1
X.
Partykuły 助词
1. Partykuły strukturalne 结构助词
1.1. 的
• Tworzy frazy z “的”, np.:
这本书是中文的，那本书是英文的。
穿红衣服的是我妹妹。
x Osoba lub przedmiot wskazany przez frazę z “的” musi być wcześniej
znany, np.:
昨天我们去买毛巾，我买了一条白的，小张买了一条花的。
x Frazy z “的” zazwyczaj odnoszą się do zjawisk realnych, nie
abstrakcyjnych, np.:
*这个孩子的精神很好，那个孩子的不好。
x Przymiotnik z “的” nie tworzy tzw. frazy z “的” jeśli pełni funkcję
jedynie opisową, np.:
庄严的（会场）、巍峨的（山脉）、辽阔的（大海）
• Niektóre ściśle związane frazy czasownik-dopełnienie, można rozbić przez
wstawienie rzeczownika/zaimka z “的”, np.:
别开他的玩笑了。（别跟他开玩笑了）
• “的” użyte między rzeczownikiem oznaczającym osobę / zaimkiem oraz
rzeczownikiem oznaczającym stanowisko, wykonywaną rolę, status, np.:
这次开会，你的主席，我的记录。（你当主席，我当记录）
• “的” wstawione pomiędzy dwa takie same czasowniki, oznacza “有
的……，有的……”
, np.:
敌人死的死，伤的伤。
• “的” użyte po wyrażeniach współrzędnych, oznacza “等等、之类”, np.:
明天就开学了，书啊本的你都准备好了吗？
x “什么的”
护照、飞机票什么的你要放好，别丢了。
2
• “的” użyte po rzeczownikach, czasownikach, przymiotnikach, oznacza
stan lub sytuację, np.:
大过年的，还在上班啊！
屋子里乱七八糟的，好像没有人住。
1.2. 地
Po przymiotnikach lub niektórych frazach tworzy frazy z “地”, pełniące rolę
okolicznika.
• Dwusylabowy przysłówek + 地, np.:
偶然（地）想起来、渐渐（地）热了
• Przymiotnik (fraza przym.) + 地, np.:
他激动地告诉我一个好消息。
• Fraza + 地, np.:
有计划地进行调查、无缘无故（地）发脾气
• Onomatopeja + 地, np.:
哇哇地大哭起来、哗啦啦地掉下来
• Dwusylabowy czasownik + 地, np.:
他对我同情地笑了笑。
• Rzeczownik + 地, np.:
科学地总结
30 年来的教训
x “地” nie jest używane po jednosylabowych przymiotnikach lub
przysłówkach, które tworzą okolicznik, np.:
快走、慢跑、刚来
x Czasem “地” może zostać pominięte, zwłaszcza po niektórych
przysłówkach, dwusylabowych przymiotnikach, zreduplikowanych
przymiotnikach, niektórych utartych zwrotach, np.:
反复（地）强调
舒舒服服（地）睡一觉
3
1.3. 得
• Wprowadza komplement potencjalny, np.:
看得到
/ 看不到、洗得干净 / 洗不干净
• Wprowadza komplement stopnia, którym może być:
x Przymiotnik, np.:
这个字写得好
/ 这个字写得不好
x Przysłówek “很”, np.:
好得很、痛苦得很
x Fraza lub zdanie, np.:
想得很明白、忙得没工夫吃饭
1.4. 所
• Użyte przed czasownikami przechodnimi, tworzy frazę “（名）＋所＋动”,
zazwyczaj z “的” na końcu, np.:
最近《北京晚报》所讨论的问题，大家都很有兴趣。
x Fraza “所＋动” może tworzyć frazę z “的”, np.:
这正是我所感兴趣的。
• Po frazie “所＋动” można w niektórych przypadkach ominąć “的”, np.:
据我所知，这个目的是不可能达到的。
• “所” może być użyte po czasowniku “有”, np.:
一年来小李的工作能力有所提高。
• “为……所……”
这部作品早为广大读者所熟悉。
1.5. 给
Użyte bezpośrednio przed czasownikiem w zdaniach z “把、被、叫、让”, np.:
