operator urzadzen przemyslu chemicznego 815[01] z1 04 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Sylwester Stawarz

Eksploatacja maszyn, aparatów i urządzeń przemysłu
chemicznego 815[01].Z1.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż.. Magdalena Rychlik
mgr inż. Halina Bielecka

Opracowanie redakcyjne:
dr inż. Sylwester Stawarz

Konsultacja:
mgr inż. Halina Bielecka

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 815[01].Z1.04.
„Eksploatacja maszyn, aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu operator urządzeń przemysłu chemicznego.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Klasyfikacja maszyn i urządzeń

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Połączenia konstrukcyjne stosowane w przemyśle chemicznym

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Elementy maszyn, napęd – sterowanie pneumatyczne i hydrauliczne

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Zużycie maszyn i urządzeń w instalacjach chemicznych – metody

zapobiegania nadmiernemu zużyciu

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Korozja – zniszczenie korozyjne maszyn, aparatów i urządzeń

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Techniczna obsługa, przeglądy, naprawy i konserwacje oraz dozór

techniczny. Ekologiczne i techniczne bezpieczeństwo eksploatacji

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Transport ciał stałych i gazów. Urządzenia do transportu ciał stałych

5.7.1. Ćwiczenia

5.8. Transport płynów. Rurociągi: sposoby połączeń, elementy rurociągów,

oznakowanie rurociągów. Obsługa i konserwacja pomp

5.8.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który pomoże w prowadzeniu zajęć

dydaktycznych w jednostce modułowej „Eksploatacja maszyn, aparatów i urządzeń
przemysłu chemicznego” w szkole zawodowej kształcącej w zawodzie operator urządzeń
przemysłu chemicznego 815[01].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakimi powinien dysponować uczeń przed
przystąpieniem do realizacji programu jednostki modułowej,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności jakie uczeń powinien opanować w wyniku
realizacji programu jednostki modułowej,

−

przykładowe scenariusze zajęć – propozycje prowadzenia zajęć dydaktycznych różnymi
metodami,

−

propozycje ćwiczeń – mają one na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć uczniów – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego
zawierające dwa zestawy zadań – test wyboru i zadanie (ćwiczenie) praktyczne,

−

wykaz literatury, z jakiej mogą korzystać uczniowie podczas nauki.
Według założeń kształcenia modułowego, nauczyciel przede wszystkim ma kierować

procesem dydaktycznym, stwarzając uczniowi warunki do samodzielnego przyswajania
wiedzy oraz kształtowania umiejętności w sposób kontrolowany.

Zalecane jest, aby kształcenie było realizowane metodami aktywizującymi oraz

metodami praktycznymi, poprzez wykonywanie ćwiczeń laboratoryjnych. Istotną rolę
odgrywa wykonywanie ćwiczeń laboratoryjnych, mających na celu ukształtowanie nowych
umiejętności praktycznych i utrwalenie nabytych wcześniej. Umieszczone w poradniku
ćwiczenia należy traktować jako przykładowe. Nauczyciel powinien tworzyć nowe ćwiczenia,
dostosowane do możliwości i warunków związanych z wyposażeniem pracowni, które
powinny prowadzić do osiągnięcia wszystkich celów określonych w programie jednostki
modułowej.

Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń ma możliwość sprawdzenia poziomu

swoich postępów, rozwiązując test „Sprawdzian postępów”. Uczeń powinien samodzielnie
przeczytać pytania i udzielić na nie odpowiedzi. W tym celu wstawia X w kolumnie:

TAK – jeżeli jego odpowiedź na pytanie jest twierdząca,
NIE – jeżeli jego odpowiedź na pytanie jest przecząca.
Podobne czynności może wykonać nauczyciel, obserwując zachowania ucznia i efekty

jego pracy. Po dokonaniu przeglądu odpowiedzi, ustala się pytania, na które uczeń nie potrafił
odpowiedzieć lub odpowiedział przecząco. Brak odpowiedzi lub zaznaczenie NIE wskazują
luki w wiedzy lub umiejętnościach. Zmusza to ucznia do ponownego zapoznania się
z potrzebnymi treściami, powtórzenia ćwiczenia lub jego części. Podczas oceny należy
przyjąć zasadę, że zadanie (ćwiczenie) będzie zaliczone tylko wtedy, kiedy będzie wykonane
zgodnie z przyjętymi standardami i kryteriami. Można stosować przyjęty w danej szkole
wewnętrzny system oceniania, można też potwierdzać umiejętności ucznia w skali
dwustopniowej: ćwiczenie (zadanie) zaliczone, ćwiczenie (zadanie) niezaliczone.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

815[01].Z1

Techniczne podstawy

chemicznych procesów

przemys

łowych

815[01].Z1.03

Stosowanie maszyn,

aparatów i urz

ądzeń

przemys

łu chemicznego

815[01].Z1.02

Wykonywanie pomiarów

parametrów procesowych

815[01].Z1.04

Eksploatacja maszyn,

aparatów i urz

ądzeń

przemys

łu chemicznego

815[01].Z1.01

Pos

ługiwanie się

dokumentacj

ą techniczną

815[01].Z1.05

Stosowanie uk

ładów

automatyki i sterowania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się terminologią zawodową,

−

pobierać i przygotowywać próbki do badań substancji stałych, ciekłych i gazowych,

−

odczytywać oraz wykonywać proste rysunki techniczne i schematy technologiczne,

−

rozróżniać aparaty i urządzenia przemysłu chemicznego,

−

określać mechanizm procesów korozyjnych,

−

posługiwać się instrukcjami obsługi aparatów, maszyn i urządzeń,

−

oceniać poprawność pracy aparatów, maszyn i urządzeń oraz aparatury pomiarowej,

−

użytkować aparaturę pomiarową i urządzenia przemysłu chemicznego,

−

posługiwać się kartami charakterystyk substancji niebezpiecznych,

−

oceniać dokładność dozowania surowców i czynników energetycznych,

−

wykonywać czynności związane z prowadzeniem procesów technologicznych,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

−

komunikować się z uczestnikami procesu pracy,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

sklasyfikować maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle chemicznym,

−

rozróżnić stosowane w przemyśle chemicznym połączenia konstrukcyjne,

−

wskazać zastosowania: połączeń, osi i wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców, przekładni
mechanicznych,

−

wyjaśnić budowę i zasadę działania napędów hydraulicznych i pneumatycznych,

−

rozróżnić stosowane w przemyśle chemicznym uszczelnienia,

−

określić na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe maszyn lub
urządzeń,

