P
Po
oz
ziio
om
m w
wy
ym
ma
ag
ga
aƒ
ƒ k
ko
on
niie
eccz
zn
ny
ycch
h ((K
K)) obejmuje umiej´t-
noÊci potrzebne do Êwiadomego udzia∏u ucznia
w zaj´ciach szkolnych. Zak∏ada równie˝ wykonywanie
przez niego prostych zadaƒ zwiàzanych z ˝yciem
codziennym. Pozwala na wystawienie oceny dopusz-
czajàcej.
P
Po
oz
ziio
om
m w
wy
ym
ma
ag
ga
aƒ
ƒ p
po
od
dsstta
aw
wo
ow
wy
ycch
h ((P
P)), zapewniajàcy
ocen´ dostatecznà, zak∏ada opanowanie wa˝nych
i najbardziej uniwersalnych wiadomoÊci. Stanowià
one podstaw´ percepcji treÊci na wy˝szych pozio-
mach.
P
Po
oz
ziio
om
m w
wy
ym
ma
ag
ga
aƒ
ƒ rro
oz
zssz
ze
errz
za
ajjà
àccy
ycch
h ((R
R)), zapewniajàcy
ocen´ dobrà, obejmuje treÊci trudniejsze. Sà one
w pewnym stopniu hipotetyczne, przydatne, ale nie
niezb´dne na danym etapie kszta∏cenia. PoÊrednio
mogà byç u˝yteczne w pozaszkolnej dzia∏alnoÊci
ucznia.
P
Po
oz
ziio
om
m w
wy
ym
ma
ag
ga
aƒ
ƒ d
do
op
pe
e∏∏n
niia
ajjà
àccy
ycch
h ((D
D)), pozwalajàcy na
wystawienie oceny bardzo dobrej, zak∏ada opanowanie
pe∏nego zakresu treÊci kszta∏cenia. Zawiera elementy
trudne do przyswojenia, wyjàtkowo z∏o˝one i twórcze
pod wzgl´dem naukowym.
Oceniajàc wiedz´ i umiej´tnoÊci ucznia, nale˝y jednak
uwzgl´dniç jego indywidualne mo˝liwoÊci. Trzeba te˝
wziàç pod uwag´ jego zaanga˝owanie w prac´ na lekcji
oraz na zaj´ciach dodatkowych.
Poziom
Kategoria celu
W
Wiia
ad
do
om
mo
oÊ
Êc
cii
U
Um
miie
ejj´
´ttn
no
oÊ
Êc
cii
C
C.. Stosowanie wiadomoÊci
w sytuacjach typowych
D
D.. Stosowanie wiadomoÊci
w sytuacjach problemowych
A
A.. Zapami´tywanie wiadomoÊci
B
B.. Zrozumienie wiadomoÊci
2
Wymagania edukacyjne
Wymagania edukacyjne przygotowano w formie zestawienia wiadomoÊci
i umiej´tnoÊci, które uczeƒ powinien opanowaç po omówieniu poszcze-
gólnych tematów podr´cznika. Miarà tych osiàgni´ç sà normy jakoÊciowe
zawarte w poziomach wymagaƒ: koniecznym, podstawowym, rozszerza-
jàcym i dope∏niajàcym. Pomogà one nauczycielowi w obiektywnej ocenie
pracy i post´pów ucznia. Wymagania edukacyjne zosta∏y opracowane
przez panià Barbar´ Tomczak.
Kryteria oceniania nale˝y
dostosowaç do poziomu
ucznia.
W zamieszczonych wymaganiach edukacyjnych zasto-
sowano oznaczenia kategorii celów nauczania na pod-
stawie taksonomii „ABC” wed∏ug prof. Boles∏awa
Niemierki.
Poziomy wymagaƒ
Kategorie celów nauczania
11
Wymagania edukacyjne
T
emat
konieczny
P
oziom
wymagaƒ
podstawowy
rozszerzajàcy
Dzia∏
programu
Lp.
Geografia
ekonomicz-
na
–
geografià
cz∏owieka
Ilu
nas
jest?
