STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE I ROK NIESTACJONARNE

Złote akcje – Unia

Europejska a Polska

Paweł Kordek

2012-05-22

2

Spis treści

Wstęp ...................................................................................................................................................... 3

Pojęcie złotej akcji ................................................................................................................................... 4

Mechanizm „złotej akcji” (blokowania decyzji) ....................................................................................... 5

Złote akcje w UE i w Polsce ..................................................................................................................... 7

Nacisk Komisji Europejskiej ..................................................................................................................... 9

Kazus Volkswagena a polska „złota akcja” ............................................................................................ 10

Zakończenie ........................................................................................................................................... 11

Bibliografia ............................................................................................................................................. 12

3

Wstęp

Komisja

Europejska

rozpoczęła

swoje

zdecydowane

działania

przeciwko

uregulowaniom tzw. złotej akcji w ustawodawstwie Państw Członkowskich u schyłku lat 90-

tych, wszczynając szereg postępowań przed Trybunałem Sprawiedliwości. Na dzień dzisiejszy

dorobek ETS w zakresie badania dopuszczalności złotej akcji, w świetle swobody przepływu

kapitału, wynosi 10 wyroków trybunału z lat 2002-2008, wyznaczających obowiązujący

obecnie standard zgodności tego typu uregulowań z normami Traktatów (Mataczyński,

2007)

1

.

Złota akcja to w słownikowej definicji akcja dająca wpływ na strategiczne decyzje

spółki. W większości przypadków dotyczy to blokowania niekorzystnych dla jej posiadacza

postanowień. W dobie prywatyzacji państwo często zatrzymuje złotą akcję w

najważniejszych spółkach. Złota akcja ma najczęściej ograniczony czasowo okres ważności

(nie działa bezterminowo).

W polskim systemie prawnym wprowadzono ustawą z 3 czerwca 2005 r. o

szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych

o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego

2

. instytucję

zbliżoną merytorycznie do złotej akcji, nazywaną też "złotym wetem". Jest to uprawnienie

osobiste Skarbu Państwa do wetowania niektórych uchwał, a nawet czynności w spółkach o

znaczeniu strategicznym. Uprawnienie to jest, w przeciwieństwie do prawa weta związanego

z dokumentem uprzywilejowanej akcji, niezbywalne.

Zgodnie z brzmieniem ustawy Minister właściwy ds. Skarbu Państwa może wyrazić

sprzeciw wobec uchwały lub innej czynności prawnej dokonanej przez zarząd spółki gdy:

•

przedmiotem uchwały lub innej czynności prawnej zarządu jest składnik mienia

spółki, podstawowy z punktu widzenia prowadzonej przez nią działalności

•

uchwała lub inna czynność prawna ma istotne znaczenie dla porządku publicznego

lub bezpieczeństwa publicznego, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie, że czynność

taka narusza porządek publiczny lub bezpieczeństwo publiczne

1

M. Mataczyński, Swoboda przepływu kapitału a złota akcja Skarbu Państwa, Warszawa 2007, s. 155.

2

Dz. U. z 2005 r. Nr 132, poz. 1108.

4

•

Skarb Państwa pozostaje pośrednio lub bezpośrednio akcjonariuszem lub

wspólnikiem w tej spółce

•

spółka ma siedzibę na terytorium RP

•

spółka działa w branżach wyczerpująco wymienionych w art. 8 ust. 1 ustawy

W każdym innym przypadku ustanowienie złotej akcji jest niedopuszczalne jako sprzeczne z

zasadą jednakowego traktowania. Również sama ustawa z 3 czerwca 2005 r. o szczególnych

uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym

znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego

3

. budzi wyjątkowo

poważne zastrzeżenia co do jej zgodności z Konstytucją i prawem wspólnotowym.

