Edukacja seksualna 

Zdrowie seksualne. Prawa seksualne. 

Normy seksualne.  

Rozwój psychoseksualny 

mgr Joanna Rogowska 

Zdrowie seksualne 

Zdrowie reprodukcyjne 

Zdrowie reprodukcyjne to stan  

pełnego dobrostanu (well-being)  

w aspekcie fizycznym, psychicznym i społecznym,  

a nie wyłącznie brak choroby lub niedomagań, 

 

we wszystkich sprawach związanych z układem 

rozrodczym oraz jego funkcjami i procesami.  

Zdrowie reprodukcyjne oznacza zatem, że ludzie 

mogą prowadzić satysfakcjonujące i bezpieczne 

życie seksualne oraz że mają zdolność do 

reprodukcji, jak również swobodę decydowania o 

tym, czy, kiedy i ile chcą mieć dzieci.  

Prawa seksualne 

1.

Prawo do wolności seksualnej 

2.

Prawo do odrębności seksualnej, integralności oraz bezpieczeństwa 
seksualnego ciała 

3.

Prawo do prywatności seksualnej 

4.

Prawo do równości seksualnej 

5.

Prawo do przyjemności seksualnej 

6.

Prawo do emocjonalnego wyrażania seksualności 

7.

Prawo do swobodnych kontaktów seksualnych 

8.

Prawo do podejmowania wolnych i odpowiedzialnych decyzji 
dotyczących posiadania potomstwa 

9.

Prawo do informacji seksualnej opartej na badaniach naukowych 

10.

Prawo do wyczerpującej edukacji seksualnej 

11.

Prawo do seksualnej opieki zdrowotnej 
 

Normy seksualne 



Norma religijna 



Norma ewolucyjna 



Norma obyczajowa 



Norma prawna 



Norma partnerska 



Norma statystyczna 



Norma medyczna 

Podstawowe założenia rozwoju 
psychospołecznego 

1.

Człowiek dojrzewa przez całe życie. Każdy kolejny etap 

charakteryzuje się różnym tempem zmian 

poszczególnych aspektów rozwoju i odmiennymi 
zadaniami. 

2.

Człowiek jest istotą seksualną od początku swojego 

istnienia, co wynika z faktu, że każdy z nas przynależy 

do jednej z płci od momentu zapłodnienia. 

3.

Seksualność stanowi jedną z wielu sfer funkcjonowania 

człowieka, niemożliwą do wyizolowania, zależną od 

pozostałych i z nimi związaną. Takie rozwojowe, 

całościowe ujęcie seksualności opiera się na założeniu, 

że „niemożliwe jest wyróżnienie części ciała, przeżyć 

czy zachowań, które są wyłącznie seksualnej natury 

oraz stwierdzenie, że któryś z obszarów 

funkcjonowania człowieka nie ma nic wspólnego z jego 

seksualnością”.  

Wyznaczniki rozwoju psychoseksualnego

  



Wyznaczniki biologiczne 



Czynniki genetyczne 



Budowa ciała 



Czynniki fizjologiczne 



Kora mózgowa 



Ośrodki podkorowe 



Popęd seksualny i potrzeba seksualna 
 

Czynniki genetyczne 



Czynniki genetyczne określają możliwości 

rozwojowe człowieka i podlegają w różnym stopniu 

oddziaływaniom środowiska. Od nich zależy 

przede wszystkim płeć genetyczna, ale i 
hormonalna, anatomiczna, a nawet psychiczna. 

Czynniki prenatalne determinują określoną płeć – Y 

determinuje rozwój jąder u mężczyzn, a jego brak u 

kobiet umożliwia rozwój jajników. Jajniki i jądra 

produkują hormony, które decydują o powstaniu 
drugo- 

i trzeciorzędowych cech płciowych.  



Przewód Mullera i przewód Wolfa (kształtowanie 

płci) 

Budowa ciała i czynniki fizjologiczne 



Budowa ciała, w tym narządów płciowych, jest 

uwarunkowana genetycznie, lecz może podlegać 

wpływowi innych czynników. Nieprawidłowy rozwój 

struktur nerwowych i gruczołów płciowych wpływa 

negatywnie na rozwój psychoseksualny (może go 

nawet hamować). Np. objawy przedwczesnego lub 

opóźnionego dojrzewania  

 
 



Czynniki fizjologiczne są związane z funkcjonowaniem 

kory mózgowej, ośrodków podkorowych, 

wewnątrzwydzielniczych gruczołów i narządów 

płciowych. 

Kora mózgowa  



Kora mózgowa decyduje o powstaniu 
reakcji seksualnych pod wpływem 
różnorodnych bodźców zewnętrznych, o 
przebiegu tych reakcji lub ich 
wygaszaniu (najważniejszą rolę 
przypisuje się okolicom płatów 
skroniowych). 

 

Ośrodki podkorowe (układ limbiczny i 
międzymózgowie)

  

 



Ośrodki podkorowe kierują wrodzonymi reakcjami 

seksualnymi i scalają bodźce nerwowe z 

hormonalnymi. W międzymózgowiu znajdują się także 

ośrodki nerwowe wegetatywne, regulujące natężenie 
emocji 

– przekazują one impulsy do nadnerczy, które 

wydzielają adrenalinę; prowadzi to do wegetatywnych 

reakcji, takich jak: blednięcie, czerwienienie się, 

przyspieszenie bicia serca, pocenie się itp.. 

Podwzgórze pobudza również czynność 

wewnątrzwydzielniczą przysadki mózgowej. 

Wyznaczniki rozwoju psychoseksualnego 



Wyznaczniki psychospołeczne 

a)

Środowisko rodzinne 

-

Otwartość na świat 

-

Ukierunkowanie moralne 

-

Komunikowanie uczuć 

-

Tabu językowe, międzypokoleniowe, odrębnej płci 

-

Przekaz ról społecznych (w tym ról związanych z 

płcią) 

b)

Środowisko rówieśnicze 

-

Identyfikacja 

-

Trening społeczny 

-

Teren wstępnych doświadczeń seksualnych 
 
 

Dziękuję za uwagę!