Międzynarodowy transfer … ?  

1.  Sfera realna: obroty towarowe i usługowe oraz inne czynniki : 4 podstawowe czynniki produkcji : ziemia, kapitał, 

praca, technologia.  

2.  Ziemia – w XIX wieku i wcześniej nią handlowano w sferze światowej: 

- 1557 – Portugalia wydzierżawiła od Chin Makao, przekształcone w 1887 roku kolonie portugalską, w 1999r 
Makao ‘wraca ‘ do Chin  
- 1626r.- gubernator holenderskiej kolonii Nowe Niderlandy odkupuje od Indian wyspę Manhattan i zakłada na 
niej miasto Nowy Amsterdam  
- 1803r – Francja sprzedaje Luizjanę Stanom Zjednoczonym  
- 1867r. – sprzedaż alaski przez Rosję USA za 7,2 mln USA (5 centów za hektar) 
- 1889 r. – Hongkong wydzierżawiony Wielkiej Brytanii przez Chiny na 99 lat  ; w 1997 roku ‘wrócił’ do Chin  
- w dzisiejszych czasach ziemia jest sprzedawana w wymiarze międzynarodowym , bo korporacje międzynarodowe 
są zainteresowane do budowy fabryk ect.  

3. Kapitał : 
- w szerokim znaczeniu : wszelki odnotowany w bilansie płatniczym danego kraju ruch kapitału przez granicę 
(przedsiębiorstwa, banki komercyjne, budżety różnych szczebli, bank centralny)  
- w wąskim znaczeniu – transferowany przez granicę -  podejmowany z motywu zysku .  
4. Zasoby pracy:  
- Migracje – ekonomiczne: mały ruch przygraniczny, praca sezonowa, wyjazdy czasowe, wyjazdy na stałe; polityczne; 
ideologiczne; religijne; rasowe; turystyczne.  
- Brain drain – drenaż mózgów. Współcześnie ten problem jest dosyć dobrze rozpoznany, minimalizuje się jego skutki 
negatywne, ale cały czas obserwujemy wiele państw, które mają politykę selektywną, by przyciągną ‘lepsze’ zasoby pracy, a 
‘gorszym’ stawiają duże bariery, np. USA, Australia. Gdy przyjmowane są ludzie mający kwalifikacje w danych dziedzinach.  
5. Technologia – łączy technologię i wiedzę naukowo-techniczną , jako przedmiot transfery w skali międzynarodowej 
wstepuje w dwóch postaciach: 
- czysta postać technologii ( nauka, licencja, know-how) 
- uprzedmiotowiona postać technologii (maszyny) .  
6. Główny cel przemieszczania się czynników produkcji to chęć uzyskania wyższej stopy zysku. Poboiczne:  praktyczna 
niemożność zastosowania ich na rynku wewnętrznym, przewaga podaży nad popytem danego czynnika produkcji.  
 

Międzynarodowe przepływy kapitałowe.  

1.  Kapitał to najbardziej płynny, dynamiczny czynnik produkcji. Przewyższył obroty towarowe, usługowe, 

technologię i pracę.  

2.  Międzynarodowe Przepływy Kapitałowe – przemieszczanie za graniczę wartości w formie środków finansowych 

lub dóbr materialnych, gdy kraj przyjmujący kapitał jest obciążony na rzecz kraju-eksportera płatnościami. Nie 
zalicza się do nich np. dotacji z UE, jeśli nie spełniają roli obciążenia eksportera.  

3.  Przyczyny wywozu kapitału:  

- stałe dostawy dóbr 
- różnice w poziomie stóp zysku   
- procesy koncentracji i centralizacji  
- kontrola nad firmą zagraniczną  
- wzrost stopy zysku  
- zmniejszenie ryzyka – bezpieczeństwo lokat – dywersyfikacja jest najlepszym sposobem na to, by się ubezpieczyć 
przed nieprzewidywanymi zdarzeniami np. wojny, zmniejszane stopy wzrostu , zwiększane stopy podatkowe  z 
powodów politycznych  
- zmniejszenie ryzyka kursowego – były różne waluty, różne kursy, postanowiono wiązać ze sobą kraje 
przepływami kapitałowymi, by obniżyć straty 
- pokonywanie barier w dostępie do rynku – jeżeli jesteśmy zainteresowani sprzedażą towary na rynek, gdzie jest 
na ten towar duży popyt, ale na granicy do tego kraju rząd wprowadza wysokie cła, to może spowodować, że 
produkt jest droższy lub nie może się dostać, więc wtedy najlepiej jest wybudować swoją filię w tym kraju  
- przyczyny polityczne  
 