Pojęcie złotej akcji

Pod pojęciem „złote akcje” w polskiej rzeczywistości prawniczej należy rozumieć,

zgodnie z dominującym poglądem, „szczególne uprzywilejowanie akcji w sposób, który

umożliwia akcjonariuszowi pełną kontrolę nad podejmowaniem strategicznych decyzji”

4

,

przy czym uprzywilejowanie to odnoszone jest głównie do Skarbu Państwa.

W dniu 29 października 2009 roku Komisja Europejska wniosła do Europejskiego

Trybunału Sprawiedliwości skargę przeciwko Polsce, dotyczącą ustawy z 3 czerwca 2005 roku

o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach

kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa

publicznego (dalej jako „Ustawa”) (Kiełbasa, 2010)

5

. Komisja Europejska uznała, iż Ustawa i

wykonywanie nadanych przez nią uprawnień w mających kluczowe znaczenie spółkach, wraz

3

Dz. U. z 2005 r. Nr 132, poz. 1108.

4

Wyrok SN z dnia 30 września 2004 r., IV CK 713/03, OSP 2005, nr 9, poz. 112, s. 500 – 504.

5

Dotychczas wydano ich trzy: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2005 r. w sprawie listy spółek

o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. z 2005 r., Nr 260, poz.
2174, dalej jako „Rozporządzenie z 2005 r.”); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 września 2007 r. w
sprawie listy spółek o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. z
2007 r., Nr 178, poz. 1251, dalej jako „Rozporządzenie z 2007 r.”); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30
września 2008 r. w sprawie listy spółek o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa
publicznego (Dz. U. z 2008 r., Nr 192, poz. 1184, dalej jako „Rozporządzenie z 2008 r.”).

5

z rozporządzeniami wykonawczymi nadającymi władzom polskim szczególne uprawnienia

6

–

naruszają regulowane przez Traktat Rzymski zasady swobodnego przepływu kapitału oraz

swobody przedsiębiorczości

7

. Polska znalazła się w ten sposób wśród państw członkowskich

UE, przeciw którym Komisja wszczęła postępowanie w sprawie tzw. „złotych akcji”.

Mechanizm „złotej akcji” (blokowania decyzji)

W prawie anglosaskim wykorzystano w Wielkiej Brytanii w latach 80-tych dla

zachowania wpływu państwa na prywatyzowane wówczas przedsiębiorstwa strategiczne.

Podobne działania mające zabezpieczyć interesy państwa przewidywały później również

ustawy (ale nie kodeksy handlowe) innych państw: Hiszpanii, Francji, Austrii, Portugalii,

Belgii. W Polsce wpływ państwa na działania prywatyzowanych spółek strategicznych

odbywał się przez uprzywilejowanie Skarbu Państwa w statutach takich spółek, w których

państwo było akcjonariuszem. Statutowe uprzywilejowanie Skarbu Państwa mające

umożliwić mu decydujący wpływ na spółkę, niezależnie od wielkości zaangażowania

majątkowego, jako nieprzewidziane przez kodeks spółek handlowych uznano powszechnie w

literaturze, a niedawno także w orzecznictwie

8

, za naruszenie natury spółki i zasad prawa

spółek, a szczególnie zasady równouprawnienia akcjonariuszy i uzależnienia siły głosu od

wielkości wkładu.

Na przełomie lat 1999/2000 Europejski Trybunał Sprawiedliwości (dalej: ETS) badał

ustawy chroniące strategiczne interesy państw UE wskutek skarg na naruszenie przez nie

unijnej swobody przepływu kapitału, które jest przez art. 56 ust. 1 Traktatu o utworzeniu

Wspólnot Europejskich (dalej: TWE)

9

co do zasady zakazane. Wyjątki od tego zakazu

6

Obejmują one w szczególności prawo sprzeciwu w stosunku do pewnych kluczowych decyzji organów spółki

oraz prawo do ustanawiania obserwatorów w spółkach.