Rozmieszczenie
ludnoÊci
Mozaika
spo∏eczna
Ludzie
migrujà
˚ycie
w
wielkim
mieÊcie
Problem
wy˝ywienia
ludnoÊci
Êwiata
Czynniki
rozwoju
rolnictwa
i
u˝ytkowanie
ziemi
Uczeƒ:
•
rozumie
termin:
geografia
ekonomiczna
•
podaje
przyk∏ady
gospodarczej
dzia∏alnoÊci
cz∏owieka
•
wskazuje
przyk∏ady
map
gospodarczych
•
rozumie
terminy:
wspó∏czynnik
przyrostu
naturalnego,
piramida
wieku
•
wyjaÊnia
wp∏yw
przyrostu
naturalnego
na
liczb´
ludnoÊci
•
rozumie
poj´cia:
spo∏eczeƒstwo
m∏ode,
spo∏eczeƒstwo
stare
•
wymienia
najwa˝niejsze
czynniki
przyrodnicze,
które
wp∏ywajà
na
rozmieszczenie
ludnoÊci
na
Ziemi
•
rozumie
termin:
g´stoÊç
zaludnienia
•
omawia
rozmieszczenie
ludnoÊci
Chin,
pos∏ugujàc
si´
mapà
•
rozumie
terminy:
naród,
j´zyk
urz´dowy
,
mniejszoÊç
narodowa
•
wymienia
przyk∏ady
rodzin
j´zykowych
na
Ziemi
•
wyjaÊnia
zró˝nicowanie
religijne
Êwiata
•
rozumie
poj´cia:
migracja
wewn´trzna,
migracja
zewn´trzna,
migracja
sta∏a,
migracja
okresowa
•
podaje
przyczyny
migracji
ludnoÊci
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
kierunki
migracji
zewn´trznej
•
wyjaÊnia
terminy:
urbanizacja,
slumsy
•
wskazuje
ró˝nice
mi´dzy
aglomeracjà
a
konurbacjà
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
wielkie
miasta
•
rozumie
poj´cia:
g∏ód,
niedo˝ywienie
•
wskazuje
sposoby
uzyskiwania
˝ywnoÊci
•
omawia
sposoby
walki
z
g∏odem
na
przyk∏adzie
Kambod˝y
•
wymienia
przyrodnicze
i
pozaprzyrodnicze
czynniki
rozwoju
rolnictwa
•
wymienia
formy
u˝ytkowania
ziemi
•
omawia
u˝ytkowanie
ziemi
w
Chinach
Uczeƒ:
•
analizuje
kartogram,
kartodiagram
i
metod´
kropkowà
•
wyjaÊnia
i
analizuje
przyczyny
wzrostu
liczby
ludnoÊci
na
Êwiecie
•
oblicza
wspó∏czynnik
przyrostu
naturalnego
•
wymienia
czynniki
przyrodnicze
i
pozaprzyrodnicze,
które
wp∏ywajà
na
rozmieszczenie
ludnoÊci
na
Ziemi
•
omawia
i
uzasadnia
nierównomierne
rozmieszczenie
ludnoÊci
Chin,
spowodowane
czynnikami
przyrodniczymi
i
pozaprzyrodniczymi
•
wymienia
religie
skupiajàce
najwi´cej
wyznawców
•
czyta
i
analizuje
map´
„J´zyki
Êwiata”
•
potrafi
przyporzàdkowaç
j´zyki
sàsiadów
P
olski
do
grup
j´zykowych
•
rozumie
i
uzasadnia
wp∏yw
migracji
zewn´trznej
na
przyrost
rzeczywisty
ludnoÊci
•
omawia
rol´
gastarbeiterów
w
gospodarce
Niemiec
•
charakteryzuje
najwa˝niejsze
funkcje
miast
•
analizuje
wybrane
strefy
wielkiego
miasta
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
obszary
g∏odu
i
niedo˝ywienia
•
wymienia
przyczyny
zmian
w
strukturze
u˝ytkowania
ziemi
Holandii
i
Chin
•
analizuje
tabel´
przedstawiajàcà
struktur´
u˝ytkowania
ziemi
w
wybranych
krajach
Uczeƒ:
•
wyjaÊnia