*Ceny transferowe – gdy kraj ma filie w kraju, gdzie są duże podatki, to chcieli, by tam korporacja przynosiła 
mniejsze zyski, aby tam nie płacić podatków. W krajach o niskich podatkach chciały maksymalizować zyski.  
Doprowadziło to do przepływu kapitału między filiami korporacji.  

 

4.  Przyczyny swobodnego transferu kapitału we spółczesnej gospodarce: 

- Liberalizacja przepisów dotyczących przewozu kapitału.   
Przez to, że WTO powstało dopiero w 1995 roku, cały czas liberalizacja była dyskutowana, ale nie można było 
osiągnąć poziomu, który by się przyczynił do rozwoju państw. Z drugiej strony towarzyszyła im dyskusja 
liberalizacji przepływów kapitałowych po to, by można było liberalizować przepływy towarowe. W latach 80. 
Okazało się, że nie ma żadnych przepisów blokujących przepływ kapitału, poza np. blokiem socjalistycznym (był 
kurs sztywny, niewymienialny). Po upadku tego bloku doszło do liberalizacji przepływów kapitałowych. Nie było 
żadnych barier.  
- Gwałtowny rozwój telekomunikacji.  
Internet przyspieszył przepływy kapitałowe, przepływy między korporacjami skróciły się do czasu rzeczywistego, 
co zdynamizowało przepływ .  
 

5.  Skutki przepływu kapitału.  

- Dynamika rozwoju gospodarczego. Łatwy dostęp do kapitału powoduje, że kraje, które nie mają dostępu do 
własnego kapitału maja teraz dostęp do różnego kapitału, nie tylko pożyczek.  Jeśli pojawi się BIZ (np. budowanie 
firm), to kreowane są nowe miejsca pracy, są towary wcześniej nie produkowane w naszym kraju, nowa 
technologia, większy eksport.  
- Bilans płatniczy. Kapitał w postaci pożyczek stanowił nasze zadłużenie, obciążał nas bilans płatniczy. W 
przypadku swobodnego przepływu kapitału w postaci BIZ to ten kapitał jest w bilansie płatniczym odnotowywany 
po stronie przychodów, zwiększa się nasza możliwość związana z konsumpcją.  
- Inne skutki ekonomiczne. Np. kreacja miejsc pracy przez BIZ, przepływ nowej technologii. Zwiększa się nasza 
pozycja w listach rankingowych, większa konkurencyjność.  Nasi przedsiębiorcy mają nowe kontakty. Zwiększa się 
nasza zdolność eksportowa i eksportowa.  
- Skutki polityczne. Jeśli otwieramy się dla kapitału zagranicznego, to nasze relacje z krajem, z którego kapitał 
przypływa, poprawiają się.  
 

6.  Formy wywozu kapitału: 

- Kapitał produkcyjny – ten kapitał, gdy wartość dodatkowa wraca do kraju macierzystego w postaci zysku; 
związana z BIZ.  
-  Kapitał pożyczkowy – gdy dochód wraca w postaci procentu ( kredyty, pożyczki udzielane przez inwestora 
zagranicznego).  
*Bardziej pozytywne skutki ma kapitał produkcyjny.  
 