7

Odpowiednio art. 63 i art. 49 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana), dalej jako

TFUE (odpowiednio – dawne art. 56 i 43 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską – TWE). W niniejszym
artykule posługiwać się będę oznaczeniami z Traktatu z Lizbony z dodatkowym wskazaniem odpowiadających
im artykułów TWE, tam gdzie to konieczne, M. Kiełbasa Problemy Współczesnego prawa Międzynarodowego,
Europejskiego i Porównawczego, Warszawa 2010, s. 180.

8

Krystyna Pawłowicz Złota akcja Skarbu Państwa jako instytucja prawa publicznego, Państwo i Prawo, nr

2/2007, Wyrok SN z 30 IX 2004, IV CK 713/03, dot. postanowień statutu spółki CUKROWNIA MEŁNO S.A. (nie
publ.).

9

Według art. 56 ust. 1 TWE: „W ramach przepisów niniejszego rozdziału wszelkie ograniczenia w przepływie

kapitałów między państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi a krajami trzecimi są

zakazane”.

6

sformułowano hasłowo w art. 58 ust. 1 TWE. Dopuszcza on ograniczenia cytowanej swobody

m.in. „dla (...) podejmowania środków uzasadnionych powodami związanymi z porządkiem

publicznym lub bezpieczeństwem publicznym” (Wojtaszek-Mik, 2000)

10

. Osią więc, wokół

której budowane mogą być w regulacjach państw-członków UE konstrukcje „złotej akcji”,

czyli „szczególnych uprawnień” dla ograniczania wspomnianej swobody, są traktatowe

kategorie „bezpieczeństwa publicznego” i „porządku publicznego”, a więc pojęcia prawa

publicznego, a nie prywatnego.

ETS w kolejnych wyrokach

11

zawężał stopniowo kryteria dopuszczalności ograniczania

swobody przepływu kapitału przez państwa członkowskie w porównaniu z brzmieniem art.

58 ust. 1 TWE, nadając mu z czasem sens i zakres istotnie ograniczający państwa

członkowskie w ochronie ich narodowych interesów (bezpieczeństwa i porządku

publicznego) w strategicznych obszarach gospodarki

12

. Regulacje wspólnotowe (w tym TWE)

nie definiują kryteriów, o których mowa w art. 58 ust.1 TWE. ETS w uzasadnieniach swych

wyroków sam więc precyzował szczegółowe warunki ograniczania swobody przepływu

kapitału ze względu na „porządek publiczny lub bezpieczeństwo publiczne”. Wśród tych

warunków wykształcił okoliczności formalne (proceduralne) i materialne. Wszystkie one

mają charakter publiczno prawny i dotyczą określenia działań państwa wobec spółek, a nie

relacji prawnych między podmiotami prywatnymi. Za dopuszczalne uznał więc ETS tylko te

działania (środki) państw członkowskich, które: mają charakter ex post wobec działań

przedsiębiorcy; są ograniczane terminami; dotyczą precyzyjnie określonych czynności

przedsiębiorcy; dotyczą czynności i spółek strategicznych. Mogą to być działania

10

Według tłumaczenia: E. Wojtaszek-Mik, Traktaty europejskie, Zakamycze 2000, s. 103.

11

Krystyna Pawłowicz, Op Cit., Złota akcja Skarbu Państwa… … …., W sprawach Komisji Europejskiej przeciwko:

Włochom , wyrok z 23 V 2000, C-58/99, ECR (2000), s. I-3811; Francji , wyrok z 4 VI 2004, C-483/99, ECR (2002),
s. I-4781; Hiszpanii , wyrok z 13 V 2003, C-463/00, ECR (2003), s. I-4581; Wielkiej Brytanii , wyrok z 13 V 2003, C-
98/01, ECR (2003), s. I-4641; Belgii , wyrok z 4 VI 2002, C-503/99, ECR (2002), s. I-4809; Portugalii , wyrok z 4 VI
2003, C-367/98, ECR (2000), s. I-4731.