−

wskazać przyczyny powodujące określony rodzaj zużycia maszyn i ich części,

−

dobrać sposoby ochrony urządzeń przed zanieczyszczeniami,

−

scharakteryzować systemy napraw,

−

ocenić zagrożenia dla środowiska pracy powstające w czasie eksploatacji podstawowych
maszyn, aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego,

−

ocenić zagrożenia dla środowiska naturalnego powstające w czasie eksploatacji
podstawowych maszyn, aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego,

−

scharakteryzować i rozpoznać różne rodzaje zniszczeń korozyjnych w eksploatowanych
aparatach i urządzeniach,

−

określić stopień skorodowania powierzchni eksploatowanych maszyn, aparatów
i urządzeń przemysłu chemicznego,

−

określić przyczyny powodujące zużywanie się urządzeń mechanicznych,

−

wyjaśnić zależność między zużyciem a smarowaniem,

−

scharakteryzować metody przeciwdziałania zużywaniu się elementów maszyn,

−

wskazać przyczyny typowych awarii maszyn, aparatów i urządzeń stosowanych
w przemyśle chemicznym,

−

określić zasady współpracy pracowników produkcyjnych z innymi służbami utrzymania
ruchu,

−

posłużyć się „Dokumentacją Techniczno-Ruchową”, dokumentacją technologiczną,
instrukcjami obsługi oraz katalogami handlowymi producentów maszyn i urządzeń,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przeciwpożarowe podczas
wykonywania prac laboratoryjnych i warsztatowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:

…………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator urządzeń przemysłu chemicznego 815[01]

Moduł:

Techniczne

podstawy

chemicznych

procesów

przemysłowych 815[01].Z1

Jednostka modułowa:

Eksploatacja maszyn, aparatów i urządzeń przemysłu
chemicznego 815[01].Z1.04

Temat: Wymiana wadliwego połączenia konstrukcyjnego.

Cel ogólny: Zapoznanie się z podstawowymi połączeniami konstrukcyjnymi w przemyśle

chemicznym i ich zastosowaniem oraz wymianą wadliwego połączenia
konstrukcyjnego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dokonać podziału podstawowych połączeń konstrukcyjnych stosowanych w przemyśle
chemicznym,

−

wskazać przyczyny powodujące określony rodzaj zużycia połączeń konstrukcyjnych,

−

dokonać naprawy przykładowego połączenia konstrukcyjnego.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z instruktażem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–3 osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

modele połączeń konstrukcyjnych stosowanych w przemyśle chemicznym,

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1) Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć

(czy uczniowie posiadają właściwy ubiór wymagany w pracowni laboratoryjnej).

2) Podanie tematu zajęć.
3) Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
4) Podział grupy uczniów na zespoły.

Wprowadzenie do tematu
1) nauczyciel przedstawia prezentację z przykładami połączeń konstrukcyjnych

stosowanych w przemyśle chemicznym,

2) nauczyciel opisuje zasadę działania połączeń konstrukcyjnych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) nauczycie omawia budową i zasadę działania siłowników pneumatycznych,
4) nauczyciel omawia zasady przeprowadzenia napraw siłowników pneumatycznych,
5) nauczyciel rozdaje zestawy ćwiczeń dla każdego zespołu uczniowskiego.

Realizacja ćwiczenia praktycznego
1) uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania,
2) nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,
3) nauczyciel omawia zakres prac dla których będzie wykonane ćwiczenie,
4) uczniowie i nauczyciel organizują stanowiska do przeprowadzenia ćwiczenia wymiany

wadliwego uszczelnienia technicznego w siłowniku pneumatycznym,

5) nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek,
6) każdy zespół przedstawia na forum klasy zorganizowane przez siebie stanowisko pracy,
7) nauczyciel analizuje i ocenia stanowiska,
8) uczniowie wykonują ćwiczenia wg własnego zestawu ćwiczeń,
9) nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek,
10) każdy zespół przedstawia na forum klasy efekty pracy,
11) nauczyciel analizuje i ocenia pracę zespołów.

Praca indywidualna
1) uczniowie dokonują wymiany wadliwego uszczelnienia technicznego w siłowniku

pneumatycznym,

2) uczniowie zapisują uwagi i wnioski z przeprowadzonej wymiany uszczelnienia

technicznego w siłowniku pneumatycznym.

Podsumowanie zajęć
1) uczeń, przedstawiciel grupy, prezentuje wykonane zadanie przez swoją grupę. Wymienia

spostrzeżenia z pracy grupy,

2) nauczyciel ocenia pracę każdej grupy.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

Nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie każdego ucznia i zespół, na bieżąco

podczas pogadanki, podczas wykonywania ćwiczenia oraz końcowe efekty pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:

…………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator urządzeń przemysłu chemicznego 815[01]

Moduł:

Techniczne

podstawy

chemicznych

procesów

przemysłowych 815[01].Z1

Jednostka modułowa:

Eksploatacja maszyn, aparatów i urządzeń przemysłu
chemicznego 815[01].Z1.04

Temat: Korozja – analiza zniszczeń korozyjnych w eksploatowanych aparatach

i urządzeniach.

Cel ogólny: Poznanie sposobów analizy zniszczeń korozyjnych w eksploatowanych

aparatach i urządzeniach i sposobów ochrony przed korozją.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić jakie czynniki decydują o doborze materiału konstrukcyjnego do budowy
maszyn, aparatury i urządzeń oraz ich wyposażenia,

−

wyjaśnić na czym polega zjawisko korozji,

−

wymienić czynniki wpływające na szybkość korozji wyrobów metalowych,

−

znać

metody analizy zniszczeń korozyjnych w eksploatowanych aparatach

i urządzeniach,

−

określić sposoby zapobiegania korozji materiałów konstrukcyjnych i wykładzin
w aparatach, urządzeniach i instalacjach przemysłu chemicznego,

−

wymienić czynniki, które mogą mieć wpływ na pogorszenie się stanu urządzeń
w warunkach eksploatacji.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

„burza mózgów”.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–3 osobowych,

−

zbiorowa.

Czas trwania zajęć:

−

2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

prezentacja multimedialna lub foliogramy z podziałem rodzajów korozji,

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

próbki elementów metalowych o różnym stopniu skorodowania o powierzchni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1) Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć

(czy uczniowie posiadają właściwy ubiór wymagany w pracowni laboratoryjnej).