znaczenie
geografii
ekonomicznej
w
praktyce
•
analizuje
na
planszy
model
rozwoju
demograficznego
•
charakteryzuje
poszczególne
fazy
przyrostu
naturalnego
•
omawia
struktur´
wiekowà
ludnoÊci
na
podstawie
piramidy
wieku
•
charakteryzuje
czynniki
decydujàce
o
rozmieszczeniu
ludnoÊci
na
Ziemi
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
obszary
o
najwi´kszej
g´stoÊci
zaludnienia
oraz
regiony
niezamieszka∏e
•
omawia
rozmieszczenie
skupisk
wyznawców
najwa˝niejszych
religii
•
rozumie
przyczyny
konfliktów
etnicznych
i
religijnych
na
przyk∏adzie
krajów
by∏ej
Jugos∏awii
•
wskazuje
ró˝nic´
mi´dzy
migracjà
wewn´trznà
a
migracjà
zewn´trznà
•
omawia
przyczyny
migracji
wewn´trznych
i
ich
wp∏yw
na
zmiany
spo∏eczne
•
wskazuje
przyczyny
i
kierunki
migracji
zewn´trznych
•
oblicza
przyrost
rzeczywisty
•
omawia
przyczyny
powstawania
slumsów
•
wyjaÊnia,
dlaczego
wokó∏
europejskich
miast
nie
tworzà
si´
dzielnice
n´dzy
•
wyjaÊnia
ró˝nice
mi´dzy
g∏odem
a
niedo˝ywieniem
•
omawia
przyczyny
g∏odu
na
Êwiecie:
przyrodnicze,
np.
susze,
powodzie;
pozaprzyrodnicze,
np.
wojny
•
charakteryzuje
przyczyny
zmian
w
struk-
turze
u˝ytkowania
ziemi
Holandii
i
Chin
•
porównuje
u˝ytkowanie
ziemi
w
Holandii
i
Chinach
Uczeƒ:
•
analizuje
powiàzania
i
wspó∏zale˝noÊci
mi´dzy
geografià
ekonomicznà
a
innymi
naukami
•
analizuje
zró˝nicowanie
przyrostu
naturalnego
na
Êwiecie
–
przyczyny
i
k
onsekwencje
•
omawia
wp∏yw
procesów
demograficznych
na
gospodark´
i
Êrodowisko
przyrodnicze
•
uzasadnia
przyczyny
nierównomiernego
rozmieszczenia
ludnoÊci
na
Ziemi,
pos∏ugujàc
si´
konkretnymi
przyk∏adami
•
podaje
czynniki
wp∏ywajàce
na
g´stoÊç
zaludnienia
swojego
regionu
•
wyjaÊnia,
na
czym
polega
mozaika
spo∏eczna
wspó∏czesnego
Êwiata
•
uzasadnia
potrzeb´
tolerancji
w
˝yciu
spo∏eczeƒstw
i
narodów
•
analizuje
zmiany
w
strukturze
demograficznej
i
narodowoÊciowej
Êwiata,
powodowane
przez
migracj´
zewn´trznà
•
analizuje
i
interpretuje
dane
statystyczne
i
wykresy
dotyczàce
migracji,
na
ich
podstawie
wyciàga
wnioski
•
omawia
wp∏yw
urbanizacji
na
zmiany
w
Êrodowisku
przyrodniczym
•
wskazuje
pozytywne
i
negatywne
skutki
urbanizacji
•
uzasadnia
potrzeb´
walki
z
g∏odem
•
wskazuje
ró˝ne
sposoby
walki
z
kl´skà
g∏odu
•
rozumie
i
wykazuje
ró˝nice
mi´dzy
u˝ytkowaniem
ziemi
w
krajach
wysoko
rozwini´tych
i
krajach
rozwijajàcych
si´
dope∏niajàcy
I.
Spo∏eczeƒstwo
II.
Rolnictwo
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
12
W
ymagania
edukacyjne
Gospodarowanie
w
górach
Produkcja
roÊlinna
Produkcja
zwierz´ca
Polityka
rolna
Rolnictwo
uprzemys∏owione
czy
ekologiczne?