12

Ibidem, s. 32, Można mieć zresztą wątpliwości, czy ochrona strategicznych interesów państwa

członkowskiego przez ingerencje w niektóre istotne decyzje spółki naruszające np. bezpieczeństwo
energetyczne państwa można w ogóle klasyfikować jako ograniczenie swobody przepływu kapitału, o której
mowa w art. 56 TWE.

7

podejmowane przez państwo tylko w sytuacjach nadzwyczajnych w państwie (np. kryzysów,

poważnego zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub życia ludzkiego) oraz gdy chodzi o

„rzeczywiste i wystarczająco poważne zagrożenie podstawowego interesu społecznego”.

Podjęte przez państwo środki mają umożliwić osiągnięcie „tylko pewnego minimalnego

celu”; muszą być one „uzasadnione” i „proporcjonalne do celu”. Na decyzje (ingerencje)

państwa przedsiębiorcy powinna służyć droga kontroli sądowej. Uprawnienia na podstawie

art. 58 ust. 1 TWE można też, według ETS, wykonywać tylko wobec spółek o „kluczowym

znaczeniu dla infrastruktury kraju, w strategicznych sektorach gospodarki, np. zbrojeniowym,

naftowym, energetycznym, gazowym, transporcie”. ETS uznał za niedopuszczalne, by

państwa członkowskie na podstawie art. 58 TWE stosowały środki mające chronić „ogólne

interesy ekonomiczne państwa” czy „interesy finansowe państwa” lub „cele polityki

ekonomicznej państwa”

13

.

Złote akcje w UE i w Polsce

Zagadnienie „złotej akcji” jest przedmiotem zainteresowania prawa prywatnego, a

zwłaszcza prawa spółek (S. Sołtysiński, 2003) (A. Frankowska, 2003) (Szydło, 2006)

14

. Jednak

przyjmowane w latach dziewięćdziesiątych regulacje prawne dotyczące strategicznych

przedsiębiorstw państwowych w niektórych krajach europejskich oraz wynikłe po 2000 r. na

ich tle orzecznictwo ETS

15

przeniosło problematykę „złotej akcji” także, a może przede

wszystkim, na grunt prawa publicznego. Orzecznictwo to wpłynęło też na kształt regulacji

prawnych prawa publicznego w omawianym zakresie w państwach UE a przede wszystkim w

Polsce, które prywatyzując wspomniane przedsiębiorstwa chciały zachować na nie

decydujący wpływ.

13

Ibidem, s. 33.

14

S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja: Kodeks spółek handlowych, Komentarz do artykułów, s.

301-458 , Warszawa 2003.

15

A. Frankowska, A. Bodnar: Nie każda „złota akcja” jest złota , PPH nr 3/2003; M. Mataczyński: „Złote akcje” w

orzecznictwie ETS , PPH nr 4/2004; K. Osajda: „Złota” akcja w orzecznictwie ETS i w prawie polskim , PPH nr 8/

2004; M. Szydło: Złote akcje posiadane przez państwo w prywatyzowanych przedsiębiorstwach a swoboda

przepływu kapitału w Unii Europejskiej , „Prawo Spółek” nr 3/2006.

8

W Polsce środki prawne składające się na tzw. „złotą akcję”, mimo iż związane są

obecnie głównie z pozakodeksowymi działaniami państwa (Skarbu Państwa) wobec

niektórych spółek, nie były dotychczas przedmiotem badania przez prawo publiczne, chociaż

jako instrumenty władzy

czego działania organu administracji publicznej takiej analizy

wymagają. Tym bardziej że od ponad roku ingerencje Skarbu Państwa wobec spółek

(strategicznych) reguluje ustawa z 3 VI 2005 o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa

oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku

publicznego lub bezpieczeństwa publicznego , zwana potocznie ustawą o „złotej akcji”.