2) Podanie tematu zajęć.
3) Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
4) Podział grupy uczniów na zespoły.

Wprowadzenie do tematu
1) nauczyciel przeprowadza prezentację z wykorzystaniem elementów metalowych

o różnym stopniu skorodowania o powierzchni,

2) nauczyciel scharakteryzuje różne rodzaje zniszczeń korozyjnych w eksploatowanych

aparatach i urządzeniach,

3) nauczyciel na koniec wykładu zadaje polecenie: „Podaj przykład powstawania korozji

i sposobu jej zapobiegania”,

4) „burza mózgów” – uczniowie udzielają różnych odpowiedzi, wszystkie zostają zapisane

na tablicy, nauczyciel z uczniami weryfikuje odpowiedzi;

5) nauczyciel rozdaje zestawy ćwiczeń dla każdego zespołu uczniowskiego.

Realizacja ćwiczenia praktycznego
1) uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania;
2) nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania;
3) uczniowie i nauczyciel organizują stanowiska do przeprowadzenia ćwiczenia

rozpoznania rodzajów zużyć korozyjnych elementów maszyn i podania sposobów
zapobiegania tym zużyciom,

4) nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek;
5) nauczyciel analizuje i ocenia stanowiska;
6) uczniowie wykonują ćwiczenia wg własnego zestawu ćwiczeń;
7) nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek;
8) przedstawiciel każdego zespołu przedstawia na forum klasy treść zadania i efekty pracy;
9) nauczyciel analizuje i ocenia pracę zespołów.

Analiza końcowa

Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im trudności. Nauczyciel powinien

podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności były ćwiczone, jakie wystąpiły
nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Nauczyciel ocenia pracę każdego zespołu i ucznia indywidualnie uwzględniając relacje

i komunikowanie się uczniów w zespole.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

Nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie każdego ucznia i zespół, na bieżąco

podczas dyskusji, podczas wykonywania ćwiczenia oraz końcowe efekty pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Klasyfikacja maszyn i urządzeń

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj aparaty, urządzenia i napędy przemysłu chemicznego oraz ich elementy

składowe na rysunkach technicznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy. Podczas wykonywaniu ćwiczenia uczeń
powinien zwrócić szczególną uwagę na dokładność wykonywanych charakterystyk.
Ćwiczenie powinno być wykonywane w zespołach 2–4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem listę rysunków technicznych aparatów i urządzeń dla których

będzie wykonane ćwiczenie,

5) przygotować tabelę według poniższego wzoru:

Lp.

Rysunek techniczny

Aparat/urządzenie (nazwa)/

element/y składowe

6) dokonać analizy ćwiczenia,
7) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

katalog rysunków technicznych aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego,

−

plansze przedstawiające podstawowe aparaty i urządzenia przemysłu chemicznego,

−

prospekty aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego,

−

Poradnik dla ucznia,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj aparaty i urządzenia przemysłu chemicznego oraz ich elementy składowe na

zdjęciach instalacji chemicznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem listę zdjęć instalacji chemicznych dla których będzie wykonane

ćwiczenie,

5) przygotować tabelę według poniższego wzoru:

Lp.

Zdjęcie

Rozpoznana aparatura/

elementy składowe

(typ instalacji)

6) dokonać analizy ćwiczenia,
7) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

katalog zdjęć aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego,

−

modele laboratoryjne aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego,

−

prospekty i katalogi aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego,

−

Poradnik dla ucznia,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj aparaty i urządzenia przemysłu chemicznego oraz ich elementy składowe na

filmie dydaktycznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem film dydaktyczny prezentujący instalacje chemiczne dla których

będzie wykonane ćwiczenie,

5) przygotować tabelę według poniższego wzoru:

Lp.

Film dydaktyczny

Rozpoznana aparatura/

elementy składowe

(typ instalacji)

6) dokonać analizy ćwiczenia,
7) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

filmy dydaktyczne prezentujące aparaty i urządzenia przemysłu chemicznego,

−

modele laboratoryjne aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego,

−

prospekty i katalogi aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego,

−

Poradnik dla ucznia,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Połączenia

konstrukcyjne

stosowane

przemyśle

chemicznym

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj zastosowane rodzaje połączeń konstrukcyjnych między elementami na

przekrojach maszyn, aparatów i urządzeń stosowanych w przemyśle chemicznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie lub w zespołach
2-3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem zestaw przekroi maszyn, aparatów i urządzeń stosowanych

w przemyśle chemicznym dla których będzie wykonane ćwiczenie,

5) przygotować tabelę według poniższego wzoru:

Nazwa maszyny,

aparatu, urządzenia

Zastosowane połączenia konstrukcyjne

6) wpisać do tabeli rozpoznane połączenia konstrukcyjne między elementami,
7) dokonać analizy ćwiczenia,
8) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka połączona z pokazem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw przekroi maszyn, aparatów i urządzeń,

−

Poradnik dla ucznia,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Dobierz odpowiednie połączenie konstrukcyjne do połączenia elementów narzędzi,

aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie lub w zespołach
2-3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem listę narzędzi, aparatów i urządzeń dla których będzie wykonane

ćwiczenie,

5) przygotować tabelę według poniższego wzoru:

Narzędzie, aparat,

urządzenie

Zaproponowane połączenie

konstrukcyjne

Cechy zaproponowanego

połączenia

6) wpisać do tabeli zaproponowane połączenia konstrukcyjne między elementami,
7) dokonać analizy ćwiczenia,
8) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka z pokazem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przezrocza ukazujące podstawowe narzędzia, aparaty i urządzenia przemysłu
chemicznego,

−

Poradnik dla ucznia,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Elementy maszyn, napęd – sterowanie pneumatyczne

i hydrauliczne

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj wymiany uszczelnienia technicznego w siłowniku pneumatycznym.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i warunki bezpieczeństwa pracy, a także sprawdzić odzież roboczą i środki ochrony
indywidualnej ucznia,

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczeń powinien ustalić i zaplanować tok
wykonania ćwiczenia i przedstawić go nauczycielowi do konsultacji,

