Powłoka gazowa otaczająca Ziemię; składa się z mieszaniny

gazów, zw. powietrzem. Masa atmosfery ziemskiej wynosi

5,15ˇ1018 kg, z czego połowa mieści się w dolnych 5 km, 3/4 w

dolnych 10 km, a tylko 10 - 6 część masy znajduje się powyżej

100 km. Atmosfera ziemska nie ma wyraźnie zaznaczonej górnej

granicy, lecz przechodzi stopniowo w przestrzeń

międzyplanetarną. Jest układem dynamicznym, w którym

zachodzi przemieszczanie mas powietrza; źródłem energii mech.

jest energia promieniowania słonecznego. W atmosferze

ziemskiej zachodzą charakterystyczne zjawiska opt. I elektryczne

( meteory). Atmosfera ziemska nie jest jednorodna; zmiana jej

właściwości fiz. I chem. wraz ze wzrostem wysokości stanowi

podstawę podziału na koncentryczne warstwy (bez wyraźnie

zaznaczonych granic). Powszechnie jest przyjęty podział

atmosfery ziemskiej wg rozkładu temperatury w zależności od

wysokości na: troposferę; (temperatura maleje niemal

jednostajnie ze wzrostem wysokości), stratosferę; (w dolnej jej

części temperatura prawie nie zmienia się z wysokością, w górnej

- rośnie), mezosferę; (temperatura maleje ze wzrostem

wysokości) i termosferę; (temperatura rośnie ze wzrostem

wysokości); powierzchnie rozgraniczające te warstwy nazywają się

odpowiednio: tropopauza, stratopauza i mezopauza. Trzy

pierwsze warstwy cechuje identyczność procesów

hydrodynamicznych oraz składu chem. (z wyjątkiem pary wodnej,

zawartej gł. W warstwie do 10 km, i ozonu, koncentrującego się

na wys. ok. 25 - 30 km; ozonosfera) i średniej masy

cząsteczkowej składników powietrza. Powyżej tych warstw skład

chem. powietrza zmienia się wraz ze wzrostem wysokości

wskutek procesów fotochem. zachodzących pod wpływem

promieniowania słonecznego i kosmicznego. W atmosferze

ziemskiej wyróżnia się również warstwy, w których występuje

duża ilość swobodnych elektronów i jonów ( jonosfera).

Najbardziej zewn. część atmosfery ziemskiej jest niekiedy zw.

egzosferą. Wyodrębnia się też warstwę graniczną (zw. również

warstwą planetarną lub warstwą tarcia) rozciągającą się od

powierzchni Ziemi do wys. 0,5 - 1,5 km, w której ruch powietrza

jest zakłócony przez tarcie o powierzchnię Ziemi. Atmosfera

ziemska powyżej warstwy granicznej jest zw. atmosferą

swobodną. Zob. też elektryczność w atmosferze ziemskiej,

promieniowanie w atmosferze ziemskiej, zanieczyszczenia

powietrza, ochrona atmosfery.