Zwrot „złota akcja” nie jest w Polsce pojęciem prawnym. Jest wytworem praktyki i

literatury prawa spółek. Nie oznacza żadnego jednego, jednorodnego rozwiązania. Używany

jest na zbiorcze określenie różnych wariantów uprzywilejowania akcji, zapewniających

istotny wpływ jej posiadaczowi (obecnie głównie Skarbowi Państwa) na decyzje spółki.

Najdalej idącym środkiem tego mechanizmu jest prawo veta wobec uchwał i czynności

organów spółki lub inne sytuacje skutkujące blokowaniem niektórych jej działań. Charakter i

skutki prawne działań składających się na umowną „złotą akcję” radykalnie zmieniają się z

prywatnoprawnych na publicznoprawne, gdy korzystającym z nich jest państwo (Skarb

Państwa lub jego organy). Przypisane przez ustawę o szczególnych uprawnieniach

możliwości stosowania środków prawnych tzw. „złotej akcji” organowi administracji

publicznej reprezentującemu Skarb Państwa, tj. ministrowi Skarbu Państwa realizującemu

interes publiczny w trybie postępowania administracyjnego (szczególnego), nadaje tym

działaniom cechy typowych ingerencji nadzorczych. Warto zwrócić uwagę, że ustawa z 2005

r. kompetencje Skarbu Państwa w niej przewidziane nazywa „szczególnymi uprawnieniami”,

nie posługując się pojęciami prawa handlowego (Pawłowicz, 2007)

16

.

Ustawie z 2005 r. nie można było odmówić zalet. Jak wskazywał jej główny orędownik

S. Sołtysiński (Sołtysiński, 2005)

17

, w założeniu stanowiła ona zarówno uwzględnienie

dotychczasowego orzecznictwa ETS, jak i odzwierciedlenie uregulowania belgijskiego –

16

Krystyna Pawłowicz, Złota akcja Skarbu Państwa jako instytucja prawa publicznego, Państwo i Prawo, nr

2/2007.

17

„Złota akcja” Skarbu Państwa w świetle prawa unijnego i polskiego [w:] Współczesne wyzwania europejskiej

przestrzeni prawnej. Księga pamiątkowa dla uczczenia 70. urodzin Profesora Eugeniusza Piontka, Kraków 2005.

9

jedynego, którego zgodność ze swobodą przepływu kapitału usankcjonował wyrokiem

Trybunał (Komisja Europejska v. Belgia [2002] ECR, 1999)

18

.

Należy zatem stwierdzić, nie poddając wnikliwej analizie całokształtu ustawy z 2005 r., że

miała ona inkorporować następujący wzorzec autorstwa ETS: złote akcje dotyczą

konkretnych spółek o strategicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa i porządku publicznego,

wynikające ze złotej akcji prawo sprzeciwu ministra dotyczy jedynie wąsko zakreślonych

kwestii, oparcie decyzji ministra o obiektywne i usprawiedliwione kryteria znane

Publicznie,

następcza

kontrola

czynności,

poszanowanie

autonomii

decyzyjnej

przedsiębiorców, zakreślenie terminu dla wykonania uprawnień, uzasadnianie wykonywania

uprawnień, kontrola sądowa decyzji ministra (Grycewicz, 2010)

19

.

Wspomniane naśladownictwo europejskiego standardu okazało się w ogólnym efekcie z

jednej strony trafną reakcją na rozwój linii orzeczniczej ETS, z drugiej jednak, mając na

względzie także późniejszą praktykę, w szczegółach rozczarowywało niedoskonałą imitacją.

O ile bowiem przyjemnym dla oka wydawały się zawarte w tekście ustawy postanowienia

expressis verbis odnoszące się do wypracowanego przez Trybunał standardu (np. wyłączenie

w art. 4 ust. 2 podejmowania decyzji na podstawie interesu ekonomicznego państwa), o tyle

poddane głębszej analizie rozwiązania normatywne budziły uzasadnione wątpliwości, w tym

także Komisji (uzasadnienie projektu ustawy z dnia 18 marca 2010 r. o szczególnych

uprawnieniach ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w

niektórych spółkach kapitałowych lub grupach kapitałowych prowadzących działalność w

sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych

20

.