−

ćwiczenie może być wykonywane w zespołach kilkuosobowych lub przeprowadzone
jako pokaz z objaśnieniem przez 4 – osobowy zespół uczniów pod kontrolą nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) zapoznać się z budową i zasadą działania siłowników pneumatycznych,
5) sporządzić schematy konstrukcyjne elementu pneumatyki, krótko opisać zasadę

działania,

6) ustalić z nauczycielem zakres prac dla których będzie wykonane ćwiczenie,
7) wypracować wnioski dotyczące możliwości wykorzystania siłowników pneumatycznych,
8) dokonać analizy ćwiczenia,
9) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

instruktaż,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

maszyna/aparat z elementami hydrauliki i pneumatyki,

−

środki i narzędzia do oczyszczania i konserwacji,

−

instrukcje obsługi i konserwacji,

−

Poradnik dla ucznia,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj zastosowane rodzaje połączeń konstrukcyjnych między elementami na

modelach i eksponatach elementów hydrauliki i pneumatyki stosowanych w przemyśle
chemicznym.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i warunki bezpieczeństwa pracy, a także sprawdzić odzież roboczą i środki ochrony
indywidualnej ucznia,

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczeń powinien ustalić i zaplanować tok
wykonania ćwiczenia i przedstawić go nauczycielowi do konsultacji,

−

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem listę modeli i eksponatów elementów hydrauliki i pneumatyki dla

których będzie wykonane ćwiczenie,

5) przygotować tabelę według poniższego wzoru:

Element hydrauliki/

pneumatyki

Zastosowane połączenia konstrukcyjne

6) dokonać analizy ćwiczenia,
7) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

modele i eksponaty elementów hydrauliki i pneumatyki,

−

Poradnik dla ucznia,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Zużycie maszyn i urządzeń w instalacjach chemicznych –

metody zapobiegania nadmiernemu zużyciu

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie wyglądu zewnętrznego zidentyfikuj rodzaje zużyć elementów maszyn

i urządzeń.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie lub w zespołach
2-3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem zestaw zużytych detali maszyn i urządzeń dla których będzie

wykonane ćwiczenie,

5) dokonać makroskopowo oględzin detali analizując, które z powierzchni uległy zużyciu,
6) posługując się lupą, suwmiarką i mikrometrem określić wielkość i rodzaje występujących

zużyć, dokonać analizy, w jakich warunkach te zużycia wystąpiły; dokonać kwalifikacji
do grupy zużyć normalnych i awaryjnych; określić rodzaj zużycia,

7) dla każdego z detali przedstawić sposób podwyższenia trwałości,
8) przygotować tabelę według poniższego wzoru:

Detal

Zużycie

Sposób podwyższenia trwałości

9) dokonać analizy ćwiczenia,
10) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

części maszyn i urządzeń z różnymi postaciami zużycia,

−

Poradnik dla ucznia,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

Ćwiczenie 2

Wykonaj prace obsługowo-naprawcze maszyny/aparatu zapobiegające nadmiernemu

zużyciu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i warunki bezpieczeństwa pracy, a także sprawdzić odzież roboczą i środki ochrony
indywidualnej ucznia,

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczeń powinien ustalić i zaplanować tok
wykonania ćwiczenia i przedstawić go nauczycielowi do konsultacji,

−

ćwiczenie może być wykonywane w zespołach kilkuosobowych lub przeprowadzone
jako pokaz z objaśnieniem przez 4 – osobowy zespół uczniów pod kontrolą nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem maszynę/urządzenie dla którego będzie wykonane ćwiczenie,
5) ustalić z nauczycielem zakres prac obsługowo-naprawczych dla których będzie

wykonane ćwiczenie,

6) dokonać analizy ćwiczenia,
7) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

modele i eksponaty maszyn i urządzeń,

−

środki i narzędzia do oczyszczania i konserwacji,

−

instrukcje obsługi i konserwacji,

−

Poradnik dla ucznia, zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Korozja – zniszczenie korozyjne maszyn, aparatów i urządzeń

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zbadaj zachowanie się metali w różnych środowiskach korozyjnych.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i warunki bezpieczeństwa pracy, a także sprawdzić odzież roboczą i środki ochrony
indywidualnej ucznia,

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczeń powinien ustalić i zaplanować tok
wykonania ćwiczenia i przedstawić go nauczycielowi do konsultacji,

−

ćwiczenie może być wykonywane w zespołach kilkuosobowych lub przeprowadzone
jako pokaz z objaśnieniem przez 4 – osobowy zespół uczniów pod kontrolą nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) oczyść papierem ściernym i odtłuść w rozpuszczalniku organicznym przygotowane

próbki metali,

5) gwoździe włożyć kolejno do probówek: probówka nr 1 – bez wody, probówka nr 2 –

całkowicie wypełniona świeżo przegotowaną, ale ostudzoną wodą wodociągową,
probówka nr 3 – gwóźdź zanurzony do połowy,

6) probówki szczelnie zamknąć korkami,
7) w ten sam sposób przygotuj doświadczenie z paskami Al, Cu, Zn,
8) po tygodniu dokonać oględzin próbek przy pomocy lupy zwracając uwagę na ich wygląd,
9) ocenić również ewentualne zmiany w roztworze,
10) obserwacje zanotować w zeszycie,
11) dokonać analizy ćwiczenia,
12) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

„burza mózgów”,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

3 gwoździe stalowe,

−

wąskie paski miedziane,

−

wąskie paski cynkowe,

−

wąskie paski aluminiowe,

−

papier ścierny,

−

rozpuszczalnik organiczny do odtłuszczania,

−

woda wodociągowa,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

12 probówek,

−

lupa,

−

Poradnik dla ucznia, literatura,

−

zeszyt przedmiotowy lub arkusz papieru, długopis.

Ćwiczenie 2

Dokonaj wizualnej oceny stopnia i rodzaju korozji na przemysłowych wyrobach

metalowych.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i warunki bezpieczeństwa pracy, a także sprawdzić odzież roboczą i środki ochrony
indywidualnej ucznia,

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczeń powinien ustalić i zaplanować tok
wykonania ćwiczenia i przedstawić go nauczycielowi do konsultacji,

−

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) otrzymane do oceny próbki wyrobów metalowych poddać oględzinom wzrokowym

z odległości co najmniej 25 cm oraz przy zastosowaniu mikroskopu stereoskopowego lub
lupy,

4) określić miejsca ataku korozyjnego np. naroża, krawędzie, część środkowa powierzchni,
5) opisać barwę i połysk powierzchni oraz zabarwienie, strukturę i przyczepność produktów

korozji,

6) określić procent skorodowania powierzchni,
7) przykładając szablon do wybranych miejsc powierzchni (co najmniej 5 mm od krawędzi

i naroży) ustalić ilość n kwadratów, których co najmniej 50% powierzchni zajmują
punkty lub plamy korozyjne. Procent skorodowania powierzchni P obliczyć ze wzoru:

P = n / N ·100%

gdzie:

N - ilość kwadratów o boku 5 mm obejmujących badaną powierzchnię.