衣服被雨给淋湿了、他把电视给关了
4
2. Partykuły aspektualne 动态助词
2.1. 了
• Znaczenie gramatyczne partykuły “了”
“了”
wyraża aspekt dokonany
x “了” z czasownikami czynnościowymi（动作动词）
- może wyrażać trwanie czynności lub jej zakończenie, np.:
A：你上个月告诉我这个月中要开关于环境治理的会，开了吗？
B1：开了，刚开了一天，还要开五天。
B2：会已经开始了，已经开了五天了，再有一天就结束了。
B3：你还不知道？上个星期已经开了。
x “了” z czasownikami stanowymi（状态动词）
- wyraża zaistnienie czynności (stanu), np.:
老师病了三天了。
在会上，他的脸红了一阵子，又白了，白了一阵子，又红起来，
真是如坐针毡。
x “了” z czasownikami wyrażającymi czynności zakończone（结束性
动词）
- wyraża jednoczesnie zaistenienie i zakończenie czynności, np.:
邻居家的老狗死了两天了。
• Związek “了” z czasem
Zdania z “了” zazwyczaj zawierają dodatkowe słówka oznaczające czas, np.:
他昨天看了一个电影。
Jeśli nie zawierają takich słówek, zazwyczaj odnoszą się do czasu obecnego:
你看，孩子点着了一根火柴，多危险！
Zdanie może odnosić się do przyszłości, np.:
明天我看了电影就来找你。
5
• Cechy składniowe zdań z “了”
x Zazwyczaj zawierają słówka oznaczające czas, np.:
我从小便接受了此种“反好吃”的教育，因此对饕餮之徒总有点瞧不
起。
x Jeżeli w samodzielnym zdaniu prostym występuje “了”, dopełnienie
czasownika zazwyczaj zawiera frazę liczebnik-klasyfikator, lub inną
przydawkę np.:
昨天我们参观了一个工厂。
x Miejsce “了” w zdaniu
- 动词 + “了”+ 宾语
昨天上午我们看了一个电影。
- 动词 + 结果补语 + “了” + 宾语
近了房门以后，小明轻轻地关上了门。
- 动词 + 来/去 + “了” +宾语（抽象名词、存现宾语）
忽然从海上传来了一阵歌声。
A. 动词 + 来/去 + “了” + 宾语（一般事物名词）
B. 动词 + “了” + 宾语（一般事物名词）+ 来/去
我给他送去了一些水果。
我给他送了一些水果去。
- A. 动词 + “上”类字 + “了” + 宾语 + 来/去
B. 动词 + 复合趋向补语 + “了” + 宾语
C. 动词 + “了” + 宾语 + 复合趋向补语
他从书包里拿出了一本书来。
他从书包里拿出来了一本书。
他从书包里拿了一本书出来。
x Forma przecząca “了”
Gdy zaprzeczona czynność miała miejsce lub się zakończyła, przed
czasownikiem stawia się “没”, lecz nie można już wtedy użyć “了”, np.:
昨天我们没参观工厂。
6
• Zastosowanie partykuły “了”
x Kiedy stosuje się partykułę “了”?
- Gdy relacjonowane zdarzenie już miało miejsce, np.:
传说一年冬天，某村附近进来了一只老虎。
- Gdy po jednym zdarzeniu nastąpiło (lub nastąpi) inne zdarzenie, np.:
听了老人的话，蔡立坚心情非常激动。
x Kiedy można opuścić “了”?
- Gdy w dalszej części zdania pojawia się partykuła aspektualna “了” lub
partykuła modalna “了”, np.:
他站起来开门迎了出去。
他站了起来，开了门，迎了出去。
刚才我敲门了，可是没有人答应。
刚才我敲了门了，可是没有人答应。
- Gdy po czasowniku następuje komplement rezultatywny lub kierunkowy,
oraz jeśli zdanie posiada element wyraźnie wskazujący na to, że
czynność już się wydarzyła, np.:
有一天，仿佛黑夜里亮起一道闪电，他突然想起（了）鲁迅先生。
- Gdy podmiot jest w trzeciej osobie, np.:
昨天他给我一本书，那本书很有用。
x Kiedy nie można użyć“了”?