Podziemne
bogactwa
Ropa
naftowa
–
p∏ynne
z∏oto
Czynniki
lokalizacji
przemys∏u
Uczeƒ:
•
wskazuje
na
mapie
Europy
Szwajcari´
i
Alpy
•
wymienia
sektory
gospodarki,
które
mogà
rozwijaç
si´
w
górach
–
turystyka
i
rolnictwo
•
rozumie
termin:
produkcja
roÊlinna
•
wymienia
grupy
roÊlin
uprawnych
wraz
z
przyk∏adami
•
omawia
przyrodnicze
warunki
uprawy
ry˝u
w
Indiach
•
wymienia
zwierz´ta
hodowlane
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
g∏ówne
obszary
hodowli
byd∏a,
trzody
chlewnej
i
owiec
•
omawia
przyczyny
rozwoju
hodowli
zwierzàt
w
M
ongolii
•
rozumie,
˝e
wielkoÊç
produkcji
rolnej
nie
zale˝y
od
liczby
osób
zatrudnionych
w
rolnictwie
•
wymienia
czynniki
pozaprzyrodnicze
wp∏ywajàce
na
wielkoÊç
produkcji
rolnej
•
wymienia
cechy
rolnictwa
Belgii
•
rozumie
terminy:
rolnictwo
ekologiczne,
rolnictwo
uprzemys∏owione,
rolnictwo
intensywne,
rolnictwo
ekstensywne
•
rozumie
znaczenie
rolnictwa
ekologicznego
•
rozumie
poj´cie:
surowce
mineralne
•
wymienia
przyk∏ady
surowców
energetycznych,
metalicznych,
chemicznych
ibudowlanych
•
rozumie
i
uzasadnia
znaczenie
surowców
energetycznych
w
rozwoju
przemys∏u
i
transportu
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
RP
A
i
omawia
baz´
surowcowà
tego
kraju
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
paƒstwa
b´dàce
najwi´kszymi
producentami
ropy
naftowej
•
omawia
znaczenie
ropy
naftowej
w
gospodarce
Arabii
Saudyjskiej
•
rozumie
termin:
okr´g
przemys∏owy
•
wymienia
trzy
okr´gi
przemys∏owe
w
Rosji
i
omawia
czynniki
ich
lokalizacji
Uczeƒ:
•
omawia
wp∏yw
„barier
przyrodniczych”
(orograficznych,
glebowych
i
klimatycz-
nych)
na
rolnictwo
•
wyjaÊnia,
dlaczego
w
górach
rozwija
si´
hodowla
pastwiskowa
•
rozumie
i
uzasadnia
znaczenie
upraw
dla
produkcji
˝ywnoÊci
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
g∏ówne
obszary
upraw
najwa˝niejszych
roÊlin
uprawnych
•
wyjaÊnia
termin:
plon
•
omawia
znaczenie
hodowli
wybranych
zwierzàt
–
trzody
chlewnej,
byd∏a,
owiec,
drobiu,
koni
–
w
przesz∏oÊci
i
obecnie
•
wyjaÊnia
znaczenie
poj´ç:
polityka
rolna,
nadprodukcja
˝ywnoÊci
•
wskazuje
paƒstwa
o
du˝ym
i
ma∏ym
zatrudnieniu
w
rolnictwie
•
wymienia
pozytywne
i
negatywne
skutki
rolnictwa
uprzemys∏owionego
•
omawia
znaczenie
surowców
mineralnych
w
rozwoju
gospodarczym
paƒstw
•
wyjaÊnia,
dlaczego
rop´
naftowà
zaliczamy
do
surowców
nieodnawialnych
•
rozumie
znaczenie
ropy
naftowej
w
gospodarce
i
transporcie
•
wymienia
przyrodnicze
i
pozaprzyrodnicze
czynniki
lokalizacji
zak∏adów
przemys∏o-
wych
Uczeƒ:
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