- Kryterium czasu: 
* krótkookresowy ruch kapitału (do 1 roku, zazwyczaj pożyczkowy) 
*długookresowy ruch kapitału ( powyżej 1 roku, najczęściej kapitał produkcyjny, dominuje w skali światowej) 
 
- Pochodzenie kapitału: 
* ze źródeł międzynarodowych ( z korporacji międzynarodowych i organizacji międzynarodowych) – wartościowo 
największy, znanymi kredytodawcami to BŚ, MFW, EBOR  
* ze źródeł publicznych (różnego rodzaju samorządy, administracja) 
* ze źródeł prywatnych  
 
- Ze względu na formy wywożonego kapitału: 
* lokaty na rynku walutowym – wywóz kapitału związany z eliminacją ryzyka kursowego lub zwiększoną stopą 
zysku  
* kredyty zagraniczne: handlowe (te, które są związane z transakcjami towarowo-usługowymi,  ) i finansowe (np. 
wszystkie pozostałe, inwestycyjne, obrotowe)  
* inwestycje portfelowe (inaczej zwane pośrednimi, finansowymi, spekulacyjnymi), dają one właścicielom prawo 
do udziału w zysku (np. w postaci dywidendy), ale nie maja one prawa podejmowania decyzji związanych z 
działalnością przedsiębiorstw.  
* inwestycje bezpośrednie – mając pakiet kontrolny akcji uzyskujemy prawo do kontrolowania działalności tego 
przedsiębiorstwa, a także BIZ – wywóz środków rzeczowych lun finansowych w celu podjęcia produkcji poza 
krajem. (mają ważniejszą rolę w gospodarce światowej) Inwestycje greenfield – samodzielna budowa 
przedsiębiorstwa od podstaw  
Inwestycje brownfield – przejęcie już istniejącego przedsiębiorstwa i jego restrukturyzacja albo współpraca z 
partnerem lokalnym w formie joint venture.  
Dzisiaj pakiet kontrolny to już 10%+1  .  
BIZ – bezpośrednie inwestycje zagraniczne – podejmowane od podstaw samodzielnej działalności gospodarczej 
lub podejmowanie kierownictwa już istniejącego przedsiębiorstwa. Mają dużą rolę w gospodarce każdego kraju.  
 
- Kryterium sposobu finansowania 

* kredyty handlowe – te, które zawierają w sobie kapitał produkcyjny  
* kredyty finansowe – te, które zwierają ze sobą kapitał pożyczkowy  
Podmiotami kredytów zagranicznych mogą być banki, rządny, instytucje finansowe. Nie mogą być nimi (w tej 
formie) osoby prywatne.  



 

Kredyty zagraniczne to np.: (w bilansie płatniczym mogą być postrzegane jako) 
- depozyty przekazane na rachunek dłużnika, za które płaci %  
- zapis księgowy u wierzyciela i dłużnika  
- zakup zagranicznych obligacji jest zobowiązany płacić ich nabywcom stałe oprocentowanie od wartości . 

 

7.  Rodzaje inwestycji zagranicznych ze względu na motywy kierujące inwestorem.  

Rodzaj BIZ (ZIB). 

Motywy inwestora.  

Inwestycje poszukujące surowców naturalnych 

Redukcja kosztów produkcji.  

Inwestycje poszukujące rynków zbytu. 

Unikanie barier o charakterze celnym – np. otwieranie 
tam przedsiębiorstwa.  
Produkcja i sprzedaż na rynku lokalnym.  

Inwestycje zorientowane na polepszenie efektywności 
( Dotyczą tylko krajów z grupy wysoko rozwiniętych) 

Rozszerzenie działalności na zagraniczne rynki w celu 
zwiększenia efektywności globalnej wszystkich 
oddziałów.  

Inwestycje poszukujące zasobów strategicznych.  

Pozyskanie zasobów : know-how, technologii, kanałów 
dystrybucyjnych itp.  

 

8.  Przyczyny powstania BIZ: 

- chęć zdobycia nowych rynków zbytu  
- ominięcie barier występujących w handlu zagranicznym  
- dostęp do tańszych zasobów pracy i tańszych surowców 
- ułatwienia finansowe występujące w kraju lokaty kapitału

; k

apitał zagraniczny jakościowo najlepszy to taki, 

który np. będzie dawał miejsca pracy, powiększał eksport, wzrost gospodarczy itp.

 

Kraje zachęcają inwestorów za 

pomocą np. ‘wakacji podatkowych’ – zwolnienie na jakiś czas z płacenia ZUS , współudział państwa w badaniach  i 
rozwoju, a korporacja jest zainteresowana dotacją na badania.  