8) określić stopień skorodowania powierzchni,
9) obliczoną wartość procentu skorodowania odnieść do wartości w tabeli:

Tabela do ćwiczenia 2

Procent

skorodowania

Stopień

skorodowania

Procent

skorodowania

Stopień

skorodowania

1,0 - 2,5

0,0 - 0,1

2,5 - 5,0

0,1 – 0,25

5,0 - 10

0,25 - 0,5

10 - 25

0,5 - 1,0

25 - 50

50 - 00

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10) dokonać analizy ćwiczenia,
11) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

mikroskop stereoskopowy lub lupa,

−

szablon z naniesioną siatką kwadratów o boku 5 mm,

−

próbki wyrobów metalowych o różnym stopniu skorodowania o powierzchni
przynajmniej 50 cm

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Techniczna obsługa, przeglądy, naprawy i konserwacje oraz

dozór techniczny. Ekologiczne i techniczne bezpieczeństwo
eksploatacji

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy wymagań dozoru technicznego na podstawie dokumentacji technicznej

i technologicznej maszyny/urządzenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie lub w zespołach
2-3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem maszynę/urządzenie, dla którego będzie wykonane ćwiczenie,
5) zapoznać się z wymaganiami dozoru technicznego dla maszyny/urządzenia,
6) przygotować tabelę według poniższego wzoru:

Maszyna/urządzenie

Wymagania dozoru technicznego

7) wykonać ćwiczenie,
8) dokonać analizy ćwiczenia,
9) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

„burza mózgów”,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 w sprawie rodzajów urządzeń
technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. Nr 120 poz. 1021 z późn, zm.),

−

instrukcje obsługi, konserwacji maszyny/urządzenia,

−

Poradnik dla ucznia, literatura,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Określ zakres działalności służb technicznych i remontowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie lub w zespołach
2–3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem maszynę/urządzenie dla którego będzie wykonane ćwiczenie,
5) przygotować tabelę według poniższego wzoru:

Maszyna/urządzenie

Zakres prac służb
technicznych

B..
A

Zakres prac służb
remontowych

B..

6) wykonać ćwiczenie,
7) dokonać analizy ćwiczenia,
8) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka z pokazem,

−

„burza mózgów”,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje obsługi, konserwacji maszyny/urządzenia,

−

Poradnik dla ucznia, literatura, zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy procesu technologicznego napraw na podstawie dokumentacji

technicznej i technologicznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie lub w zespołach
2–3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem dokumentację techniczną i technologiczną dla której będzie

wykonane ćwiczenie,

5) wymień kolejne operacje wykonywane przez obsługę zgodnie z procesem

technologicznym naprawy maszyny/urządzenia,

6) przygotować tabelę według poniższego wzoru:

Lp.

Dokumentacja

techniczna i

technologiczna dla

maszyny/urządzenia

Proces technologiczny

naprawy

Operacje wykonywane przez

obsługę

7) dokonać analizy ćwiczenia,
8) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka z pokazem,

−

„burza mózgów”,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna i technologiczna maszyny/urządzenia,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek,

−

Poradnik dla ucznia, literatura.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Transport ciał stałych i gazów. Urządzenia do transportu

ciał stałych

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj pobranie gazu z butli z zastosowaniem zaworu redukcyjnego.

Wskazówki do realizacji:

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i warunki bezpieczeństwa pracy, a także sprawdzić odzież roboczą i środki ochrony
indywidualnej ucznia,

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczeń powinien ustalić i zaplanować tok
wykonania ćwiczenia i przedstawić go nauczycielowi do konsultacji,

−

ćwiczenie może być wykonane przez 2 – osobowy zespół pod nadzorem nauczyciela jako
pokaz z objaśnieniem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem zakres prac dla których będzie wykonane ćwiczenie,
5) sprawdzić dokładnie stan reduktora, a szczególnie łącznika wlotowego, nakrętki

łącznikowej oraz zaworu bezpieczeństwa,

6) sprawdzić stan zaworu na butli i następnie, stojąc z boku króćca wylotowego,

przedmuchać zawór przez jednorazowe jego otwarcie,

7) w przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia zaworu lub reduktora należy te miejsca

oczyścić. Miejsca tłuste przeczyścić bezwzględnie czterochlorkiem węgla. Jeśli
stwierdzasz uszkodzenie uszczelek, bezwzględnie musisz wymienić je na nowe,

8) przyłączyć reduktor do zaworu butlowego przy ustawieniu śruby regulacyjnej,
9) po podłączeniu reduktora do zaworu butlowego otworzyć powoli zawór na butli i przy

całkowicie odkręconej śrubie nastawczej sprawdzić, przez smarowanie wodą mydlaną,
szczelność zaworu butlowego oraz jego połączenia z reduktorem,

10) następnie zwolnić śrubę regulacyjną i przez krótkie otwarcie zaworu odcinającego np. na

palniku, spuścić gaz z reduktora,

11) po w/w procesach możesz rozpocząć pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

butla gazowa i zawór redukcyjny,

−

instrukcja do wykonania ćwiczenia,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Transport płynów. Rurociągi: sposoby połączeń, elementy

rurociągów, oznakowanie rurociągów. Obsługa i konserwacja
pomp

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj połączenie rurowe oraz próbę szczelności połączenia.

Wskazówki do realizacji:

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i warunki bezpieczeństwa pracy, a także sprawdzić odzież roboczą i środki ochrony
indywidualnej ucznia,

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczeń powinien ustalić i zaplanować tok
wykonania ćwiczenia i przedstawić go nauczycielowi do konsultacji,

−

ćwiczenie może być wykonane przez 2–3 osobowy zespół pod nadzorem nauczyciela
jako pokaz z objaśnieniem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem zakres prac dla których będzie wykonane ćwiczenie,
5) dokonać wymaganego połączenia rur zgodnie z zaleceniami nauczyciela,
6) wykonać próbę szczelności rur zgodnie z zaleceniami nauczyciela,
7) dokonać analizy ćwiczenia,
8) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

elementy hydrauliki,

−

zestawy i przyrządy ćwiczeniowe,

−

instrukcja do wykonania ćwiczenia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj prace obsługowo-naprawcze pompy wodnej.