najwi´ksze
pasma
górskie
•
omawia
tradycyjne
i
wspó∏czesne
formy
gospodarowania
w
górach
•
rozumie
wp∏yw
gospodarki
rolnej
na
zmiany
w
Êrodowisku
naturalnym
gór
•
analizuje
zale˝noÊci
mi´dzy
warunkami
klimatycznymi
a
produkcjà
roÊlinnà
•
uzasadnia
potrzeb´
produkcji
roÊlinnej
na
przyk∏adzie
Indii
•
omawia
znaczenie
hodowli
zwierzàt
dla
produkcji
˝ywnoÊci
i
rozwoju
przemys∏u
•
wyjaÊnia
przyczyny
ma∏ego
wykorzystania
gospodarczego
byd∏a
w
Indiach
i
trzody
chlewnej
w
krajach
arabskich
•
wyjaÊnia
przyczyny
ma∏ego
zatrudnienia
w
rolnictwie
w
paƒstwach
wysoko
rozwini´tych
•
na
przyk∏adzie
Belgii
omawia
procesy
spo∏eczne
zachodzàce
w
krajach
wysoko
rozwini´tych
•
wyjaÊnia
przyczyny
gwa∏townego
rozwoju
rolnictwa
uprzemys∏owionego
•
uzasadnia
potrzeb´
rozwoju
rolnictwa
ekologicznego
•
charakteryzuje
znaczenie
poszczególnych
surowców
w
przesz∏oÊci
i
obecnie
•
omawia
rol´
surowców
mineralnych
w
rozwoju
gospodarczym
RP
A
•
rozumie
i
uzasadnia,
˝e
wielkoÊç
wydobycia
i
cena
ropy
naftowej
majà
wp∏yw
na
gospodark´
paƒstw
•
omawia
cele
organizacji
OPEC
•
wskazuje
eksporterów
i
importerów
ropy
naftowej
•
omawia
czynniki
lokalizacji
zak∏adów
przemys∏owych
w
przesz∏oÊci
i
obecnie
•
charakteryzuje
okr´gi
przemys∏owe
w
Rosji
z
uwzgl´dnieniem
czynników
ich
lokalizacji
Uczeƒ:
•
wyjaÊnia,
dlaczego
rolnicy
w
górach
stosujà
du˝à
ró˝norodnoÊç
upraw
•
uzasadnia,
dlaczego
góry
to
tereny
rozwoju
gospodarstw
ekologicznych
i
agroturystycznych
•
omawia
znaczenie
upraw
w
gospodarczej
dzia∏alnoÊci
cz∏owieka
•
charakteryzuje
bariery
przyrodnicze
i
pozaprzyrodnicze
rozwoju
hodowli
zwierzàt
na
Ziemi
•
wskazuje
zale˝noÊci
mi´dzy
poziomem
rozwoju
rolnictwa
a
liczbà
zatrudnionych
w
rolnictwie
w
wybranych
paƒstwach
•
wyjaÊnia
przyczyny
nadprodukcji
˝ywnoÊci
w
paƒstwach
UE
•
omawia
polityk´
rolnà
UE
•
wykazuje
ró˝nice
mi´dzy
rolnictwem
intensywnym
a
ekstensywnym
oraz
rolnictwem
uprzemys∏owionym
a
ekologicznym
•
wskazuje
zale˝noÊci
mi´dzy
zasobami
surowcowymi
i
ich
p
rzetwórstwem
a
poziomem
rozwoju
gospodarczego
na
przyk∏adzie
wybranych
paƒstw
•
uzasadnia
potrzeb´
zast´powania
ropy
naftowej
innymi
êród∏ami
energii
•
uzasadnia
twierdzenie,
˝e
ropa
naftowa
jest
podstawà
rozwoju
spo∏eczno-gospodarczego
paƒstw
•
rozumie
i
w
skazuje
zmiany
znaczenia
czynników
przyrodniczych
i
pozaprzyrodniczych
dla
lokalizacji
zak∏adów
przemys∏owych
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
II.
Rolnictwo
III.
Przemys∏ i
us∏ugi
14
W
ymagania
edukacyjne
T
emat
konieczny
P
oziom
wymagaƒ
podstawowy
rozszerzajàcy
Dzia∏
programu
Lp.
