1

1

PRZEDSIĘBIORSTWO

Przedsiębiorstwo: organizacja pod jednym zarządem, wyodrębniona ekonomicznie

i prawnie, której celem jest działalność gospodarcza przynosząca zysk.

Odrębność ekonomiczna oznacza wyłączne dysponowanie majątkiem przez

właścicieli i jego powiększanie z zysków generowanych przez firmę.

Odrębność prawna oznacza zdolność do zaciągania kredytów i zobowiązań i

zawierania umów w imieniu własnym.

2

PRZEDSIĘBIORSTWO

Z reguły każde przedsiębiorstwo ma strategię działania, obejmującą:

misję

wizję działania

pozycję strategiczną wyznaczoną na podstawie analizy SWOT

S – strenghts: silne strony przedsiębiorstwa

W – weaknesses: słabe strony

O – opportunities: szanse w otoczeniu

T – threads: zagrożenia

2

3

PRZEDSIĘBIORSTWO

Cel działania przedsiębiorstwa:

mikroekonomiczny:

maksymalizacja zysku: zrównanie krańcowego kosztu i krańcowego przychodu

biznesowy

maksymalizacja sprzedaży

maksymalizacja wzrostu

maksymalizacja korzyści dla zarządu

Współczesna teoria przedsiębiorstwa przyjmuje że cele mogą być różne w zależności od
charakteru przedsiębiorstwa, formy własności, rynku i wielkości:

4

PRZEDSIĘBIORSTWO

Cel działania przedsiębiorstwa:

maksymalizacja zysku na akcję w średnim terminie

maksymalizacja sprzedaży

rozwój firmy

unikanie strat

P

3

TQ

right product

in the right place

at the right price

at the right time

in the right quantity

3

5

PRZEDSIĘBIORSTWO

Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej:

- rejestrowane w lokalnych organach administracji (urzędzie gminy itp.):

jednoosobowa działalność gospodarcza
spółka cywilna
(oparte o kodeks cywilny, bez osobowości prawnej, pełna odpowiedzialność
majątkowa właścicieli)

- oparte o kodeks spółek handlowych (wpisane do krajowego rejestru sądowego)

spółki osobowe (jawna, partnerska, komandytowa)
spółki kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna)

Umowa spółki: zobowiązanie do wspólnej realizacji celu gospodarczego

6

PRZEDSIĘBIORSTWO

Przedsi

ę

biorstwo

Przedsi

ę

biorstwo

indywidualne

Spółki

Spółka cywilna

Spółka prawa

handlowego

Spółka osobowa:

-jawna

-partnerska

-komandytowa

-komandytowo-

akcyjna

Spółka kapitałowa:

- akcyjna

-z ograniczon

ą

odpowiedzialno

ś

ci

ą

Spółdzielnie

Przedsi

ę

biorstwa

pa

ń

stwowe

4

7

PRZEDSIĘBIORSTWO

Indywidualna działalność gospodarcza:

+ prosta i tania procedura rejestracji (w nazwie nazwisko właściciela)

+ brak minimalnego kapitału

+ sprawne podejmowanie decyzji

+ uproszczona księgowość

+ cały zysk dla właściciela

- nieograniczona odpowiedzialność

- nie ma osobowości prawnej

- trudny dostęp do kapitału

8

PRZEDSIĘBIORSTWO

Spółka jawna:

+ brak minimalnego kapitału

+ nie posiada osobowości prawnej (w nazwie nazwiska właścicieli)

+ elastyczność wyboru form opodatkowania

+ uproszczona księgowość

- nieograniczona odpowiedzialność

- nie posiada osobowości prawnej

- konieczność wpisu do rejestru przedsiębiorców

- trudny dostęp do kapitału

- trudne przyjęcie i odejście wspólnika

5

9

PRZEDSIĘBIORSTWO

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

+ ograniczona odpowiedzialność (do wysokości wkładu)

+ posiada osobowość prawną

+ łatwy dostęp do kapitału

+ pełna księgowość

-+ zarządzana przez organy spółki

- minimalny kapitał zakładowy 5 tys. zł (udział : min. 50 zł)

- konieczność wpisu do KRS

- umowa notarialna

- podwójne opodatkowanie

- wyłączenie wspólnika wymaga decyzji sądu

10

PRZEDSIĘBIORSTWO

Spółka akcyjna

+ ograniczona odpowiedzialność (do wysokości wniesionego kapitału)

+ posiada osobowość prawną

+ łatwy dostęp do kapitału

+ pełna księgowość

-+ zarządzana przez organy spółki

- minimalny kapitał zakładowy 100 tys. zł (akcja: min. 1 grosz)

- konieczność wpisu do KRS

- umowa notarialna

- podwójne opodatkowanie

6

11

PRZEDSIĘBIORSTWO

Uruchomienie działalności gospodarczej wymaga kapitału, czyli zasobu środków.

Kapitał może być:

własny: wkłady właścicieli, wpłaty wspólników lub akcjonariuszy. W ramach własnego
wyróżnia się

k. zakładowy (finansujący działalność bieżącą) i

k. rezerwowy (na pokrycie strat) tworzony zgodnie z odpowiednimi przepisami

obcy:

długoterminowy – obligacje, kredyty i pożyczki długoterminowe

krótkoterminowy – kredyty obrotowe, zobowiązania wobec dostawców.

