Opór w badaniu 

• jako otwarta, jawna odmowa albo formy zamaskowane 
• odmowa udziału w badaniu 
• odmowa odpowiedzi na określone pytania 
• wykonania określonych zadań 
• zmiana tematu 
• teoretyzowanie 
• tłumienie 
• zaprzeczanie 
• próby przerzucenia uwagi na diagnostę 

• zmiany ekspresji i werbalizacji 
• ironia 
• autoironia 
• milczenie 
• formalizacja kontaktu 
• napięcie 
• niespójność strony werbalnej i niewerbalnej 
• odpowiedzi zbyt ogólne lub abstrakcyjne 
• zapominanie terminów 
• zmienianie terminów 
• atak na psychologa 
• krytyka diagnozy, metod, warunków, całej 

psychologii 

• wesołkowatość 

• źródła 

–wstyd 
–lęk przed odsłonięciem się 
–lęk przed poznaniem własnych 

nieakceptowanych cech, informacji 
burzących ustalony obraz siebie 

–lęk przed zmianą 
–lęk przed popełnieniem błędu 
–niepewność 

 

 

Cechy diagnosty utrudniające wchodzenie 

w dobry kontakt (za: Szustrowa, 2005): 

 

– nawyk oceniania 
– nadmierne poczucie odpowiedzialności za innych 
– tendencja do dominacji 
– lęk diagnosty przed wejściem w kontakt z 

badanym (źródła sytuacyjne lub osobowościowe) 

– niechęć pokazania własnych niekompetencji 
– koncentrowanie się na sobie nie na relacji 
– osobiste traktowanie ataków i zarzutów, 
– niechęć do osoby badanej  

 

Manipulacja w relacji diagnostycznej- 

podstawowe techniki: 

• moralizatorstwo 
• prowokacje 
• straszenie 
• ośmieszanie, ironia 
• pomniejszanie problemu 
• przekazywanie fałszywych bądź zniekształconych 

informacji 

• fragmentaryzowanie 
• rozpowszechnianie stereotypów 
• ocenianie i wartościowanie zachowań czy wyborów osoby 

badanej