EBR-1 zasila cztery żarówki
…nadającą się do wykorzystania ilość energii elektrycznej
w historii, wytworzył 20 grudnia 1951 roku. Działo się to w dzisiejszym Narodowym
Laboratorium INEEL (Idaho National Environmental and Engineering Laboratory)
Departamentu energii USA. O godzinie 13:50 z generatora atomowego EBR-1 (Experimental
Breeder Reactor-1) popłynął pierwszy w dziejach prąd elektryczny. Reaktor wytworzył
wystarczającą ilość energii aby zapalić prosty szereg czterech 100-watowych żarówek.
Generował prąd przez kilka godzin. Następnego dnia EBR-1 wyprodukował tyle energii, że
wystarczyło to na zasilenie jego samego wraz z budynkiem, w którym się znajdował. Po tym
eksperymencie szesnastu biorących w nim udział naukowców i inżynierów uwieczniło to
historyczne osiąganie, napisawszy kredą swoje imiona na betonowej ścianie generatora.
Twórcą tego sukcesu był Walter Zinn i jego zespół z Argonne National Laboratory, którzy
zaczął pracę jeszcze w roku 1949.
Doświadczalny reaktor EBR-1 (obecnie wyłączony) mieścił się w małym budynku, który i
dzisiaj jak dawniej samotnie trwa na wietrzniej równinie w południowo-wschodnim Idaho.
Jego budowę rozpoczęto w maju 1949r. Pierwszy eksperymentalny cel EBR-1 polegał na
opracowaniu i sprawdzaniu koncepcji reaktora powielającego. Reaktor EBR-I przeznaczony
był głównie do prowadzenia badań, m.in. dla określenia możliwości powielania paliwa
jądrowego, zbierania danych odnośnie stosowania ciekłego metalu w wysokich temperaturach
i zbadania charakterystyk reaktora z wysokim strumieniem neutronów. Reaktor EBR-1 był
prototypem reaktorów chłodzonych ciekłym metalem (sodem).
4 czerwca 1953 roku Komisja Energii Atomowej USA ogłosiła, że reaktor EBR-1 stał się
pierwszym reaktorem w świecie, który zademonstrował uzyskiwanie plutonu z uranu.
W 1962 roku stał się pierwszym w świecie reaktorem, wytwarzającym energię elektryczną
z plutonu. Przez cały czas swojej pracy był źródłem wartościowych danych i pomagał
naukowcom lepiej zrozumieć zachowanie plutonu w działającym reaktorze. 30 grudnia 1963
roku reaktor oficjalnie został zatrzymany. 26 sierpnia 1966 roku został uznany za narodową
historyczną pamiątkę. (wg materiałów Narodowego laboratorium Idaho, USA).
W 1953 roku, w Idaho Falls uruchomiono dwa kolejne reaktory. Jeden – prototyp reaktora
wodnego ciśnieniowego (woda stanowi tutaj moderator oraz chłodziwo) przeznaczony do
napędu okrętów podwodnych STR (Submarine Thermal Reactor) Mark-I i Mark-II. Drugi –
prototyp reaktora wodnego wrzącego Borax-I (Boiling Reactor Experiment). Pierwszy z
nich stał się wzorem reaktora typu PWR (Pressurized Water Reactor). Taki reaktor został
uruchomiony w 1957r. w elektrowni Shippingport niedaleko Pittsburga (stan Pensylwania).
Elektrownia zruszyła 2 grudnia 1957r. W początkowym okresie rozwoju energetyki atomowej
tylko Stany Zjednoczone posiadały monopol na wzbogacanie uranu. Dlatego też kraje takie
jak Wielka Brytania, Francja czy Kanada poszły inną drogą rozwijając energetykę jądrową.
1