12

PRZEDSIĘBIORSTWO

Przychód (utarg): ilość pieniędzy uzyskana ze sprzedaży dóbr i usług w danym okresie

Koszt: wydatki poniesione na wytworzenie dóbr i usług

Zysk: nadwyżka przychodów nad kosztami

Przychód krańcowy: przyrost utargu spowodowany przyrostem sprzedaży o jednostkę

Koszt krańcowy (marginalny): koszt wytworzenia dodatkowej jednostki produkcji

Produkcja krańcowa (marginalna): przyrost ilości produkcji wywołany przyrostem zużycia
dodatkowej jednostki zasobów przy pozostałych zasobach bez zmian.

Prawo malejących przychodów – przyrosty jednego z czynników przy pozostałych bez
zmian nie daje liniowego przyrostu produkcji.

W krótkim okresie (gdy nie następuje zmiana technologii) niektóre czynniki są stałe i
tworzą ograniczenia. W długim okresie wszystkie czynniki produkcji są zmienne bo
właściciel ma odpowiednio dużo czasu na dostosowanie.

7

13

PRZEDSIĘBIORSTWO

Czynniki produkcji zakupione na rynku są ujmowane jako koszt księgowy.

Koszty księgowe:

Koszty stałe - nie zmieniają się w funkcji skali produkcji:

płace, ochrona, dzierżawa, amortyzacja

Koszty zmienne – rosną wraz ze skalą produkcji (często liniowo)

materiały, surowce, energia technologiczna

Nie wszystkie wydatki firmy są kosztami

Nie wszystkie koszty są wydatkami

14

PRZEDSIĘBIORSTWO

Wydatki lub utracone korzyści które nie przechodzą przez rynek i nie są ujmowane w
księgach to koszty alternatywne. Suma kosztów księgowych i kosztów alternatywnych
tworzy koszt ekonomiczny.

Przykłady kosztów alternatywnych związanych z działalnością firmy których nie ma w
księgach rachunkowych:

koszty utraconych korzyści: potencjalne korzyści wynikające z innych wariantów alokacji

koszty zewnętrzne: koszty które ponoszą inne podmioty pod wpływem cudzej działalności

8

15

PRZEDSIĘBIORSTWO

Ceny:

model rynkowy - ustalane przez rynek (popyt-podaż)

model administrowany: koszt plus zysk od kapitału i inne odmiany

Zysk

nadwyżka przychodów (nie dochodów!) nad kosztami.

z. księgowy: przychody – koszty księgowe

z. ekonomiczny: przychody – koszty ekonomiczne

z. ekonomiczny zawsze jest mniejszy niż księgowy

Zysk brutto: zysk księgowy przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym

Zysk netto: zysk księgowy do podziału, może być zatrzymany w firmie lub podzielony

16

PRZEDSIĘBIORSTWO

Rodzaje kosztów księgowych (przykłady):

koszty wynagrodzeń

koszty materiałów i energii

amortyzacja – utrata wartości dobra kapitałowego (ekonomiczna/technologiczna)

koszty finansowe

k.stałe

k.zmienne

produkcja

koszty

9

17

PRZEDSIĘBIORSTWO

Próg rentowności: minimalny poziom produkcji równoważący przychody i koszty.

Minimalna produkcja musi przynieść nadwyżkę na kosztach zmiennych większą niż

koszty stałe:

PR = (cena – jednostkowy koszt zmienny) x produkcja minimalna > koszty stałe

Branże o wysokim progu rentowności są wrażliwe na koniunkturę

18

PRZEDSIĘBIORSTWO

Ocena finansowa przedsiębiorstwa opiera się na trzech podstawowych dokumentach:

bilansie przedsiębiorstwa

rachunku wyników

sprawozdania z przepływów pieniężnych

Bilans przedsiębiorstwa: statyczny obraz majątku i źródeł jego finansowania na dany dzień

Aktywa: kierunki zaangażowania kapitałów

majątek trwały (maszyny i urządzenia, prawa majątkowe) – czas życia powyżej roku

majątek obrotowy – zużywany w ciągu okresu obrachunkowego

Pasywa: źródła finansowania aktywów: kapitały własne i obce o różnym okresie zwrotu

10

19

PRZEDSIĘBIORSTWO

Rachunek zysków i strat: zestawienie wyznaczające poziom ostatecznego wyniku
finansowego (zysku lub straty netto). Uproszczony schemat rachunku wyników:

Przychody ze sprzedaży netto

- koszty wytworzenia wyrobów sprzedanych

= nadwyżka finansowa brutto (zysk/strata na sprzedaży)

- koszty zarządu i sprzedaży

= zysk/strata na działalności operacyjnej

- odsetki od kredytów i pożyczek (koszty finansowe)

= zysk/strata brutto

- podatek dochodowy

= zysk/strata netto

20

PRZEDSIĘBIORSTWO

Rachunek zysków i strat jest sporządzany zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości
według zasady memoriałowości, czyli uwzględnienia wszystkich zdarzeń
udokumentowanych księgowo (faktury, rachunki itp.) niezależnie od tego czy faktury
zostały zapłacone !

Przedsiębiorstwo może wykazywać zyski i nie mieć pieniędzy na funkcjonowanie. Dlatego
trzeba rozróżnić przychody i koszty (księgowe) od wpływów i wydatków (kasowe).
Niektóre koszty nie są wydatkami (amortyzacja) a niektóre wydatki kosztami (spłaty
kredytu).

Wpływy i wydatki pieniężne przedstawia sprawozdanie z przepływów pieniężnych (cash
flow) ustalający nadwyżkę finansową wypracowaną w okresie obrotowym. Cash flow
informuje o zdolności do samofinansowania firmy przedstawiając jakimi środkami
finansowymi dysponuje przedsiębiorstwo.