Wskazówki do realizacji:

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i warunki bezpieczeństwa pracy, a także sprawdzić odzież roboczą i środki ochrony
indywidualnej ucznia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczeń powinien ustalić i zaplanować tok
wykonania ćwiczenia i przedstawić go nauczycielowi do konsultacji,

−

ćwiczenie może być wykonane przez 2 – osobowy zespół pod nadzorem nauczyciela jako
pokaz z objaśnieniem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii pracy,

3) zaplanować tok postępowania,
4) ustalić z nauczycielem zakres prac obsługowo-naprawczych dla których będzie

wykonane ćwiczenie,

5) wypełnić kartę naprawy urządzenia,
6) dokonać analizy ćwiczenia,
7) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

pompa wodna,

−

środki i narzędzia do oczyszczania i konserwacji,

−

instrukcja obsługi i konserwacji pompy,

−

Poradnik dla ucznia,

−

zeszyt lub arkusz papieru, długopis, linijka, ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Eksploatacja maszyn,
aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 1–8, 11, 12, 14, 15, 16, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

–

zadania 9, 10, 13, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. b, 3. c, 4. b, 5. c, 6. b, 7. d, 8. a, 9. b, 10. b, 11. b,
12. b, 13. b, 14. c, 15. b, 16. a, 17. b, 18. d, 19. d, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić zastosowanie aparatów

Sklasyfikować rozdrabniacz do odpowiedniej
grupy maszyn

Określić nazwę aparatu na rysunku

Sklasyfikować śruby do odpowiedniej grupy
połączeń

Określić prawidłową nazwę połączenia z rysunku

Sklasyfikować rozdzielacze do odpowiedniej
grupy zaworów

Określić rodzaj czynnika roboczego w napędzie
pneumatycznym

Określić rodzaj czynnika roboczego w napędzie
hydraulicznym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustalić rodzaj zużycia w zespołach, w których
przepływa czynnik hydrauliczny w postaci
płynów

10 Ustalić typ korozji z rysunku

Określić warunki powstawania korozji
chemicznej metali

Określić wpływ temperatury na powstawanie
korozji

13 Ustalić zastosowanie inhibitorów korozji

Rozpoznać urządzenie stosowane do
przenoszenia różnego rodzaju ładunków
w płaszczyźnie poziomej lub nieznacznie
pochylonej

15 Określić oznaczenie symbolu z rysunku

Określić prawidłowy podział połączeń
wciskowych

17 Ustalić budowę łożysk ślizgowych

Określić warunki powstawania korozji
miejscowej

Wskazać czynnik zwiększający odporność stali
na korozję

20 Wskazać połączenie rozłączne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzania sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jedno tygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajami zadań ujętych w zestawie zadań testowych oraz

z zasadami punktowania udzielonych odpowiedzi.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadanie testowe takich typów,

jakie ujęte są w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi podczas sprawdzianu (karta

odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość pracy samodzielnej.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na udzielenie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10 Zbierz karty z udzielonymi odpowiedziami oraz zestawy zadań testowych.
11 Sprawdź udzielone odpowiedzi a wyniki wpisz do arkusza zbiorowego.
12 Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i dokonaj wyboru zadań, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13 Ustal przyczyny słabo ukształtowanych przez uczniów umiejętności.
14 Opracuj wnioski dalszego postępowania mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych.

15 Czas przeznaczony na przeprowadzenie sprawdzianu 45 minut.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję zanim rozpoczniesz rozwiązywać zadania.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
5. Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których tylko jedna jest poprawna.
6. Wybraną odpowiedź zaznacz na karcie odpowiedzi znakiem X.
7. Jeśli uznasz, że pomyliłeś się i wybrałeś nieprawidłową odpowiedź, to otocz wybór

kółkiem, a następnie prawidłową odpowiedź zaznacz znakiem X.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz mógł sprawdzić poziom swojej wiedzy

i umiejętności.

9. Jeśli jakieś zadanie sprawi Ci trudność, rozwiąż inne i ponownie spróbuj rozwiązać

poprzednie.

10. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
11. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 45 minut.

Materiały dla ucznia

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Aparaty są to urządzenia

a) stanowiące układy dynamiczne o ściśle określonym działaniu, stosowane do

następujących celów: przetworzenia energii, zmiany cech użytkowych materiałów,
zmiany położenia materiałów, dostarczenia informacji.

b) dostarczające informacji charakteryzujących parametry przebiegającego procesu

w maszynie lub aparacie.

c) które służą do przechowywania i transportu materiałów płynnych i stałych sypkich.
d) w których przebiegają procesy fizyczne, fizykochemiczne lub chemiczne, mające na

celu zmianę własności substancji biorących udział w tym procesie.

2. Na zdjęciu znajduje się rozdrabniacz

bijakowy należący do grupy maszyn

a) transportowych.
b) technologicznych.
c) energetycznych.
d) informacyjnych.

3. Na rysunku obok znajduje się

a) łożysko.
b) sprzęgło.
c) przekładnia.
d) wał.

4. Śruby są elementami połączeń

a) wpustowych.
b) gwintowych.
c) wciskowych.
d) spawanych.

5. Na rysunku obok znajduje się połączenie

a) klinowe.
b) wpustowe.
c) sworzniowe.
d) połączenie klinem poprzecznym.

6. Rozdzielacze to zawory należące do

a) zaworów sterujących ciśnieniem.
b) zaworów sterujących natężaniem lub kierunkiem przepływu.
c) zaworów dławiących.
d) zaworów redukcyjnych.

7. W napędzie pneumatycznym czynnikiem roboczym powodującym przetworzenie energii

jest
a) olej.
b) ciecz.
c) ciało stałe.
d) sprężone powietrze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. W napędzie hydraulicznym czynnikiem roboczym powodującym przetworzenie energii

jest
a) olej.
b) ciało stałe.
c) sprężone powietrze.
d) ciało stałe.

9. W zespołach, w których przepływa czynnik hydrauliczny w postaci płynów występuje

zużycie
a) chemiczne.
b) erozyjne.
c) elektryczne.
d) zmęczeniowe.

10. Na rysunku obok znajduje się przykład korozji

a) punktowej.
b) podpowierzchniowa.
c) wżerowej.
d) szczelinowej.

11. Korozja chemiczna metali następuje w wyniku działania

a) wody.
b) suchych gazów lub cieczy nie przewodzących prądu elektrycznego.
c) wylanych chemikaliów na powierzchnię metalu.
d) próżni.

