów.

Tranzystory T1 i T2 wraz z diodami D1 i D2

tworz¹ dwukierunkowe Ÿród³o pr¹dowe, przez

które nastêpuje ³adowanie i roz³adowywanie

kondensatora C1. Zak³adaj¹c, ¿e w chwili

pocz¹tkowej na wyjœciu inwertera U1B (k. 4)

wystêpuje niski stan logiczny, to na jego wej-

œciu (k. 3) i na wyjœciu U1A (k. 2) wystêpuje

stan wysoki (napiêcie bliskie napiêciu zasila-

na U

CC

). W tej sytuacji tranzystor T2 jest

w stanie aktywnym i nastêpuje ³adowanie

kondensatora C1 (przez elementy T2, D2

i R2). Z chwil¹ osi¹gniêcia przez napiêcie

na kondensatorze C1 po³owy napiêcia zasi-

lania inwertera U1A nastêpuje zmiana stanu

jego wyjœcia na niski i stanu wyjœcia inwerte-

ra U1B na wysoki. Jednoczeœnie nastêpuje

zatkanie tranzystora T2 oraz wejœcie tranzy-

stora T1 w stan aktywny. Poniewa¿ napiêcie

na wyjœciu U1B jest bliskie napiêciu zasilania,

a na kondensatorze C1 wystêpuje napiêcie

odpowiadaj¹ce po³owie napiêcia zasilania,

wiêc napiêcie na wejœciu U1A osi¹ga wartoœæ

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 3/2001