Nacisk Komisji Europejskiej

Pod naciskiem Komisji doprowadzono do uchwalenia nowej ustawy z dnia 18 marca 2010 r. o

szczególnych uprawnieniach ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa oraz ich

wykonywaniu w niektórych spółkach kapitałowych lub grupach kapitałowych prowadzących

18

C-503/99 Komisja Europejska v. Belgia [2002] ECR, s. I-4809.

19

Filip Grycewicz, Ocena funkcjonowania 'złotych akcji' w Polsce w świetle orzecznictwa ETS, Ogólnopolski

Konkurs Prawa Europejskiego – esej zwycięzcy, maj 2010.

20

Filip Grycewicz, Op. Cit., Ocena funkcjonowania … … …, Ogólnopolski Konkurs Prawa Europejskiego – esej

zwycięzcy, maj 2010.

10

działalność w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych (Dz. U. Nr

65, poz. 404), wobec czego ocena funkcjonowania złotych akcji wymaga uzupełnienia.

Ustawodawca zdaje się w znacznym stopniu „uciekać” się od problemu. Nowa ustawa nie

uzależnia bowiem szczególnych uprawnień ministra od kapitałowego uczestnictwa Skarbu

Państwa w spółkach (stąd bardziej adekwatne będzie określenie „złote weto”, a nie „akcja”).

Podstawą dla ingerencji jest tu jedynie przynależność mienia spółki do mienia ujawnionego

w jednolitym wykazie obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład

infrastruktury krytycznej.

Ocena tej regulacji również będzie dwojaka, gdyż pomimo częściowego usunięcia stanu

niepewności, w szczególności co do określenia składników mienia, którymi rozporządzenie

podlega kontroli ex post, a także pomimo wyczerpującego informowania spółki o

umieszczeniu jej mienia w wykazie, nie ulega wątpliwości, że i tej regulacji brak

przejrzystości, chociażby w postaci dopiero umieszczania mienia spółki w wykazie, w

przeciwieństwie do elementu stałości przy określaniu z góry, które spółki podlegają

uprawnieniom ministra.

Kazus Volkswagena a polska „złota akcja”

Na podstawie źródła z Gazety Podatnika można doszukać się informacji z 2007 roku

ukazującego kazus dotyczący złotej akcji. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie

uprzywilejowanej pozycji landu Dolna Saksonia w akcjonariacie Volkswagena miał istotne

znaczenie dla stosowania przez polskie władze tzw. zasady „złotej akcji” w firmach uznanych

za strategiczne dla interesów kraju — tak uważała Konfederacja Pracodawców Polskich.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że niemieckie przepisy, które przyznają

państwu szczególną pozycję w akcjonariacie Volkswagena, naruszają zasadę swobody

przepływu kapitału. Land Dolna Saksonia od lat 60. był uprzywilejowanym udziałowcem VW,

posiadając tylko 20,1 proc. akcji.

Zdaniem KPP, werdykt TS miał istotne znaczenie dla Polski. We wrześniu rząd przyjął

rozporządzenie rozszerzające listę spółek, w których Skarb Państwa ma prawo do tzw. „złotej

akcji". Są wśród nich m.in. Polkomtel, PKN Orlen, BOT, TP SA i KGHM. Według Komisji

Europejskiej, lista ta jest niezgodna z prawem unijnym. Z tego powodu KE prowadziła

11

postępowanie dyscyplinujące w stosunku do Polski. Praktyka stosowania „złotej akcji”

została zakwestionowana przez Unię Europejską w wielu państwach członkowskich (np. w

Francji, Portugalii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii). Sprawy te zakończyły się wyrokami

Trybunału Sprawiedliwości, który uznał taką praktykę za niedopuszczalną — przypomina

Konfederacja. Rozwiązania te są sprzeczne z zasadą swobodnego przepływu towarów,

wynikającą z art. 56 Traktatu WE, zasadą konkurencji oraz utrwaloną w tym zakresie linią

orzecznictwa TS (Podatnika, 2007)

21

.