12. Wysoka temperatura i ciśnienie wpływa na korozję

a) nieznacznie.
b) zwiększa ją.
c) zmniejsza ją.
d) ma wpływ tylko w agresywnym środowisku chemicznym.

13. Inhibitory korozji to

a) substancje chemiczne powodujące korozję.
b) środki chemiczne hamujące przebieg procesów niszczenia materiałów instalacji.
c) symbole oznaczające typ korozji.
d) substancje rozpuszczające rdzę.

14. Do przenoszenia różnego rodzaju ładunków w płaszczyźnie poziomej lub nieznacznie

pochylonej stosuje się
a) suwnice.
b) żurawie.
c) wózki spalinowe lub elektryczne.
d) ciągniki.

15. Na rysunku symbol oznaczający ostrzeżenie przed substancjami

a) promieniotwórczymi.
b) żrącymi.
c) toksycznymi.
d) łatwopalnymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Połączenia wciskowe można podzielić na

a) wtłaczane i skurczowe.
b) gwintowe i rozłączne.
c) nitowe i zgrzewne.
d) klinowe i sworzniowe

17. Łożyska ślizgowe to takie, w których

a) powierzchnia czopa wału lub osi kręci się po powierzchni obejmującej go, zwanej

panwią.

b) powierzchnia czopa wału lub osi ślizga się po powierzchni obejmującej go, zwanej

panwią.

c) powierzchnia czopa wału lub osi nie ślizga się po powierzchni obejmującej go,

zwanej panwią.

d) żadna z odpowiedzi nie jest poprawna.

18. Korozja miejscowa, występuje gdy

a) korodujący metal nie ulega lokalnemu zniszczeniu.
b) cała powierzchnia pokrywa się równomiernie i szybko warstwą rdzy.
c) cała powierzchnia pokrywa się równomiernie i dość wolno warstwą rdzy.
d) korodujący metal ulega lokalnemu zniszczeniu.

19. W celu zwiększenia odporności stali na korozję stosuje się powłoki z

a) metalu.
b) ebonitu.
c) kałczuku.
d) metalu, ebonitu, kauczuku.

20. Do połączeń nierozłącznych należą

a) spawane i kołnierzykowe.
b) gwintowe.
c) spawane i lutowane.
d) kielichowe i kołnierzowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Eksploatacja maszyn, aparatów i urządzeń przemysłu

chemicznego

Zaznacz poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Eksploatacja maszyn,
aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 1, 2, 3, 5, 7, 8, 9, 11–16, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

–

zadania 4, 6, 10, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. d, 4. a, 5. a, 6. b, 7. c, 8. b, 9. d, 10. b, 11. a,
12. b, 13. b, 14. c, 15. b, 16. a, 17. c, 18. d, 19. c, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić zastosowanie zbiorników

Określić prawidłową nazwę aparatu na
rysunku

Określić prawidłową nazwę urządzenia na
rysunku

Ustalić budowę klina

Określić prawidłową nazwę połączenia na
rysunku

Sklasyfikować zawory dławiące do
odpowiedniej grupy zaworów

Określić rodzaj czynnika roboczego
w napędzie hydraulicznym

Określić rodzaj czynnika roboczego
w napędzie hydrostatycznym

Scharakteryzować zasady prawidłowej
obsługi technicznej

10 Ustalić typ korozji z rysunku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić warunki powstawania korozji
elektrochemicznej

Wskazać zastosowanie ochrony czasowej
przed korozją

13 Wskazać środki ochrony czasowej

Wskazać urządzenie stosowane do
przenoszenia różnego rodzaju ładunków
w wzdłuż łuku kołowego

15 Wskazać oznaczenie symbolu z rysunku

16 Wskazać połączenie rozłączne

17 Ustalić budowę łożysk tocznych

18 Wskazać fizyczne efekty zagrożeń

Określić prawidłową nazwę aparatu na
rysunku

20 Określić zasadę postępowania z odpadami

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzania sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jedno tygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajami zadań ujętych w zestawie zadań testowych oraz z

zasadami punktowania udzielonych odpowiedzi.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadanie testowe takich typów,

jakie ujęte są w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi podczas sprawdzianu (karta

odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość pracy samodzielnej.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na udzielenie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty z udzielonymi odpowiedziami oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź udzielone odpowiedzi a wyniki wpisz do arkusza zbiorowego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i dokonaj wyboru zadań, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny słabo ukształtowanych przez uczniów umiejętności.
14. Opracuj wnioski dalszego postępowania mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych.

15. Czas przeznaczony na przeprowadzenie sprawdzianu 45 minut.

Instrukcja dla ucznia

kółkiem, a następnie prawidłową odpowiedź zaznacz znakiem X.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz mógł sprawdzić poziom swojej wiedzy

i umiejętności.

9. Jeśli jakieś zadanie sprawi Ci trudność, rozwiąż inne i ponownie spróbuj rozwiązać

poprzednie.

10. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
11. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 45 minut.

Materiały dla ucznia

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Zbiorniki magazynowe są to urządzenia

a) stanowiące układy dynamiczne o ścisłe określonym działaniu, stosowane do

następujących celów: przetworzenia energii, zmiany cech użytkowych materiałów,
zmiany położenia materiałów, dostarczenia informacji.

b) które służą do przechowywania i transportu materiałów płynnych i stałych sypkich.
c) dostarczające informacji charakteryzujących parametry przebiegającego procesu

w maszynie lub aparacie.

d) w których przebiegają procesy fizyczne, fizykochemiczne lub chemiczne, mające na

celu zmianę własności substancji biorących udział w tym procesie.

2. Na schemacie obok znajduje się

a) aparat typu zbiornikowego.
b) rozdrabniacz bijakowy.
c) wał.
d) silnik.

3. Na rysunku obok znajduje się

a) łożysko.
b) sprzęgło.
c) przekładnia.
d) zawór.

4. Klin jest to element o przekroju

a) prostokątnym, mający dwie powierzchnie ustawione pod pewnym kątem do siebie.
b) prostokątnym, nie mający zbieżności.
c) okrągłym, mający dwie powierzchnie ustawione pod pewnym kątem do siebie.
d) cylindrycznym, mający dwie powierzchnie ustawione pod pewnym kątem do siebie.

5. Na rysunku obok znajduje się połączenie

a) klinowe.
b) wpustowe.
c) sworzniowe.
d) połączenie klinem poprzecznym.