Gdy
brak
surowców
Nieodnawialne
êród∏a
energii
Odnawialne
êród∏a
energii
Przemys∏
wysokiej
technologii
Rodzaje
i
znaczenie
transportu
Turystyka
–
korzyÊci
i
zagro˝enia
Przyczyny
i
skutki
bezrobocia
Kraje
bogate
i
biedne
Uczeƒ:
•
pokazuje
na
mapie
Êwiata
paƒstwa
„azjatyckie
tygrysy”
•
omawia
przemys∏
Tajwanu
•
wymienia
odnawialne
i
nieodnawialne
êród∏a
energii
•
rozumie
znaczenie
energii
elektrycznej
i
energetyki
w
˝yciu
cz∏owieka
i
gospodarce
paƒstw
•
wymienia
odnawialne
êród∏a
energii
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
kraje,
które
w
znacznym
stopniu
wykorzystujà
odnawialne
êród∏a
energii
•
wymienia
produkty
przemys∏u
wysokiej
technologii
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
USA
i
Dolin´
Krzemowà
•
omawia
najwa˝niejsze
czynniki
lokalizacji
przemys∏u
wysokiej
technologii
•
rozumie
poj´cia:
komunikacja,
transport,
∏àcznoÊç
•
wymienia
rodzaje
transportu
•
omawia
wp∏yw
transportu
na
gospodark´
kraju
•
wymienia
przyczyny
rozwoju
turystyki
na
Êwiecie
•
omawia
przyrodnicze
i
pozaprzyrodnicze
czynniki
rozwoju
turystyki
•
omawia
wp∏yw
rozwoju
turystyki
na
zmiany
spo∏eczno-gospodarcze
na
przyk∏adzie
P
o
rtugalii
•
wymienia
g∏ówne
przyczyny
bezrobocia
•
charakteryzuje
skutki
bezrobocia
•
wymienia
wskaêniki
poziomu
˝ycia
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
kraje
o
wysokim,
Êrednim
i
niskim
stopniu
rozwoju
spo∏ecznego
Uczeƒ:
•
rozumie
znaczenie
substytutów
i
s
urowców
odnawialnych
w
produkcji
przemys∏owej
•
analizuje
zalety
i
wady
energetyki
jàdrowej
•
omawia
zmiany
w
produkcji
energii
elektrycznej
w
Szwecji
•
wymienia
pozytywne
i
negatywne
skutki
budowy
zapór
na
rzekach
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
paƒstwa,
w
których
rozwinà∏
si´
przemys∏
high-tech
•
wymienia
produkty
przemys∏u
wysokiej
technologii
•
omawia,
korzystajàc
z
podr´cznika,
wady
i
zalety
poszczególnych
rodzajów
transportu
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
paƒstwa
najbardziej
atrakcyjne
turystycznie
•
rozumie
wp∏yw
turystyki
na
zmiany
w
Êrodowisku
przyrodniczym
•
rozumie
znaczenie
wykszta∏cenia
w
przezwyci´˝aniu
bezrobocia
•
omawia
zmiany
w
strukturze
zatrudnienia
we
F
rancji
•
uzasadnia,
dlaczego
Bangladesz
to
kraj
biedny
Uczeƒ:
•
wskazuje
znaczenie
myÊli
technicznej
dla
rozwoju
gospodarki
•
omawia
eksport
Tajwanu
•
uzasadnia
potrzeb´
racjonalnego
gospodarowania
nieodnawialnymi
zasobami
energetycznymi
•
uzasadnia
potrzeb´
zmiany
struktury
produkcji
energii
elektrycznej
na
przyk∏adzie
wybranych
paƒstw
•
uzasadnia
potrzeb´
wi´kszego
wykorzystywania
odnawialnych
êróde∏
energii
•
analizuje
powiàzania
przemys∏u
high-tech
z
wy˝szymi
uczelniami,