 

9.  Inwestycje zagraniczne na świecie w kwotach: 

1998 – 660 mld USD 
2011 – 1,6 bln USD.  
Załamanie – 2002 rok – zamach WTC.  
2008 rok – kryzys, ale nie spowodował spadku, a jedynie spowolnienie.  
 

10.  2009 rok – głównym odbiorcą BIZ pozostają Stany Zjednoczone. Na kolejnych miejscach: Francja, Chiny, Wielka 

Brytania oraz Rosja.  
To, co przyciąga w USA, a nie w Chinach, to wysoko wykwalifikowany przemysł.  
 

11.  Napływ BIZ , 1990-2007 (w mld USD).  

- Dominują kraje wysoko rozwinięte , one najwięcej kapitału wysyłają, ale też go najwięcej przyjmują.  
- Gospodarki transformacji to te, które przechodzą na ‘wyższy szczebel”, np. z gospodarki słabo rozwiniętej do 
rozwiniętej. Ich rola wzrasta.  
 

12.  Warunki sprzyjające wejściu obcego kapitału: 

- ustabilizowana sytuacja polityczna, ekonomiczna, społeczna 
- jasny, przejrzysty system prawny i ekonomiczny  
- stabilne ustawodawstwo w zakresie inwestycji  
- prawo o ochronie własności intelektualnej.  
 

13.  Bariery inwestowania: 

- brak długotrwałej polityki (podatki, cło) 
- zły system bankowy  
- niewłaściwy system telekomunikacji  
- ograniczenia walutowe 
- niska wydajność pracy  
- wysoki poziom inflacji  
- słaba znajomość języków obcych  
- obcy kapitał może tworzyć tylko spółki akcyjne i z.o.o.  
 
 

14.  Napływ kapitału zagranicznego do Polski (w mln USD)  

W latach 90 . przegapiliśmy swój dobry czas, gdy kapitał chciał do nas napływać w dużej ilości. Od 2000 roku 
widzimy wzmożony napływ, ale nie kreuje on miejsc do zatrudniania wysoko wykwalifikowanych zasobów pracy.  
W 2008 odczuliśmy kryzys, zmniejszył się napływ kapitału.  
2011 rok – najwięcej u nas inwestuje Luksemburg.  

Międzynarodowe przepływy zasobów pracy  

 

1.  Kolokwialnie możemy to nazwać migracją. Oznacza przemieszczanie się mieszkańców kraju lub regionu. 

Najczęściej na okres powyżej 1 roku.  

2.  Międzynarodowe Przepływy Zasobów Pracy  to migracja ekonomiczna. Ogólnie przez pojęcie migracji rozumieć 

należałoby przenoszenie się ludzi na znaczne dystanse i na długie okresy. Według zaleceń ONZ migracja 
zagraniczna to miana kraju głównego miejsca zamieszkania.  Krajem naszego pochodzenia jest kraj naszego 
rozliczenia podatkowego.  

3.  Główne formy migracji są: 

- emigracja – odpływ danej jednostki do danego kraju  
- imigracja – przypływ danej jednostki do kraju  
- reemigracja – powrót emigranta do kraju  
- repatriacja – gdy nie podjęliśmy dobrowolnie decyzji o emigracji, ale np. przesunięto nam granice i ich powrót do 
kraju macierzystego nazywa się repatriacją  
- uchodźstwo – zmuszeni jesteśmy do opuszczenia kraju ze względów politycznych, religijnych itp.  

4.Podział wg ONZ 
  Pierwszą kategorię stanowią migranci ze względu na czas pobytu lub nieobecności w kraju , wyróżnia się : 
- migranci długookresowi  
- migranci krótkookresowi.  
 
Drugą kategorią jest podział migrantów na cel i przyczynę ich migracji: 
- osoby migrujący w związku z pracą i zatrudnienie (70% migrujących) 
- osoby migrujące w ramach połączenia lub tworzenia rodzin (20%, z tego 90% staje się migracją ekonomiczną) 
- studenci  
- emeryci  
- osoby wnioskujące o azyl  
- uchodźców , którym przyznawano prawo pobytu na terenie kraju docelowej integracji.