6. Zawory dławiące to zawory należące do

a) zaworów sterujących ciśnieniem.
b) zaworów sterujących natężaniem lub kierunkiem przepływu.
c) zaworów rozdzielających.
d) zaworów redukcyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. W napędzie hydraulicznym czynnikiem roboczym powodującym przetworzenie energii

jest
a) ciało stałe.
b) ciecz.
c) olej.
d) sprężone powietrze.

8. W napędzie hydrostatycznym czynnikiem roboczym powodującym przetworzenie energii

jest
a) olej.
b) ciśnienie cieczy.
c) sprężone powietrze.
d) ciało stałe.

9. Przez prawidłową obsługę techniczną należy rozumieć obsługę wykonywaną

a) w odpowiednich terminach.
b) zgodnie z przepisami fabrycznych.
c) zgodnie z instrukcją obsługi.
d) wszystkie odpowiedzi SA poprawne.

10. Na rysunku obok znajduje się przykład korozji

a) punktowej.
b) plamowej.
c) wżerowej.
d) szczelinowej.

11. Korozja elektromechaniczna metali następuje w wyniku działania

a) elektrolitu.
b) suchych gazów lub cieczy nie przewodzących prądu elektrycznego.
c) wylanych chemikaliów na powierzchnię metalu.
d) próżni.

12. Ochrona czasowa przed korozją

a) pozwala na okresowe wyeliminowanie lub poważne zmniejszenie wpływu

środowiska korodującego.

b) pozawala na całkowite wyeliminowanie lub poważne zmniejszenie wpływu

środowiska korodującego.

c) zmniejsza ją przez nałożenie na powierzchnię części powłok ochronnych odpornych

na działanie czynników zewnętrznych.

d) wszystkie odpowiedzi są poprawne.

13. Środki ochrony czasowej to

a) substancje chemiczne powodujące korozję.
b) warstewki ochronne hamujące korozję.
c) symbole oznaczające typ korozji.
d) substancje rozpuszczające rdzę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Do przenoszenia różnego rodzaju ładunków w wzdłuż łuku kołowego stosuje się

a) suwnice.
b) wózki spalinowe lub elektryczne.
c) żurawie.
d) ciągniki.

15. Na rysunku symbol oznaczający ostrzeżenie przed substancjami

a) żrącymi
b) promieniotwórczymi.
c) toksycznymi.
d) łatwopalnymi.

16. Do połączeń rozłącznych należą połączenia

a) roztłaczane i nitowe.
b) spawane i lutowane.
c) kielichowe i kołnierzowe.
d) spawane i kołnierzykowe.

17. Łożyska toczne to takie, w których

a) powierzchnia czopa wału lub osi kręci się po powierzchni obejmującej go, zwanej

panwią.

b) powierzchnia czopa wału lub osi ślizga się po powierzchni obejmującej go, zwanej

panwią.

c) ruch jest zapewniony przez toczne elementy umieszczone pomiędzy dwoma

pierścieniami.

d) żadna z odpowiedzi nie jest poprawna.

18. Fizycznym efektem zagrożeń są

a) pożary.
b) wybuchy.
c) cała emisje substancji toksycznych.
d) wszystkie odpowiedzi są poprawne.

19. Na zdjęciu znajduje się schemat

a) pompy wirowej.
b) pompy tłokowej.
c) pompy pływakowej
d) aparatu typu zbiornikowego.

20. Zasada postępowania z odpadami

a) należy ograniczać ilości powstających odpadów poprzez zastosowanie takich

sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów.

b) należy poddawać odzyskowi lub unieszkodliwieniu odpadów w miejscu ich

wytworzenia.

c) należy ograniczać negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia.
d) wszystkie odpowiedzi są poprawne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Eksploatacja maszyn, aparatów i urządzeń przemysłu chemicznego

Zaznacz poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Błasiński H., Młodziński B.: Aparaty przemysłu chemicznego. WNT, Warszawa 1983
2. Buliński J., Miszczak M.: Podstawy mechanizacji rolnictwa. WSiP, Warszawa 1996
3. Dobrzyński T.: Rysunek techniczny maszynowy. WNT, Warszawa 2004
4. Francuz W . M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w rzemiośle. WSiP,

Warszawa 1996

5. Giełdowski L.: Przekroje. WSiP, Warszawa 1998
6. Jabłońska-Drozdowska H., Krajewska K.: Aparaty, urządzenia i procesy przemysłu

chemicznego. WSiP, 1995

7. Kornowicz-Sot Anna: Automatyka i robotyka. Układy regulacji automatycznej. WSiP,

Warszawa 1999

8. Kotnarowska D., Wojtyniak M.: Metody badań jakości powłok ochronnych. PR, 2007
9. Kozłowska D.: Mechanizacja rolnictwa. Cz. I. Hortpress Sp. z o.o., Warszawa 1996
10. Molenda J.: Chemia w przemyśle: surowce – procesy – produkty. WSiP, Warszawa 1996
11. Molenda J.: Technologia chemiczna. WSiP, Warszawa 1993
12. Pikoń J.: Amaratura chemiczna. PWN, Warszawa 1983
13. Poradnik warsztatowca mechanika, WNT Warszawa 1969
14. Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Gdańsk 1999
15. Ryng M.: Bezpieczeństwo techniczne w przemyśle chemicznym. WNT, Warszawa 1993
16. Szmidt-Szałowski

K.:

Podstawy

technologii

chemicznej.

Bilanse

procesów

technologicznych. OWPW, Warszawa 1997.

17. Waszkiewicz E., Waszkiewicz S.: Rysunek zawodowy. WSiP, Warszawa 1999
18. Warych J.: Aparaty i urządzenia przemysłu chemicznego i przetwórczego. WSiP,

Warszawa 1996

19. Warych J.: Oczyszczanie gazów. Procesy i aparatura. WNT, Warszawa 1998
20. Warych J.: Podstawowe procesy przemysłu chemicznego i przetwórczego. WSiP,

Warszawa 1996

21. Warych J.: Aparatura chemiczna i procesowa. OWPW, Warszawa 1998
22. Waselowsky K.: 225 doświadczeń chemicznych. WNT, Warszawa 1987
23. Wojtkun F., Bukała W .: Materiałoznawstwo. Część1 i 2. WSiP, Warszawa 1997
24. Zawora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001

Strony internetowe:
25. www.pg.gda.pl
26. www.pl.wikipedia.org
27. www.tribologia.org
28. www.encyklopedia.servis.pl
29. http://www.bryk.pl/
30. http://www.dami.pl/~chemia/
31. http://www.tworzywa.pwr.wroc.pl/
32. http://www.chemart.org