infrastrukturà
transportu
i
czystym
Êrodowiskiem
•
analizuje
poziom
rozwoju
transportu
w
wybranych
krajach
•
omawia
wp∏yw
poszczególnych
rodzajów
transportu
na
Êrodowisko
przyrodnicze
•
analizuje
przyczyny
gwa∏townego
rozwoju
turystyki
na
Êwiecie
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
obszary
i
paƒstwa
o
najkorzystniejszych
walorach
turystycznych
–
uzasadnia
swój
wybór
•
wyjaÊnia,
dlaczego
bezrobocie
jest
groêne
•
wskazuje
przyczyny
ró˝nic
gospodarczych
i
spo∏ecznych
mi´dzy
paƒstwami
•
uzasadnia
znaczenie
rozwoju
oÊwiaty
i
nauki
w
przezwyci´˝aniu
biedy
na
Êwiecie
Uczeƒ:
•
omawia
znaczenie
substytutów
i
surowców
odnawialnych
w
rozwoju
gospodarczym
•
uzasadnia
twierdzenie,
˝e
o
poziomie
rozwoju
gospodarczego
paƒstw
i
˝yciu
spo-
∏eczeƒstw
nie
decydujà
surowce
mineralne
•
przewiduje
rozwój
energetyki
w
przysz∏oÊci
–
uzasadnia
swojà
odpowiedê
•
omawia
bariery
utrudniajàce
wykorzystanie
odnawialnych
êróde∏
energii
•
uzasadnia
twierdzenie,
˝e
przemys∏
high-tech
jest
przemys∏em
przysz∏oÊci
•
analizuje
najnowsze
kierunki
rozwoju
transportu
na
Êwiecie
•
wykazuje
wspó∏zale˝noÊci
mi´dzy
poziomem
rozwoju
transportu
a
stanem
gospodarki
paƒstwa
•
omawia
pozytywny
i
negatywny
wp∏yw
turystyki
na
Êrodowisko
przyrodnicze,
gospodark´
i
kultur´
•
analizuje
czynniki
wp∏ywajàce
na
poziom
bezrobocia
w
paƒstwach
o
ró˝nym
stopniu
rozwoju
gospodarczego
•
uzasadnia,
dlaczego
wykszta∏cenie
przyczynia
si´
do
zmniejszenia
bezrobocia
•
porównuje
wskaêniki
rozwoju
spo∏ecznego
HDI
paƒstw
wysoko
rozwini´tych
i
rozwijajàcych
si´
–
omawia
przyczyny
ró˝nic
dope∏niajàcy
IV .
Problemy
wspó∏czesnego
Êwiata
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
III.
Przemys∏ i
us∏ugi
Globalna
gospodarka
Wspó∏praca
mi´dzynarodowa
Funkcjonowanie
Unii
Europejskiej
Skutki
integracji
europejskiej
èród∏a
konfliktów
mi´dzynarodowych
Najwa˝niejsze
obszary
konfliktów
i
ich
skutki
Degradacja
Êrodowiska
naturalnego
Cz∏owiek
zmienia
i
chroni
Êrodowisko
Uczeƒ:
•
rozumie
termin:
globalizacja
•
omawia
korzyÊci
spo∏eczno-gospodarcze
wynikajàce
z
globalizacji
w
Czechach
•
wyjaÊnia
terminy:
handel
mi´dzynarodowy
,
eksport,
import
•
wymienia
najbardziej
znane
organizacje
mi´dzynarodowe
(ONZ
,
UE
,
NAF
T
A
,
WNP
,
NA
TO
,
OPEC)
•
omawia
korzyÊci
gospodarcze
Kanady
w
ramach
uk∏adu
NAF
T
A
•
wskazuje
na
mapie
paƒstwa
UE
•
rozumie
przyczyny
integracji
paƒstw
w
ramach
UE
•
omawia
flag´
i
hymn
UE
•
wie,
˝e
P
olska
jest
krajem
nale˝àcym
do
UE
•
wymienia
przyczyny
konfliktów
na
Êwiecie
•
wskazuje
na
mapie
Êwiata
regiony
konfliktów
zbrojnych
(Izrael,
Irak,
Czeczenia)
•
wyjaÊnia
terminy:
wojna,
terroryzm
•
wymienia
êród∏a
i
rodzaje
zanieczyszczeƒ