- Przed (lub po) cytacie (mowie niezależnej), np.:
狼……在口袋里喊：“先生，可以放我出去了。”
- W zdaniach teleskopowych（兼语句）oraz w zdaniach z serią konstrukcji
werbalnych（连动句）, po pierwszym czasowniku, np.:
我们坐火车来到了北京。
- Gdy dopełnieniem jest czasownik, fraza czasownikowa, fraza
podmiot-orzeczenie itp., po orzeczeniu nie może być“了”, np.:
从昨天起，我们开始学习第三十八课。
7
2.2. 着
• Znaczenie gramatyczne partykuły“着”
“着”
wyraża trwanie czynności lub stanu
x Oznacza trwanie czynności, np.:
姐妹俩坐在山坡上愉快地唱着歌。
x Oznacza trwanie czynności, która jest jednocześnie stanem, np.:
他突然发现山脚下有一间小房，门口坐着个老奶奶。
x Gdy oznacza, że czynność odnosi się do danego przedmiotu, przedmiot ten
znajduje się w pewnym stanie, np.:
桌子上放着收音机。
x Niektóre czasowniki nie-czynnościowe w połączeniu z “着” wyrażają
stan trwający, np.:
第二天早饭后，小吴和小张就在草堆附近等着。
x “着” po niektórych przymiotnikach wyraża trwanie stanu, np.:
屋子里亮着灯，孩子们正在灯下学习。
• Zastosowanie partykuły“着”
“着”
wyrażając trwanie stanu pełni głównie funkcję opisową
x Po pierwszym czasowniku w zdaniach z serią konstrukcji werbalnych（连
动句）
, wyraża stan lub sposób w jakim wykonywana jest czynność
główna (drugi czasownik), np.:
鲁班含着眼泪拜别了师傅，下山了。
x Po pierwszym czasowniku lub przymiotniku w zdaniach z serią
konstrukcji werbalnych（连动句）, wyraża stan lub sposób, drugi
czasownik oznacza powód lub cel, np.:
老王急着赶火车，饭也没吃就走了。
x W zdaniach egzystencjalnych（存在句）, np.:
我的房间里墙上挂着一幅山水画，桌子上摆着一瓶花，书架上有很多
书，桌子旁边放着一张床，床上铺着一条毛毯。
8
x Gdy “着” oznacza trwanie czynności, może być stosowane w
następujących przypadkach:
- W zdaniach rozkazujących, np.:
你先歇着，我出去看看。
- Gdy relacjonowane zdarzenie właśnie trwa, np.:
她的眼里闪动着泪花。
- Gdy następują po sobie dwa czasowniki, po pierwszym z nich, np.:
（狼）说着，就向东郭先生扑出。
- Użyte dwukrotnie po powtórzonym czasowniku, np.:
他说着说着哭了起来。
• Cechy składniowe zdań z “着”
x Gdy po czasowniku następuje “着”, po nim może stać tylko dopełnienie
x W formach przeczących dodaje się “没”, “着”pozostaje, np.:
A: 怎么这么冷？窗户开着了吗？
B: 窗户关上了，没开着。
• Inne zastosowania “着”
x Jako sufiks, np.:
沿着、顺着、随着、朝着
x “着呢” po przymiotnikach, np.:
我们学校的校园大着呢。
2.3. 过
• Funkcje gramatyczne partykuły “过”
Oznacza, że wydarzenie (lub stan) miało miejsce w przeszłości i już się
zakończyło, ale ma wpływ lub związek z chwilą obecną np.:
A: 你了解中国北方的情况吗？
B: 来中国以后，我们去过南方的一些大城市，可是没去过北方，所以对
北方的情况不了解。
9
• Funkcje ekspresyjne partykuły “过”
Zdania z “过” mogą wyrażać powód, np.:
A: 晚上一起去看“木兰”好吗？
B: 那个电影我看过。
A: 哦，那算了。
• Cechy składniowe zdań z “过”
x “过” może łączyć się czasownikami czynnościowymi, stanowymi,