Zakończenie

W polskim systemie prawnym „bezpieczeństwo państwa” jest elementem

konstytucyjnego kryterium „ważnego interesu publicznego” uprawniającego organy władzy

do ograniczenia wolności gospodarczej

22

.

Podsumowując, należy mimo wszystko zastrzec, że ustawa z 2010 r. stanowi

zdecydowany krok naprzód w realizowaniu swoistej europeizacji prawa spółek dokonanej

przez Trybunał Sprawiedliwości w przywoływanych orzeczeniach. Zarówno jednak w tym

akcie normatywnym, jak i w ustawie z 2005 r. widoczny jest brak przejrzystości w

uregulowaniu szczególnych uprawnień korporacyjnych Skarbu Państwa. Oznacza to, że o ile

Komisja została pozbawiona szeregu zasadniczych argumentów, o tyle wciąż aktualna i

niebezpieczna w perspektywie potencjalnego sporu przed ETS pozostaje konkluzja zawarta w

wyroku Trybunału w sprawie Komisja v. Francja (C-483/99, [2002] ECR, s. I-4781, § 41). ETS

wskazał bowiem, że dany przepis prawa krajowego stanowi ograniczenie swobody

przepływu kapitału, jeżeli utrudnia wykonywanie tej swobody, a przez to zniechęca

(dissuade) inwestorów z innych Państw Członkowskich do dokonywania inwestycji, w efekcie

czyniąc swobodę przepływu kapitału iluzoryczną. Taki stan utrzymuje się, niestety, nadal

23

.

21

Gazeta Podatnika, Nr. 71/2012 (1291).

22

K. Wojtyczek: Granice ingerencji ustawowej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP , Zakamycze 1999, s.

181-190.

23

Ibidem, Ogólnopolski Konkurs Prawa Europejskiego – esej zwycięzcy, maj 2010.

12

Bibliografia

A. Frankowska, A. B. (2003, marzec). Nie każda „złota akcja” jest złota. PPH (3).

Grycewicz, F. (2010, listopad 23). Kariera Prawnika.pl. Pobrano maj 21, 2012 z lokalizacji

Ogólnopolski Konkurs Prawa Europejskiego – esej zwycięzcy:

http://karieraprawnika.pl/index.php/ogolnopolski-konkurs-prawa-europejskiego-esej-

zwyciezcy/menu-id-259.html

Kiełbasa, M. (2010). Problemy Współczesnego prawa Międzynarodowego, Europejskiego i

Porównawczego .

Komisja Europejska v. Belgia [2002] ECR, C-503/99 , s. I-4809. (Komisja Europejska 1999).

Mataczyński, M. (2007). Swoboda przepływu kapitału a złota akcja Skarbu Państwa. Warszawa.

Pawłowicz, K. (2007, luty). Złota akcja Skarbu Państwa jako instytucja prawa publicznego. Państwo i

Prawo (2).

Podatnika, G. (2007, październik 25). Kazus Volkswagena a polska „złota akcja”.

S. Sołtysiński, A. S. (2003). Kodeks spółek handlowych. Warszawa.

Sołtysiński, S. (2005). „Złota akcja” Skarbu Państwa w świetle prawa unijnego i polskiego . W

Współczesne wyzwania europejskiej przestrzeni prawnej. Księga pamiątkowa dla uczczenia 70.

urodzin Profesora Eugeniusza Piontka. Kraków.

Szydło, M. (2006). Złote akcje posiadane przez państwo w prywatyzowanych przedsiębiorstwach a

swoboda przepływu kapitału w Unii Europejskiej. „Prawo Spółek” (3).

Wojtaszek-Mik, E. (2000). Traktaty europejskie. Zakamycze.