atmosfery
•
rozumie
negatywny
wp∏yw
efektu
cieplarnianego,
dziury
ozonowej
i
kwaÊnych
deszczów
na
Êrodowisko
naturalne
•
wskazuje
przyk∏ady
wp∏ywu
dzia∏alnoÊci
cz∏owieka
na
zmiany
w
Êrodowisku
przyrodniczym
•
omawia
formy
ochrony
przyrody
•
charakteryzuje
park
narodowy
Y
orkshire
Dales
w
W
ielkiej
Brytanii
Uczeƒ:
•
podaje
i
omawia
przyk∏ady
pozytywnych
i
negatywnych
skutków
dzia∏ania
mi´dzynarodowych
korporacji
•
charakteryzuje
rodzaje
wspó∏pracy
mi´dzynarodowej
•
wskazuje
przyk∏ady
dzia∏alnoÊci
paƒstw
w
ramach
UE
i
korzyÊci
z
nich
wynikajàce
•
rozumie
i
wyjaÊnia,
na
czym
polega
niebezpieczeƒstwo
konfliktów
zbrojnych
dla
spo∏eczeƒstw
lokalnych
i
dla
Êwiata
•
omawia
zmiany
klimatyczne
i
ich
wp∏yw
na
Êrodowisko
naturalne
Tanzanii
•
wyjaÊnia
znaczenie
rezerwatów
przyrody
i
parków
narodowych
w
ochronie
przyrody
Uczeƒ:
•
omawia
na
przyk∏adach
mi´dzynarodowe
wspó∏zale˝noÊci
w
gospodarce
i
handlu
•
rozumie
przyczyny
integracji
ekonomicznej
i
politycznej
paƒstw
•
wyjaÊnia
poj´cie:
c∏o
i
jego
rol´
w
handlu
mi´dzynarodowym
•
omawia
przyczyny
powstania
UE
•
omawia
g∏ówne
dziedziny
integracji
w
ramach
UE
•
analizuje
dzia∏alnoÊç
g∏ównych
filarów
UE
•
wymienia
najwi´ksze
konflikty
zbrojne
na
Êwiecie
po
II
wojnie
Êwiatowej
i
omawia
ich
przyczyny
•
podaje
przyk∏ady
Êrodków
bezpieczeƒstwa
podejmowanych
w
krajach
Europy
i
USA
,
aby
zapobiec
atakom
terrorystycznym
•
wymienia
negatywne
skutki
zanieczyszczenia
atmosfery
•
wyjaÊnia
mechanizm
powstawania
efektu
cieplarnianego,
dziury
ozonowej
i
kwaÊnych
deszczów
•
charakteryzuje
najgroêniejsze
dla
Êrodowiska
przyrodniczego
formy
gospodarczej
dzia∏alnoÊci
cz∏owieka
•
omawia
ró˝ne
formy
ochrony
Êrodowiska
przyrodniczego
Uczeƒ:
•
charakteryzuje
efekty
globalizacji
na
przyk∏adzie
inwestycji
zagranicznych
wybranych
koncernów
•
przedstawia
w∏asne
stanowisko
wobec
proce-
sów
globalizacji
gospodarki
w
oparciu
o
mate-
ria∏y
êród∏owe
–
artyku∏y
z
prasy
,
internet
•
charakteryzuje
dzia∏alnoÊç
najwa˝niejszych
organizacji
mi´dzynarodowych
na
podstawie
materia∏ów
êród∏owych
•
wskazuje
pozytywne
i
negatywne
skutki
procesów
integracyjnych
•
wymienia
instytucje
UE
i
ich
zadania
•
analizuje
pozytywne
i
negatywne
skutki
integracji
paƒstw
UE
•
ocenia
znaczenie
ONZ
w
rozwiàzywaniu
konfliktów
mi´dzynarodowych
•
uzasadnia
tez´,
˝e
terroryzm
stanowi
najwi´ksze
zagro˝enie
dla
pokoju
na
Êwiecie
•
wykazuje
zwiàzki
mi´dzy
efektem
cieplarnianym
a
zmianami
klimatycznymi
i
zmianami
w
Êrodowisku
naturalnym
•
uzasadnia
potrzeb´
ochrony
Êrodowiska
przyrodniczego,
w
tym
tworzenia
rezerwatów
i
parków
narodowych
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
IV .
Problemy wspó∏czesnego
Êwiata