przymiotnikami, z niektórymi czasownikami relacyjnymi（是、姓、会）,
z frazami czasownikowymi, np.:
你打过高尔夫球吗？
小张的妹妹以前跟他外婆家姓过王，以后改过来了。
x “过” nie może łączyć się z czasownikami wyrażającymi czynności
jednokrotne（出生、死、出发）, oraz z czasownikami kognitywnymi
（知道、认识、懂）
x Wyrazy temporalne mogące łączyć się z “过”
- Wyrażenia oznaczające czas nieokreślony（以前、过去、从前）,np.:
这本书我以前看过，不过都忘了。
- Wyrażenie oznaczające czas określony, np.:
A: 这儿是不是很久没有下雨了？
B: 哪里，前天还下过一场大雨。
2.4. 来着
Oznacza, że wydarzenie miało miejsce niedawno
• Na końcu zdania twierdzącego, np.:
上午小王找你来着，你去哪儿了？
• W pytaniach, np.:
喂，老师说什么来着？
这个人我见过，他姓什么来着？
10
3. Partykuły modalne 语气助词
3.1. 啊（哪、呀、哇）
• W zdaniach pytajnych
x Pytania prawda-fałsz（是非问句）
明天你在大会上发言哪？
x Pytania szczegółowe（特指疑问句）
咱们什么时候走哇？
x Pytania o rozstrzygnięcie（选择疑问句）
咱们是看电影还是看话剧呀？
• W zdaniach rozkazujących
注意啊，比赛马上开始了！
• W zdaniach wykrzyknikowych
这是一个多么安静美好的夜晚啊！
• W zdaniach oznajmujących
小名，你可得努力呀，不然要掉队了。
姑娘们聚在一起，说呀，笑呀，闹个不停。
• Używane jako pauza w zdaniu
x Zwracanie uwagi rozmówcy, wahanie mówiącego, np.:
这件事啊，你可不能马马虎虎。
x Pozdrowienia, np.:
老张啊，你来一下。
x W zdaniach warunkowych, np.:
如果他不来呀，你就去请他。
x Wyliczanie, np.:
今年生产情况不错，粮食啊，棉花啊，水果啊，都获得了丰收。
11
3.2. 吗
• Może wyrażać pytanie
x Dodane do zdania oznajmującego, np.:
你看见张老师了吗？
你不认识老李吗？
x Może być stosowane w pytaniach retorycznych, np.:
你这是帮助人的态度吗？
• Używane jako pauza w zdaniu
这个学期的工作吗，主要有以下四个方面。
3.3. 呢
• Łagodzi ton wypowiedzi
x W pytaniach
- W pytaniach szczegółowych (często wraz z zaimkami pytajnymi)
这是怎么回事呢？
(bez zaimków pytajnych)
小李呢？
(w pytaniach retorycznych)
他没到过北京，怎么会去过天安门呢？
- W pytaniach o rozstrzygnięcie, np.:
今天晚上你去不去呢？
(bez orzeczenia)
明天一班去参观工艺展览，二班呢？
x W zdaniach oznajmujących (często z “可”), np.:
天安门广场可大呢！
(z “才、还”)
我唱得不好，你唱得才好呢。
电影八点才开始呢，现在去太早了。
12
x Użyte po pauzie
- Po podmiocie, np.:
你走好了，我呢，你就不用管了。
- W zdaniach warunkowych, np.:
我要是不同意呢，你怎么办？
- W zdaniach wyrażających opinię mówiącego, podających wyjaśnienie
他说他昨天晚上没来上课是因为头疼，其实呢，他是看电影去了。
• Oznacza trwanie czynności
A: 王小朋在吗？
B: 他上厕所呢。过一会儿再打吧。
3.4. 吧
• W pytaniach
x W pytaniach prawda-fałsz (często z “可能、也许、大概、一定”)
参加招待会的人一定很多吧？
x W pytaniach szczegółowych lub w pytaniach o rozstrzygnięcie, np.:
你说咱们该怎么办吧？
你说咱们该怎么办？
Może oznaczać niezadowolenie wobec postępowania rozmówcy, np.:
你这个人，今天到底走不走吧？
• W zdaniach rozkazujących
x W prośbach, np.:
小李，给我一张票吧！
x W rozkazach, np.:
你走吧！
• W zdaniach oznajmujących, np.:
行，就这样吧。
Może oznaczać przymus, brak wyboru, np.:
既然你说非我去不可，那我就去吧。
13
Po “好、行、可以”, np.:
好吧，咱们现在就去。
• Po pauzie
x Przy wyliczaniu, np.:
就拿英语来说吧，不下苦功夫是学不好的。
x W zdaniach warunkowych wyboru, np.:
去吧，得花很多时间；不去吧，又不太礼貌。
x Na końcu zdania składowego, oznacza obojętność wobec sprawy, brak
wyboru, np.:
丢了就丢了吧，再买一个就是了。
3.5. 的
Podkreśla twierdzenie, zapewnienie
x Odnośnie wydarzeń, które jeszcze nie miały miejsca, np.:
放心吧，你的病会好的。
x Zazwyczaj z “是” odnośnie wydarzeń minionych, np.:
我是同意你的意见的。
3.6. 了
• Znaczenie i funkcje gramatyczne partykuły modalnej “了”
x Oznacza spełnienie czynności lub stanu w przeszłości, teraźniejszości lub
przyszłości, np.:
昨天我头疼了。
下雨了！
等你的病好了，我们就离开这个城市。
“了”
oznaczające spełnienie czynności lub stanu może być stosowane w
następujących sytuacjach:
- Od momentu kiedy wydarzenie nie miało miejsca do momentu kiedy się
wydarzyło, np.:
上课了，快进教室！
快上课了。
14
- Od momentu przed zakończeniem do momentu zakończenia, np.:
今天的作业写完了。
- Od momentu kiedy czynność trwa do momentu jej zakończenia, np.:
他一看见我，就站住了。
- Gdy zaszła zmiana właściwości lub stanu przedmiotu, np.:
苹果熟了。
- Gdy zaszła zmiana umiejętności, zamiaru, np.:
他又想去了。
- Gdy zaszła zmiana czasu, pory roku, wieku, liczby, np.:
转眼都星期五了，时间过得真快。
x Oznacza ton orzekający, może tworzyć zdania i większe fragmenty
wypowiedzi
W poniższych przypadkach “了” musi być dodane, choć nie dodaje
żadnego znaczenia:
- W zdaniach, w których przysłówki stopnia stanowią komplement
orzeczenia przymiotnikowego, np.:
今天热死了！
Gdy “太” stanowi okolicznik zdania wykrzyknikowego, np.:
老赵这个人太好了！
- W zdaniach, w których niektóre przymiotniki（大、小、高、低、肥、
瘦
, itp.）pełnią funkcję orzeczenia lub komplementu rezultatywnego, po
dodaniu do nich “了”, oznaczają, że coś nie pasuje do danych kryteriów
这双鞋大了一点儿。
x Może występować po pauzie, np.:
小赵很喜欢体育，打球了，游泳了，他都擅长。
15
• Cechy składniowe zdań z partykułą modalną “了”
x “了” może stać przed innymi partykułami modalnymi oraz przed “没
有”
, “是不是“ w pytaniach typu twierdzenie-przeczenie（正反疑问
句）
, np.:
你看见张老师了吗？
上课了没有？
x “了” może stać na końcu podmiotu lub dopełnienia, np.:
病好了就好，不然叫人多着急呀！
x Po dwóch frazach lub zdaniach składowych występuje tylko jedno “了”
我不头疼也不咳嗽了。
3.7. 罢了、而已
Na końcu zdania oznajmującego oznaczają, że nic wielkiego się nie stało,
„jedynie, li tylko”. Często w parze z “不过、只是、无非” itp., np.:
我不过说说罢了，你何必当真！
（无非）跳跳舞而已，别那么紧张！
3.8. 嘛
Na końcu zdania oznajmującego oznacza, że mówiący uważa, że tak powinno
być, lub że coś jest oczywiste, np.:
- 小英，你为什么还不走？
- 我不愿意走嘛！
3.9. 呗
Na końcu zdania oznajmującego oznacza, że coś jest oczywiste, np.:
你要去就去呗，跟我有什么关系！